Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 3, 16 November 1861 — Ano, a me ke au i hala. [ARTICLE]

Ano, a me ke au i hala.

Mai ka wa kahiko loa mai, a i ka paa ana o ka Palapala Hemolele i ke kakauia. Aole i nui na aina i ike ponoia e na kanaka ia manawa. Eia wale no na aina i ikeia. O ka aoao komohana hema o Asia, o ka aoao akau o Aferika, o ko waena a me ka aoao hema o Europa. Oia wale no na aina i ike ponoia ia manawa. Ina pela alaila, e pono no kakou ke noonoo maoli iho i ko kakou ano i ka wa mamua o ko kakou mau kupuna, a me na makua 0 kakou. No ka mea, mai ka wa i hiki mua mai ai ka olelo a ke Akua i Hawaii nei, a hiki mai i keia manawa. aole i pili i na kanaka Hawaii ka Hoolaha i Nupepa, aka, i keia manawa, ke hoonuika nei na kanaka Hawaii e hoopukfl. i Nupepa. Ke mahalo nei no au i ka manao o na kanaka Hawaii, no ka hapai ana i keia hana maikai. He hana i ku i ka hoopili mea ai ole, mahope o ko hai ike, a me ko hai noonoo. He hana no hoi i kupono i ka nooooo ana i na manawa o na'lii kahiko o Hawaii nei. Ina e nana kakou i ka manawa o

Kamehameha I, e ike pono kakou i kana mau hana a pau. Ua hoopuka oia i kana mau hana maikai, e oielo ana oia penei, "E hele ka elemakule a moe i ke ala, e hele ka luahine a moe i ke ala, e hele ke keiki a moe i ke ala." Oia mau hana maikai a Kamehameha 1 i hana ai, ua lilo ia i kumu hoohalike no na'lii a me na kanaka e noho nei i keia manawa. Aole paha oia wale no ke kumu hoohalike. E pono paha e nana kakou i ka manawa o Kamehameha 11., oia hoi o Liholiho. I kona noho aupuni ana, ua olelo oia ma kana olelo hoolana, e olelo ana, "E hoopau ia ka aikapu, e ainoa ka pono," Ua hoopaaia ia ainoa ana ma ke kuhikuhi no na makahiki, e olelo ana penei, " Ainoa o Liholiho ma Kukahi, a po iho, Okatopa, 1819." Ke mahalo aku nei no paha kakou i kana mau hana maikai a pau. Ina ua mahalo aku kakou no kana mau hana ; alaila, e mahalo aku no hoi paha kakou i ka Kamehameha III. mau hana. Ekolu ano nui o kana mau hana. " 1. O ke kanaka hana pono, oia kona kanaka. 2. O kona aupuni, he aupuni palapala. 3. O kona haawi ana i kekahi aina no kona mau makaainana." Ke mahalo aku nei no hoi paha kakou, no ka lokomaikai nui a ka Moi Kamehameha III. i kona hana lokomaikai ana mai ia kakou. E nana no hoi kakou i keia manawa a kakou e noho nei. Oia hoi ka manawa e noho aupuni nei ka Moi Kamehameha IV., me ka hooilina ponoi o ke aupuni, " Ka Haku o Hawaii." I ko laua manawa, ua koho no hoi laua me ka olelo iho. "1. Oke kanaka hana pono, oia kona kanaka. 2. O kona kukulu ana i Ahahui Mahiai. Oia kekahi hana nui i hapaiia e ka Moi lokomaikai." A no kona kukulu paa ana i ka Ahahui Mahiai, nolaila, ke puka mai nei, he mau lala Ahahui. Oia hoi he lala Ahahui kanu pulupulu, Ahahui mauu, Ahahui ekalesia, Ahahui Nupepa. E pono e kamailio kakou no ka Ahahui Nupepa. Elua kumu a kakou e manao ai, ua komo pono ko kakou mau Ahahui Nupepa maia mau kumu. oka mua, aia i ka manao o ka Moi Kamehameha IV., oia hoi ka Ahahui. O ka lua, aia i ka manao elua o ka Moi Kamehameha III., e olelo ana, o kona aupuni, he aupuni palapala. Nolaila, e pono ke hoohui ae ia mau manao, a e kapaia, Ahahui Nupepa. Ua hoike e ia mai ia mau manao e na'lii mamua, o ka hooko wale aku no koe. Oia keia e hookoia nei e ka Ahahui Pulupulu, me ka Ahahui Nupepa. Nolaila, aole paha kakou e manao, he mea hoopaapaa wale iho no keia, no ka mea, ua akaka ke kumu o ko kakou makemake; oia hoi ka hoolaha Nupepa, aole pono oia mau manao o laua, e pono no e nana malie kakou, mai hoino aku, na laua no ia e hele io ia nei. Aia no ia i ka laua hele ana, na ka poe makemake no ia e lawe aku i kekahi me ka haalele i kekahi. W. N. Pualewa. Kaliulalo, Honolulu, Nov. 13, 1861.