Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 37, 9 August 1862 — HE KAAO NO KA POE ILIHUNE E NOHO ANA MA NU IOKA. [ARTICLE]

HE KAAO NO KA POE ILIHUNE E NOHO ANA MA NU IOKA.

{Unuhiia no ke Kuokoa.)

lIELI 12. j XY*A IA HOPE IHO. IHO AKU LA OXI 11 ' nana P° no a^u ka, n 7 hana oia nei i ke maopopo loa aku "r/ la koia i na pua oluna oua wabi moku nniani nei, maikai launa oie. o ko ia:

nei kii aku ia no ia a ako iho la i ka pua e ku ana iwaena ona pua eae a pau e ku. poai mai ana i ua wahi pua nei, i ioa no a! haki ua wahi pua nei, o ka hoio aku la noi ia o ua wahi moku aniani nei, a o ka Eiki ! Poki hana hoi, o ka hoomau no i ka hahai i| ua wahi manu nei, oka hahai no la i ua ; manu nei a hiki i ka muiiwai, o l;a naio\ra- = le loa iho ia no ia o ua manu nei, huii iho ! ln o Eiki Peki, aole nae he ioaa, o ko ia nei j iioi no ia ika hale. Ao ua wahi manu nei j iioi. iele e aku la no keia a hiki i ka hale o, iaua nei, ike aku la ua wahi manu nei i ka| |Kitn a Eiki Peki, o ka iawe aku ia no ia a > hiki i ka hale kuke, hou iho la ua wahi ma- j nu nei i ka pahi a Eiki Peki iloko o ke ahi,! i;i mnnuwa no, pii mai la ka eieele o ua pahi I nei, pii no lioi ko Eiki Peki elele, a hiki i ke| kumu o ka pahi ka eieeie, o ka make koke! iiio ln no ia o Eiki Peki, aoie nae e hiki aku j i ka iiaie, make e. E nana kakou i ke kii ana mai o ke aika-i ne e hooia ia Eiki Peki, i ka noho ana o ke aikane e like me ke kauoha a Eiki Peki, nana iho la keia i na Eiki elua, ike iho Ia keia, ua heie ka Eiki Peki a hui me ka Eiki l)aimana, manao keia ua make ke aikane, o kn ia nei kii aku la no ia a ka Noholele, a o ka ieie no ia o la nei, aole nae keia i haiaku i na hoa hele ona, (oia hoi na keiki kuaaina.) o ka ieie no ia o ua aikane nei a hiki i ke Aupuni o hiki Peki ma i noho ai, ike keia i ka Haie Alii, iho iho ia keia i ka honua, heie aku la keia a hiki i ka Hale Alii, aole nae ke aikane, o ko ia nei huli no ia a ioaa ka paiii iloko o ka hale kuke, ike keia i ka| huiaii o ke kumu o ka pahi iloko o ka ke ahi,; o ko ia nei kii no ia a lawe mai, huli keia a j loaa ko aikane e waiho ana ua niake, anai iho ia keia a pau ka eleeie o ka pahi, mai ke kiiinu a ka weiau, i ioa no a pau ka eleele o ka pahi, o ke oln hou no ia o ua o Eiki Peki, pane ae la o Eiki Peki i keaikane, " Lealea lioi ka hiamoe ana o keia mau la." Oleio aku ia ko niknne, " Aole paha kou he iiia-| moe, iie make hoi paha kou, i noho mai nei! hoi au me ka inalama i ko kauoha, a i ko'u nnna hope loa ana ; ike iho la au, ua heiei ka Kiki Peki a hui pu me ka Eiki Daimana,; a manao' iho la au ua inake io oe, a o ko'u i kuienna ia o ka hele ana mai nei, a ua po-| innikai hoi au no kou loaa ana." Hoi akuj ak\t ia iaua nei a ka hnle, aole ua kaikama-i liine Lauolio Ouia nei. !

E nana kakou i ka hoio ann o ua kaikainahine Lnuoho Gula nei, ma kahi moku aninni, a hiki i ke Aupuni o ka makuakane, oia hoi o Kini Oula, laweia'ku la keia a ka Ilale Alii, nui loa ka olioli o na makua, a lohe na'lii aupuni a pau a me na makaainaim, ua lona hou mai ua kaikamahine nei i naiowale ai, nui no hoi ko lakou olioli a me ka hauoli, no ka noho hou ana ma kona wahi i noho mua ai me ka hanohano nui, a me ka innhaloia 110 kana mau hana maikai he nui wale. Ia ia 110, he la nui ia, paa na puka o na hale paahana, kani na pu aloha, kaiahuakai na kanaka i ke alanui, uwa ae hi ka pihe a haalele wale, pela na mea a pau i olioli ai a j«iu keia la. E naim kakou i ku huli ana o Eiki Peki me Paina, i ke kaikamahine Lauoho Oula. Komo ae la laua nei iloko o ka Noholele, o ko laua nei lele aku la no ia a hiki i ke Aupuni o Kini Gula, hele aku la laua nei a ke kulanakauhale, uwa ka pihe no ke kanaka maikai o ia nei, ia manawa, pihoihoi ka manao o ua kaikainahine Lauoho Guia nei, o ko laua nei hele aku la no ia a waenakonu o ke alanui, ike e mai la no ua kaikamahine Lauoho Gula nei, o ka holo mai la no ia a halawai me Eiki Peki, ike mai la na kanaka me na'lii, olelo ae la lakou, " O ke kane no ka paha ia." Ninau aku la o Eiki Peki, u Auhea ke Alii ? " Oteio mai la ke kaiknmahine Lauoho Gula, •* Aia no i ka hale kahi i noho ai." Olelo hou aku Li o Eiki Peki, " Auhea ka luahine kupua ? M Pane hou mai ia no ua kaikainahine Lauoho Gula nei, " Aia no paha i kona wahi kahi i noho ai." Kiiia'ku la ua wahine kupua nei, a laweia tnai la imua o Eiki Peki, pepehiia a m&ke loa ua wahine kupua nei. Hoi pu aku la lakou nei a hiki i ka Hale Alii, ia hiki ana o lakou nei, kani na pu aioha o ka aina, no ka hoi anamai Eiki Peki, ame ka liloana o ua kaikamahine Lauoho Gula nei i wahine iia Eiki Peki, lilo pu no hoi me na Aupuni ehiku. Ma ia hope iho, hooinakaukauia kekahi ahaaina mare no laua nei, a pau ka mare ana, ma ia hope mai, mahele ae la keia ī kekahi mau Aupuui a haawi aku la no na keiki kuaaina kekahi ioau Aupuni, elua kua, a elua no hoi mau Aupuni, noho hou iho la lakou nei a lo&a na wahio« a ua mau keiki kuoaina nei, a hoomakaukau hou iiio U o Eiki Peki me ke aikane ana e heie i ka huli

Aupuni hou. kauoha aku la o Pania, i kana mau aikano. e noho olua ianei. e hele maua i kn iiui Aupuni hou ; no ka mea. ua loaa iho ia no ko oiua rnau Aupuni, icva olua i manao e hoi, oia iho la no. Noho iho la lakou nei a hapai ka wahine a Eiki Peki, a kauoha iho la keia i ka wahine. 44 i noho oe a hanau mai he keiki kane t e kapa oe ika inoa o Eiki Haka, a i hanau mai he kaikamahine, e kapa oe ma koo aoao." E hele maua i ka imi Aupuni a hoi mai, hoomakaukau laua nei e hele. Komo ae la laua nei iloko o kn Nohoiele, a iele aku la iioko o ka; lewa, owa ae ia ka pihe o ke kulanakauhale, no ka hele ana o ke kane a ke kaikamahine | Lauoho Guia.

aku la laua nei a hala kekahi maka-: hiki, hiki laua nei i ke Aupuni o ke kaika-; mahine Lauoho Daimana, i ka hiki ana o laua nei i ke Aupuni akahi, ike iho la iaua ! nei aohe he kanaka, ninau ae la keia i na i kupuna ona, " Auhea ke kanaka o keia Au« puni ? " Pane mai la na kupuna, "Aohe' he kanaka, ua pau i ka iukuia e ka Pilikua."; Pela no i ka lua o ke Aupuni, aohe no he! kanaka, ua pau no i ka iukuia e ka Piiikua,: a hiki iaua nei i ke kolu o ke Aupuni, aohe no he kanaka, a hiki iaua nei i ke Aupuni eha, a me ka lima, aohe no kunaka, ua pau ioa no i ka iukuia e ka Pilikua, a hiki iaua nei i ke ono o ke Aupuni, ike iaua nei i ke j kaikamahine Lauoho Daimana, e noho ana . no me na kaikaina ona, a me na kahu no | hoi, o ko lakou wahi nae i nnho ai, he puu | kiekie loa, ua hanaia a pahee ma na aoao a puni o ua puu nei, aoie e hiki i na kanaka j ke pii maluna oua puu nei; no ka mea, ua, oi loa aku kona kiekie, mahina pono tho o ua: puu nei, he aina papu palahalaha maikai, a e! ku ana no hoi na hale noho o ka Pilikua, a ] ma ko laua nei nana ana, he Aupuni maikai! no; eia nae ka hewa, oka makaainana oie' nana e mahiai, a e hanai holohoiona, maluna j o keia mau Aupuni a pau. j

O ko lakou nei lele aku la no ia iloko o j ka Noholele, a kiekie lou iluna o ua puu nei, I a inai luna iho ko lakou hoi ana iho a ku ana i ka honua maluna o ua puu nei, helej aku la laua nei a hiki i ka hale o ka Pilikua, | ua hele nae ua poe Pilikua nei i ka lakou ; wahi i hele ai, hookokoke loa aku laua nei i i ka hale, ike mai la ua kaikamahine Lauoho j Daimana nei, he mau keiki kanaka maikaii keia e hele mai nei, o ko laua nei hele aku; la no ia a halawai ine ua kaikamahine Alii; Lauoho Daimana, aloha mai la ua kaikama-! hine Lauoho Daimana nei, aloha aku la no; hoi laua nei, olelo hou mai la ua kaikamahi-l ne L;xuoho l)airaana nei, "Hc huakai hele \ aha ke kumu o ko oiua hiki ana mai neiianei ? " Pane aku la no o Eiki Peki, "He huakai hele imi Aupuni ke kumu o ko maua hiki ana ianei." Olelo hou mai no ua kai-! kamahine Lauoho Daimana nei, " Minamina : wale ko olua mau kino kanaka inaikai i ka ! make i na kane Pilikua a maua ; no ka mea,f ua lukuia iho nei o'u mau makua, a me na! makaainana a pau loa, koe no maua, a me I keia niau wnhine, i kahu nana e hoopono-! pono ina mea oka hale nei." Ninau aku! la o Eiki Peki, " A ka manawa hea hoi maii ko kane Pilikua ? " Pane mai la ua kaika-i mahine Lauoho Daimana nei, " A hiki i ka hora akahi. mahope iho o ka aina awakea, i oia ko lakou manawa e hoi mai ai." A ua| maikai no ia mau olelo a pau imua o ko: Eiki Peki mau maka.

Kakali iho lakou nei o ke kokoke aku i ka i manawa e hoi mai ai «a poe Pilikua nei, a i ninau maopopo aku la kein iua kaikamahine Lauoho Daimana nei, ikeanoo ka manawn e hiki mai ai i ka hale nei, hai maopopo; mai la ua kaikamahine Lauoho Daimanaj nei, penei ke ano oka hiki ana mai, l4 Nu ka i makani a haalele wale, nu hou a haalele wa-i le, oia ko lakou inanawa e ku ai ma ka puka! oka hale." Ano ko laua nei manao ana,] ua hai maopopo mai ua kaikamahine Lauo-! ho Daimana nei, noho iho Ia laua nei me ka I inakaala, olelo hou mai no ua kaikamahine | Lauoho Daimana nei, u Minamina ino o!ua| ke make/' Pane aku la o Eiki Peki, " Aia ; no hoi paha i ka hana ana, he alo no he alo;; alaila, īkea na mea ik»ika. M Olelo hou mai ; no ua kaikamahine Lauoho Daimana nei, u Aole paha olua e pakele ana; no ka mea, ; o keia ululaau a pau loa e ku mai nei, he! mea ole wale no ia, a o ko olua kino ka hoi' kn mea aloha, ke uuike." I ka pou ana o keia 1 inau olelo a ua kaimahine Lauoho Daimana • nei, ike iho la laua nei, ua kokoke loa raai ka manawa e hoi mai ai ua poe kane Pilikua: nei a ua kaikamahine Lauoho Daimana nei. | Mohipau.) (