Ka Nupepa Kuokoa, Volume I, Number 49, 1 November 1862 — Ka Nupepa Kuokoa. KA MOOLELO O PARISINA. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

KA MOOLELO O PARISINA.

lIELU I. j j ~f£EMOOLELOKEIAI KAKAUIA 1 e Lord Byron, kekahi o ko Beritania . -r7, c Nui poe i kaulana loa no ke akamai '•i' i ke kakau moolelo, ua kakauia keia moolelo « ka mea nana ia ma kekahi o na mea i oleloia ma ka Bukc a Gibbons,: i kapaia. u Na mea kahiko o ka Hale o • Brtinswiek," a f>enei ka fnea i hoakakaia ; no ke kumu i kakauia'i o keia mau: olelo. | I ke au ia Nieolai 111, ua hoohaumiaia i 0 Ferara e kahi mea ino i hanaia iloko oj kekahi ohai«a. Ua haiia mai i kaMaku- i csa o Esete, e kekahi o kanainau kauwa, i. ke aloha nui iwaena o kana wahine o PiuiHĪna u me kana keiki kamehai me. he kane ui loa oia, a he kanaka j koa no hoi. Ua okiia ke poo o ke keiki; a rne ka wahine, e ka makuakane a me ke kane, a ua ola loa aku no nae ua Alii: nei. I 0 ke ano nui o keia wahi moolelo, oia | no ka hana ino ana a Azoka Moi o Esete j 1 kana keiki ia Hugo, a me kanu wahine I me Purisina, penei ke ano. Ua hoopa-: lauia o Parisina ia Htigo, ke keiki kamelmi i a Azo; aka, ua ike no nae kona mukua-j kane i ka ui o ua wahine nei, a ua lawe j oia nana ma kona mana alii, a mare ia ia.; O ka makenmke maoli noe o ua wahine | nei, oia no o Hugo. Mahope iho o ko j laua marcia'na, ua mau no ka a ana o j ke ahi wela o ka manao lokahi iwaena o laua, a nolailn, ua mau ko iaua halawai liilii ana mu ke ano haumia a hiki wale i ka wa o lauai ikeia'i, ma ka olelo hewa ana a Parisino iloko o kona moehewa ana imua o kana kane o Azo ke alii o Esete. O llugo, he keiki kamehai oia na ua Moi nei, penei no ia ; ua hoopalauia keia alii ia j Biancn, a mahope ilio o ko laun halnwni pinepine ana, me ka maopopo no nae i na makua o laua e mare ana laua, a no ia mea. ua aeia ua kaikamahine nei e hele ]>u me ua alii nei ma na wahi a pau ana e hele ai, a iloko oia hana ana, ua haalele laua i na kanawai o ku noho muikai ana, i a uu hnnuuia mni he keiki i hoailona no ko laua haumia ana, oiu o llugo ; mahope iho o ka hapai ana o ka makuahine o Hugo ia ia, o ko ua o Azo haalele iho la no in ia ia, lawe aku la nae i ke keiki a ; laua ia Hugo, a niake iho la ka makuahi- ! ne, he puuwai naha ka mai i make ai. Ile kane ui, a koa loa oia, a o Parisina ' hoi he ui nui loa no. 1 ka wa ahiuhi, oiai o ka hora a na ma-' nu e uiele ana i ko lakou mau leo lea, a 0 ka \va hoi n ka poe hooipoipo e moni ono ai i na huaolelo a ka lakou mau mea aloha, ka wa hoi a ka wai e kawewe ana, a ka makani kolonahe hoi e pa ana, nie ho inea la he leo no ka ohe e hoehoene ana i ka pepeiao. Ua hehiia iho ka ma-! ka o na pua e ka hau o ke ahiahi, ua ui-ui-iki mni hoi na hoku o ka lani; ia wa haalele iho la o Parisina i kona keena ; aka, aole nae ia i haalele ia wahi, nie ka man io e hoolohe aku i ka haluku a ka wuilele, a o makaikai hoi i ka nani o ka lani, aolo ia e hoolohe ana i ke knni hoehoene mai a ka nianu i ke ano ahiahi, a ina oia e noho ana i kahi nani o Esete, aole oia i noho ilnila me ka manaoe makaikai 1 ka nani o na pua; e hoolono ana ia. aka, uole nae no ka ieo o ka manu ; aka, 1 e iana ana no nae kona pepeiao e lohe i ke kapuai o ka mea e oluolu ai o kona; naau. Aole no i liuliu kona noho ana : iho, aia hoi, ua hooleleia kona oili e ka! halulu nna o ke kapuai o kekahi mea. a keokeo ae la kona helehelenu i ka hikile-j le ; aka, ua hoi koke mai no ke koko a i! kona wahi mau, i ka moni ana mai o ko- i na pepeiao i ka lono i ka leo o kana mea | aloha nui. I Hiki mai la o llugo kana mea uloha, a ( noho iho la laua e kamailio no na mea e ( pili ana i ko laua noho ana, e kapalili ana, nae ko laua puuwai i ka piha loa i ka j olioli. aohe o laua manao ae i ka laui ilu- j na, a me ka honua ilalo, ua piha laua, a j ua hanini i ka olioli a me ke aloha, aele j o laua hikilele i ka u-u-ina mai o ka lala [ laau i ka makani, a me he mea'la o laua | wale no na mea o ka honua nei; no ka mea, e lana ana laua iluna o ka moana | pamehana o ke aloha. A mahope iho o | ka wa i lawa ai o ko laua ooho pu ana, I

tia hoomaka laua e hoi aku : aka. ua ka- j ! ohi no ka manao ia laua. ua nana aku a ua nana mai, a me he mea'la o ko laua > hui hoj)e loa ana ia ; ua hiolo mai na waimaka wela o ke aloha ; aka. me he mea la no nae he mea hiki ole ia laua ke hookaawale ; aka. he mea pono ole ia laua ke noho loihi, a nolaila, ua apo laua ia laua iho, a ua kiola aku hoi na lehelehe i ka; huaolelo " Alolia." Hoi aku la o Hugo a moe ma kona wa- j j hi moe mehameha, a ilaila hoi oia i kuko | ai i ka wahine aoie o kana; a hoi aku la , hoi o Parisma, a hiamoe aku i kona poo j iluna o ka lima o ke kane hilinai. Hia-: moe iho la o Parisina me kana kane, aka, > ua hiki ole nae ia ia ke hiamoe maikai;: j no ka mea, hoaia ke ahi wela o ke aloha j iloko o ka puuwai, e lalawe ana no na aa j koko a pau o kona kino nani, a ua hoo- I • nioniia hoi ke ana kau malie o kona ma-: j nao. A hala no nae hoi kekahi mau ho- j ra o kona kuiilia ana, pauhiaia iho la ia i ka hiamoe ; aka, me he mea la o konaj mau maka a me kona noonoo wale no kni: | hiamoe, a o kona mau manao e ala ana ! no i ke alo o ka nalu o Pluia ; no ka mea, 'aole i huliu kona haulehia ana i ka hiaj moe, aia hoi, loohiaia iho la ia i ka moe- j j uhane, a apo aku la ia i kana kane me ka ' pumehana nui, aole nae oia i apo aku ia ia me ka manao nona ke apo ana ; aka, I ua kuhihewa no nae ke kane nona no ke 'aloha a kana wahine i apo ai, nolaila, ua ■ hoalaia kona hiamoe e ka hauoli nui, a! ! ' j jua huli aku no hoi oia a kaomi aku i ko-i i na papalina iluna o ke j>oo o kana alii wa- ! hine ; no ka mea, aole-i maa ua wahine j nei ana i ka hana ia ia peia. Apo hou luku lu no ia i kuna wahine a hoopili mai | la ia ia i kona puuwai, me J\a hoolono ;aku hoi i na mea a kana alii wahine e I kamailio nei iloko o kona hiamoe. j Auwe ! aia hoi puiwa aeia ua alii nei, i kona lohe ana i kana wahine e hoopuka !ana i ka inoa ana i aa oie e hoopuka, ina ia iloko o kona manao maoli. O ko wai inoa la ka ka wahine ana i hoopuka'i? O ko Hugo, ke keiki ana, me kekahi mea palupalu mua ana i aloha'i i kona wa opio- ' pio, a puiwa ae la ia me ka inaina nui ; j no ka mea, aole no ia i manao ke launa wale nei o Parisina me kana keiki, —ka hoike o kana mau hana haumia o na la opiopio, ana no i hoopunipuni ai i ko Hugo makuahine e mare ana ia ia, a i ka wa i hapai ai, o ko ua alii nei haalele no ia. j ! I ka wa a ke alii i lohe ai i kana wahine e hoopuka ana i ka inouo llui'o, a mn-| hope iho hoi o ka pau anu o kona hikiiele ana no ia mea ; o kona lalau ae lu no ia i ka pahi me ku manao e hou koke i ; ka wahine ana a inake, a i hona huli ana iho e hou, aia hoi, ua a-a ae la ke kukui j me kona malamalama nui; a ua haule po- j :no iho kona mau onohi iluna o na hele-j helena nniu o kana wahine, a i kona ike j ana ia mea, ua aua ia mai oia mai ka haa- j ; wi ana*ku i ka make iiuna o ka nani e j waiho mai ana imua ona. A aole no hoi ke alii i hoala'ku i kana wahine ia manawa ; aka, e kahe ana ke kulu hou o kona j kaumaha mai kona mau kuemaka aku, a j : uu hoania no hoi ka ipukukui o kona ina- , ina nui, aole nae o Parisina i hoopuka hou ae i ka inoa o Hugo, a ua waiho iho no ia me kona nani mau ; aka, iloko o ka , manao o ua alii nei, ua Sila ia kona ola, a! ua heluia hoi kona mau la. A i ke ka-! kuhiaka ana'e hele koke aku la ia e huli a e ninaninau i na mea e akaka lea'i o ka hewa o kana keiki a me ka wahine, a j uu haiia mai no hoi ia e na mea a pau ; nana i hoomaopopo io mai i ko iaua hau- I mia ana, aole ana inea e kali hou aku ai, j |ua lawa kona pepeiao i ka iohe kupono i! na mea a pau, a ua piha hoi kona naau i! ke kaumaha. , | Mahope iho o kona lohe ana i keia I !mau mea, aia hoi, kauoha koke ae ia ia i I i na'lii o kona Ahakukamaiu, a kauoha pu ia'ku la hoi e hopuia o Hugo a me Pari-j jsina ; a i ko lakou hiki ana mai, aiaila,! jkomoaeiaka Moi o Azo iloko o kona ikeena Alii, a me kona mau aiii pu hoi, a j j me na koa kiai a me ka poe no hoi o ke |alo Aiii o ke Aupuni o Esete. A kukuluia | jmai la hoi na mea hewa, ua iike ko laua I jopiopio—a o kekahi nae o laua, aole no hoi okanamai o ua mea he ui! E ku waie ana ia, ua paa na lima i ka hao, aole hoi | lie pahikaua ma kona aoao. Auwe! pela I iho la ka ke keiki e ku ai imua o kona! makuakane! Aka, pela >ho la ka halawai! ana a Hugo me kona makuakane, me ke \ kali aku i ka puka mai o ka olelo hoopai, maiioko mai o ka waha o ka mea nana ia i hanau mai, a malaila nni no hoi ia e hoohilahi)aia*i. Aka, ua ku aku no o Hugo e kali i ka olelo hooholo a kona i

makuakane e kau mai ai iluna ona, me ke koa no a me ka inakau ole. Kakaii ihono hoio Parisina i kona hopena me ke kamailio ole, aole hoi e iike me ka \?a ana i noho mua ai ka hoopiha mai i na wahi a pau aqp e nana ai, i ka oiuoiu ame ka leaiea. No ka mea, la wa, me ia na mea a pau, o ka poe a pau 0 ka hanauna kiekie kai hele mai e iaweiawe nana, a e hooko hoi i kona makemake a me na mea no a pau a kona naau e nakui ai, a ua hoopiliia mai kona kahiko, k"ana kamaiiio ana, a me na mea no a pau e piii ana i kona kino, i iia'e ai, ua hoohaiike lakouiaia me ka Moi Wahine Hanohanoo ke Aupuni o Esete, a ina paha oia e hana inoia nmi ia wa, ina la ua lele ae na pahi he tausani e pale ia ia, a e hoopai aku hoi, a me ka hoolilo no hei i kona hana inoia mai, me he mea la no lakou ponoi iho. Ku mai la hoi o Hugo a me kona hoa 1 haumia'i, aole no hoi ona ano kaumaha a wiwo iki; aka, eku ana ia me he mea la iloko o kona kulana mau. Ua upehupehu na maka o ke alii wahine o Parisina, a pela no iioi o Hugo, me he meaMa ua uwe laua ma ka'ni e aku a ua hoohanini mai hoi i ka waimaka, i mama ai ke kaumaha ana o ko laua puuwai. A o ka Moi hoi o Azo, ke alii o Esete, e noho ana no hoi ia me kona inau alii, a me na hou no hoi a pau o konaaloalii. aole i aa iki ae o Hugo e kiola aku i kona mau onohi iluna o Parisina, no kona makau o pii ae auanei ke kaumaha o ke aloha, a hiki ole ia ia ke aua i kona manao aloha, a pela no hoi o Parisina. A hoomaluia inai la ka aha, a-noho mai ia na poe ma na wahi noho i hoomakaukau ia no lakou, alaila, kamailio mai la o Azo ke alii o Esete. " Inehinei ua hoonani au i ka wahine, a me ke keiki, a i ka hala ana'e o ka moeuhane o keia kakahiaka, a i ka napoo āna 0 keia la, aole me au kekahi o laua. E kauo hookahi aku no au me kuu ola. Ileaha la hoi—ua hala ia,—Aole kekahi mea ba* nu ana i hana ole e like me ka'u e hana aku ai. Ua haki ka ae like, aole ia'u. Ua hala pu no hoi ia,—Uu makaukau ka hoopai." •' E Hugo ! ke kali mai la ke kahunapule ia oe, alaila, e ukuia oe no kau hana hewa ana ! O hele ! e huli aku me kau pule i ka lani, mamua o ka halawai ana o na hoku o keia uhiahi. Eao ia oe iho, malia e kalaia mai kou hala, malia o hookuuia mai kou mau hala eke aloha. Aka, ianei, i ka !ionu;i ilalo nei, aohe wahi e hiki ai ia kaua ke noho pu a hana pu hoi i ka wa hookahi. Aioha oe ! aoie aue ike 1 kou make una." Alaila. huli ae la ua o Azo, a paneaku la ia Parisina, " A ooe e na mea lapuwale, ke makaikai aku i kona poo. O hele ! aole e hiki ia'u ke kamailio aku i ke koena. E hele oe eka wahine oka umauma haumia. Aole na'u, aka, nau i hookahe i kona koko. O hele ! a ina e hiki ia ia oe ke ola, mahope iho o kou ike ana ia mau mea; alaila, e haawi au ia oe i ke ola ine ia olioli ana." A pau kana kamailioana, alaila, kau ae la kona mau lima iluna o kona iae, me ka manao paha e kaomi i kona kaumaha. («io/e i pau.)