Ka Nupepa Kuokoa, Volume II, Number 22, 30 May 1863 — Hoike ka hoopunipuni o ka apana Hawaii. [ARTICLE]

Hoike ka hoopunipuni o ka apana Hawaii.

E ka JVupepa Kuohoa e ; Aloha oe : E hiki paha ia oe ke hookomo iho-i keia wahi puolo iua kou kino, a nau ia elawe heie aku ma na palena o ka aina, i ike mai ai ua makamaka o kaua, mai ka la hiki i Kumukahi, a hiki aku i ka welo ana a ka la i Lehua, kekahi hana kupanaha loa. Penei no ia, o Keau oia ka inoa kanaka, o Kane oia kekahi inoa akua, a o Kanaloa ka lua o ke akua ona. Eia ka hana a ua kanaka la, a me na kiia ona, o ka olelo i na kane a me na \\»hine, a me na keiki, e hele nui i kona hale, i ike i na mea hou, oia hoi ke dala, he halii noloko oka hale, a me ka ulu o ka awa iloko o ka hale, a me ka hainka he lele ae iluna mehe manu ala. a huli iho ilalo ua piha pono i kedala, ame ka hai aku i na mea a pau, 0 kana mea e koho ai i dala ko loko i pohaku paha, oia iho h no, he dala, a me ke koho aku i k|f.iia e malie ae, ua malie ae la, a me ke koho aku i ka hekili e kui iho, ua kui no, a ine kekahi hana e ae no he nui wale, a o keia mau mea i hai m ae Ia maluna, ua lilo i mea ole, no ka mea, ua hai ua kanaka nei he ahaaina nui, ia la e hoike ia ai na mea kupanaha a pau ana 1 olelo ai, a me ke kui ana o na hekili iknikn ewalu, a me ka ua nui loa, a me ke ku o na i-a eha, oia Kekule, ka i Opelu, ka Aweo\veo.< a me ka Oio, ola na mea kupanaha ke hiki i ka la eahaaina j ai, ua hele nui mai kekahi poe ma kahi kokoke, a o kekahi poe ua loakau no ko lakou ! lohe ana he ua, a me ka hekili, oia ko lakou ! mea i noho ai, a i ka hiki ana i kn la i olelo ! ia ai o ka ahiaina, ua piha pono ioa i na ka- j naka, a me na wahine, a me na keiki» o ke | kumu o ka heie nui ana mai o na kanaka e ike 1 1 ke <lala luhi ole, a rae ka awa luhi oie i ke kanu, a me ka i a luhi ole i ka hana i ka makau, a me ka haiivtka lele mehe mana ala, ; aioena nnea no apau i hai ia eia, ua lalau i i ka paliokn ialau i ike i ka haka lewa i Nu- , alolo, i ke kai. . Eia kekahi, o ka inoa o na kanaka, a me ; na wahine, ua kahea ia mai ma ka inoa ka- . pakapa, a o na inee mua o lakou ua pau i ki- ! olaia. Penei oa inoa o ua kane ewalu i kaheaia, o Kane, o Kanaioa, o Kukaenaakane, ' o Kukauahiakane, o Kawehenaokalani, Ka- ■ pīkookahonua, o Looo, o Akua, o Papaena- i ena, o Hakikaikookamoana. Eia ka inoa o | na wahine, Puakailima, o Kaulapaokalani, j o Kaulaokaiani o Keaouliokalani, o Keokoo. *

kooka'aiu. a kau!»?!e ?ho keia ?r.aa wahi ir.oa OKa hoopun ;• pun ioka !a ni. o Kawaha heeokalans. ahila paupono na inoa oua p«>e n*ū i hu- '• li mabiia. E-o ena hc«a o hu!i ma. keia hana hoopunipuni. a Keau.a m? kana njau o!e- -. io wahahee. a me kana hai aku i na rnea a , pau. he Akua 13. E nana pu mai kakou aha mea Akua. o Kamakua. o Kekeiki. Kauhanehemolele, a o Keau ina Mahauiepu. Uhu pau pono knuna. kupanaha m!»o]i, he mea hu wale mai no ka ke ilah ma ke koho waie aku no. i na meia. ua makehewa ka holoana 1 Keomoiewa i ka huli dala. no ka mea, he luhi ia dala i ka hana aku. ma Mahaulepu nei, aole luhi. nui loa ma ka hale o Keau, no ka mea: he mana ame ka ike iaia, Ahu-, . kupanaha i ka Ia i Mana. kau a mea he wahahee, eia no kekahi ma kona haie aole e komo ka poe hewa o haumia ka ia, e mee a ke kanaka pono, aole wahi hewa iki, mai mua mai a hiki i keia wa. j Eia kekahi mea nui loa, o ka olelo ona 1 ; mea a pau e olelo nei, he'lii. mea iho no he'lii, j me ka olelo aku i kona poe e hele niai mai hope ona, i loaa ole ka mai, ke hiki mai ina j Mahaulepu nei, no ko lakou hoolohe mahope ; o Keau, a me ko lakou hele pinepine i ka : pua ilima, i mea e mohai aku ai i na Akua o lakou, e na niakainaka e. e nana pu mai : kakou ī keia olelo kaena a ka apana Hawaii. aole no hoi o ka olelo ma ka inea kupono. ohi wale aku la no ma ka mea kuponoole,; e ka iYupepa Kuokoa e % e eleu oe i keia wahi mea hou i ike mai ai na hoa o kaua, i laha ' aku keia hana wahahee ma Kauai nei. D. Kui'pau. i Koloa. K\i uu i', . » 20, 1563.