Ka Nupepa Kuokoa, Volume III, Number 36, 3 September 1864 — E pane mahalo aku ana ia LIHAU ANUENUE. [ARTICLE]

E pane mahalo aku ana ia LIHAU ANUENUE.

E ka Nupepa Kuokoa e ; Alohaoe: —No kou lawe ana mai i na manao o Lihau Anuenue, ma kou Helu 31 o ka la 30 o lului, i hoikeia ma ke poo o kona kukulu manao ana, penei: Oleio ao i na kumu kula mai Hawaii a Kauai." Ma ka nana ana i na manao o ka mea e noho ana i ka panepoo o ka ike, ka inea hoi ia ia ka hoomaopopo ana i na maowe loioa 0 ka naauao, a me ka puniuniu, ua ku i ka mahalo i ka nana iho a ko'u mau maka, a ua ku hoi i ke ao mai i na kumu e ao kapulu ana i na keiki. E 1 auhea oe e Lihau Anuenue, mai manao oe ona kumu kula wale no ka\ knpulu, e ninau mai paha auanei oe t "A owai la ?" Ke ekemu uku la au, 11 O lakou iho no ekolu kekahi." Ke ninau mai la oe, " Owai na inoa o ia poe ekolu ? " Ke ekemu aku la au, " Aole no ka hoi oe i ike iho ia Kahukula ma, a ia Lunakuk ma, a ia makua mea keiki ma." Ke ae mai la oe, " Ae," ua ike au. A ke ninau mai la oe, 4< Pehea la i maopopo ai o keia poe kekahi i hana kapulu ?" Ke hoike aku la au ia oe, mii ka hoike pakahi ana ia lakou, a me ka wehewehe nna i na mea e maopopo ai, o lakou kekahi i hana kapulu, a penei m ka hoomaopopo ana. 1. Kahukula ma. Ke ekemu aku la au ia oe, ma keia kukulu manao ana, no Kahukula ma e noho ana ma na Apana mai Hawaii a Kauai, mamuli o ka makemake o ka Peresideno o ka Papa Hoonaauao. Aua olelo ia hoi me ke Kanawai Kivila, he mana ko lakou ke nana a ke hoomalu i na kula ma na Apana kahi a lakou e noho ana, a na lakou no hoi e hakilo i ka molowa o ke kuniu ma ke ao ana, a he mana ko lakou e hoopau aku i na kumu kula molowa. Na lakou no hoi ka hoolako ana i na haumana hemahema 1 lako ole ika palapala. Aka, ma ko'u nana ana ma na Apana a'u i hele ai, he nui loa ka hemahema o na keiki i nei mea he buke kula, oke kumu, ua hooikaika °ku ; aka, ua makehewa loa ia hooikaika ana, no ka mea, aohe palapala a ka haumana, nolaila, ke hoomanao iho la eu, oia kekahi mea i nui ai ka hemahema o na keiki ma ka helunelu a me na mea helu. Aka, eia ka ninau, » Nowai keia hemahema )*' Ke hai aku nei au, "No Kahukula ma no. 2. Lunakula ma. Ua pau ae la ka hoomaopopo ana no Kahukula ma, a no Lunakula ma keia. Ona Lunakula kekahi mea mana nui ma ke K&nawai, ua oleloia ma ke Kanawai ka hana a na Lunakula. Oka makaala mau ona Lunakula i ka lakou hana, ma ka paipai aoa i na keiki e hele mau i ke kula, a na lakou no hoi ka makaala ana e hakilo i ke kolohe o ke Kumu, a na ua mau Lunakula nei ke kuka ana no ka uku o ke Kumu, me na Kahukula; aka, { ka nana ana i kekahi mau Lunakua ike ia ka molowa, aole no i makaala ma ka fekou hana i haawiia mai eke Kanawai. Ua nul a 1 lehulehu ko'u kahea ana i ko'u m&ti Lu- I nakula, e kii ina keiki, aoie oo ~%e kiki j mai, aua hookauwa iho no waa ia'eiha J

a me kekuhi mau keiki, me he Lunakula la, ke kii ana e paipai mawaena o kekahi poe keiki hele ole ike kula. Ano ka pnlaka o na Lunakula, ua noho kekahi poe keiki he mau pule kekahi, a he malama ko kekuhi, alaiia hele mni. Ake nianao lana loa nei au, o na Lunnkula ke-j kahi mea i kapulu, a oia no ka mea i loaa ole ai ka ike i na keiki mai ka wa iiilii, a hiki i ka nui loa ana. 3. Makua mea keiki ma. " Owai o makua mea keiki ma ? " O makua nana i hanau mai, a o makua Imnai, o lakou iho Ia no o makua mea keiki ma. Oia kekahi mea i oleloia ma keia kukulu manao ana, o lakou kekahi i hana kapulu. Ae, pela io no ko'u manao, a me ka ike maoli i ka hana a kekahi poe makua mea keiki. No ka mea hoi, ua oleloia ma ke Kanawai, na na makua ka hoouna mau ana i na kejki i na kula aupuni, niai na makahiki eonoo keiki a hiki i ka umikumamaono, q na lakou no hoi e hoolako i na keiki i na buke kuia, e like me kn mea a ke Kumu e kauoha aku ai, a i lako ole, na ke Kuhukula e hoolako, e like me ka'u i olelo niun ai maluna. Aka, ke ninau nei au, "Ua hana anei na makua mea keiki e like me ka mea a ke Kanawai i olelo ai ?'' Ke ekemu mai la oe, a me lakou la iho, me ka i mai, " Ae," ke pane hou aku nei au, " He kakaikahi loa paha ia poe," " Kakaikahi ka ! (Wahi au, a ine lakou la iho,) " Ae." Pela ko'u ike ma kahi &'u e noho nei, ua hana hoomaaira ka nui o na makua mea keiki, me ka i mai, " Ua mai ka'u keiki, a o kekahi hoi, ua pau na makahiki he umikumamaono." Pela ka hana a kekahi poe makua mea keiki, a o kekahi poe makua hoi, ua hoouna i ka lakou mau keiki e hele i ka hoohei paniolo, a o kekahi hoi, e hele i ka ho-a imu, a o kekahi hoi, e lieie wale ana ia wahi aku, a ia wahi aku. Ma ka nana ana i keia mea, ua maopopo loa ia'u o keia mau mea ekolu i oleloia maluna, oiu no ke kumu nui i holo ole ai ka hana hoonaauao mawaena o na keiki iloko o na kula aupuni. Ahe weliweli ko'u no keia lmna pono ole. E ekemu hou au mahope, ke paneia mai. Me ha mahaio, S. Holokuauna. ll'oiluku, Maui, Aug. 20, 1864.