Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 6, 10 February 1866 — Ka Moolelo o Europa. [ARTICLE]

Ka Moolelo o Europa.

Koena o kf. kaua o Tbbesa. Aia kekahi Keneia o Tebcsa,o Kpaminoela kona īnoa, ua oleio oia kekahi o na ka® uaka maikai tna na vva kahiko. 0 kona manao nui, o ke kokua i ka aina mo ka ikaiku. £ia no hoi kekahi mea i oielo la uom. aole i lolie iki ia kekahi oieio wahahee e pu« ka mainna mai kona waha mai; oia kekahi o na naoi pookeia o ke kanaka, ke ioaa ia mea he oiaio maoli. 1 ka nana ku, aole oo he kanaka hookahi o Tebesa i hooneleia i ke aioha ia Epaminoda, ka mea nnna i hoopakeie ko Tebesa mai ka noho kuapaa ana maialo o ka lahoikanaka e; a ua maopopo ioa no, o ka poe pooo io, aole iakou e neie i ka mahalo aoa iaia ma kona ano pono, a ahonui hoi, aka, ia pono no, o ka enemi ia iho la no ia. A no kona pooo, ua inaina kumu ole mai | na kanaka iaia, a hoohalua iho la lakou e ; pepehi iaia, a pela wale iho ia no o £payj noda i huahua w ai. A mahuahoa loa mai la im enemi ona ma \ Tebe». Hoahewa mua kkop iaia e hoopai \ i ka make, no kona maUma ana i ka puali 1 koa a hala mawaho o ka paiena a ke Kan»- | wai i ae ai. Aka m> kona hoopakele ana i ko Tebe?a mai ke auhuiihia ana, nolaihi ua hookuu ia oia e oia e kona poe Luoakanawai. A no ka hoino loa no o na kaoaka iaia, oolaila ua koho ae kkou iaīa e heiee puiu- ( mi i na alanui o Te6esa. Hooko no o Epaminoda i ko lakoo mau manao, a hele no ta \ e ha j i na mea mo nr*le o na | Ma ia wa. aoie he kaua no kekahi m&u I mAnawa. A ike ihola ua poe kanaka neio I Tehe« v aok» e hiki m bko« ke hana i keka-

hi niea ke »ie o Epaminc4a« noUi'a, kioia hou ae U iakou i ka puiumi inai īaia ae, a haawi hou aku l.i lakou i kana pahikaua. A hoonoho ia ae ia o'm i poo no ka puaii koa, me ka mana nui i oi ae i ka mana i ioaa iaia luamua. A oiai i ko Epaminoda wa i nolio Kenel i ai no Tebe», lilo ae la ko Tebesa poe i iahuikanaka ikaika ioa ma Helene. O kona iaoakiia hope loa ana, ma Maneiiwa. A i kona kaua ana me ko Separeta. hou ia mai la oia i ka ihe e kahi koa o Sepereta, a ku ma kona upauioa, A noke iho la na koa o Epamimxia me ko Separeta j ke kaua, a pau i ka hee ko Separeta i ko Tebesa. A iawe ia aku ia o Epaminoda iloko o kona haieiewa me ka paa no nae o ka ihe iioko, a i ka nana ana o ke Kauka a ike, ina e weheia alaila o ka make no ia. A waiho iho ia oia me ka eha nui, aoie no nae ona manao nui i kona eha, o ka ianakiia waie no o ka aina kana mea manao nui. A hoouna ia mai la he ahailono mai ke kahua kaua mai, a hai mai ia ua ahailono n.»i, ua hee ko Separeta, a no ko kakou aoao ka lanakiia nui i keia la. Alaila, pane ae la o £paminoda, 44 A ua pono ae ia," a o ko* na unuhi ae la no ia i ka ihe mai kona kino ae, a o ka make koke iho ia no hoi ia. O ka wa i hana ia ui keia, i ka makahiki 363 inamua aku o ka era Kristiano. A mahope mai o ka make ana o Epammoda. Aole i ioihi ka noho maiuhia ana o Tebesa ma Helene. No KA HOOMANA O HELENE. Ke manaoio nei ka poe Heiene, ekoiu papa o na Akua, ko ke Aouli, ko ka Moana, a o ko lalo o ka Po. A he nui wale aku no kwlū pae akua e o lakou. Ko ke Aouli mau akua, o iupita, Apolo, Mareka, Ukali, o Baka, Valakana, luno, Mineva, V r enuka, Oiana, Kereke, a me Veseta. O ke akua nui nae o lupita. i ka wa e kui ni ka liekili, a e o ai ka uila, alaiia, manao ae ia ka poe Helene, ua liuhu o lupita. No KA PAANI OLUMEPUU, Na ka poe Helene no i hookumu i keia paani no ka hoonani ana ia lupita. Ua malama ia keia hana i keia aim makahiki keia aha makahiki. O na hana e lealea ai, o ke kukini, o ka heihei lio, heihei kaa, iele ana, hakoko, a me ka mokomoko. A o ka mea nana ke eo ma keia paani, alaiia iaia ka ha- ; nohano nut e haawiia ai. | O Apolo. he keiki oia na lupita. Ua ma- ! naoia e ko Helene, oia ka mea nana e hoohele ka la, me na lio eha, a me ke kaapuni ana i ka honua nei i kela ia i keia la. A he &J&Ma no hoi o Apolo, no ka poe haku mele, lapaau a me na hana akamai e ae. Ua noho mau oia iluna o kekahi akema Deiepo, kahi hoi a na kanaka e hele mai ai e imi i na mea iiou e liiki mai ana. O Alaleka he waiii akua kaua oia, a o Ukali hoi, iie wahi akua aihue, o Baka, he akua ona rama, o Valekana, iie akua kuihao. 0 keia akua o Volekana he akua wuiwai loa ia, he hana waiwai ka ainala, a ua ikaika no ka hana ana, e iike me ke oolea o ke kuahao. O Venuka he akua wahine o ka nani. He keiki hoi kana o Kupida ka inoa, he wahi akua keiki k'alohe loa oia, o kana hana o ka pana i kanaka i ka pua. O Nepetune hoi, oia ke 'iii o na akua o ka paoana. A ua inanaoia o ka pupu nui o ka moana, no kena koa, a he hiu ia ka huelo o kona mau lio. I kona wa e holo ai ma na ale o ka moana, o ka wa ia e hoopuni mai ai ka hanauna pilikua o ka moana iaia. O Pelulo, oia ke akua o ka polikua. O kona uohoalii ka iuaipeie. A o Hakule hoi ua kaulana ia no kona ikaika iua oie. A hoonani ko Heiene i na akua o lakou maioko o na iuakini nui. (Ja hana ia a naui loa keia mau iunkini. A ua kukuiuia kekahi mau luakini ma Amerika, e iike ke kii me ua mau luakini ia o Heiene. O ka poe kalai kii o Helene, ua akamai lakou ma ka lakou hana.ua nani ioa na mea 1 hanaia e iakou, ou hoi na kii a me ia mea aku. No ka poe Akkakamai o Helehe. Aia hoi kekahi kanaka Akeakamai, o Tele (Thales) kona inoa, ua hanau om mawaena o ka 600 innkahiki, a me ka 700 haneii makahiki. mamua akn o ka era Kristiano. | I kona wa, aia hoi kekahi poe Akeakamai o | Pieiene he 7 ko iakou nui, a ua kapaia lakou ' o na kanaka naauao 7 o Helene. Aole no j nae i oi aku mamua o Tele ko keia poe na- \ auao. ; I kekahi po, heie nui ua poe Akeakamai ; nei. a hoopaa loa ae la o Tele i kona mau ! maka, i km nana ana i na hoku o ka lani. | No ka mea, oia -hoi kahi hana maikai o keia | noho ana o ka ike i ka nana hoku, a oia mau j nana noo ia oeia hauleana iloto o ka au- | waha, oki loa i ka iepo. na kekahi wahine o j kona haie i hoio aku a huki ae iaia mailoko ; ae o ua auwaha nei, a i aku la ua wahine ?• nei penei: " No na wa e hiki mai ana, ke . i aku nei au ia oe. mai hoopaa loa i kou man ' maka i na hoku, orai e ku ana kou mau ka- " puai ma ka honua nei. Ma ka manao aoa ; o kekahi poe, na oi aku ka naauao o ka hine mamua o Teie. O Pilaku (Piitcus) oia no kekahi akeakamai, »im o)eh)ta he kanaka akamai loa oia,

i aī kooa akamai. he nui no ka W3,:na iaia, ao!e nae ena iau i ka waini, o ka wai wa?e no kana mea e inu ai. I k;i makahik; 617 M. K. sia hoi e noho ana kekahī kanaka akrakamaii t» Bta k\vn imia. Ma ia wa ua i kek&hi kanaka iawaia he kiaha guia iloke o ka opti o ka ia nui. A inawaho o ua kihi nei, ua kakauia " l ka poe pookela o ka naauao," th* wisest.t \ hoouna ia aku la ua kwha ii o Bta 11. ka mea hoi i manaoia, ua emi ; mai k>ma ike i ko kekahi«e. Aka aoie i manao o Bia i ke j*uia, a roe :ka waiwai. J ki we, i iilo ai koua aina po- . noi i ka enemi. aiaila hooikaika ae kekahi 1 poe kanaka e huna i na mea makam*e a laj kou. A o Bia aole ona pihoihoi no ia mea, : Eia kana i pane ai. "O ka wai*\*ai he mea ; paani wale iho no ia, hookahi no o'u waihona maoii o ko'u mau manao ponoi wale no. M Hiamoe loa. * Aia kekahi kanaka akeakamai o Epīmei nide kona inoa. i keknhi la, hoouna akuia I kona makuakane o imī iki hipa f ua naiowaie. Heie keia a ioaa ka hipa, hoi keia a | kahi ana pohaku komo keia iioko e hoomaīha aino ka weia i ka la, a o ka hiamoe ioa | no ia. | 1 kona puoho ana ae, oke 57 makahiki ; mai kona hiamoe ana, a hiki i ke ala ana. • i ka pili ana o kona nmu maka, he opiopioia, Ja i ke kaakaa ana ae, ua hina kona lauoho, jua ano elemakule. A haaiele iho ia oia i Ske ana, a hoi aku ia i kauhale, ea aku ua j inake kahiko ka makuakane, o na kaiknina | ua eiemakuie, a ua paapu i kauhaie ke kulaj nakauhale. a me na knnaka he nui. a ia nei i i ike ole ai mamua. Nolaila he mea kupa- ! naha lo.i keia.