Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 15, 14 April 1866 — Ka Olelo Hooholo o ka Aha Kiekie. [ARTICLE]

Ka Olelo Hooholo o ka Aha Kiekie.

Ua hoopukaia i na pule mainua iho nei, ka Buke Elua o na Oielo Hooholo o ka Aha j Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, i hooponopo- ; noia, a hoomakaukauia no ke pai ana, e ka | Mea Hanohano R. G. Davis (Lohaka Devisi) i Kokua Lunakanawai Alua o ka Aha Kiekie j o ko HawaWPoe Aina, a Hoa hoi o ko ka j Moi Aha Kukakukomaiu. Aia maloko oua j Buke nei na olelo hooholo o ka Aha Kiekie* \ mai ka M. H. 1557, a hiki i ka M. H. 1565 j ahe 800 aoao maloko o keia Buke. He ha- i nā luhi, a he hana nui no hoi ka hoomakau- i knu ana n me ka hoonohonoho ana i na hihia i hoikei* nialoko o ia Buke, ikupono ai no ke pai ana, a he inea kupono ka m:v!:.a--lo nna aku o ke Aupuni holookoa i ka Mea Hanohano R. G. Da[vis, no kona ikaika, a ine kona hooholo pono ana i ka hana nui i iaia, oin hoi ka hoomakaukau ana i na Olelo Hooholo i hai mua ia. a he mea no hoi no kakou Hawaii nei e httahed pono' ai, ka ike ona iho i ka hanaia ana o keia haiha nui, e kekahi o ko kakou hoahanau 'ponoi o ke koko hookahi, ua ike iho la ieakou i kona au ana iloko o ka moana lipoiipo o ka naauat>; a he itiea no hoi ia e hoike mai ana ika hiki i na kanaka Havraii ke lawelawe ma na oihana naauao a pau, e like me na kanaka 1 onaaepuni naauao eae. (Aka nae hoi ke pa- | lau hele ia nei kakou ma na aina e, e ka waha | o ka Bihopa o Oxford, a me kana hanai ka Bihopft Staley, lje Lahui naraupo, a he poe : no i ano like me ke ano mua o ko lakou no- | ho pegana ana, o ahaina la ke akahele iho e j Haoailiki.) ! He Buke waiwai inaoH keia i hoopukaia ! iho nei, e like no me ka Bake akahi i hoopukaia e ka Mea Hanohano G. M. Hobert- i sdii K. C. K. Kokoa Lunakanawai inua o ka ; At*a Kiekie. No ka mea, o kekahi o na hih» i hooholoia e ka Aha Kiekie; he mau hihia ano pohihihi lon, a ono nui maoli no hoi, a oa hohonu oo hoi na Olelo Hooholo a i ka Aha. 0« nu» no oa ano hihia i hanaia. hihia roa ke Kannawuf, he 18 ma be ( Kaalike, he 31 hihia Moana, h$ 9 hihia ma ? ka Hooko Kaooha ; he 3 Mandaraus. a hr 1 5 hibia Palapak* kua Kino, hui peu !<» he ! 101 OMo Hoohoto i paiia rna ka Bdke Elua ooa Olek) Hooholo o ka Ahn Kiekie o ko \ Hawaii Piie Aina. He kokua maikai keia I mou 'Olelo Hooholo no ka poe e iawelawe * ana nm tat Oihana Loio, a me ka pbe no a I ' ' i

pao. h(T«etie ike ai hooholo a ka Aha" KTekie. nw na mea e pili ana i ke ano o na Kanawai o ka aina nei, a me ke ano o ka hana o na hihia waiwai, a nie ka hai» ana o # ® »no lehulehu waie. a me ke ano pu hoi o ke Kahoa Knnawni i hoonana pono ia e ka poe Kalai Kanawai naauao o na aupuni kahiko mai a hiki i keia wa. He* pomaikai nui no kakou ke paiia ana o keia mau olelo hooholo.

TJa oleloia me ka oiaio o ko kakou ikaika, oia no i'akou oawaiiwaii, a kakou hma ikaika hookahi, oia no ka Oihana Hookoiokoio, no kona hala ole, a me kona hana pololei, nolaiia, ua iiio i aba ? e hiiinai nui ia'i eka poe a pau i iookia mai i keia mea he hele imua o na Aha Hookolokolo. (Ja ike makou ma kekahi nupepa, ua laweia kekāhi o na olelo hooholo o ka Aha Kiekie o Hawaii ne», i kumu alakai. no ka olelo hoohoJo a kekohi Lunakwnawai oka Aha Hookolokoio Kiekie oka mokuaina oNu (oka. He mea no ia no kakou e hauoli ai, a e ike maopop<? he emi o ; Haw?ii nesi malaio o na aupuni naauao e ae, ma ka ikaika, a me ka waiwai, aka, ma ke ano o ka hana ana a kona Aha Hookolokolo Kiekie, aoiie e oi ae kekahi oia mau aupuni mamua ona. Ua liaawiia ka pono kau like i na kanaka a pau, o na kulana'a pau o keia ola ana, mai ke kanaka e noho ana me ka piha i ka waiwai, a me na rtea a pau e oluolu ai keia ola, a hiki i ke knnaka e mikōie ana i ka inamona iloko oko lakou njau pupupu Lauki. Ua iike ioa koiakou nno, imua o ke Kanawai, a imua hoi o.na Lunakanawai o,ka Aha Kiekie o ko Hawaii Pae aina.

Eia ka nin.nu i ula mai i o makou nei. O ka hoiomua hea la keia o Hawaii nei, ma na mea e pili anu i ka naauao, a me ka noho ana pono? E kapaia nei ma na aina e e na enemi ō'kii oiaio. lie ama no ka Lahui i ane like no ke ano oka noho ana, me ko lakou ano pegana oko \va kahiko. E hinili'ia oe iho, eka mea e inakee anu ika oiaio. Oke ino kai o-ia, ka inea e manao ino ana