Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 28, 14 July 1866 — Page 1

Page PDF (1.49 MB)

KA NUPEPA KUOKOA:
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE V. HELU 28. HONOLULU, IULAI 14, 1866. NA HELU A PAU 241.

 

"KA NUPEPA KUOKOA,"

HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU

I kela Poaono keia Poaono.

$2.00 no na mahina he UMIKUMAMALUA,

$1.00 no na mahina eono.

ME KA HOOKAA MUA MAI.

NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka

hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.

KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.

NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.

O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.

AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora kana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.

 L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

 

KA "NUPEPA KUOKOA."

I s published in Honolulu.

EVERY SATURDAY,

$2.00 per annum, or $1.00 per six months, in advance.

 

A DVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.

KANIKAU S will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line.

PA YMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, ma y be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.

ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to,on account of the low subscription price.

THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M. L. H. GULICK.

 Publisher.

Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale,

$3.50 each. Persons having complete sets of the above, can have

them bound by paying $2.00 each.

 

HE MOKU HOLO MAU

No Lahaina, a me Makena.

O KE KUNA KALEPA PAA

maikai,

"Ka te Lee."

O Fountain ke Kapena,

E HOLO MAU LOA ANA A HIKI WA no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia

228-tf C. BREWER &co. (BURUA MA)

 

No Hilo.

KA MOKU KUNA

"MELE HILO,"

O Pilipo ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana ame na ohua e ninau ia

 C. BREWER &co. (BURUA MA)

 

No Hana, Kaupo, a me Maliko,

KA MOKU KUNA

'MANUOKAWAI,'

O Merchant ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KELA MOKU I NA Awa i haiia maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau ia C. BERWER &co. (BURUA MA)

 

Olelo Hoolaha

- A KA -

AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI

- A -

MOKU MAOLI KULOKO

- O KO -

Hawaii Pae Aina.

KA MOKU KUNA MAIKAI

"ONWA RD,"

E holo ana i KOLOA, a me WAIMEA, Kauai, mahope iki iho  kona hoi ana mai KAWAIHAE mai.

O KE KUNA MAIKAI

Ala bani,

161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma ka Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama.

O KE KUNA KALEPA

O Neti Mela

E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea.

No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia

JANION GREEN & CO.,

222- tf A. H. M. K. H.

 

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.

                Eia na buke kuai, a me ke kumukuai. Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00

" Ohana, ano nui, me na kii, 2 50 a me na Moohana, 5 00

" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, 1 00

" Ohana, me na Moohana wale no, 62 1/2 " Okoa, 50

Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838, 25

Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 1/2

Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25

Haiao, 25

Hele Malihini Ana, 25

Wehewehehala, 26

Li ra Hawaii, 25

No ko ke Akua Ano, 25

Li ra Kamalii, 25

Kumumua Hou, 12 1/2

Moolelo Ekalesia, 50

Hoike Palapala Hemolele, 25

Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25

Ninauhoike, 12 1/2

Ui Kamalii no na Kula Sabati 12 1/2

Kumu Leomele 12 1/2

Eia na buke i haawi walei a.

Haawina Baibala.

Ui.

Na Dawida Malo Kumumanao.

Ko Olelo Ao Liilii.

Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.

 L. H. Kulika.

Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

He Moolelo no ka poe i pepehiia no ke kupaa i ka manaoio.

No na Aop setole, ko lakou pepehi ia ana no ke kupaa i ka manaoio, a pela a ku.

                NO SETEPANO. Mailoko ae o na haumana he kanahiku a ka Haku, ua wae ia o Setepano a me kekahi poe e ae eono, i poe diakona, a o Setepano, oia no ka mea mua i pepehiia no ke kupaa i ka manaoio. He kanaka makaukau o Setepano ma ka haiolelo. Paio uku la kekahi poe kanaka o na hale halawai kaulana elima o ka poe Iudaio, me Setepano, aka no ka pahee a me ka maikai o kana mau olelo, a me ka ikaika a maopopo no hoi o kana mau wehewehe ana, ua lanakila oia maluna o lakou, a no ia mea, mokuahana loa iho la lakou ia ia, a hoohiki wahahee aku ia lakou, a imi hala aku la e hoahewa ana ia ia, no ka olelo hoino i ke Akua, a ia Mose. A i kona lawe ia ana imua o ka Aha Kukakukamalu, hai aku la oia i kekahi olelo hoopono, aka, hoohuhu aku la oia i koiia poe Lunakanawai, a olelo iho la lakou e hoahewa ia ia. A ia wa koke no, ike aku la o Setepano ia Iesu ma ka hihio, me kona ano hiwahiwa a nani no hoi, e noho ana ma ka lima akau o ke Akua. A no kona ike ana i keia hihio, olioli loa ihola ia (Setepano) kahea ae la oia me ka naau olioli, penei; " Aia hoi, ike aku la au i ka hamama ana'e o ka lani, a e ku ana ke Keiki a ke kanaka ma ka lima akau o ke Akua." Alaila hoahewa aku la lakou ia ia, a i ka pau ana o ka lakou kauo huluhulu ana ia ia, hailuku aku la lakou ia ia i ka pohaku a make loa. A maluna pono iho o kona wahi i pepehi ia ai i kukulu iho ai o Eudocia ke alii wahine a ke Alii kane Tiodosiusa (Thaodosius) i kekahi Luakini.

                Mahope iho o ka pepehi ia ana o Se tepano, hiki mai la ka hoomaau i ka poe Karisiano ma Ierusalema, e noho ana ilaila e 2,000 o lakou, o Nica (Nicar) pu kekahi, o ke diakona i pepehi ia, a he nui ka poe e ae i haalele i ua wahi la.

                IAKO BA KA NUI (ST. JAMES THE GREAT.) Ua hanau ia oia ma Galilaia, e Zebedaio (Zebedee) he kanaka lawaia, he hoahanau o Iakobo no Ioane, a he pilikana no Iesu, no ka mea, o Salome kona makuahine, ua pili loa ia Maria ka makuahine o Iesu. I kekahi la, ia ia e laweia ana me kona makuakane ma ka Moana Wai o Galilai, o Ioane pu kekahi me ia, a kahea aku la o Iesu ia laua, a lilo ae la laua i mau lawaia. Hoolohe aku laua i ka Iesu mau kauoha, a hahai aku la ia ia, a haalele aku la i ko laua makua. Ua oleloia, ua oi aku ka Iesu waiho ana i ka mana paulele iloko o laua, mamua o kekahi poe aposetole e ae, koe nae o Petero. Kapa aku la o Iesu i keia mau hoahanau he Boanarege (Boanarges) oia hoi, na keiki a Kahekili, no ko laua ano okalakala, a me ka holo o ko laua manao.

                I ka hoolilo ia ana'e o Herode Ageripa (Herod Agrippa) i Kiaaina no Iudea, e ka Emepera Kaligula (Caligula,) hooala ae la oia i ka hana e hoomaau i ka poe Kristiano, o Iakobo nae kana mea i manao ino ai.

                I ko Iakobo hoahewa ia ana e make, hoike aku la oia i kona ano koa, a wiwo ole no hoi, a me ka manao kupaaa, a i ka ike ana aku o ka mea nana i hoahewa ia ia, ia mea, komo mai la ka manao aloha iloko ona, a ia wa no lilo ae la i Kristiano. A no keia mea, piha loa iho la na kanaka i ka ukiuki, a olelo, aku ia lakou e pepehi ia oia. Alaila oki ia iho la ke poo o Iakobo ka aposetole a me ke poo o ka mea i hoahewa mua ia ia e make, a no kona mihi ana i kona hewa, ua lilo oia i Kristiano, a o kona mea ia i pepehi pu ia ai me Iakobo ia la hookahi no, a me ka maka no o ka pahikaua hookahi. Ua hana ia keia mau mea i ka A. D. 44, a ua hoolilo ka ekalesia i ka la 25 o Iulai i la hoomanao no ka make ana o keia kanaka kupaa i ka manaoio.

                Ia kau no, ua pepehiia o Timona, ame Paremena (Pa rmenas) no ke kupaa i ka manaoio, o laua kekahi o na haumana he70 a ka Haku, he mau diakona laua ma Korineto, ko Timona wahi i pepehi ia ai, a ma Pilipi (Philippi.) I Macedonia hoi ko Paremana wahi i pepehi ia ai.

                S T. PILIPO (ST. PHILIP.) Ua hanau ia oia ma Betesaida i Galilia, a oia no ka mea mua i kapaia ma ka inoa haumana. Ua hoohanohano loa ia oia e Iesu ma na oihana, a i kona hoonoho ia ana e haiolelo ma Asia Luna (Upper Asia) malaila oia i hoomau ai i kana hana ma ke ano aposetole. Hele aku la oia ma Paregia a hiki loa aku la i Helipoli (Heliopolis,) a malaila oia i ike aku ai, a kaumaha loa iho la kona manao no ka ike ana aku ia lakou e noho ana i ka nenelu o ka hoomanakii, oiai e kulou ana lakou imua o kekahi kii nahesa. A hoohuli mai Ia o Pilipo i kekahi poe o lakou i poe Kristiano, a hoopio loa ia ka hoomana ana i ke kii nahesa. A noia mea, ukiuki loa ihola na Lunakanawai, a hookomo aku la lakou ia ia iloko o ka Halepaahao, a hili aku la lakou i kona kua i ke kaula, a pau ka hili ia ana, kau ia aku la oia ma ke kea. A i ka loaa ana ia Baretolomaio (Bartholomew,) kona hoa'loha, ka wa kupono e kii ai i ke kino kupapau o Iakobo, nolaila kii aku la oia i kona kino a kanu iho la ia ia, a noia hana ana pela, ua aneane oia i kauwahi oia ano make hookahi. Ewalu makahiki mahope iho o ko Iako bo ka Nui make ana, oia ka A. D. 52, make iho la oia (Baretolomaio,) a ua hoomanao ia kona inoa a me ko Iakobo ka Uuku (St. James the Less) ma ka la mua o Mei.

                No MATAIO (S T. MATTHEW.) Ua hanau ia keia aposetole, a kanaka kupaa no hoi i ka manaoio, ma Nazareta (Nazareth) i Galilaia, aka, ma Kaperenauma (Capernauni) kona wahi noho mau, no kana oihana nae, oiai hoi he Lunaauhau oia. A i kona lilo ana i haumana, haalele koke aku la ia i kana oihana, a hahai aku la ia Iesu. Mahope iho o ka pii ana o Iesu i ka lani, hoomau aku la ia i ka hai ana i ka euanelio a ka Maku ma Iudea no na puni (makahiki) eiwa. I ka manao ana e haalele ia Iudea, me ka manao e hele aku e hai i ka olelo iwaena o ko na aina e, kakau iho la ia i kana euanelio ma ka olelo Hebera, i pono ai ke hoohuli mai i ka poe Iudaio, a mahope iho, unuhi ia'e la i ka olelo Helene (Greek) e Iakobo ka Uuku. I kona hele ana i Aitiopa, hookohu aku la oia i poe haiolelo ma ia wahi, a kukulu iho la i mau ekalesia, a he nui ka poe i huli mai. A mai laila aka oia i hele ai a hiki ma Paretia, a ua lanakila no oia malaila, aka ia ia e hoi ana i Aitiopa, ua pepehiia oia e kekahi poe ma ke kulanakauhale o Nadaba (Nadbar) i ka A. D. 60, a ua malama ia ka la 21 o Sepatemaba (i la hoomanao nona e ka ekalesia.) He maemae loa oia ma kana mau hana, a he pakiko hoi ma ke ano o kona ola ana.

                No MA REKO (ST. MARK.) He mau makua Iudaio ko keia kanaka kupaa i ka manaoio, no ka ohana a Levi. Ua ike ia na Petero oia i hoohuli i Kristiano, a o kona hoa hele no ia. A no ke noi nui ia ana e ka poe i hoohuli ia ma Roma, e hookomo ma ke kakau ana i na Haiao kupaianaha a lakou i lohe ai mai a Petero mai, a me Mareko, ua ae aku oia i keia noi ana, a nolaila, ua kakau oia i kana euanelio ma ka olelo Helene. Hele aku la oia i Aigupita, a hoolilo ia ae la oia i Bihopa ma Alekanekelia, a mai laila aku oia i hele ai a hiki i Libia (Lybia.) a he nui ka poe ana i hoohuli ai malaila. Ia ia i hoi hou ai i Alekanekelia, huhu loa iho la ka poe Aigupita ia io, a paa iho la ko lakou manao e pepehi ia ia. I mea e ko ai ko lakou makemake, hauhoa iho la lakou i kona mau wawae a paa, kauo huluhulu aku la ia ia ma ke alanui, a waiho aku la ia ia pela, me ia ano mainoino no, maloko o ka halepouli, a ao no ; a i kekahi la ae, puhi aku la lakou i kona kinoi ke ahi. O ka la 25 o Aperila. Ua hookaawale ka ekalesia ia la i la hoomanao no kona make ana. Ua ohi ia kona mau iwi e ka poe Kristiano, ua pua maikai loa ia, a mahope iho, lawe ia i Venice.

                No IAKO BO KA UUKU (ST. JAMES THE LESS.) Ua kapa ia ka inoa o keia luna haiolelo, o Iakobo ka Uuku, i mea e huikau ole ai me ko Iakobo ka Nui. O ka Io sepa keiki ia me kana wahine mua, ka makuakane no hoi o Kristo. A mahope iho o ko Iesu hoi ana i ka lani, ua lilo oia i Bihopa no Ierusalema. Ua palapala oia i kana episetole i ka poe Kristiano, i pio ai na hana hooweliweli, a i mea hoi e hoolaha ai, (penei ka mea i oleloia.) "O ka manaoio ia Kristo, ua lawa ia no ke ola me ka nele i na hana maikai." A ia manawa huhu loa iho la ka poe Iudaio, a holo aku la o Paulo i Roma, i mea e pakele ai i ko lakou huhu, me ka manao paa e hoopai i ko lakou huhu malama o Iakobo, a he 94 ona mau makahiki ia manawa. Kulai aku la lakou ia ia ilalo, paluku aku la, kuipalu aku la, a hailuku aku la no hoi ia ia me ka pohaku ; alaila kii aku la lakou i kekahi newa (club.) a hahau aku la i kona poo, a poha liilii aku la kona lolo. Ua hookaawale ia ka la mua o Mei i la e hoomanao ai i kona make ana, o kona a me ko Pilipo ia la hookahi no.

                No MA TIA (ST. MATTHIAS.) Ua hoolilo ia o Matia i luna haiolelo, mahope iho o ko Iesu hoi ana iluna, i pani hakahaka no Iuda, ka mea i kumakaia i kona Haku, a oia no hoi kekahi o na haumana he 70. Ma Ierusalema kona wahi i pepehi ia ai, hailuku mua ia i ka pohaku, a mahope iho, oki ia kona poo.

                No ANEDEREA (ST. ANDREW.) O Anederea, oia no ka hoahanau o Petero, a ma Asia kona wahi i hai ai i ka euanelio. I kona hiki ana ma Edesa (Edessa.) hooweliweli aku la o Egeasa (Egeas) ke Kiaaina oia wahi, no kona hooikaika loa i ke ao ana, e kue ana i na Akua kii o lakou, hoomau aku la i kana mau hana, a noia mea, ua oleloia oia e kau maluna o ke kea. Alaila olelo aku la o Anedarea me ka wiwo ole, " Ina he makau au i ke kau ia iluna o ke kea, ina la aole e hai e aku au ia mea ia oukou mamua". I ko lakou hele ana mai e kau iaia ma ke kea, olelo aku la oia ia lakou, " O ke kea ka'u e kuko nei, a e lia nei no hoi, a ke kau nui aku nei kuhi manao, e ake no e apo (puliki) aku iaia (kea.") Alaila hoopaa aku la lakou iaia ma ke kea, aohe hoi me ke kui, aka, me ke kaula ka hauhoa ia ana a paa loa, i mea e make e ole ai, i lohi kona kau ana pela a hiki i ka make ana. A ia ia e kau aua iluna me ka paa i ka nakinaki ia, hoomau aku la oia i ka hai ana i ka olelo maikai a ke Akua, a hala na la elua, me ia paa no, aohe oia iui-ha ae, a i ka la 30 o Novemba, make loa iho la ia.

                No PETERO (S T. PETER) Ua hanau ia keia lunaolelo kaulana ma Betesaida i Galilaia, na Iona he kanaka lawaia, a ua kau mai no ia oihana i kana keiki ia Pe tero, oia hoi ka oihana lawaia. Na kona hoahanau oia i hoohuli i Kristiano, alaila kapa aku la o Iesu i kona inoa o Kepa (Cephas,) he pohaku ke ano oia inoa, ma ka olelo Siria (Syriac.) Ia manawa hookahi no ko laua kahea ia ana me kona hoahanau i mau haumana. Ua hoike oia i kekahi mau hana e hooiaio ana i ka Kristo oihana, a i ka ikeia ana, oia no ke kanaka haiolelo pinepine o na lunaolelo, a oia no ka mea kaulana o lakou. Mahope iho o kona kanalua ana, hoole iho la oia i kona Haku, aka, hoapono oia iaia ia manawa, a no kona mihi hookamani ole ana, ua lilo ia i uku no ka hewa ana i hana ai.

                Hoomau aku la ka poe Iudaio i ka hoomaau ana i ka poe K ristiano, mahope iho o ko Kristo make ana, a hele aku no hoi lakou e huli hele i na lunaolelo, a i na e loaa, e hili ia i ke kaula, a o Petero kekahi oia poe. Aka, ua kupaa lakou me ka weliweli ole i keia mau hoopai, ua lilo ia eha ia lakou he mea ole, a he nui ko lakou olioli, no ko lakou manao he pono no lakou ke make no Kristo e pono ai.

                I ko Herode Ageripa ike ana ua lealea loa na Iudaio i ko Iako bo ka Nui make ana, paa iho la kona manao, i mea nona e aloha loa ia ai e kanaka, e kau ia Petero ma ke kea, kana mea i lokoino loa ai. Ua hopu ia o Petero, a ua hookomo ia maloko o ka halepaahao, aka, hookuu aku la ka anela a ka Haku ia ia, a no ia mea piha loa iho la o Herode i ka ukiuki, a olelo aku la ia e pepehi ia ke koa kiai puka, no ko Herode manao na ua wahi koa nei la i hookuu ia Petero. Mahope iho o ko Petero hana ana i kekahi mau hana mana, hoi aku la oia i Roma, a malaila oia i hoauhee aku ai i ka poe hana maalea a pau loa, a hoohoka no hoi ia Simona (Simon) he kanaka hoonohonoho akua, a he kanaka punahele loa i ke alii ia Nero. Hoohuli akula oia i kekahi o na haiawahine a kela alii i Kristiano, a no ia mea, huhu loa iho la ke alii, a olelo aku la e ho-o iloko o ka hale paa ia Petero ma laua o Paulo. Ia laua e noho ana iloko o ka paa, hoohuli mai la laua elua mau kapena kiai puka, a he 47 poe e ae, i poe Kristiano. A hala na malama eiwa ia laua iloko o ka halepaahao, lawe ia mai la o Petero iwaho e hookolokolo ia ana e make oia, nolaila, ua hili ia oia i ke kaula, a mahope iho, kaulia ia aku la oia ma ke kea, me kona poo i lalo, a o na wawae iluna, a nana no i olelo aku e hana ia pela. Ua hookaawale ia ka la 29 o Iune i la e hoomanao ai i kona make, a o ko Paulo la no hoi ia i make ai. A wehe ia iho la kona kino mai luna iho o ke kea, ialoa ia iho la, a kanu ia iho la iloko o ka hale e noho ai ka poe Pope o Roma, a mahope iho, kukulu ia iho la kekahi luakini maluna o ua wahi la, aka, i ke kau ia Heliogabalo (Helio gabalus) ke alii, wawahi ia iho la ua luakini la, a lawe ia ae la ke kino, a i ka Bihopa 20 o Roma, oia hoi o Korenelio (Cornelius) ua hoihoi hou ia i kona wahi mua, a mahope iho, kukulu hou iho la o Konetanetine ka Nui ( Constantine the Great) i kekahi luakini nani loa ma ua wahi la, a oia no ka oi ma ka honua a puni. Mamua o ko kakou haalele ana i keia manao, he mea pono paha ia kakou ke makaikai, a ke nana, oiai no hoi, mamua ae o ka make ana o Petero, pepehi ia iho la no hoi kana wahine no ke kupaa i ka manaoio ia K risto, a ua paipai oia mamua iki iho o kona hoomakaukau ia ana e make, e homanao i ka Haku ia Iesu.

(Aole i pau.)

 

Aloha Alii.

 

I Ka Moi Kamehameha V.

                E KA MAKUA:—No ka ilihia ana mai maluna ou, me kou mau Alii, ame kou lahui holookoa mai o a o. I keia kaumaha nui, Ma ke kikoo ana mai o Ka Mea Mana Loa, i ka Mea Kiekie Princess Victoria Kamamalu Kaahumanu, Kou Kaikuahine i Aloha nui ia.

                Nolaila ke waiho haahaa aku nei Makou, na Komi te i koho ia e na makaainana o ka Apana o Hamakualoa; Mokupuni o Maui i ko Makou Aloha, me ka uwe Kanikau. A ke Kumakena pu nei Makou me oe, me na 'Lii, i hala 'kula. A noia hala ana, ke noi aku nei Makou i ke Akua ma kona Lokommaikai.

                E Ola mauloa ka Ohana Moi ma Ou la. I Hoomau ia ai ka Noho ALii ana o na Pua a Kamehameha maluna o keia mau Poe Moku ana i na i ai. Me ke eehia o ka naau. E oluolu mai ka mea Manaloa, e hoonana mai ia Oe iloko o keia pilikia nui.

                E hoomau aku i Kou Ola, a e hoopomaikai ia Kou Noho Moi ana ; oia no ka pule a Kou Lahui.

                E Ola Ka Moi i ke Akua, e hooloihi i Kona Noho ALii ana, me ka pau mako i ke Aloha, Makou na Makaainaka nei. M. C. OPUNUI. W. KAWAA.

NA KOMI TE. S. P. KEPANI. E. KALAUAO. A. KAIMI. C. H. H. HEWAHEWA.

Kakauolelo. Hamakualoa Maui, Iune 28, 1866

 

Kau Ahaolelo

O ka M. H. 1866.

POAKAHI. Iulai 2.

                Halawai ka Ahaolelo ma ka hora mau.

                Mahope iho o ka pau ana i ka heluheia o na hana o ka la i hala, ua hapai ia ka noonoo ana no ka Bila Dala Pepa.

                Maanei ku mai ke Kuhina Waiwai a wehewehe mai i ka pono o ua dala pepa la. O kekahi hoa o Honolulu nei o ia o Hon. Hoika ua olelo mai nei ia e pau koke ana na dala a ka poe mea dala maanei i ka lawe ia aku ke emi mai ka uku hoopanee o ke dala, me ka olelo mai, aia o Kaleponi aole i hoopuka ia ke dala pepa ma laila.

                Maanei i pane pakike aku ai o Hon. Hoika i ke kuhina Waiwai.

                Wehewehe loihi hou mai ua Kuhina la a hala ekolu hora (mai ko paha inoa he 12 hora aku.)

                Noi mai o Hon. Kamika e hoopau ia ke Komite o ka hale. I ka ninau ia ana ua haule.

                Hon. Kapena Loke, ina na na mea e ae e hoopuka i ke dala pepa, alaila kokua aku au, aka ina o ke Aupuni ke hoopuka, aole e hapai keia mau lima.

                Noi mai o Hon. Kamalo e hoopau i ke Komi te. Ninau ia a ua ae ia.

                Ma ke noi ia ana mai, ua hoopanee ia ka Ahaolelo.

POALUA Iulai 3.

                Halawai ka Ahaolelo ma ka hora 11 kakahiaka.

                Ma ke noi ia ana mai, ua kapae ia na rula, a ua heluhelu ia mai he palapala hoopii na ka hapa 100 o na haole kamaaina e noho nei, e noi ana e hooholo ia ka bila dala pepa.

                Noi mai o Hon. Nahaku e waiho a ka wa e hapai hou ia ai ka noonoo ana no ka bila dala pepa.

                Noi mai Hon. Kupau e hoomoe loa i ka palapala hoopii ma lalo o ka papa, ninau ia, a ua hoomoe ia.

                Ma ke noii a Hon. Kamalo, ua hapai ia ka hana o ka la, oia kela pila i pau pono ole.Noi mai o Hon. L. Aholo e haawi i kekahi Komi te Wae.

                Noi mai o Hon. Kakani na ka Hale no e noonoo ia bila.

                Kokua ke Kuhina o ko na Aina e i ka haawi i ka bila i ke Komite Wae.

                Wahi a Hon. Bihopa, he hoopau manawa

wale iho no ka hoolauwli wale aku, no ka mea, eia imua o ka Hale ka bila inehinei, a ua hoopaapaa ia, (Pani paa loaia na waha o na mea kokua e waiho i ke Komite Wae.)

                Ma ke noi a Hon. Kakani ua kapae ia na rula o ka Hale, a ua hapai ia ka noonoo no ka bila dala pepa.

                Heluhelu ia ka pauku mua.

                Noi mai o Hon. Kakani e hoopanee loa i ka noonoo ana o ka pauku mua ame ka bila a pau.

                Maanei ku mai o Hon. Kamika a wehewehe

kuanui mai, me ka lawe mai mailoko mai o na buke a kekahi poe, i kekahi mau olelo o pili ana no keia bila. He loihi loa kona wehewehe ana, a no ka waiwai ole ia kakou, ua kapae loa ae makou ma kula kula.

                Mahope iho o ka pau ana o kana, ku mai la o Hon. C. R. Bihopa, a wehewehe i ka pono ole o ka hoopuka ana i ke dala pepa. Iloko o kona wa e kamailio ana, lohe ia aku na leo e kokua ana. A i ka pau ana o kana wehewehe, hehihehi nui ka poe makaikai no ka olioli i ka pololei o kana mau olelo.

                Ia wa ku mai ke Kuhina Ha rris a ninau mai, ua pono anei keia hehihehi ana a ka poe makaikai maloko o keia Hale ? A he mea mau anei ia ma na Hale Aha olelo ?

                Olelo mai ka Pe residena, he wahi mea iki wale no, e pono e waiho aku ia.

                He nui wale na ninau a ke Kuhina Harris i ninau aku ai, a ua pau wale no i ka haina ia mai e Ka Hope Pere sudena. Ina he manao ko ka Hale e hoomake i ka bila, e hookomo mai ana no au.

                Noi mai ke Kuhina o ko na Aina e, a e waiho aku i ke Komi te Wae ka pono.

                O ke noi e haawi ia i ke Komi te Wae, ua ninau ia a ua haule. Elua ninau ia ana a make wale no.

                Wehewehe hou mai ke Kuhina Waiwai he mau olelo hou, me ka haawi mai i ke aloha i ka poe kokua iaia me ka lakou mau kukulu manao.

                Aohe makemake iki o Hon. Kupau i ka ke Kuhina olelo e hookomo hou mai ana no i bila hou oia ano.

                E lua mau ninau i mua o ka Hale O ka hoihoi hou aku o ke Kuhina i ka Bila O ka hoopanee loa i ka noonoo ana,--ninau ia, a ua hololea ma ka hoole ana 31 ma ka ae 3 kue.

                Ma ke noi ia ana mai, ua hoopanee ia ka Ahaolelo.

POAKOLU, Iulai 4.

                Halawai ka Ahaolelo i ka kora 11. O ka Hope Peresidena Kapena Loke ma ka noho.

                Ma ke noi a Hon. Kaapa, ua hoopanee ia ka Ahaolelo a Poaha.