Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 30, 28 July 1866 — Ka Nupepa Kuokoa. Wa-ha Ra-ma o-e. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Wa-ha Ra-ma o-e.

A no kn inea. ua'weh kerihi o ka upa ( makahi a ka nmnn no ka k (ila mau haina nou mamua aku nei ma keia nepepa, a no ka uim, e manao paha oe, he mea i hoolaha waleia'ema ka apaapa, aka nae, { he nani nni in uia ke Kaona nei ia mau [ I», a i ka po o ka la &o lanuari, mnlaila > au i lohe mai ai i nu kumu o ka i ala muii ! mea, ua haiia m i Otepoko*B ua kupana- : ha loa,mao|i hoi. . . | A.o. ke kupamaha ōiaoli no hoi ka ! | »nea otn a loko e nalu nei, i ka mea hoi-.i o kau pakui ana ne i ke ano o knu hoo- j mana, u;e ka hkou ia ae la, i ke kukulu ' aua ma k'«u iuakini Peieula i na kii akua, ; a ua hanaia no iiela ma kti Hnlealu o ke- ! i ia Aupum nia ke ari" hoohilainla i ka Bai» j hola i hoa;na rna keia pae aina, e ka ao- • ao mua i ;ic pono ia ka iakou mau hana j nno Krie(iano ; i kunpapanui ka noho | maiuhia nnu oia pee muialo o nu Knna- ; woi o keia Aupuni, a n » kokua miii ia ! aonn ma ko iakou ono hnipuie i ke Aupu- | ni, i na Untj n kan o na wa popilikia ku- j loko o ke Anpuni i na kifji kuloko; a pe- ] la no i na ua popilikia kuwaho mui na i aina e mni my ke ano hoohihin wole ann J 0 ke Kanikela Beritania i haiia inamua aku nei. A |>ela no ka aoao mamua ou, pilipili nui h.a lakou i na iuna nupuni o ko lakou nupuni e uoho ana mnnnei ia mau knu, a jiiki mai i ka \ta o D»Una ke Kaniktla Farani. A i kpua wa i huaieie ino iho ni • kona poe kanaka me kona hope ole., Aka nae hoi, un mniama ae ke aupuni 1 kn maluhia no kona poe kanaka ana i haah le iho ai, ua malumaia e like me ka inaiu o na lahui e ne mniaio o na Kana- j wai a pnu o keia Aupuni, e mnlama nna ; i ka ae iike me iakou la. Ua haiia keia ; m.iu mea mnluna, no ka inen, ua honliūiia'e kaua a like me lakou in. Eia hoi, un ane knpae ne oe i kou la-1 una ana me Ohaiula mn, a ua hoomaka'e | e launa me Mr. Kaimiola, i ke kamailio ; oluolu nnn me io ma ka nupepn e pili moi j nnn i keia mau haina ana,,uo ka nea, ua i kueia'ku In oia me lakou la, no ka mea, ua ik® io, a ua nana ia ka aono hoqmnna ; o Peleuia ma knna mnu hann, n me knna | mau oihana hoomana, ua kue ia i ke ano 0 ka oihana Kristiano io, aole oia i ma- j kenuike o (uuna me lakou la a me lakou h ae nei hoi. Ua li(jQpukaia keia mau hiohiona onn I malalo ae nei, no kau kuwiii loa ana mai i - I i non e mnnno ia mai ni e ' nn mea innnao knianalana he oinio, po i ka'u uhiuhi' wale nha ae i ka i aln mali ; hana i mea e nani ai oia. A ina o kōtf?j manao maoli hoi ia, alaila, ua aiieane oe i e like me Panio, ka mea i lawe a hiipoi | 1 na nohu o ka pos i kiola'e ia piainnei i o lhkou ae, oiii e hailukuana la }>oc * ino na pohaKu iā So!opano, ka pono hoi : imua o lesu, he kanaka paulelo. io jmna o ka Iluku, ka hoola uo ko ke uo nei a ; pau inn ku mnnaoio, no kn mea, un ne'ku j ia mo kona niuu i hui pu ia uiei lakou la | m« ka tnakemake, o make io no ua kaua- j ka jH>no ia i kona manao kuhohonu loa. ; Aka nae ha>, oa ike mai ka Haku ia la'o Woupo aiM. ' < * 4 .. < ,Pchfaku, a pela mai piiha ? dri Knimi- < ol« nei, oiai e kukulu ana oia i ke kahua I o ua ckalesia Euelani la ana ma o Heue* ( ri VIII h* ka* Oiaio aoei kaua ? Ao!e 1 ia ekaleaia no loko mai o ka Ekalesia . Roiua. A ina aoltino laikmoi, «noiiea | mni la ? 1 ka naoa ana uae, nolaila mai no. Ua kue iki nae ia ia la ae, uo ka lawe ana inai ma kana oihaname ka Bai- : baln, a he wahine hoi kana e like me na mea e ne oia aiio, ■ Aka.okana miU haua holo okoa n piu, aiuVo la a puu„ okoa na hana, nu oihana tna ke auo bo<jmana• Iu- j daio aMno na Parisaio, ka pnnpu Wale 6 na kanawni a lowa wale aku la. A ua ■ ku Wfe #nē ka mea a mau Aiea na • hana ana. A o ka lawe ana nae hoi i ku , wnhine a me ka Baibila, oia wale no ku , inea i ano e ae. I mea paha e manaoia ; ai, he mea oia i kumaka how&Mia oinio. . Aka nae, hilinai ae kahi jH>e ia ia he oia- ; io, e like me Kaimiola, a me lakou la ae, 1 a kela wale aku» , , -! A. «o hoi o M. Kuhele i lele |*au \ loa ai malaila, e uokeanaia A, E, l, O, i Y, M, aole o kanamai ka laua māu palapala oia m«u knu a kao, piW niaoli na nupepa ia laua, a pela no ua Kaimiola uei me Luakaha. A heaha ka wpiwai o ia nmu hana ? Aohe ! Hookahi nae hoi

waiwai i ka'u manao aoa, aia ma Luka ] I: 17—19. I niea nae iioi e l»ke ai me kem mau hiia. ffqkahdka au Me he pea luna la, A leua au Me he pea ihu !a> \Vdhi a Paiiio, ka mea nana ia mnu huaolelo apiki. A pe!a ae la ka haina no laun ia a me laua nei ae hoi, no ka mea, o ka Biibaia no ka hoike oiaio n<v ka lakou Ii mau hoomana he oiaio } a i oie ia, ua ole loa no. £ Tvaihn nae kakou i keia mau mea, no ka uiea.ua maopopo ia i na makaunka ano nanea wa!e a nonnoo maikai oie, he m.nkai ole .ka meao ka piha i ka hoowulmwaha i ka imi Baibala ke poo o ka malamalama. E kamailo ne kakou no i*«i pono a me ka haia oie o ua poe hoomana la mu Peieuln. e imi nna kakou i ka oiaio e iike me ka Kiumiola e olelo )a nona a me kana mau hana nani wahi lu>i a i ala. A no ko mea hoi, ua hiki mai ia hoomai»a ma Honolulu nei, n a ka malama o Okatoba, o ka makahiki 156'2. A mamlia oku nae hoi o kmm kiki nna mai, ua hauwawa ke Kaonn nei nona, no ka mt ; a, ua nui kn ukttin ana a kahi poe o ua kaona nei, no knna mau iiana ke hiki mai oia, n e oomaikai ana no knkou wahi mai a ia poe, no ka mea, e kekua (nai ana ia aoao oihana hooinana i ka no;io inua e noho ma koila ano hoomana Enel ini, 110 ka mea, ua ike pinepineiu ia ano hoomnna ma keia Knona i na kau a kau i haln e like me in mau iiaina, a ua manaoiana~ io ia 110 iioi pela. , r . No ia mea, na hele ka Moi Wahine Emalani jwaena o ka poe hanohnno i [>uu (lala, pela ka lohe, n hiki ae ka ma Mi!iluni i o Mr. John Ii la mn ia nno. A i ka iolie wale nae, un waiho ae oia ma kn iima o ka Mui, oiai oia ma kona ii;»le-kna e k.u ana ma ka f)uka o konn haie he 70 d;t)o, e pane ana oia, he d ila uku no ka Bihopa ke hiki mai. A pela paha kana huakni liuli dala i kela keīa inea kupono i kona manao. 1. I ka hiki ana mai nae hoi, nlaiia, ua hookipa ka Moi ia ia ma Kinau-hale koi)ii wahi e noiio iki ai, a maopopo konn wnhi ponoi e noho ni. A ma ia iiope, ua hoopukn ae ia e ike i ke ano o na men ai Hawaii. A i hanaia ai he nhaaina oia aho ma Waikiki, n ua laweia na lako pakaukau a kn Moi malaiia. A makaukau na mea ai Hawaii o kela ano keia ano, a f>ela ka akoakoa ana o na hoaai me ua Hihopa nei a me na kahuna ana, a me keia mea kela hoaai e ai ana. A ia lakou nae e ni ana, kau ae la ka he mau wahi kiaha wuha~puu imua o lnkoii, a me'ka Moi pu no lioi malaila, no ka hauoli a me ka olioli no ua mea ni o Hawaii nei, A ia wa olioli nui n;»e o ua ahnaioa la, aia hoi, uu luheiuhe ae !a na keiki hoe wnnpa n kn Moi, i ka i:a inea 0 ka maona i na kiaiia waha-puu ; a i ka hoi nui an» mai kn ma ka waapa me na iako pakaukau a ka M«>i, a ka- liookomo ana n ai o alaih», o ke kiaha-ua-iiapuu koke iiio la no ia o ka waapa ilalo ka wnha, pau ioa ka nui o na iako i olelo ia ae la niulunn i ke k;it, a nalowale loa ka ka nui malaiia, luu wale ka luu nohe loaa mai, nkn nae, ua h-opmia u;i mau kamalii wniia-puu la np ia poinn. llu ka aka, aka'ku aka rnni. no ur kiaha-wHiia-puu la, puu moi ka waha i ka un mea o ka maiama i kahi kiaha mua. Uuku ka piila, o ka ar>ni ka mea nui i ka mea o ka laolao mn ka onohi, Peia i lia mai ui i ka Moi ka manao kaumaha no'kana mau tnea i nalo aku la ma ke kai. Fsaia 28: 7, & E hihi hoi 1 ka hihi, A ua mea wela nei e, Wahi a Pueo ka mea naoa i haku pelii. Aoi ana ia Kaimiola. E paio paha oe , e nana iki niai i nei haha a ua Bihop» nei au, oia kaliala ole no kiaiia mua, aia no nae ia'oe, ua maikai paha ia la, hia no ia oe. 2. I līa la 28 o Novemaba, 186*2, ua hoakoakoaia'e ma Peleula na poo Aupuni a pau a me na'lii, na maka hanohano a pau o ua kaona nei, e ike i ka hmilaa ana o na Moi ma ko laua hoohiki ana ia iaua no ka hnku Bihopa, e iilo loa laua 1 mau kauwa nana. a e kukuli ae laua ma na kapuai o ua Bihopa la, a j>eU laua a me ko laua mau p<»o i iilo ae ai i mau pahu kalele no kona inau liina imua o ke anaina, a me ka npono mai uo hoi o ke Kuhina o ko na aina e ia liana lapuwale loa. Nolaiia, uo piiia na nopepa oia kuu i na olelo hoowahawahano ia lapunale. A uo keia niea t ua.kaumiha ka manao

oua Moi la, me ka iae ka. w lna pe l a e <>Ia nna o Kauikeaouli i keia wa, pehen la kona rrsnao ikeiahana a ka B hr>|>3 *' Eia no ka haīna; aoie no e hiki mai ana ;ta hoomana maanei. Ahe lonolono wnr le no hoi kekahi ia mau ?a, ua kue loa ka [ ko lakou kahu i ua Biho[ a la waiū a ka lohe. Ina ka o kona ōiio oka wa kahiko. ina ua ike hou oie ka kiikou i ke kino ola o īiA Biliopa la. Ahe mea kupa- ! naha io no Ini ia hana ana peia a ua B> hopa la. Ma keano hea la ia hana nne pela ? Aka. malama faha. ma ka pnni | ana a Samueia ia Davida, me kaai'a iua- ; luna o kona poo. No ka hoo'iii hna pi\-... ha ia, aka nae, ina |*ela, noie no palia e kukuli ua Davida la e like me-ke'ia? A ina pela en.nlaila. he hoomana no no kn Homa moi keia, aoie anei p»-*la na liaina maiuna, a me na ■ wahi lalani melea Wa-ha ri-mar No ka like maoli no. E Kaimiola-i e pono paha oe e nana iki mai i nei iiana aua Bil>opa nei «u, a ■ oia paha kona haln oie la, a me knna Ia- i : ua nna he naauao, a ano liaipule oinio palia i kon manao, no ka men. o oe kn n;ea hai'mau mai i kona hala oie. Hoikenna 22: 8, 9. j .'i. A.ena ia hope mai, ua hoio aku ua ! I Biliopa nei nn ma Lahaina. a oiai e koko- • ke m.ii iinn ko laif« Aha Jure. ii<> ii ii.iwai nui m:Jaiia inkonkoa e iohe i rui ma- : nao oua Bihopa ln. Hai ae la oia i koii» inanno penei, O ka paumnele loa n pelapeln o keia hihui i ka hana n ka auao i , mua. Oia kona manao, n peia'ku. aua ' ka uupepa oia kau ko makou mnhui nna. j Aole i pau. j