Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 44, 3 November 1866 — Kumu manao o Rev. S. E. Bihopa i ka Aha Lunakahiko o na Mokupuni o Mani-i Wailuku, Oct. 16. 1866. [ARTICLE]

Kumu manao o Rev. S. E. Bihopa i ka Aha Lunakahiko o na Mokupuni o Mani-i Wailuku, Oct. 16. 1866.

"() mo Peli.'n), n innlnna <> kiia poliuku. v knkulu nna nn i ko'u Mknlesi!i." Miit;uo l(j : IS. lle n!H>) nno nni n koikoi ki'in u ko knkon II ikn. n h«- nni hoi kn wniwni innloko oll'i. Kia na»; keknlii kumu e pono ni kiikmi e hoo ii;io()o|>o |)o|o)i,i i koiin nno; no k;i lawe hown o ko Iloin.i poo Hiliopn i ki ia oli.lu n Ii su, i lioike nui no lakou e liooi uo ai i ko inkou innnno e 110l»o poo ai i kn fii\nlrsia okon <» ka Ilonua nui. K lioo'nnikni nnn o Ic*sii no konn nnnno pna n mo ka honiunnpopo l<*a ann ia o;a ka Mrst i, n mo kr Keiki n ke Akua ola. Ilr unnaoionui ame ke kupnunh i kiia o I'* ii ro a ine kona poe hoalawelianu. i\nni ka pomnikni oke knnnka i ike h'a i kn oiaio o krla iiit.'a. me ke kaualun ole, n i liilmai pan mnlnila, ma ia mra, ua l>>aa i'mko o kona nnau ka iiu'ii c kuoan inail ni konn uhnne, i uauwiMiwe o!t- in, :i i hlo ia i pohnku e pnn ni na i\anaka o n(.*. •' l'vi;ua\kai oe e Snnona ke keiki a lona ; no ka mea, ao!<' un kauaka ia i hoikt: mai ia oe, ua ko'u mukun no ih)koo kn l.iiii.** (l'auku 1 7.) Aoli! hiki i krkahi kima;>a ke hoomaop 'po !. a i ko I t su M»sia nna, n me kona nno Akun nna. nm ka noonoo wnle, n uu' ka welii'WolK' ana mai o kftnaka m in. He inen nui ia. nn kn mium wale no 0 ke Akua <• liooiual'iiunlnuu» mni i konn nanu, i pnn konn powehiwehi a ine ke knuaiua. ()lrlo hou nku la no hoi o It>su in in. {, 0 oe nop I'< tero, n malunn o kein pohaku, e kukulu nnn nu i ko'u Kkalesin, aole hoi e lannkih mui nn ipukn o kn po maiuna ona." O oe no e lVtero. un innopopo lea no ke nno o keiii olelo. Ma ku olelo Helene, o lVtrro, he polnkn no 'm. Ua ole|o o I< iui in in, he }>ohnku no <.kj> e liko me k< in im>n. Ma keui mnnaoio nui ou, un hlo oe i knnaka .mo pohnku, kupna, ikaikn, onipau. Akn. heaha ke nno o keia olelo, " Moluiin o kein pohukn. v kukulu «ina nu i ko u Kkah sia Y f He nui kn pnio ann no ku auo ok< in olelo. Iku imi ana ika h inn o keia ninuu— l. K lioole Hu, (wle e hke me ka ka j»«u? l\i{H* i' \vcJie*fL'!ig »nsi, (loKlo nnn, u(i h(o o l'ctao i poo uui no ka EkaUNti o /mh. l'n maonopo keia, na kn men. ina kakou e heluhelu ma Oihnnn, n me na Kpim iole. t» loaa aunrrei m;.l »ila kn uiooh lo n pnu o kn Ekulesia houl Aole hui v lnnn. ua noho poo o Petero maluha 6 uj< 'I.iiuūoieUM» ue, Kia ka mea ■ |, ; . .■* /j - , l . . 1 loaa, i ka hooholo imu ao, a knu knnuuui paha, un noho pu ni Luua-oleloa ine nn lunn eae o fcn Ekalesia n kuka pu, n h'iohulu, »<<he p<m. uohe niiio lnkoii. Oihauu 15: \& t li),

Ua knpi aku o Paulo ia Ir«kr«!.>o, Kep-i a rno loane. ui tke ia li#? trau kn. (ii--2: 9. Aole o Pau!o i rmnar4f> ia P< tcr<» fjc p<"■>, tio ka fīicn, ua kakau ia i k-i iin'i o hki l>o niamua o ko Ptt«.ro. M j (j.)!at:rt ;2, ua i o hoi o Pa!īlo \>vu* i. "A !.».-!« tnai !a o IVt- r<» nia Ai.elioka, kt.e aku !a :.u ta 'a o kona alo. no ka rm ; ua h':wn la." ile kipi anei o e kue ana i koua poo: Ao!e o Pet'-ro ke p'>o. Aka. w.'ihi n ka Pitpe. o Peteroke poo f no ka u)«"i. tia liaa'Ai ako ol* ~-i ia ia (Pauktj 19.) i na ki o ke Aupm.i o ka f-nni ; aka, iria e nnf.a p.i.u knkou mn l.a Mokuna I>, e ike nuanei kak< u, ua haawi o lesu i ka inana like i na Lunaolelo a pau. Peia no !ioi rna loane 20 : '2'i. Oka u'.ana ame ka hoemiaikai ana aku i hanwiia im Petero, un hanwi like in a!-;ti i iim Enna-olulo a pau. L'n imho like I.'aou. no!«i poo e a«", o lesu uale no k«- poo. la P(. trro nae !.n It sn o!t,lo tina ia nnnawa, n«» ka mea, he walia ia no ka poo,-L'(t)i Kumamalu.i, he Imia hoi e lawelawe ni i ko hsu liaawinn no lalfon. 2. E lioole iio lioi au i ka ueliewehe ana mni o kekalii poe llooie-Po;<e ; Ua olelo o lesu. O oe lie f»ohakii. a ma keia pohaku, (mnluni iho) e kukulu nna au i ko'u Ekstlesia. M A«>he koiiu pono o keia ika lesu kamnilio ana nku. E hoomaikni ana o Icsu ia Petcro ma, a e hai nna i kana u.au haawina in lakou. iiole e l.ni ana i kona pono iho. E hoopilipili olelo ann hoi o lesu ma ko Simona inoa o Ptkro. Ua pili ia kamailio nna ikn ;u>ao hookahi, ;ioh: lele i o ia i»t i. .\:)l.tihi. aole o lcsu ka p(»liaku ana i oh lo ai ma keia pauku, o Petero ti<> ka pohaku. 0. I'i luie no lioi au i ka weheweheana mni o kekahi ; penei : 0 ka mnnaoioia ia iho ka poliaku kunni o ka Eknlesia a lt su i olelo ai. () na oh?lo pale nna ina weliewehe alun, ua pili no hoi i ka nianao ekolu. 1. Ma ko'u manao, eia ka pololei ; ka mra a knkmi a pan e manao wale aku ai, ke ole e lioolnuwiliia eka Pope, no ko Petero nno iknika ma ka innnaoio, a me konn manno pna i ko lesu Mesia nna, e lilo ana oia i kanaka nui e kukulu ia ni ka Ekt:lesia, a e hookupaa in ni hoi. Aole nne o Petero wale no, o kona mau lioa Euna-olelo pu me ia. He poe pohnku kumu lnkou nn ka Eknh'sin i wae in. no kt"> lakou maniioio nui n me ka ikaikn. i ole e nnwaliwali a kulnualana j>aha na hnumana e hahni ann ia h.kou, a l-.iki i ka hopena o.ka honun. Ao!e lon e hio|o ka Eknlesia i kukulu ia nnluna o ia noe Lunaolelo, r»in o Petero ma. E nana iki knkou i keknhi ohMo hoopnle mni. penei, s, O It-su no ka pohaku kihi o kona Ekalesin, n;i kukulu in malunn o lesti, aole mnlunn o kannkn."

Ke a« nei nn, o lc*sn ka pohnku kihi ; ui\ laikuluiu Ua Kknlcsi;i n j»au uv,\!uuiv onn ; nia n«> k:\ pnlinkii kuniu nui. Ao!e nne hē hew;i ke nku i kekahi poe knunkn. he umu pohnku-kumu e kukului;i ni ka h:i!e o ke Akun mnlunn o lakou. Ua hnomaikai im ka U iku i kekahi mau kaiiaka manaoio nui. i ka wne nna ia lakou i nuiu pohaku-kuunu IVIn i iilo ni o AUenliamn, Iser:»ela } o Mose, i iiinu pohoku kun.u o ka Kkalesia knhiko o Iseraela, m> ko lakou m;innoio, punkiki, naueue oU\ Peln no hoi i hoala ni o lesu i kekahi poe i mnu po-hnku-kumu o kela lal.i keia Inla o fcona Kknlesia mafn>pe mni, i kupna ni lakou o Augusetiue, «» Atanasio, o Lutera, o Kul;»vinn, o Wesele. Na ka ko Akua olf!o nne e hooinio i kein nmmw». E nnnu aku ma F.prso 20, "21. "Un kukulu ia <»ikou mniunn o ke kalma n na Lunn-olelo a me na kaula, o I(su Kristo iho no ka pohaku kumu o ke kihi. A na kapili p<>uq ia h;«lc n pnu e in, a lilo at: la ia i Luakini laa no ka Hnku. ,? Ua aknka maauei, o na Luna-olelo a ine na kaula ke knhuu o ka Ekalesia, o lesu tne ka pohaku-k\nnu o ke kihi. K nnna nku nne lioiaia Hoīk. \?I : 1.'3, 14. lle u:ntkumauinlua pohaku o ka pn o uti kulannknuh-ile la ( n ma m mnu pohnku, nn in6ko un Luna-olelo a ke Kei-ki-hipa, lie umikuuminalua." O kela ku lanaknuhale, nia fca Ekalesta honiio o 16« su, o n» Luna-olelo na polu/ko-kmmi nani a n»e k* maknmne o ni kulanakuuhale. Aole i mnkemnke na hnipule (hii poi) Bul>ala e hoonawaliwali i ka mona a me ka nui o Petefn ma. He poe nui loa lak»>u, n ua haawi «ku ka Haku i ka mani nui a tne ka oihana kiekie iu lakou. Ia lakou kn iioopuka ana » ua kunawai a n»e na ulelo nu ka Ekalcsia. Aole e liiki

ia kakou ke hf-o>«i!i a rasike. E ii' he mau ia ka lakou mi.u («lel'» a«» n p«au. iVa ka poe Roma e niahaio ho«.ka:r.ai«i ia Petero, a e haiiai i na kanawai o na Pope kalohe. e pale ana i ka PeUn» ir.au kauoha—Na kakou na rra hnin?ilf B;oba- - e hooNi.he iLa Pet«-ro mau olelo a pau. mc ka !:n-.hai ame kn mu' emake. a t e!a no hoi i na oH'» a«> a ko I\;tero f. <• e hoa. Mai iioopau knkou i keia niele ana. me ka nann o!e nku i m nianao nui o keia Paukn, i waiwai kakou : Oia kei!. Oka mani nui. oka manaoio paa ia I?;su. o!-j ka Mes.a Ilooia, ke Keiki a ke Akua. e fu>o{>iha ai i ke kunaka nnwaliwnli i kn ikn.l.n ; ke kupna. n me ka pihoinoi I' a. na lilo ktīa u anao ann aku ia lt'Sti, i mra maopopo lea. kanalnn o!e ka haipn!''. he iiiana kepannlin ia iloko o.nn. e li.auoli ni. e lanakiln ni konn nnau, e hoihoi ni i kn h"«»huli r'w:u i na kanaka a pau i keia Ilaku mnna Aloha. He uH.-a keia e hilinni mau nku ana kona nnnu in lesu, me k<i h«»poiiopo <»le iwaenn ona pilikia a pau. Me keia manno e nnnn aku ai in Icsu. O keia no ka mnnno nui e pono ni nn Knhnnnpule a [>.:U, na Knhu EknJe.stn, H.iiolllo, a me na Lunn Eknlt sin n pnu e inwdnwe ana ma ke kihnpai «» kn Mesm. Inu ua paa ka mnnno mn keui mea. ua like ke kauwa a lrsu me ka. pohnku onipn». Ile ole keia, me ka ale o ke kni no ia, ame ka ohe e luli nnn i kn makani.