Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 47, 24 November 1866 — He olelo pane aku ia J.M.B. [ARTICLE]

He olelo pane aku ia J.M.B.

E KA LI'NA Hooi'onopono o kk Ktokoa ; Aloiu : —E oluolu oe e ne mni ia'u e pnne ae i ka mea nonn kela inoa mnlunn, i hoike ia ma ka Helu 28 o Ke Au Okoa, o kn la 21) o Oct. i hala iho nei. O na olelo pale n J. M. B. nonn iho, a no kn noao h >omnna kahi ana e ku la— mnlalo iho o na olelo * l Paii»j ia M. K." Aole o*u mnnao un ku i kn oiaio n me kn pololei ia mau olelo pale, no kn men, ua okoa na olelo pn!e, n ua okoa hoi na kumu hoohalnhnia n kein aoao i wniho aku ai imua ona, mn ka Helu 41 o ke Kuokoa, o kn In 13 o Oct. lnn nohe hiki ia ia ke hnopoloh i i kana mau 01010 pale e like me na kumu hoohnlahala—He hoike no i>i o kono lalau n me kona hoownhawalm i na niln o nei mea he pnio q me kn hoopnnpna nna. Ke olelo mni nei keln— <4 IIe ekolu hoi Eknlesia e ku nei imua o ka Hnku. O ka eka!csia Lannkila, o kn ekalesia ehn, n me kn eknlesin knun—ma kn eknlesin knua kn ia e ku nei e kaua iwaenn o na enoini o keia ao, n me na men mnna, a me na hoohihia n Satana." Aole a'u olelo ia ia i o ka ekn!esia, nka, i mea na kn lehulehu e ike inai ai i ka lalau a me ka huhewa o nei kanaka e ao nei, me ka ike «>le i ke kahua kahi o ka ekulesia oiaio i hookumu ia ai; a nolaila, ke olelo nei keln, "Ekolu Ekalesia e ku nei imun o ka Hakii." lle oinio nnei ea ! Ekolu Ekalesin e ku nei imua o ka Haku ? He mea hou no keia. Ina pela, ekoiu ekalcsia. nlaila, ekolu no lioi poo ea ! Mahea o ka Palapala Hemolele i oleloia'i e na kaula a me na lunn-olelo keia mnu ekalesia ekolu 1 Kai non uo kn hooknhi o ka ekalesia a ka Baibala e ao mai nei —Oia hoi ka ekalesia Kristiano ; a nolailn o Paulo i oleloai: "A ua hoolilo iho h oia i na mea a pau malalo iho o kona mau wowae, ua hoonoho hoi ia ia i poo maluna o na mea a pau no ka ekalesia. No ka

mea, o ke kane ke poo o ka wahine, c!ike me Kr.?to ke poo o ka ekalcsia." E}»eso I : 22 ; 5 : 23. Ua akaka iho !□ maanei—Hookahi no eka!esia, hr»okahi manaoio, hookahi bapelizo, hookahi hoi fn> o oia o Knslo. A ua ialau !oa o J. M. B. no ka ike o!e i ka Palapala Heniolele. Aloha ino ! O ke kumu kanalua a u e ke kahaha »ui o ko'u naau, o ka lilo ana o ka barer»a a rne !ia waina i kino a i koko mao!i no ka Haku ma ka ahaaina ma kn manao o ke Katolika Roma. Ke pnne rnai nei nae o J. M. B.— ; Ua maopopo ka ke Akua olelo i kakau ia ma Mat. 2-1: 35. E lilo ana ka !ani a me ka honua, aka, ao!e e liio ana ka'u olelo." Nolaihi, o ka mea a ke Akua i olelo ai, i4 O ko|u kino keia"—ua inau no ia a hiki i ka hopena o keia ao. O ka mea ii«»i i kauoha . ia, "E hana oukou i keia me ka hooma- , nao mai ia'u." Heaha !n ke kohu like o ; keia o!elo pale i ke kumu lioo!ia!ah.*ila .* Ina e nana p<»no kakou i ke ano o ke- , la olelo a ka Haku ; '*0 ko'u kino keia i : wawahi ia no oukou." E ike auanei ka- ; kou, he okoa ka inea e olelo nua oia ka | Haku, he okoa hoi ka mea i oleio ia oia | ka ''bercna." iNolaila, o ka berena ka ; ka Haku i o!e!o aku ui i kana poe hau- | maua ; "O ko'u kino keia i wawahiia na ! oukou." Aole hoi o ka io a me ke kino | 0 ka mea nana ka olelo—nolaila au i ninau ni, Peliea la i ulu ai iloko o ke Ka- \ tolika, he kino a he koko maoli no ka ! Haku kela berena i wnwuhiia e kona li- ! i ina iho t j Ke i mai nei hoi kela, "Ua liana ka ! ekaltsia Katolika e like me ka mea i kau- \ oha ia." Eia liou ua ninau. Nawni la | 1 kauolia, he kino a he koko maoli no ka < j H iku ka berena a me ka waina, i ka wa • i mnlamaia'i ka Ahaaina a ka Ilaku ? | AU«, nole p ha e hiki in oe ke pnne po- | lolei mni i keia ninnu, no ka men, ua li- ■ ke kou ano a me kou iio ana rne ke kanaka i loleiua l<otia naau, lie lauwili oiu i < kona mau noao a pau. | Nolaila, nole oe i kuknlu i knu oihann muluna o ke kahua a na !unn-ole!o a me na kaula ; uole hoi i kia paa ia muluna 0 ka pohaku kihi a ka poe kapi!i hale i liaalele ai ; nkn, ke kukulu nei oe i kau oihana me ke ao nku i kannka, he kino a lie koko maoli no ka Ilnku ka berena a me ka waina ma ka Ahaaina, e like me keknhi olelo hooholo i hooiioioia ma ka Ahaolelo nui ma Tereneta, A. D. 151G. Ponei un olelo hooholo la. Ilooholoia. i{ Ma ka Ahnaina a ka Haku, pau ka pule ana a ke kahunn, lilo ka berena a me ka wnina i kiuo a i koko maoli no ka Haku. O kn mea hoole mai 1 keia, e hoomainoino ia oia." Aiala! Na ka Haku anei keia o!elo hooholo i kauoha i na luna-olelo a me na kaula, (( pau ka pule ana a ke Kahuna ina ka ahaaina a ka Haku, lilo ae la ka berena a me ka waina i kino a i koko maoli no ka Haku, o ka mea iioole i keia, e hoomainoinoia oia"—Aole keia he kauoha na ka Haku i kana poe hnumana, aka, o ke kauoha kria a na "Kndinale 6, me na Bihopa nui he 32, me na Bihopa maoli 228, n me na Kahunapnle he lehulehu !oa, ma ka Ahaolelo ma Tereneta i ka A. D. 1516. A na ia Ahaolelo i ao mai ia oe. **Pnu ka pule ana a ke Kahuna ma ka Ahaaina a ka Ilaku, hlo ne la ka berena a me ka waina i kino a i koko maoli no ka Haku, o ka mea e hoole i keia, e hoomainoino ia oia." Laiau no lioi ka aama pii i ka pali ! Ua peu loa ne la ko'n kana!ua,ua maopopo ia'u, ke kukulu nei oe i ka pono o kau oihana hoortiaua maluna o ke kahua o ke akainai a me ka maalea o kanaka wale no, aole hoi maluna o ke kahua n na lunaolelo a me na kaula. O lesu Kristo iho no ka pohaku kumu no ke kihi. Nolaila, i inea e kohu like ni me ka'u olelo mua ia ee ma ka He!u4l o ke A'uokoa.—O ka berena a me ka waina, he hoailona ia nn ke kino a me ke koko o ka Haku, no ka mea, ua okoa ka mea i oleloia he berena a he waina, ua okoa no lioi ke kino o ka inea nnna ka olelo, oia I ka Haku. Aku hoi, i ka wa o ka Haku a me kona poe haumana i mnlau-a'i i ka Ahaaina Moliaola—He olelo hoohalike ka ka Ilaku i olelo ai i kano poe huuinana, no ka like o ka berena a me ka waina me ke kiuo a me ke koko o ka mea nana ia olelo. Pela kakou e hoomaopopo ai mn na olelo ano like penei:—"Owau no ka berena i iho mai mai ka lani mai." loane 6: 51. He berena io no anei keia ? Kai noa ua hoohalike o lesu ia ia iho me ka berena, he mea ai ia e kanakn—pela hoi i olelo ia—he nmkā ko ke Akua, he līma

kakauhi. he wawae. he He maka io no anei ko ke Akua. he hma, he wawae. a lie pepeiao ? Kai n<«« ua hoike mai ke Akua ia ia iho ma keia ninnu pili i ke ano o ke kanaka, i hiki ai i ke kanaka ke haliu a hoomaopopo lea. he uno like kona tne ke ano o ka mea nina i hana ia ia, no ka mea, '*I iho la hoi ke Akua, e hana kakou i ke kanaka e ku ia kakou, ma ka like ana nie kakou iho. Kinohi I: 26. Nolaila, o ka'u e hana nei a e ao nei i knnnka, he hoailona ka berena ame ka waina no ke kino a me ke koko o ka Haku mn ka Ahaaina—He like ia me ka ka Baibnla eno mai nei: '*A un kukulu ia hoi maluna o ke kahua a na luna-oielo a me na kaula, o lesu Kristo iho no ka pohaku kuinu oke kihi." Epeso 2: 20. Onipaa, kupaa, nauweuwe ole, he hann \ i hookumu ia mnluna iho oka oiaio; a ke ku nei ka oiaio e hoike ana ia id iho imua o ka malamalama, e like nie ka La e knu ana ike awukea loa. Aole hoi e hiki i ka wahahee a me ka alapahi ke hele ae imua o ka malamalamn, o ike ia ; auanei kana liana ana, e like me oe e ke Kalolika laiau. Ke i hou mai nei kela, —O ko'u lioi.le ana, ua iike no ka ia me ka poe i oleloia ( ma loane 5: 52, (50. lun he mukemnke ia e kakau ia kona inoa a me na inoa o j kona mau hoa mn ka papa helu o ia poe, ; aia no ia ia. Inn oka uku iho la ia a ' ine ke pani-hakahaka ana i inanno ai i 1 mea e na ai ka inaina a me ka liuhu ilo- \ ko o kona naau no kona hoa paio, me la wale aku no ia—Aole ia he mea no'u e luuluu ai, a e kaumnha ni ka uanu i nei mea he hilahila, i ka hoakaka ana i ka oinio, i mea na ka lehulehu e nana mai ai, no ka mea, {i E hoomauawauui hoi oe, me he koa maikai la no lesu Kristo," wahi a Paulo ia Timoteo kana keiki iloko o ka manaoio, nolaila, ke ku nei nu ; mn ka inoa o ka oinio ioa a paio aku ia | oe, me ka olelo aku, "Aohe ou wnhi kuleana iki o keia mau men, no ka '?iea nole i pono kou manno a me kau hnnn e j hana nei imua i ke alo o ke Akun." Oini ! "un ike nu aia no oe iloko o ke nu nwuawa a me ka mea pna o ka hewa." A uo keia kuhihewn nui ou e J. M. B. i ko liai ann i ka mnnno o kela Ahnolelo ma Terenetn, i ka olelo ana, 4, Pau ka pule a ke kaliuna, lilo ne la ka berena a me ka waina i kino a i koko maoli no ka Haku, o ka mea lioole mai i kein, e lioomainoino in t>ia." A ina [>nha oe e hoole ana i ka mauao o ua Alinolelo la, alaila, o kou hoomninoino koke ia mni no in, no kn mea, he aouo ua maa i ka piini koko, nolniln, e aho no ka hoomau ana mn ke aoana'ku i uu mau liaumana—o ka berena n me ka wainn, he kine» a he koko maoli no lesu. Loaa ka hann e nuunio hele ni ma ke alanui i kn la Hele-Mnlihini, i kela a me keia makahiki. Kohu like me ka luina nna o ke akua makahiki o Kamehamelia 1., a me na kupuna pegnna o keia lahui i ka wa knhiko—i ku wa e kapuo mai ai na kahu nkua i ka wa e liele ana ma ke alauui—moe iho la na kanaka ilalo me kn pilihua a me ka makn'u, a hnla ae la ke akaa mnmun me na leo o kahea j ann, "Kapuoemoe! Kapuoemoe!!— ; Moe iho la nonakannka,a i ka lialaana, I nla ae la na kanaka, no ka mea, ua hnla i aku la ka men a hikou i kapa hewa ai he j akua. A pel-i iho la ka hana a ua ku- | puna peguna i ka wa kahiko, i ka wa poj keo wale. Aloha ino lakou ! Aole anei j ua hoopau ia keia mau hana ano pt-gana ; a pau ? Ika lnki nnn mai oka olelo a I ke Akua i Hawaii nei, ua hoohioloia na kapu, na lele a me na hana iapuwnle a pau, no ka mea, he oiaio, " Na lesu i hoopau, Koonei mau kii laau, Puu pu na kanu o lakou," & eo. M. K *