Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 11, 16 March 1867 — O ka Hoopanee ana. [ARTICLE]

O ka Hoopanee ana.

Ua hnlawai au, \v i hi a kekahi kapena moku, me kela mokuahi poino o Amerika waem (Central Amrrica.) Ua napoo ka la, ua . poi mai na ale kiekie o ke kui, aka, kahea aku la au i ka mokuahi pilikia, a ninau aku la, " Makemake anei oukou, e kokua aku au ia oukou ?" u E pono auanei au," wahi a > kapena Herndew. ! I aku la au, " he pono e hooili koke mai oe i kou mau eemoku." Ninau mai la ke I kapenn, J, nole anei oe e kali kokoke mai a ! kakahiaka ?" Ae aku la au, i4 e hoao no e ; kali, aka ea, e aho oe e hooili koke mai i i kou poe eemoku ano." I " K kali oe a kakahiaka," wahi ana.! Hoao iho la au e kah, aka, a hala ka hora ; hookahi a me ka hapalua, poho iho la ka ; mokuahi i lalo a me kona mau ukana ola a pau, a aneane pau loa lakou i ka make. In.i aole keia hoopanee ana, ina ua pakele paha lakou a pau loa. " j Ua loaa mai na manawa e pili ana ke ola 1 i ka hana koke. eia ka manao, ano a i ole ' aole loa. I ko ka uhane mooolelo, u Ano ka wa i maliu ia mai ai, eia hoi. ano ka la i e ola i," ka wa i hoike ia mai o Kristo ia j kakou, e lilo ana na mea a pau i ke kali j ana. 'Aole pono e kali iki, ke kauo nei na ; au o ka moana ia kakou a kaawale, a lilo ka • manawa e paa aku ai ke ola. E hana ko-' ke oe. Ko KrISTO SMU WAHI E NOHO Al. ! Eia no ka Haku lesu Kristo ina na wahi a pau loa, aole nae i olelo ia moi oia, ua no-' ho ma na wahi a pau. ke hoike nei ka noho ana 1 ke koho e ona, i ka makemake ana me ; ka hauoli. Akahi, ke noho nei oia ma ka ! ka lani, om ka mea i lilo ai ia wahi i wahi; nnni. tl Ma ko'u wahi e noho ai, malaila ! pu no hoi ka'u kauwa." Alua, ke noho nei no hoi oia iloko o kona Ekalesia, " eia ko'u ! wahi e hoomaha'i, a hiki i ka manawa pau I ole, maanei no wau e nohoai." Akolu, ke | noho nei no hoi ia inaloko o kona luakini, i ma na wahi a pau a'n e hoopaa ai i ko'u inoa, malaila au e heie aku ai i ou la, a e hoomaikni ai ia oe, a malaila ua loaa oia ] i kona poe kanaka, a olelo mai la lakou, ♦ 4 He oiaio, maanei no o lehova." Aha, ke noho nei oia iloko o ka naau, ke olelo mai nei ia, " £ kuu Keiki, e haawi ia'u i kou naau a ke haawi aku nei ka poe manaoio ■ n pau i kana e koi mai nei, ke noho nei o Kristo iloko o ka naau tna ka mnnaoio. Ka hafalua o ko ka wahlnekane* MAKE LiKPEĪA. Hele aku la i kekahi kanaka waiwai kekahi luna ohi dala no kekahi hana aloha, a noi aku la ia ia e kokua mai. Ae mai !a ia, u ae, he pono ia'u " wahi» ana, 44 ke haawi aku i kuu lepeta." I aku la kela " o ka iepeta a ka wahinekanem ike, kau e oielo nei. ea ? M Ae mai ia ia, " oia no.'* 1 aka )a kela, " e oluolu nai au ke haawi mai oe i ka hapalua o kana i haawi ai." M Ehia dala ka nui o koa wai ?" " He kanahiku tausani dala, n wahi ana. £ haawi mai i kau palapaia kikoo no na daia he kanakolukomamalima tausam, o ka | hapalua ia o ko ka wahinekanemake i haawi ai; iio ka mea, ua ?ke oe, ua haawi kela i kona waiwai a pau." Hiii iho la aa kanaka waiwai nei. Oa kupono ka hana ana o keia wahinekanemake e unuhi i ka pi noioko o ka naau o ka poe aloha ole. j

Ptjkouko ) Fss£srAit;. 20. j i * 4 Aloha ka maka ke kino o ka laau, Ke koea ia e ki lehua o Haiii. He hiolo I*haa na ka msnu e ai nei, i ai a ena i ka liko o ka ohia. I hookaha i ka pua o k* mamano, E makahehī ana i ka !»u o ke kea, Kua koa bu koaie pi!i laau, j Nahele mauka o Hehni—e—ae— A Heiam ik? i ka vrai o OpaiHlua, E a!e aon i ka pa!i o Kapukmi, He kini he bu ka maka o ka ua, Ke hanai ia 1 ka m»ka o ka epua, Kuu pua aloha i k* p»>li o Haili—e— He haili aloha ko'u e n< ho nei, Ke nei nei me he olai !a, Ke hoonaku naku !a, I ka manawu e hanau ai— —He aloha—e—" He he aboa !eo keii e na makamaka e kau moo wa!e aku nei no ia oukou. I iho la au iloko o'u iho; "Luuiuu Hanalei i kn ua nui, kaumaha i ka noe o Alakai, ka hele ' ua o Minuakepa, ua oi ku i ka !oa o Koianana. I ke a!akai a ka maiihmi» a mai hina e—Pakeie au—mai hina oe —ia oe —" Mai kuhi mai no paha oukou ia'u he pohaku oeoe no mua, a he pohaku no Kane, ke ku i kulakula na ka la. O ke kii hoi o Mokuou '•O ka ai malainalnma o ke ola, o ka ai poeleele o ka make. i pono i kau na waha, mai noho a pehi wale njai." M;»i manao mai no paha oukou i kahi lepo a oukou he hula paiea oia, o hopu ae oia i ka iliili a haa iho penei—"PuAe puleho—la— Pa—i—pa--1 i—na aama—la—o—o—na hee pali —la— Pu.{e—na pohaku—!a M O kona inanao nui hoi paha i kunhuhu ole. Nane—a—mai ana ! hoi—īa'u—e—Oia ke kilikili hau makaui o .. Kanoenoe, ke pehia ae la e ka waikoloa, ka niniki makani o Kaneho—a—Hea ia mai ' hoi keia kanaka, ua !oaa ko'u inot ia o—e-" He honehane leo ko 4 Luna Auhau,' ua ; haku e oia i ke poo o ka mooolelo. O kaua ' pu no, ua hapeoi hakupeoi no hoi nu i ua wahi hae la muluna: Ua hai aku no au i ke kau wahi hulipahu o ua moku la mamua' i ke ku mua ana. No kahi Kapena no paha ka anoi loa īa Kamehameha 1., no ke kokua ana no paha o Kamehameha ia lakou i ( ku me Kapena George Vanecoua ma ke awa 0 Kealakekua—Aohe no hoi i pili kau poo i manao ni, o ka pauakaaka linalina wale no keia o ka mooolelo, ua hopu ia i ka akaaka pewa. E hooinanawanui kakou. Huh ae la au e lalau i ka peni, a hoomaka aku la e kakan, a e wehewehe i ka inooolelo o Kaulu, ka moopuna a Hinakapaikua, No ka mea, o kahi keiki kela nana i hele kukulu o Tahiki, aia mn ka mooolelo o Lu,haukapawa, ke ke kuhikuhipuuone, a he ki--1 (okilohoku a Kaula kaulana i ke au o Laamaikahiki—a o Naula a Maihea ke kaula ia wa, e noho ana ma Waim»lu i Ewa—Aia , no ke waiho la na mea a pau a me ka Hainu o Naula a Maihea no ka inoa, aia no ina | Waimalu, aka, uo ka hiki ana mai o ke Koi hola ma Kapaakea ma kai aku o Kahaloa a | ua moni ia o Naula e ke kohola, a ua luai ola ia ma Kauai. A ma Kauai o Naula i ike mai ai ia Kaakakai n,e Anahua na keiki a Lunhoomoe, e noho ana i uka o Halaula ma Puuokali ma Kula. E noonoo ana au ma ka laua mooolelo na Kaulu a ine ka pae , kanaka a Kaulu i keekeehi a"i i kukulu o Tajhiki. E noonoo ana au no Kahiwakaapu a me Kapapanuialeka ma Punaluu i Kau, aia no ma ka loko inalalo iho o ka Haian o Pu- . naluu. A noonoo hoh mai la au aia no o Kahiwawaapu rna ka wahine a Hinakaimaui liawa ma Kaneohe no Koolaupoko, makei inake iho la au e huai pau i ike mai ai o'u : makamakn. I Lohe au i ka nakeke ana mai o ka hnko, a kiei mai ana: A ike aku la au o kuu wahi j kupuna kane, auwe ! nloha hoi paha oe e Maikai. M. Aloha no hoi paha oe e ka moopuna. K. Heaha mai nei kau i kolo mai nei oonei ? | M. He wahi manao no hoi paha ke hiki i mai la ia nei. K. Heaha kou manao nui i kolo mai ai ? | M. Heaha kau wahi hana a kou naau e ; noho nei ? ■ K. 0 ka'u wahi hana o ke kakau i ka ! mooolelo o na 'lii kahiko o keia pae aina, a me ka mooolelo o na 'iii ai aupuni o l'awaii ; nei. O na mea kahiko a oukou i ao mai ai la, malaila au e hoolaha nei. M E aho iki paha ko hai ana aku i ka j mooolelo o na T\i, roai kuhikuhi wale aku oe i na mea huna a ko kupuna—Ua nui no ka poe i ike i ke kuauhau, aole no lakou i ike-ina aoao a pau. Mai hooluhi wale oe ia oe iho—O kau mau hua pule ke pau i i waho; a o na hoahanau ou a me na makamaka; ua lena na maka malalo o ke kuemaka, nolaila, mai noho a lu wnle aku me ka ahuai wale aku o loaa iaia kana mea e olelo ai, : a olelo iho oia nona kana loaa a me kona ike a me kena akamai O ka poe nana na olelo huna, ua pau i ke auhee poko. Mai ao i kau mau keiki a puka i ke aomalama. , E Maikai, Ua noonoo pono oe i kau mau : huaolelo e kamakamailio mai nei ? M. Ua oluolu ko mai ? K. Aole i oluolu, o kahi maha a i puka a hale, oia kahi maha, a oia kahi oluolu i loaa. M. £ hoolohe oe i kuu kauoha, a me kuu mau olelo ao ia oe, mai hoohehelelei wale ? aku ia bai. E waiho maiie a ka wa kupono. Pau kuu kamailio aoa me kuu wahi ku" ponakane, aohe ou mau la i koe a heo aku oe, alaila, ina i hooloihi ia mai kuu wahi ola kuululu nei. e hooiah» no au i ka oukou mau mea huna, a e koailo no au i na kupua o ka aina, O kahi Kamakau o*Bls}aiaka!a ko Kaolae. O Kapaiaoa a Kuhi; O Kaehoku a Kanaloa a Waakoihi aku ko Waianae. "Aia i hea o Kaihiii a ine Nahiii ka inoa, \ ua make aku la o Kamoemalie ka moopuna

. ( a Nahiii; a ua make o Kaaipua* ka moopua a Lahi'ahimoku: A pela o H(*piK kona kopuna ia Manohili. O k»t»i • nae paha a Pakui, -O Nahili ka po loloa » | >Ian»ia. M Ea, o>a anei kai ka moopuom » ka hookuH. Ho!i ae U ao a hoo«n.m»o mai ao i* | a poana la au. 5 " Aa kulai kului au i ka poticwalanT, Lea ka hiamw hikUe?e ae i ke awakea. Hano «uau i ka wainio o Lele Kau ana ka opoa e o'u hoa—I* O Kaulua no ka mnlama, Haa ka !«u o na maia i ta la. Maia hili la o Waiaoae, Hil: pakua pa ka makani, Pa ka ua lililehua. Makani nahua o Henapoli, | Kukii e h»i ka opua i ka lai. Aloha na hoa lau inakani —" A ooonoo aku la au i kana niau olelo ao ia Knmehameha I., e puka mai ana paha kn na inau oleloao i ka mooolelo o keia pule ae. , aka, he alii oluolu a hoolohe paha o Kamehi- 1 meha—A noonoo aku la au i kahi eleinakule hnawe ki nui i ke kula o Kawaihae: Ho-j pohopo ua wahi elemakule nei i keia kanaka , nu», ine ka ike ole o Kamehameha keia ka-, naka, a mak-au wale keia elenmkuie me ka j manao o hao ia kaua haawe ki. a o pepehi; wale ia iho paha oia ka mehameha. ; Nolaila puana ae la oia i keia hua. "O j keia kula ea, he kula kapu keia no Paiea." | Pane aku la o Kamehameha. *'He alii mai*, kai no o Paiea ? j Ae, he alii maikai no o Paiea, e hele ka ; elemakule a me k« luahine, n me ke keiki a , moe i ke ala; nolaila ke kapu o keia kula, j aka o na a.knne ka hewa, he hao wale i ka j na makaninana:" wahi a kahi j "Hewa no n.i aikane" wahi a Kamehameha. | Aka, kokua oku la no o Kamehameha i keia } elemakule i kana haawe —N«»ni ke alii aloha j i ka elemakule. Ina nae pahn i puana ne j ua eleniakule nei i na olelo ino no Paiea ina j no paha ua make. Aka haepu hou mai la j au, aole no e make, he alii ahonui no. Ua | nlakni la mai no ka p<>e nana i hnh.ui ke poo o Kamehaineha i ka hoe iinua o Knmehameha ma Hilo i ka wa i lilo loa ni ke aupnni iaia: Ua hookuu nku o Kamehameha ia lakou, aohe e pepehi—Aole pela o Davida, ua | kauoha aku oia ia Solomona nana e pepehi i aku i ka poe Uue mai ia ia. He kuamuamu | wale no kona ia Darida ma ka muliwai o| Ioredane i kona holo ana mai ke alo aku o ; Apesalnma o kana keiki, a ua hoomnuhala o Davida. He make maoli koKamehnmehn, ua nahoahoa ke poo, ua kapn aku o Kuuhi-; wawanno i kana kaiknmahine o Kanahoahoa, o knna'noahoa ana o ke poo o Kamehanieha.. Manomano ke a!ii ahonui, opu alii no. x\lailu punnn ae In nu i keia mau hua mele. j ♦ 4 Ma ka Iae hala o Puupaowa, J Ilaila ka ua kike hnln, Hoowalea i ke one a ke kinau; Ke kinau ni hala o Mahamoku, Ka ua hoopala ohia o Wai <li, He olioli ko'u, e pono ooe ka haku-a—" j Halo! Hal,o!! Halo!!.' Halnlalo ne j a au i na wahi Kapena hoonohonoho ohua ! 0 kahi moku o kakou, ua hookaawale ia na ohua ma ka ihu o ka moku—O ko'u makemake ina kahi hookahi no ko'u poe ohua. 1 1 keknhi manawa ma Ainahou e waiho ai, a ' i elua ku ana, alaila, ili aku la ;i\a ka moku.! Nolaila, kakalua ko'u nmnao i ka hooili aku 1 na makamaka—O ka manao no ia o na j Kapena. j M Aleha ia oe ke hele nei, Ia hele kikahn ne la ka un, ; A Hopukoa o Woialoha—eia—la—e—j Aloha wale nna ia oe, ! lloko o ka uahoa—la—" j S. M. Kanakau. I