Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 26, 29 June 1867 — Ka Nupepa Kuokoa. Palapala Hoike no ka Holo ana i ka Pae Moku o Nuuhiva. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Palapala Hoike no ka Holo ana i ka Pae Moku o Nuuhiva.

( KoEAA KAI l lLi. KAI.J Ua Lal'.xa ()»xolc. Un ninau hoi makou ta Zik.im Hnpuku, no ka hoolilo apa ia i kahunapuie, a ua aponoia ota —A u.i hooholoia, e hookahuna ia ia i ka !a apopo. HOOKAHI'NA A!¥A. ; Sa BATt, Mei 12.—Nui loa ka ua, piha nui ( ke kahawai i ka wai k»po no na kuahiwi mai. ; I ka hora 9 o ke kakahiaka, ua halawai na knnnka bc 70 [inha ma ka hale o Kaj iwi, no ke kulu nui o ka haiepule. j He haiolelo ia !a ma Luka 2: 10. A ua joielo paipai makou a pau i na knnaka. i l'nu ka oleio, ua hooiiioiu o Z. Hapuku i j Kahunapule penei : Ia Kev. Knuweaioha ka pule inua, me I ka heluhelu Palapala Hemoiele. Ia Kev. T. ' Konna ka pule hookahuna ; ia Rev. JB. W. ; l'araka ke kauoha in Z. Hapuku, & ia Kev. jj. Kekela ka iimn aloha. ! Auaaina a ka Haku. 1 kn hora 2, ua hui hou me na kanaka no ka nhaaina. Eia hoi nn mea : make iou ka Ekalesia o Oinoa—O AU'rahama Natua, losepi Ttec" kai, loba Kohelaiwawau a iue Solomona i Puu. ! Eia hoi na hoahanau knhiko i koe ena o Omoa—O Eva Hipnhipa, Keheka Koheniho, Eiia Oheveo, lona Pohe, Elizabeta Ka- , hia, Kula Kuekakini. Eia hoi na mea i hookomo ia i ka la 12 o Mei ISG7.—losepa Anetone a me Sani Miko, Doroteo Karasinnsa, Mara Pootu a me Debora Kattwehe, o Paulo Maiea a me Lea Kiahauo, Danieia Manuiki a me Ana Vaiipuoho, Levi Haole a me Doreka Kahapepora, Timoteo Keelehiva a me Mareta Vaipoti ; Kahela Kiapaea, Harieta Tapootu, Pileinona Laoi, Solomona Kamakahi, Davida Lira, hookuuia no Ewa. A pau keia poe i kn bnpctizoia, \m ai |mi uiiikou. Hc .'}s puha i ahnaina, tuc ka wiiminlui u uie ka iiauoli no ka liunu u Ichovu ui;t keia oiuu pouli. Nuni konu lokoinnikiii i ka huuwi ana i ua hua no konn nupuni. Ua 21 Uouliauuu ma o Onioa i keia wn, a i ka hui ann ine Kaiwi inu, uu 2(i, u kui ine na mea i inake, ua 30. Nui lou ka Iwiuoli ia hi. 110 iuahine loa o Evn- Hipahipu. Ua 80 palm uiakoluki a keu. Ua pau konu liele no ka pulupnlu, nolnilu, uu walia iu inai. Ua uui konu alohn ia makou. Ua Inluu i ko ninkou !ima f u ua kau ae maiuna o koua poo, me ka uwe n ine kn wniiiiuka. Poakahi, Mki, 13,—Uu kukuluia kn Aha Misionari i ku la I I, oia hoi ka Poaono. Ua kohoiu o Uev. S. Kauwealohn i Lunahooainiu, a o Itev. J. Kekehi i Kukauoleio. i ka la 13, ua hoike nui nn misionuri no ko lakou mau kiliapai. Ua luwe inai iuaon i kela mau palapnla hoike no ka Pupa Huwnii. Kin na kumu ouinno i noonoo ia a i hooholoia uia ku Ahaolelo. I. Ua apono iu ko Kev. A. Kaokau inanao e hoi i Hawaii me kana keiki uuI ku o Iseraelu. | 2. Un manao o Kaiwi, i $50.00 e pau ai ka pilikiu o kona hale. Ua npouoia, a ua hnawi maua i na (Jala he kanalima. 3. Ua aponoia ka manao o Hapuku, e nonoi i ka Papa Iluwaii, no na §30.00, e pau ai ka hemahema o kona haie ina Atuonn. 4. Pela no hoi ka manao o Laioha, no na $20.00 no kooa liale. 5. Ua hoole ka Aha, aole lakou i makemake e hoi o Laioha i Hawaii. (5. Un kuka oui no ke ola o na misionaii.—Ua manao lakou, ua lawa ole ka $150.00. Aka, ua ae oluolu no lakou a pau e hoomanawanui—A ua holo ka iuanao, o na 8150.00, oia ko lakou ola no ka makahiki hookahi. 7. Ua kuka nui no na kula. Ua ike maua, ua oawaliwali na kula ma kauwahi.—Aole no he kula ma Puainau, aole 00 iioi ma Hakahekau. I mai hoi kekahi, ua pilikia t ke kaua, a ua pilikia no ka make o kanaka, n ua pilikia no hoi no ka makemake ole o kanaka i ka malainalama—A ua lohe hoi lakou, e haalele ana paha ka Papa Hawaii i keia mau mokupuni, a e hoihoi ana 1 oa kumu a pau i Hawaii, nolaila, aohe lana nui o ko lakou manao no ia hano. Aka, i ke kuka nui ana o inakou, a i ka paipai nna hoi o uiaua, ua luna hou ko lukou manao e hapai i na kula mc ka

«k.'iika. Ua lana lioi ko inaua manao ma ia liasfa. Na Kilahanai. 8. l n nui ke kuka ana no na Kulahana?. a ua Inna hke na mnnao o na mea a pau. e Inuai koke īa hana. La koho ia o R *t. S. Kauwealoha, e j i'm koke i mau keikikane he I*2. iwaena 0 na makahiki he IU a me ka 11. A e ( liwmakaia aua ia hana »ia L'apou. I Ua kolioia hoi o Rev. J. 4 Kekela, e ku- | kuiu i hale kula kaikamahine ma Puamau, 'a e wne nku oia i 13 kaikamnhine, maI waena o na inakahiki he 3 a me ka I*2. 1 | Ua ae laua n»e ka ohiolu, uie ka manao- ! lana no iioi, e hooko aku hoi i kn mea i 1 hooholoia. Ua mauao no hoi iaua, i ewnlu daia ka , i nui o ke kokua o ka Papa Hawaii no kaj hi lole, n n ka ai a me na hemahema e I ae, ia laua no ku imi. Nolaila. ua haa- i | wi koke aku maua i na §90.00 ia Kau- | weuloha, a ine § 104.00 ia Kekela. Eia j nae ka men i iawa ai o ke (lila, no ka i hoi ann o Kauknu i liawuii, ua hnawi mai i $100. o konu oiu no ku inakuhiki 1667 i ko inuua liina, u ua waiho hoi ku Papa Huwaii me maua, he $150.00, noi luila, nm ke kuka anu, un munao innua e j puunaue i na $250.00 penei:—la Ka- j iwi uo kona hnle, he §50.00; iu Kauwe- j aloha no ke kuia, he $96.00 ; in Kekela j hoi, he §101.00. Ua lawe hoi o Kuukau i no kona he §«'50.00. i A o keia uiau hana a pau a makou i : hana ai, aiu no i ka Pupa Huwuii ka lio- ! apono, u i ole iu e hooponopono hou. | 9. Ua kuka hoi no na hale a me na ai- j na o na misionari—A ua hooholo lukou I penei:—l. O na liale a me nu aina hoi j i iiauwiiu m o e na'ln a me nu mukumaka ! iH) ka hauu a ka Haku, no ka Papa Ha- ; wuii ia waiwni. 2. O na aina hoi a ia- i kou i kuui ui tue ko lukou dala ponoi, no lukou ilio no ia mnu aina ; aoie nae lukou e kuai aku me ke ano e pilikiu ai, u e keakea ui hoi i ka ka Haku hana ina ko , Nuuhiva pae moku ; aole hoi ma ke ku- j ka pu ole, me ka ae pono o ku Papa Ha- j waii. j 10. Ua hooholoia, e nonoi i ka Papa j Huwaii, e hoouuu mui eiia muu kumu | liou penei:—l. No llunavuve uie Eva- ! va. lle 615 kanaka muiaila. 2. No Ha- j naahi me nn kahnwni kokoke, he 1000 ku- | naka. 3. No Hateoni a me na kahawai ! kokoke, lie lOOOkanaka. 4. No Tahu- | aka, he 500 kanaka. | Uu uoiio na misionari ma in mau waiii . a pau mamua, ua kukulu i na iiaie, ua ao j i na kula, ua loaa na haumnnn. Minainina loa makou i na kunuka i hualele wuie ia ma io mau kahuwai. Nui no hoi na kanaka kumu ole ma Hunutetuua, Hanaiapa, Hanamenu. 11. Ua kuka no ku hanu koke ana i lialepule a me na halekula. Aoie no nae | maua i ike i ka halepule pono hookahi, \ aole no hoi kekahi halekula. Ilookahi j haiepuie kaiiiko ma o Omoa, ua kokoke | e hina, ua nui ke kuiu u ua ino nmoii. i Nui no hoi na hulepule o na misionari , Fnruni, ua nani a maikni hoi. Ua lako i j na bele, a ua hoomaemae ia maloko. Ua hanaia nne ia no ke dala inai Farani inni. Ua ae na kuinu e lioao a e hooikaika ina ia hana, me ka manao e holo ia. 12. Ua hooholoio, e noi i ka Papa Huwaii, e pai hou i na Ui, i hookohi tausa- : ni, a pela no hoi ka Pi-a-pa. A e hoo- | makaukaukau hoi o Hapuku i mau hime- ' ni ma ka olelo Nuuhiva. i 13. Ua nui ke kamailionoka liio loa ; 0 ke kino, ka manoo a me ka manawa i i ka hana a ka #Haku. Ua paipai nui. a ua nui ka hoipule ona ; o ua lona ka ma- | nao o kela a me keia hoa, e ala hou, a e ■ hele nui ia hale &ku a ia hale aku, e ao 1 a e paipai, e hoohuli i na kanaka e noho J ana iloko o ka pouli a me ka poino loa. | Nui no hoi na mea e a makou i kuka i ai iloko o ko makou mau la o ka noho - pu an» malaila, mai ka la 11 a hiki i ka ; ia 17 o Mei. Ua piha loa ia mau Ia i ka hana—Ua hana i ke ao a i ka po. IIoiKK Kila ua o Oiīoa. ! Poakoi.u. Mei 15—Uahoike o Kaiw» ! 1 kana kula—Ua hiki mai na haumana he 40. He 20 poe heluhelu pono. Ua hana lakou a pau ma ka helunaau a me ! fca palapala honua, a pualu hoi. Ua paa- | uaau na kannwai he umi a me ka pule a 1 ka Haku. O kekahi luahine makapo loa, ua hoo- j paamou i ka mokuoa mun o Mataio, ua | hoike |»ololei ia, me ku haule ole o keka- i

hi hua hookahi. Ua mnre keia w ihm*me Mr. Haukins. he hao'e no Port<m*»utt \. H. He pail in m ma o Oni'-a. Olioli inakou i keia hoikeana. Ua hele mai o Kapena Btnamu u me kana wahine a me na kaikainahine, a ua mahalo nui makou. A pau ka hoike, ua pualu like na haumanu i ka Pule a ka Haku ine ka leo maikni. Ua olelo mai no hoi o Kaiwi, he 68 ka nui o na haumaun ma o Omoa. a he 54 x o lakou i ike i ka heiuhelu. | No Pl*pe. j He kanaka oia no Hanavave. I ka wa nae e ola ana o Tieekai, ua hele maaiea jmai oia i o Omua, a, ma ka malunali, ua hoomakamaka ia Tieekai a me Kaiwi, o lua noho malu uie laua eono hebedoma. A i kekahi la, uu hoowaiewuleia eiuu keiki, e hele pu me ia i ka nuheiehele malluna o na pali e imi oiiia. Ua iieie na(aupo na keiki a liiki i kalii naiowule, ulaila, ua laiau o Pupe i kekaiii o iaua, a ua oki i kona poo i ka puhi a muke. Uu liolo kekahi keiki u pukele, a ua hoi uku iiuu o Ouiou. Nui ku uwe, a nui no hoi •ka huhu ia Pupe. Uu hele o Puhe mu i na kuahiwi a hiki ma Ilniiavave. I konu hiki ana malaila, ua hoolewaiewaia ke ipoo o ke keiki ma kona liinu, i ikeiu mni 'ai e kona poe kauaku u puu. ■' A iiuliu ike iho, uu hoi hou mui o Pujpe i ka po i o Omoa. Ua moe o Kaiwi 'mi), aka, kikeke mai ia o Pupe mu ku pujkaaninni o ke keeuu moe. Puoho ne la |o Kaiwi a ninau nku lu, "owai oer" Pa- | ne mui la kela, "ownu no o P«ij»e, e we|he ae oe i ka puka.i komo uku uu." llolole aku la o Kuiwi ine ka i uku, "Aoie |pono, no ka men, uu pepelii oe i ke kei- • ki." Ua hooikaiku loa oia e komo, me ka wehe ana i ku pukuuniani, a iiouo lioi |e komo. A i ke pule ana o Kaiwi iuia. ua unuhi koke ae ua o Pupe i kn pahi : nni. Makau iho lu o Kaiwi uia, u i»a no aku i ke komo nna iloko. Ninau o Kai- | wi iaia, "Ileahn knu ?" li ilio la ia, ''l a ; poioli, he wi loa ma Hunavave." Haaj wi aku la o Koiwi i Uu ni, u ai ilio la. A |pau ka ai ana, ua nonoi i pniupala, bcrejna a me ka uala. Ua iiaawi aku no hoi |o Kaiwi, a ua oleio lioi lie mala uala ukoa |ma ka pali. Inu uu wi ma Hannvave, e j olii. a ia lakou ke kanu hou. Ua ae no |o Pupe, a ua leiiei aku muwnho o k» puj ka makoni. Uu lieie o Kuiwi me kann iwaliine mawaho e hoomukukiu iuia. A i jkolauaike ana, ra hoohniua ia ma ka jha!e o na luahine elun, me ku munno pulia e loaa hou nn poo. Peiii uialu aku la o Kaiwi ioia i ka pohaku, a lioiokiki aku la o Pupe u hiki ma ke kumu o kn puii, aia malaila ka waliine makapo n kekahi haole, ua imla nae ua huole nei i ka moku. Komo aku la hoi o Pupe me ku manao e oki i ke poo o ka wahine majkapo, aka, ua luiau kekaiii ilio ia ia mo ka malo ; a i kona hnkuku ana me ka j ilia, ua pakele kn wnhine, a ua kahea i jna kanaka. llolokiki hou o Pupe molui na o ka pali, a uu iioi hoka nku i llana,vave me ka nele i ke poo ole. j A maliope, ua lolie na kannka Omoa, ua komo o Pupe ma ka hale o Kaiwi, a !ua loaa ka ai. Ua huhu lakou, a ua heie akue launa me Tieekai, ;ia ninau uku ia ia a me Kaiw i. Ua oe aku no o Kaiiwi, oka, ua makau nae ia a me Tieekai. ! Ua ohumu iho lu laua penei: Aolie pojno ke oe oku ,i na kanoka o Omoa, o peIpehi mai auanei iakou ia Kaiwi. Nolaila, ;i ka hoi ana mai e ninau ia Tieekai, ua ; olelo aku oia, li E hele oukou i Hanava- : ve, a e ninau i ko laila poe, no ka mea, o lakou wale no kai ike i keia mea a ka;kou e lohe makani uei. Aole lie mea i ike pono iwaena o makou. J> I iho la lajkou, "Pehea la e hele ai makou i llanaU*ave e hookolokolo ai ? Aole e hiki'ku." O ke oki no ia. aka, oole i pau ko lakou lili ia Kaiwi. Nolaila, ua kapu loa lakou 'ia ia a me kona waapa. Aole e hiki ia ia ke hele aku, aole hoi e hoio kona waa- ! pa i Hana\ave. Kauakaxisihei. I ke kakahiaka nui o ka ia 16, ua loohia | makou i ke kani ana o na pu he nui lea, a ; me ka uwe me ka walaau o kaoaka. 1 ko makou manao ana. ua hiki roai paha ke ka> oa, hoole o Kaiwi ma. aole, aka, eia ke ku- ■ muokeia hana. Ua make o Kauamaka ī mikihei ke kauia wahine kaulana loa, ka imea a na kanaka i manao ai be akua ia, a he mea mana hoī. Ua hana na kanaka pejgana i hale no keia uhane, eha anana lea loe, )eloa ka laula a ewalo hoi ke kiekie. Ua kau | lakou ma ke kaupoku i wahi mea ano pMpoe [e hke me ka mahioa-a ua hele nui mai oa

kr>a mc na pu. p-iu.ln e k: p i—A «na i' lole ka poka a ku i keU aoo mahina, »!ai!a, ua «aahaio nrai ke Kauia i hai*. a u* pomaikni hakou. Hanavate. Mei 16.—1"a ho'o o Mi Koanā me ke |K»a i Hanawawe-a ua noho o Mi Pa- j reka i Oinoa—Eha mile ke» holoana m* i ka waapa. N&ni ke kiekie a me ka uli«j uii o oa pali. Nani hoi na awawa a me na kahawai e lele ana mai luna mai o n;» l>ali a me na knahiwi. I ka p*e aua ma Ilanawawe ua nui nn | kane, wahine a me nu kamalu ma kaha- j kni. Nui ka olioli n me ka wawao laknu. j Ua hele uia ka hale o Kaukuu. Oia j ka hnle a Kuaihelani i hana ui i ka wa j mamua loa. Ua kokoke j»au kona pono. I Ua hakahakaa ua kulu nui. Ua halanai me na kanaka maanei, a! ua hai nku makou i ka olelo a ka Haku. j Ua babessto hoi i lob;i llueoma me Re- ( beka Kuhinani. lie kuue a he walime i laua e noho pono ana, e like me ka ma-| luiimlaina iwaena o ka hanauna pouli a j me ka powa. I Un maikai ko laua manao o ua lilo laua i hua inuu no Hanawawe. Kiiiku haumnna kula a Kuukau maanei. M;i Hanawawe ua imi makou ia Ruta Kaieekai, ka waliine a Kaukau—Ua hui. a ua nui ke koi ana ia ia e haalele i kona ! hew a a e hoi i ilawaii iua ka Hokuao. j Ua i mui ia. u Ua liio loa au i ka hewa, I a e inake au ilaila—He hilahila au ke hoi! uku.'' Elua ana kone e kolohe ai o 3/«- j luenui me kona kaikaiua o Hiamoenui. j A i ka olelo mu 1,1 Kaieekai, ua aneune ae iu i ka nanu'ku. Aka hoole loa kekahi kane. " Mui ae oe i ka manuo o ka misiouar!—Aole hoi oe." Mukuu koke ka wahine, a ua mumule iho la—A mahope ua lawe iu kuia kane pt-guna nei nui kahi kuawale, a ua ao nui iu, a ua koi ikuika iu e hookuu i keia wuhine pio e hoi i kona one hanau. Aole nae i ae iki. Ua hoole loa me ka paakiki a ine ka niukau oie. Ua paa keia peguna i ka puhi nm, a i ko luukou manao, inu ua ao ka j wahine e hele rne makou, ua makaukuu j loa kela powa e pepehi mai. j Nolaila ua haalele makou i kela wahi-j ne ulala me ke kuuinuha o ka nuau, a me | ka uwe waimaka. Ua ino kona kino, | ua welu kon.i lole a ua pio inaule konu noho ona. Keainei i ka hua awuawa : o kana liana, a e olii aunuei iu i ka uku ! o ka liewa, kā make. Auwe koua muke ana ! j Uu lawe makou ia Kaukau me kana keiki uuku, lsnraeln, a ua hoi ma ka waapa i Omoa. Hi ka ! HI;R\ ! Mei 17.—Weliweli liou niakou i keia kakahiuka no ka walaau nui o na pcgana. Eia ke kuinu. Ua malama lakou i ke Koina, oia hoi ke kapu, no ka make nna o Kauakamikihei, ka wahine Koula. Inehinei ua kii pu lakou i kona hule, a i keia la ua iawe mai lakou i wau pea, i kahiko ia,a ua liana ia he kaka ohe inaluua. Ua waihoia ma keia waa he puoa ola, he ilio, he moa kane, lie poi, he ulu, moia me ka niu. Nui na kanaka i lawe mai i ua waa uei, me ka leo weliweli, o hiki i kahakai. Alaila ua hooiana ia ka waa maluna o ke kai. Ua au na kanaka i ka nalu a ua huki i ka waa a puka ia tnawaho o ka nalu, a hoi mai la lakou. Ua lilo keia'waa a me ko loko o ka hale a pau i mohai i ko lakou akua, n i mea e maiiu mai ai. Pau keia hana ua hoi na |>eguna iuka. O ka pau no ia o ke Koina. Ua holo ka waa i kai, nka no ka pono ole ka makani ua ili ma kekahī lae (>ohaku. Ua liolo kiki kekahi kaneka a ua pahu hou aku a kaawale ka pohaku. O ka holo no ia o ya waa nei a nalo i kai loa, aole kanaka maluna. Ua ninau nui makou ia Kiiheitofe, he alii kiekie, no keia hana. I mai ia " He makai keia i ke Akua, i mea e kala ai i ko makou hewa." Elua kanaka Hawaii i haalele i ka moku ma ke anomahuka i keia la. Ua alo-! ha i na makamaka a hoi i ka moku. Atuona. Mei 18.—Ua haaleleia Omoai keahn ahi nei, a ua holo mai e hookuu ia Rev. Z. Hapuku i kona wahi ma ka aoao Henia o Hivaoa. Eia hoi o Tahuaka me Mohotani kokoke loa. Hoopiipii hou ka moku, a ao ka po i; Makapenua, oia ka lae Hikina o Hivaoa. PIUMIV. Sabati Mci.—Ua kalewa ka moku

mawaho, a uj l»ok» maun mka n»e KekeU ina e haUwni me kanaka. L r « nui Ka p<v t ho.'e mm—t'a |(K) n keu. Me ka pu kck:ihi p>vK' me ka e!»iu i p..a i ka [aau, • me k.i koi lipi, »he. ne<*«, inea o »a, 1« ta mea aku la inea aku. A u« ka ahi < kekalu poe a puhi haka i ka wu StaU\Atti, |aka aoie haumele nui. Nui ka f>oc no* [homalieme ka makemake e lol»e i ka •>lelo—Aia a ka olelo «na, ua nonoi mai lokou m ntau« e olelo hou. I ma» lakou ua nui k» n>a! emake e im» maun, aole fHiu ka makemnke. l a ne majua,a ua loihi ke knmailio ana 11 knkoke j jx) ka hi. \ui ka poe i utahalo i ka ole|lo a lehova, a ua ae kekalu mauelemukujle n me keknhi pw opiopio e huh mai i I ka pono o lesu. | Hauoli makou eue k« mauao lie jua Aokua mai ka lihine Hemolelu » k.i -hann ia la. Ua lauanui ka manaoo Ke* ■ kela mr Nnomi. | Ua haUwai hou i ke ahiahi ma ka ha|le o Kekelii, a ua lawe mni ia i na mea | l>ou ehiku me ka nukemku e hoohomo ' ia iakou iloko o ka ekaleaia. Ua ninau ia lukou a ua bape«ito la, a pau ia, ud ni pu ennkou i ka Ahaaina o lesu. Eia na inoa o ka poe iiou. l'etero Kepaa, Mele, I)oreka l'upum, Timoteo Hnena, Sar« lloknapoo, Muria j Paea, lltbeku TikuoinaKa. Oiu na mea hou. A eia na mea komo niua. Isaaka Tumo, l)avid i lose. Ape. [IS(>0. liatese|>a Keolio. M. I^i^. Ua unii ka liuina o keia mau ekalenin. Mki 20—l'oAKAiii.—Ua uloha i ui m 0 Kekehi ma me nn honhanuu i> INihiiihu, a ua holonku i Uahunu, e woiho iu Laioha a me l)aviilu lose mnlaila. I IoK ATl f . Ma kn aoao Ilema keia o Uahuna. l a hiki malaila i ke kakohioka o ka In 21 o Mei—Uu holo o Kouun iukn n ua uohu o l\)reka mo ka moku. Uu ba|Ktiso ia e na luna ua ui makou ii Ka Ahnaina a ka Hoku, ua H makou. J Eiu nn mnn i in. Thomns Clipton l.nwaon; Petero Like, | he kanoka Hnwaii; Keheko iua Bnrni Ko. iui, no Hctcani ; Sara Puhieun, iulia Ka- | hia, Mele Mutaih«>u, Meleuna Nakupu. Ua kohoia o Uev. S. Kauwenloha i ' Kuhu no keia ckalesiu hou. Ua maikai |ke nno o keia poe ke iinna aku. ! A pau keia h:in,a ua lawe nuikou ia Mr. Lawson i Waipaee e 3 mile ma ka {wunpa o ke knpenn. 1 \Vajpaka. lle kahnwi mnikui ia ma ka aouo llema o Ualuinn. Klia haole e noho aua mol.ula, a ua uui ua kanaka mauka. K nohoanao l).iniela Joku ma keia wuhi, no kona makemakee huua i ka ka Haku. ! Kkolu makHhiki kona uoho ana ma lllooumi me T«ipi Nuuhivn, me ka hoomanawanui i ka uku nle in. Ua lona ua ! huumana he .'{o. Aka ua kuai la kela mau kahnwni i nn haole a ua h<H»kukeia o Oaniela i kona nolio unn ma Ilooiimi, ua nui ka mui puupuu liilii, a uu maluma o I)avic!a i na mui he 40. A ua make loa he 20, a nn Davida wale no ke knnu ann o lukou, makau na kannka a pau. Puu ka launa ana me na haole me na knnaka ma Waipaee, ua hoi makou i ka nioku e kalewa ana mawaho. Aia ee makou maluna, ua holo ka moku i l/ajk>u e hoihoi ia Kauealoha i kona wahi. Hanahi, Uapoi\ Mei 2*2, Poakolu—Ua o Kauealolia ma keia wahi. Ua kokoke i Hakahekau, a ua manao ia maanei kona kula hanai. Ua hookuuia me ke aloha nui a me ka pule. A i ka hoi ana mai o ka waapa, ua kahea ke kopena ia n.nkou a pou mahope oka moku e pulea e hooinaikai ia lehova no kona malama pono ana i ka makou & pau me ka lokomaikai nui loa. A pau ka pule a me ke mele ana, aia kokoke i ka hora 8 o ke kakahiaka, ua hooponoponoia na pea a ua hoohuliia ka ihu o ka moku i ka Akau, a ua holo mai la makou me ka manao nui i ka llaku a me ke aloha loa i na miaionari o Nuuhiva, me na hoahanau malaila, a me ka lehulehu o na kanaka e nolio ana/iloko o ka pouli a me ka malu weliweli o ka make. Ke lana nei ko maua manao no ka hana a ka Haku ma keia pae moku. Ua oiaio no, aole hoi i pou. E mau ana ka |mnnaoioo knkou nie ka hoomanawanui. ; Ka poe lulu hua me ka waina, aka e ohi I no lakou me ka hauoli. j Nui lua n i pilikia makeia kiuhapai.

PihKin i r,r» Knrm, Pi'ikii i ke Kaua, Piliki« i Aisiuc, ikn powa, i pc|>ciii nvo!< , i ka hoomar»Jiku. i ka ona. i ka mrvcko!<ii»c, iki m f Hj lehuleliu. i htjpo loa, i k.i hoowahawaha i k,i ike, a t ka makc:i>ake, a i kn hana ho» i m nif*n hauinia, a me nn iiewn a pau. Aka he mana ko lehora, ao!e he me* hiki ole 141 ia. a ua !»lo k*a oleio maikai a Krif!o i mana e Oli'i na k">nnka niake iloko o na ha* !a a me na hewa. Noiaila. aole maaa i kanaloa, e mao k.ikou nr» ko Xuuhiva pae mokn, a haoa ikaīka hoi nie ka manaoio a roe ka hoomana«ra< nui,no ki mca,aolf? i makrhewa ka kakou hana iloko o ka ilaku. He Mac 11uju Ki.-i kekahi mau hua a ka Haku i haawi mai ai r»a keia Kihapai. Omoa Faluira he *J1 hoahanau, rri* Hanawawe 2, ma Atuona Himoa ma Puamnu 10, ma Hanamanu 10, ma Hokalu, Uahuna 8, ma Hanahi makr ■). Huina mai ka hoomaka aoa, he 62. Na inea a maua i hookomo ai he 43. Aoie nae i pau ka poe i maoaoia he poe aka ua akahele makou a ua kali no kekahi poe i iauna nui mai, a ua haoleie iioi i k<t aoao pegttna, a me ka mnkemake e hoohiki e iiio nona, a e hui mau me kana mau kauwa. Hoiuao. He moku moikai ioa ia, innikai ko loko ine ko wnho—Mnikai ka holo ana a me ke ku ana. Ua oluoiu maoli maua ika holo iui;t ma keia moku, mnmua o ka holo ana o Hokuno mun a ine nn moku e ae. M likn» ke ea n ine ka mainmnloma, maikiti na keeim moe, mnikni nn mea a pau. Kia waie no ka hewa. E like ine na moku inaikni n pnu, ua hooliiiluiia auaponiuniu i>t inakou, n un poluea a hoopailuu makou. Aka un oi loa keia pilikin maluna o kekahi tnnti moku e ne. Kt» Kapuna me na lii moku. U.i aknmai nuioli kekapena. Ua mnikai kona ni.ilauia ana i ka moku a ine ka hooliolo iina. Ua oluolu hoi ko innua launa ana mo in, ma ke ano kuka n me ka haipule. Ua kokua ikaikn ia maua ma nn me a pau e ko ni ku maun hnna. Ua holo pinepine iuka iiil' mnua e nann i ka hana a kn Haku a e ao n <• paipni i na knnaka ma ka pono. Ua hoomnimwanui in ma keia hana luhi a me ka pilikin. Pela hoi na lii moku. Ua oluolu a ua ikaikn hoi ma na hana e pono ni ka moku a ine ka luuna ana me maua. Binamu wanine. Maikni loa kona inanao, a un pomnikai makoii n |>ao no kona holo ana i keia inoku. Ua iike ia me ke kaikuahine oiaio i kona noonuo nui n me knnn hnnn inau nnn i nn mea o puiio ai ka moku, a e pomnikaiai i na mea a pau mnluna onn. Aole ia i moiown i kn holo pinepine iuka e ike a e laika me na inisionari wahine a e no i na wahine nunupo o ka nina. Ua knkun nui mai kn Hnku in maun ma na iik'ii a pau, n ke mnkemnke nei inaua e hoomaikni loa i kona inoa, hoano, a pule nui i pilm ku honua i kona naoi. Me kn innhnlo a me ke nioha mau loa. T. Koana. H. W. Pareka.