Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 39, 28 September 1867 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Oahu. ZD" 1 keia Inkahīaka, e hoio ai ka mokuahi kaoa AmenWa Tiucarvra i Kapaiakiko, ; roe oa eke Seta do Amenka a me oa napepa. Aols holo v o Kiliuea.—E hoomaki an 0 Kila .ea i keia puie ae, do ka hooenaemae aoa iaia iho, a e hoomaka ana i Wooa ho!o hoa aoa ma. ka Poakahi. ta 7 o Okatob*. , Ua hookohuia o L. Kaiaa, B?q., o Puna, Hawaii, i Lanakula oo ka Ap«oa o , Pooa. Mai ka Papa Hooniauao mai kona t kohoia ana, a ua hoopauia o J. H. Helelohe. Na KAKAIKAI I KA moccahi. —Mai ka ia ! ' ku mai ai ka mokoahi ldaka a hiki i kona ia 1 haalele mai ai i keia mau kaīaala, ua ikeia kona mau papahele e pea mau ana i na ma--1 kaikai mai ka )a a po. Ka Uapo o Kiium.—Us ioheia ma oi : keia uapo hou o Kahana i hanaia ibo nei e ' Hulipehu, e oi ana kona paa mamua o na uapo mua o iaiia i kauaiako ia aku e oa wai nui i hala. — He wahi Kukabi.—No ka iii ana o ke kuna hahhaii mai pake, noiaiia, he wahi kiakahi ka moku nana i iawe aku na mai pake i i Kaluupapa. Malia paha o mau ioa iho ia wahi kiakahi ma ia haua. Ka Mokuahi Idaho.—E haalele ana ia Kapalakiko ma ka ia 15 o Okatobn, a e hoio ; mai ana i Honolulu nei. £ ht>aiele ana ia ; Honolulu ma ka la 5 o Novemaba. O Sa- ■ muela G. Waiia o Honoluiu nei kona agena. • Kahukula Nui.—Maluna o na ohua o ! Neki Mela i holo aku nei i ka Poakahi, ua ; ike aku makou i i;e Kahukula Nui a me | kana kaikamahine; e holo ana paha i ka ! makaikai kuin ma ka Mokupuni o Mano- | kalanipo. I (£7* E hookahunaia ana o J. N. Paikuli, ! no ka Ekaiesia o Waialua, ma Ua la 27 o ; Okatoba ; e hookahunaia ana o H. Kauaihilo ■ ma Hauula, i ka Poalua iho, ia 29 ; a o J. ; Manuela, ma Kaneohe, ma ka la 30 o Oka- | toba. ! He Hale Kuai Hou. —Ke kapiliia nei ! mauka iho o na huina o Alnnui Nuuanu a 'me Moi, he hale laau hou no na pake. He ' hale kuai iole iho nei īa mamua, a me he ! mea ia paha e lilo hou ana no i hale kuai ' lole. lE7" Ua hoolaha ae ka Luna Leta Nui i ka nui o na palapala e waiho nei maloko o !ka Hale Leta. He inoa haole wale no ka nui, a hookahi wahi inoa ano e, penei: Miss ;M. Kehoe. He inoa kanaka paha, a he ilikini paha. O* Ma keia kulanakauhale, ma ka la 19 | o Sepatemaba, ua hanau mai la ka wahine a ! ka mea Hanohano Generala E. M. Makuke, ! i kana makahiapo mua, he keiki kane, a e | iiio ana ia he pua i kanuia ma Hawaii nei a i mohala ae. ■ ' Wahi Moku Hol'. —Eia makai o Ainaj hou, he wahi moku, ke kapiiiia nei e Poka i ma. Aoie nae i like ke kii me ko Helena, aka, he uuku iho no. He wahi moku haiii hali wai paha. Aole maopopo kana hana, j aka, he kii moku nae. | Ma ka po Poakahi iho nei, ua akoakoa ae ' kekahi poe keiki opiopio o ke kaona nei, me j ka manao e pii aku i Kulaokahua e hoohaj kaka ai i ka iakou mau moho. Ke ao aku . nei makou mai hoohalike ia oukou iho me ■he poe tiga puni koko la. Hookui ma ka Moana.—l ka po Poaono o ! kekah# puie i hala, i na kuna Kamoi a me ' Kamaile e hoopiipii ana ina ke kowa o Molo- | kai, aia hoi hookui iho la kela mau kuna, a | ua hoopilikiaia o Kamaile no ka poino i hiki |aku i ka hanen kanalima dala. ! I ! Puhi Aila wa Kakaako. — 1 kela puie ; aku nei, ua hoomakaia ke puhi ana i ka aila ; maiiuna mai o ke kialua Paili, e ku kokoke j aku la ma ia wahi. Ua hoomania mai no jke puhi ana a hiki i keia pule. Ua nui na ! makaikai i hele aku e ike no lakou iho. ! ! H7* 1 ka Poaha iho nei, ua ku inai ma | Honoluiu nei kekahi moku kaiepa, he 72 la i mai Kapalakiko mai. E holo ana oia i Liva- ; puiu me ka ukana, a no kona iiu, ua hookomo kokeia mai i Honolulu nei i kahi kokoke. E kiolaia ana ka ukana a hana hou j ia maanei. Alani o Kona i Kapalakiko. — Mamua ; iho o ka la holo o ka mok«iahi lāaho, ua hooihia aku kekahi mau pahu alani maluna s ona, a ua laweia aku la ia mau hua ma ka j makeke o Kaieponi, i mea na na maka haole e kilohi iho ai, a kuai iho, a o ka mea poe- ; poe iphilahi ka ka mea alani e ohi mai ai. [ Ua hot aku la ika Home.—Maiuna o ke kiapa D. C. Murray i hoio aku nei, ua t hoi aku ka wahine a ka Bihopa o Honolulu. | Me he mea ia, o ka huii hoi ioa no paha keia : o laua, no ka mea, ua hala e ka Bihopa ma- : mua aku nei, a o kona ohana aku nei no ka panina. , Aia i Kawa.—Ua iaweia mai nei maiuna o ke kuna Mere. mai Hiio mai, na hihia i | hookolokoloia mai nei imua o ka Aha Kaapuni o Hilo. Ua laweia aku iakou e hoopaa iraloko o Kawa, a e hoohanaia ma ka hana ! oolea e like me ke kau ana a na hoopai a ke ■ kanawai. Ahaaina ma kahi o Gen. Kamika.—Ma ka po Poalua iho nei, he ahaaina roa ko ; Generaia Kamika home. Ua kipa aku na aiii moko o ka Idaho a me na kamaaina a | pau i konoia aku o uka nei. He huiahuk ; haoie ka lakou a hiki waie aku i oa hora o ; ke aumoe.

Uoouu i* hooiu Aiw.-Ke hoom.k» n«i k> moka KiioM * hooili i k« »'"« 0 nt moko okohola i ku moa mā * l,e, *. ir« e pibt ana ii moku, e lawem oo * na moko aioa Hikini o AmeTika Huipoi»» * malaiU e io«m *i o« komukoai klekie W« 0 a, waiwai. — . Kb Kaa Wii Helu 4. —Ma Iw «b»«&V P««mo ibo oei, ua hoaoia ke kiekie o ka lele ana o ka wai o ke K«a W«i Helu 4, ma ba haina o Alaooi Papo a me Hotele. CJa : kiia ka p*ho hae o ke Kiaaioa, a oa tele loa ae ka wai ilona o kona winiwini i 20 paha kapaai ke kiekie. Ikaika no ka lelt aoa a ka wai. Hoocipa HasoHa?«o.—Ma kahi oke Kuhioa o ko na Aina e, i ka po Poalima ua j hookipa ako ka Hakti Hale i ke Alii moko nui o ke Tuscarvrv, ka Malamamoku noi, ka Luoakanawai Kiekie» ka Loio Kohioa a me ka mw hale. Ua maikai ko lakoo luana: aoa, a hookau wale ia no. | Malcka oka saca Asceriia.—l ke . awakea Poalua, ua holo aku na Kuhina o ke , Aupuai, na Kanikela Farani, Beritania a roe ( nialuna o ka moku kaua Tusccsora, e makaiieai ai, a ua oluolu ke Kapeoa ma ka j hookipa aiaikai ana aku ia lakou a pau. Da j hoaoia imua o na m&ka makaikai kekahi j mau pu ano hou. j Hk Melk Ili Keokeo.—l keia Poahn aku j e haawi ana kekahi poe puukani keokeo 0| ke kaona nei he mau mele lealea, a he mau | mea hoonanea e iho kekahi, o ka j hale pohaku o Kimo. Oka uku oke komo j ana, ma ke poohine hookahi. O na pomai-! kai a pau e loaa ana ma ia po, e haawiia no | ke kuai ann i ka Ogana no Kaukeano. | Hookipa maluna o Idaho. — Ma ka po Poalima aku nei i hala, ua hookipa aloha aku ke Kapena Conner maluna o kona moku*; nhi i kekahi mau hoaaloha o uka nei, a ua : hoomakaikaiia lakou e ua alii moku la. ! Mahope iho, ua hiki mai o Pauli ma me na | ohe kanikani, a ua pau nui aku na haole ma ! ka papakaukau ī hoahuia i na mea ai. | I E aloha ae ana ia Hilo e.—No ka oma-1 malu ana mai o na ao luluhi-walani e poka« l kaa ana i ka lewa, i hoomanao ae ai makou ; e ua ana paha auanei, a aloha wale ia ae ai j no o Hilo, ka aina hakukele i kn ua, oiai | iloko aku nei o kela mau pule ua ikaika ka j haule ana mai a na kukuna o ka !a, pa mai kela welawela i ka ua inea o ka hahana. ; Ke Kaao o Hesana.—Ma keia hope aku j aole e hoopuka hou ia aku ana ke Kaao o ! Hesana, aka, e pani ia ana no kona hakahaka i keia pule e ka Moolelo o Alapaki Ka iNui (Alfred the Great,) ka Moi mua o Beritania. He moolelo oiaio keia, a e pono | e heluhelu oukou me ka noonoo pono i ke I ano o ka noho ana o ia lahui a me kolaila i mau pulapula alii. ! Na mea ulu. —Ka nui o na mea ulu i ku- i ai ia ma ka Halekuai Mea Ulu o Joe. Ka-1 pono ma, a hooiliia aku mnluna o ka moku kalepa D. C. Murray, he 5,700 lemi, 3,000 alani, 4 ahui maia. Maluna hoi oka mokuahi lāako, he 9,500 lemi, he 4,000 alam, he 52 ahpi maia. Ao ka nui ona dala i loaa mai no keia mau tnea ulu i kuaiia aku. he 8203.00. No na Ohia.—l ka wa i wehe la ae ai keknhi pahu ohia Kaleponi, e ku ana kekahi wahi keiki i lohe he ohia ka mea maloko o ua pahu nei, i kona ike ana iho ika ohia o koiala manawa no ia i kahea koke ae ni, 41 A-u-wa-i! makena ka hoi ua ohia puakea, ua pala ka ka ohia puakea o Manoa ?" Hu ae la ka aka a kanaka makua i ka olelo a keia wahi keiki. He m\i Fiva ano hou. —Ua hoea ae maloko nei o ke kulanakauhale o Honolulu, kekahi mai fivn ano hou, he puupuu kiokio a puni ke kino me na maka, i ano like ke ano me ka puupuu i kapaia he 4 chicken pox,' a he eha hoi ka puu, me ka hoopailua a me ka wela ikiiki ; ua nkolu poe i loaa i keia ano mai hookahi. He mai pilikia no ke ole e loaa ke kahuna laau kupono. Ke kahea nei kekahi poe o Honolulu nei e halawai no ka noonoo ana i mau hana lealea no ka la 28 o Novemaba e hiki mai ana. Eia ka'u, ina ua haaleleia ka la 31 o lulai, ka la kaulana loa, aole e hoomanaoia e keia Aupuni, alaila, ua oi loa aku ka waiho wale ana i ka la 2S o Novemaba, i la no kakou e wehe ai na ipuka dale oihana, a paaua a po ka la me ka hoomanao ole. U. Hau paa ma Honolulu nel—He mau makahiki paha he umi a keu \ hala, ko makou ike ana i ka hau paa (iee cream) e hanaia ana ma Honolulu nei, a i ka po Poaono iho nei a me ka po Poakahi, ua ike hou makou,a ua hoao hou i ka ai ana. Iko makou hoo ana ae i ka waha, ua like no me ka mea mua a makou i ai ai, a ua kaukemio no hoi. Aole i hoowahawaha ka puu, aka, ua ake hou aku e ioaa mai. Ua paa loa ae nei ka hale pohaku hou o Akoni (Pukiki), ma ke kihi o ke Alanui Hotele a me Nunanu, ua maikai maoli ka hana ia ana o keia hale pohaku, oa kiekie kupono ka rumi e wela ikiiki ole ai ka poe e komo aku ana e kuai i na mea o loko, no ka mea, he 14 kapuai ke kiekie o ka rumi, a he wahi malomalu hoi a puni ko ka hale ma ka 1 ®oao mawaho, no ka poe e hele iho ana mawaho oua hale nei. A i ka nana aku ua , loaa maoli no na hooniniole ana i na paia o |ua hale oei, ame na kaupale ae o luna. 1 ,ka paa ana o ka haie, ua pena maoli ia aku ,na paia me ke pena ahioahina, pakolu ke j pena ia ana, a mahope, ua iuia aku i ke one. , Heaha k ia i ka uleu o Poukapo.

r Holo i KA Aina Haniu. —Maluna o ka mokuihi ld*ho i holo ako nei i Kapnlakiko, ua holo aku kekahi mau haole o kakou nei, a mawaena o ia poe.ua ike iho makou ia G. E. Bekuw?ki, ka Luna Nui o ka Mahiko 0 Haiku, a me kana wahine, o laua kekahi 1 holo aku nei. A malia paha o holo no i ka aina hanau a «ole no e poina na manna uiiuh o Hawaii nei. alaila mauao ae no • hoi i Hawaii i kahi o ka olu. AH4RCI Melk Hawau. — Ua lohe tnai ; makou, e haawi aoa ka Papa Himeoi Kaa* Una o Kawaiahao, i Aha Mele hou. maloko 0 Wa luakini o Kawaiahao, iloko o na pule pokoie i koe, e like me ka lakou oiele ana mamua i ikeia aku ai lakou, he poe aloha ! raele." Ke hoomaamaa malu nei lakou, a ua holo ka hana, a nolaila, ke ulono e aku nei makou i ka poe i lohe wale a me ka poe mekemnke e ike i wi nae iki a na puuwa; i opiopio o ia Papa Hinteni, e hele mni e ike : maka no lakou iho i ka wa e haiia aku ai ka i Ahahh Mafj4ae.—Da lohe paho kekahi poe he nui, ua kukuluia kekahi hui kalepa Ima Honolulu nei ena knnnka Hawaii. A iua oiaio no ia lohe, aka i keia mau la iho i nei, ua hao ae la ka meii waiwai a ia hui i iaie aku ai, a aia lakou ke pukaka nei ma o ja maanei. He apiki no paha keia hui, i uka j no o Palolo ka puuku dala. n o ka kuai \vr.!e ino ma ka Hnlekuni ko ka mea malama. Ka 1 no i ikeia keia mea he puuku i ka noho pu I mai iloko o ka Halekuai, aole ka auanei, hoi > kela, ai kalo paa no i ku uka o Palolo. i • j Hale ai poi oKA Kanaka Hawaii.— Ke 'ike nei makou i ka Luianela W. Pinehasa o j keia kulanakauhale, e hoomakaukau ana oia i Hale Ai no na kanaka Hawaii.a o un hale la, oia ma ka aoao ma E«-a iho o kn Hnl<»i wai i kai oka uapo. E maemae koke ann oia iloko o na la pokole, a e wehe koke ia •no ka lehulehu i hale no lakou, e luaieleia ae ai ko lakou inau maka poniuuiu. oka ;hua a ke aloha no ka ukemu hookahi «na, .nia no ika inea hale. E wiki oe e Pine- : hasa i kau, ke kali nei na hapawalu, a e we- ; hiia ana ua halj nei i keia la, ma ka hola 12 iawakea. ! Na puana oke Kaona.—l ko makou ike 'ana aku i keia mau po aku nei la, ua inaka* 'ala ae na maloii i ka hookuke ana aku i ka | poe opiopio" e inuiinuia wale iho ana no ina )na huina alanui a me na wahi e pili ana i < kapa alanui. Ua pono aua maikai kein innj lama ana a ke aupuni i na poano o na poe ; puana opiopio e ku wale iho ana no mawaho ! iho o tta hale inu ki, malaila lakou e hoo- ! puka pinepine ai i ka lakou mau olelo hau> ! mia, piha i na mea ino wale e pili nna i ka ! pono ole. A maloko no hoi o keia poe pu|ana i hoopulapula ia «i kekahi mau hewa ino loa e hoomake nei i ko kakou lahui. | Ka holo ana oka Mokuahi Idaho.—l ka | hora 12 a me ka hapa o ke nwakf*a Poakolu | iho nei, ua holo aku ka mokuahi mai kona | uapo nku. Mamua ae o kona wa i makau- | kau ai e holo, ua pau nui nku na haole ka- | maaina e lulu lima pu ine na hoaaloha o J haalele iho ana i na kaiaulu o Hawaii nei. I Ua ukali pu aku kekahi poe a hala mai ka | nuku o Mamala, a ua pau nui mai i ka hoi. | Oka ohua kaulana loa maluna oka hua- | kai mua a keia inoku i holo aku la, oia o ka j mea Hanohano Generela E. M. Makuke. I | holo aku la oia i WaBinetona, e hoolohe ai, a e nana paha ni i na hoa o kn Ahaolelo Nui, e hooholo i ke •• Kuikahi Haawi Like." O ka nui o na ee-moku i holo aku la ma--1 luna ona ke huipuia na mea a pau i paa i | na agena, he iwakalua kumamalima. i Ona tona ukana i hooiliia maluna ona a : holo nku la, he ekolu haneri a emi iki iho a I oi aku paha. j Niniko ame Kapilikea.—l ka auina la ; Sabati aUu nei i hala, ua haalele mai la o |J. S. Kapilikea a me kana alii wnhine Ni- , niko i na kapakai o Honolulu nei, a ua knu aku la mnluna o ke kuna e holo ana i Tahi- ' ki. 0 Niniko, he wahine alii oia no Uora* bora, a oia kekahi pilikoko pili loa i ka ohana ! alii oia Aupuni, a ma kona holo makaikai ana mai i Hawaii nei, ua mareia oia n)e J. ; S. Kapilikea, kekahi keiki papa o keia aim. j Uoko o kona wa loihi o kona noho ana ma i Hawaii nei, ua nui na leo kauoha nai a kona poe pilikana e noi ana e hoi. Ika holo nna mai nei a ke kuna Aorai, ua kauoha imai ke kaikamahine mua a ko Niniko mua ponoi, e koi hou ana no e hoi aku e ike. Ma ia leo, ua hoolohe kela, a aia ke au la i ka moana me kana kane mare, ko Hawaii io : ponoi. Ua haawiia me ke ano alii o Niuiko Ika hanohano kupono iaia e ko kakou Moi, i no ka mea, na ka Moi inaoli maluna o kona ' kaa ponoi i lawe aku iaia a kau maluna o |ka moku, me ka ukaliia e ka Moiwahine ; Kaleleonalani a me ko ke Alo Alii mau > maka hanohauo loa. He Hoomaiiui maoli paha ko KtVINf. — 1 ke kakahiaka Poaono aku nei i hala, Sepatemaba 21, lohe ia aku la he wah; leo ohe 1 piula e kani mai ana. Ika hele ana e ike maka, eia no ka auanei o kahi Kivini no. e okuu ana iluna o ka pa ma ke alo iho o ka Hale Leta, me he Aukuu ai ia la ke aea, e noke ana no i ka houkani i kahi oho piula ana ia "Hoopauko-ala-ala." la ia e unoko ana i ke puhi, e haiamu ana na haole hano- ! ■ hano a pau ma ka puka o ka Hale Leta, me . ka hoihoi ole i ka haoa a ua wahi kanaka ti. ua kuhihewa nae kabi poe haole he wahi > lepo no kuaaioa loa, a o ka hiki ana mai no . la ia ia kakahiaka ma Kilauea. Ekolu hoi na kipaku ana mai a na haole o ka Halepai Aupuni e hele ma kahi e no ke kulikuli, unoi ko no kela ike puhi i kahi ohe ana. Mai [ kaulana loa nae oe, e hei ia e olua me Hiki i ka Nekina, o ka pu la ka Hika, o ka ohe | hoi kai aoe e Kmoi, lelelea olua. Aohe ' no hoi paha mea nana oe e kipaku aku, e like • | me ke kipaku aoa • na haol» o ka Hale Paipelapala o kt Aopuni.

Mani. K* Aha Kaapi-m o M in W'ailuw.-I Ua h»om«ka k« hoi ana o keia Ahi i lr« |> 16 0 Weia mahina, mao A. M. Kahalewai ka Lunnknnawai Kaaponio.Maai nei.aole nae i pua i keia la «'o e kakao nei, (19) o na h.hia 0 ke'» »"0 keia ano. Iloko ok« I. mui , o« ike nu i kekahi kanaka ui, he aihue kona hewa. he hookahi wale no lole wawie paina a roe elua ili lsla noho lio, hoolmhi nae makahiki okoa e h .ohona la ai n>« K«wa a eia mni oia maluna o Moi-lane. Q.. Hu* w lea ? looa. He iki kahi mea oka lawe ana, be makahiki okoa ke paaua aku. Aloha wale! Ks ICU » W. p. Atsr.NiDMo.-Ke bco. «nau nei no ia kala i ka nee ana i mua, o ka nui o na hauinanpi ponoi, eono lakou.' Eia na inoa Jobn Kealo, S. Kaheiemaona. no Kona Hawaii, S. Kama mai Puna Hawaii mai, no Hamakua i Maul oei 01. Kiliakoi no Lanai (he haumana mua.) 00. M. Ke- ■ one a me S. Kanuha, no ka ekalesia o Wai-1 kane i Oahu. Ao ka mea hele maa mai i 1 keia kuia o S. Manu, no Waikapu, a oia uu-1 ku wale iho la no. S. N. Kaaiohelo. t Wailuku, Sepatemaba 19, 1667. ' Na KEIKI KUPA oKA AINA HoAPFLI MA,—I { na la loihi i hela, ua houwalaaa wale ia mai ( ka noho nna o ua mau keiki nei iloko o ka i inea, nia ka la i kaawale aku ai mai ko ka*| kou Moi Wahine aku, a hiki i ko laua la ij noho ai mn New Zeoland. Aka, iloko ona la mua o keia nmhinn, pa-e mai ka lohe aia | 1 Honolulu, aole no hoi i upuupu iho, a ike} kino ana. Ikala 16 iho nei, hehi hou ana ! na knpuai ia Nawaieha. Ika nana'ku iko ! laua mau hiohiona, da hele a nohenohea i j ka un. E I«ke me ka mea mau ako Hawa- j li nei, o ke ku i ka w«e hui kino ai ka poe i nuho iloko o na la loihi ine ku poe e noho ana, pel.i no i kiioi aku ai na makamaka i na waimnka imua o ko laua alo. U ko laua mau hoa nloha, ke hoike nei iakou i ke aloha ia iaua ma ka huipu ana i na. kuluwaimaka a ke aloha, me na inea ai o kela uno o keia nno na laua, a he hoike ia o ko lakou makee keiki papa o ka aina.