Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 4, 25 January 1868 — No ka malama ana i ke kino. [ARTICLE]

No ka malama ana i ke kino.

| He mea maopopo i na kannka noonoo, ina j ; he naauao ke kanakn, aole nae he ikaika o j ; ke kino, ua nawaliwnii a maimai, he ma. j ' kaukau ole ua kanaka la i ka hana. Aia n j i kau ke poo naauao maiuna o na poohiiei ika> j I i'ea, i kokua ia e na lima eleu, a me na wa- I ; wae mama, i hanni ia hoi e ka opu ?nalaukau j ! i ka hnow ili pono i ka ai. alaila, e makaukau j I pono ke kanaka \ ka hana. | | He nui wale ke ano o na iwi, a me na ; olona, a me na aa, a me na mea e ne iloko > ! o ke kino o ke kanaka, na mea a ke Akua i j ■ hana kupanaha ai ine ke akamai loa. Ko-1 I hu pono ka olelo a ka mea haku Halela ; j j I, E mililani nku au ia oe, (e lehova) j No ka mea o kau hnna kupanaha no no. 1 ' ! He nui ka naaupo a me ke kuhihewa iwn- | ena o na knnakn no na mea e pono ni ke kino. Aole ma Hawoii nei wale no ke kuhij hewa, oka, ma na ainn haole no, he nui ke kuhihewa a me ka pono ole o ka noho ana. Ke hooikaika nei kekahi poe e hoomalamaUma mai i ka lehuiehu ma na kanawai e I pono ai ka noho ana, a e oluolu 1 ikaika po- , no ke kino. | Ke numao nei au e honkaka i kekahi mau j mea e pono ai ka noho nna o ke kanaka. I ! ole e huikau ke kamailio ana, e nnhele au \ i keia roau mea iwaena o na poo eono, oia ! hoi, | l. Kk ea maikai, i 11. Ka ai kupono, | 111. Ka LOLE Ct PO.NO, IV. Ka maemae ma NA MEA A fAC, | V. NA HAKA K HOOIKAIKA A! I KE KINO, | VI. KA MANA O KA MA#AOIO, KA MAHAOLAr«A, KA HOPOHOPO, KA KE ALOHA rABA, | NALŪNA 0 KE KINO A ME KONA MAU LALA. j ; lna e malnma pono ia na kanat\iti e piii j noaoli soa i keia mau mea i hai ia maluna, | he mea no ia e kokoa nui ai i ka ikaika o j ke kino, a e pale oku i ka mai a ine ka na- ; tcaltwalL He wahi oklo niaoao ko na ha- ; ole o keia ano t «* Va oi vlh ka waiwai o ka I auneke iookaAi o ka pua e pale aku ai i ka I wuti vtamuā o Aa piona okoa o ia iaau e hooi lū ai i ko mai." Pela io no; ina e hiki 1j ! na kanaka ke ao i na mea e ikaika ai k« ki- ; no, a e paie aku ai i ka mai, a hahai pono : ma na ao ana, oa maopopo, aoie e mai pine- | pine ana iakoa. E aho no ia mamua o ka naaupo ma na mea e ikaika ai ke kino, a o |ka hiiinai ana i na kaoka hoopuniponi a me ' [wkahuoa Upaau makee waiwai. No ka i

mra. o Lekahi poe kahana cm Ka»-au n<?i a ma na a.oa e m> boi. on ;:ro ro, e ?rai *ut » ko Ukou irai«nr pono», aoie i ke oia * a»e ka ikaika o o» mea » Ukou e Upaau ar. Aole peU kkoo a pao ; he mau oiea wiauao oo iwaena o Ukou. e irni ana ī ke oU a me ka ikaiiia ooa kaoaka. Aka. oiai oa oaauao. a abba kekahi poe. kakaikihi oa kauka e imi ant e hoooaauao i na kaoaka ioa oa niea e ikaika ai ke ktCMK a e paie *ku ai i ka mat. Nolaila, coa makamaka, e oaoa mai ka* kou i ke ano o ko kakou po* ma. o\a hoi KE KA Miiiii. 0 ke ea a kakou e hanu nei, oia no keka* hi mea e ola ai ke kioo ; oia oa ka, nwa a ke keiki hou e haou ai. laa oele ke kaoaka i ke ea. o kona make koke no a. Ua maopopo no ia ia kakoo a pau. ALa, i; ka naoa ako i ka ooho aoa o kanaka. me he; la aoie i maopopo ia iakou ka \va»wai o ke ea maikai, no ka mea, ke mo« nei ka nui o lakou me ke pani ia a paa na puka a pau, a me na puka niakani a pau ; & o keknhi poe oo hoi, ke wahi nei i ko lakoo mau poo me he mea la ua uiakau iakou o komo mai ke« i kahi ea maikai, inai \\*aho mai o na laui uliuii o ko kakou mea nana ī hana. { £ oana kakou i ke ano o u.i ea nei, a i ke ano o ka hanu ana o ke kanaka. Oke ea. Ke hoike mai nei na haole na-1 auao, na mea i akamai i ka nana i ke ano o na mea a pau e niii ana i ka honua nei» uaj hui ia na ea eiua, he kaumaha (oxigen). a he ea mama (uitrogen). a iiio i ea maoli, ka ea a kakou e hanu nei. Oke ea mama, oia no ke ea i hnhao ia iloho o na eke nui, i mea e pii ai na moku-ea iiuna iilo ona ao ;a o ke ea kaumaha, oia no ka mea e a ai ke ahi. Aole no e a ke kukui īloko o ke ea, ina aole ua ea kaumaha la ; e pio no. Pela no. ika hanu ana o ke kanaka, komo ke ea iioko o kona ake-mnma, u o ua ea kaumaha nei, ua hui ia me ke koko, a liio i mea e hoomae* mae ai ik* koko. No ka mea, elua no ano koko iioko o ke kino o ke kanoka, iloko hoi i o ka puuwai. ! Ke hoio mau nei ke koko maikai, ke ko. ko ulaula, moi ke ake-mamu »ku, a komo iloko o ka puuwni. inai laiia aku, ine he pv uiua ia, ua hoohoioia ma na aa koko, a komo loa ma na hla a pau a ine na wahi a pau o ke kino o ke kanika. (/!ofr ipiu.)