Ka Nupepa Kuokoa, Volume VII, Number 25, 20 June 1868 — Page 4

Page PDF (1.57 MB)

KE KUOKOA, HONOLULU, IUNE 20, 1868.

Ka Nupepa Kuokoa.

Aloha Aina.

THE TRUE PATRIOT.
Golden Censer.

1. Paa kuu manao aloha.
Paa mau, paa mau ;
Paa kuu manao aloha
I ka aina hanau o'u ;
Aole au e kipi.
No! no! no! no! no! no!
Aole kumakaia,
E aloha oia mau.
Kuu lima pu me kuu naau,
E lilo nona, nona mau ;
Kuu lima pu me kuu naau.
E lilo nona mau.

HUI—Aloha mau, aloha mau,
Paa kuu manao aloha :
Paa mau, paa mau,
Paa kuu manao aloha
I ka aina hanau o'u;
Aole au e kipi.
No! no! no! no! no! no!
Aole kumakaia.
E aloha oia mau.

2. Aloha i kuu aina,
Aloha mau, aloha mau,
Mai Kaula a Hawaii.
Na aina hanau o'u ;
Ma mauna kilakila,
Aloha mau, aloha mau,
Na kualono uli,
Na awawa omaomao;
E paa na mauna me na puu,
Na kula pua nani ou,
E paa na mauna me na puu,
Na kula nani ou.

HUI—Aloha mau, & c.

3. Aloha i na pono,
Aloha mau, aloha mau,
Na pono o kuu aina,
Na kanawai maikai,
Na kula la aupuni;
Aloha mau, aloha mau,
Na kula hanai nani,
Na hana maikai e ;
Kuu pono me kuu pomaikai,
E pili i kuu aina nei,
E hooniolo olo ae,
I mau na pono nei.

Hui—Aloha mau, & c.

4. E kau a mau kou hae la,
Kau a mau, kau a mau,
Kou hae wewelo nani,
Maluna o na puu ;
E noho au a malu,
Malu mau, malu mau,
E noho au a malu,
Malalo iho ou.
E mau ka maluhia ou,
E mau ke kuikahi pu,
Me na aupuni naauao,
A kuokoa mau,

HUI—Aloha mau, & c.

Mele Rama hou.

1. Eia no kuu mele hou,
Mele no ka rama,
Ua hiki mai ka la hoopai,
Ka la nonoi i ama,

Cho.— Pualiinuwai! e mumulu mai,
E pulawalawa e,
E lele maluna, e hookulai ae
Ia moonihoawa nei;
Hou i ku ihe, hoopakaawili,
Paopao a oka, kiola iho
I ka polio ia, pokinikini,
Poliukua, kahi make mau loa.

2. Ehia hane ri a pakele
A ko la ia ama ?
Hookahi no, a kaukau hou,
Kausani ka palena.

Cho.— Pualiinuwai! & c.

3. Alunu ea, ka lealea,
Ke kanawai aupuni,
Mimilo ume, komikomi,
Kapoo la i ka hune.

Cho.—Pualiinuwai! &c.

4. Kaumaha paha; mai hoolaha,
Wahi a ka mihi;
Ua hewa no, a luuluu pu,
A ku ma kahi nihi.

Cho.—Pualiinuwai! &c.

5. A loaa ole na omole,
Na omole dala
I aina mai ke kanawai,
E hoi ka, i kawa.
Cho.—Pualiinuwai! &c.

6. Pilikia a wilihia
No ka hana rama :
Ke dala no, ka hoopaahao,
Oia la kona ama.

Cho.—Pualiinuwai! & c.

7. Luhi hewa, a kaumaha,
Luuluu a poloke,
Ka hope ia ke hihia,
A nowai hoi ka noke?

Cho.—Pualiinuwai! & c,

8. Ka pono nae e pono ai,
E awe i keia awe,
"Mai ku hoopa, mai hoao la,
Mai ae e lawelawe."

Cho.—Pualiinuwai! e mumulu mai, &c.
OWAI HOI ?

HE MELE KOIHONUA NO
Ahukai Kauukualii.

Na Kahekili-wahine me Kailinaoa i haku.

Ua hanau o Ahukai Kauukualii i ka makahiki 1792, ma Keoneoio, Honuaula, Maui. O Kailinaoa Kahekili Ahumanu ka makuahine, a o Manono Kauakapekulani ka makuakane :—He mau moopuna laua a elua na Kekaulike ka Moi kapu o Maui.
            Ua make o Ahukai Kauukualii ma Apua, Honolulu, Oahu, i ka malama o Ape rila, i ka makahiki 1855.

1. O ka hoomakaia lani o Kuihewa.
Ka maka ia makaokao o ke kapu,
Makao na'Lii a ke ao Kukona,
Malu mai Halelea me kona kapu,
E kapu ia Manokalanipo,
Na Manokalanipo i hanau mai.

2. Kumukumu ka lani.
Ma Kualukailiiliniho,
Na Kuawalupaukamoku,
Na Kualu ka hopu, e hopu kanaka,
Ka huikala hopu, e hopu i Kauai.
Ia Kauai nui o Kahinalo.

3. O ka moku o Peapeanuimakawalu.
Ewalu ka maka o Peapea i Kahiki,
E lau ka maka o Peapea i ke ao,
A o Kahiki malamaia ma ai na moku,
Malamalama na moku,
I ke kukui kapu o Makulu.

4. Kohia e Makulu ke kapu o Lono,
He kapu no Kuluiua a Kauakahi,
A Kauakahilau a Pulauki,
O Keawekane ka la kau
maluna,
He kapu no Kumaka,
Ia Ahienaokalani.

5. He kapu e hea mai ana,
E moe kanaka ilalo.
Mai ala ae oe i ke kapu a make,
Mai oni ae oe i ke kapu,
A wela ae auanei.
Lilo ke kapu ia Oahu.

6. He kapu a noho ko laila,
Nohoa i ke kapu o ke alii,
I ke oko puo o ka lani,
Na Pualu ia lani na Kahanaole,
Ola o Kihi ka wahine i ka pali,
O na wahine i ka pali o Kee.

7. O Kamakaoholani ke kapu,
E wela ai ko maka,
E liu ai ka haku onohi,
O Kahamaluihi Kaioe Keakakanaloa,
O Keaka, o Hoohila Kealohakikaupea,
O ka pea e lele ana i Hihimanu.

8. He pea kau manu Kawelo no ka lupe,
He lupe Kawelo, he leinaha i ka wai,
O Mahunalii Kawelo hukilau,
Na Peekoa ka Kawelo,
O Kawelo nui a Peekoa,
Noho Kawelo i ko wai a kuhe ka ili,

9. Kuna moe wai Kawelo i Wailua,
Holo Kawelo i ka wai o Makaukiu,
Noho Pooa i ka wai o Moemoakuhe,
Ke halo la na maha o Kawelo i Wailua,
Ke api nei ke alo i Holoholoku,
I ka uka kapu o na'lii.

10. Kohi mai Keolewa i kona kapu,
He kapu no Kawelo Aikanaka,
Pau ai kanaka i ka ai ia,
Pau ka wao maia a Palila,
A Kanaloa i kanu iuka,
I ka he-i i ka manowai.

11. Kanu Kane i ka paa maia,
I ka ahui ku kanaloa,
I ka ahui maleiula,
I ke eke ula Kanaloa,
Holo mai Kane mai Kahiki,
Holo a ia iloko o ke kai,

12. Ke kelekeleau i ka moana,
O Haumea ke kaikuahine,
O Kanaloa ia me Kane,
E kii e ka ia kea i kai,
Laa i kuemaka o Kane,
Laahia i ke kanawai.

13. He mau lawaia i ka moana,
O Kuhaimoana, o Kuheleipo,
E kaka ana i ka malie,
I ka lai ku pohu malino,
I na lai malino a Ehu,
Huki i ka upena luelue,

14. A hoi kakou i ka uka,
E alana i ka puawahiwa,
Hoawi i ke kaikuahine,
Elua olua, ko Haumea i ke keiki,
I hanau i kano makahiapo,
O Kaulawena Konohiki,

15. O Wawana a Akalana,
No Kane no Lono ka pihe i ka lani,
O ua maka o Kalani ke Kumakaha,
Eha ka maka o ka uila ke a,
O na maka o ka uila ke a i ka lani,
A lapalapa i ka puo ka makani,

16. I na puo haoa i ka lani,
I na puo hou o ka lani mai luna,
Hookahi no ka lole, hookahi no ka aa,
Io-ahi na'Lii he io honohono,
Pipio ai na'Lii nononoho koke iho,
Makee ai na'Lii i uona kapu,

17. Hohoi iho la no, nononoho,
O ke kane ia, oia nei ka wahine,
O Kalaunuiohua la ke kane,
O Keenuihelemoku ka wahine,
Hanau o Kapapalimulimu,
O Kapapalahalaha ke kane,

18. Hanau o Nakoloilani,
O Hekili makakaakaa ke kane,
Hanau Kauilanuimakehaikalani,
O Keolaihonua ka wahine,
Hanau
o Kapunohulani,
O Kaalewalewa ka wahine,

19. Puka Kekoiula a Kahai,
U Keanuenuepiolani ka wahine,
Puka mai o Hinahanaiakamalama,
O na mahoe kapu a Makalii,
Puka mai o Ikuwa kaupale Hooilo,
A mai Welehu ka hiapo kapu a Makalii,

20. Puka mai Kaelo,
O Kaulua ia he kaumana,
Puka mai o Hinamalailena,
O Poloahilani ka hoku moku,
Puka mai ka Hokuloa pii i ka La,
O ka ukana ia a ka La hele malie,

21. Puka mai ka poe hoku aimoku,
Mai Hawaii a Kauai,
I Holoholoku kapu Kalani,
I kuapala a Luahiwa,
O Mau wahine a Makalii,
Hanau ka inaina hanau ka nalu,

22. Hanau kewe hanau ka piko,
I hanau i Kukaniloko,
O Makokaaukalani, o Ihumoku,
O Kaau Makua,
Kaona a ka lani hou a laua,
I ka uka o Paakani i—

23. Hoolono ka Lo aikanaka,
I ke kani a kaekeeke,
I ke kani a Hoolonopahu,
Ke kani la i Kukaniloko,
I ka pahuawakoo o Kaleimanuia,
Pahu mawae kanaka o Kakuihewa,

24. Ka pahu kapu o Hoolonopahu,
Ka pahu i meku ai ka piko o Kuihewa.
Moku ka piko ia Kanehoalani,
O Luanuu ia o Kamakaialani,
Eia mai o Umikalakaua a Kama,
Me Paikalakaua Kauhiahiwa.

25. Oi hele mai Kalani, i mai ka lani,
O Kauhola alii ka paemahu,
Paka kai ka ea a Kaneluhonua,
O Kaihikapu a Kuihewa,
He kapu o Ewauli kahiko a Laakona,
Kahiko ai ka Ewa. (Aole
i pau.)

Ka Moolelo a Re v. L. Kamika, ka
Elele o ka Papa Hawaii, i na
Misionari ma ko Nuuhiva
Pae Aina. M. H. 1868.

Ua holo aku ka Hoku Ao hou mai Honolulu nei aku, Maraki 26, hora 3 a me ka hipa me ka makani maikai.
            Holo aku makou ma ke Komohana ae o Hawaii me ka makani maikai a hiki i ke awakea Poalima, alaila, ane pohu, a hiki i ke awakea Hoomalolo, alaila, makai mai kekahi makani, a neenee makou i ka aina, a kokoke i Kau. I ka hora 11 oia po, ua lalawai makou me kekahi moku okohola. "Tamerlane" kona inoa, Capt. Winslow mai ko Nuuhiva Pae Aina mai me ka aila, 90 barela, e holo ana ia i Kealakekua, a malaila aku i North West. Ua holo maika waapa o kela moku, a haawi aku o Capt. Tengstrom i kekahi nupepa mai New Bedford mai. I ka hora 12, lana mai ka makani mauka mai, a holo aku makou a hala ka aina, a loaa mai ka makani kamaaina mai ka Hikina Akau mai, ko makou holo aku no ia.
            Mawaena o na Lat. 9 a me 6 Akau, ua lauwili ka makani; a nui wale ka ua ike ao a me ka po. Elua hebedoma ko makou hoomanawanui ana, e hoopii ana ma ka Hikina a hala na mile 700, alaila, huli ae me ka manao e holo i Hikina Hema, aka, aole launa pono mai ka makani, nolaila, ua holo i o a ianei a hiki i ka la mua o Mei, ia la ua hiki makou i Uapou. He 36 na la mai Honolulu nei a hiki i Uapou.

NO KO'U PALAPALA HOOMANAO.

Mei 1. I ka hora 6 o kakahiaka, ua ike makou ia Uapou, he 15 a he 20 paha mile aku i koe a hiki i Hakahekau, ua pohu hoi, aole hiki ke hookokoke me ka moku.
            Ma ke awakea, olelo mai ke Kapena ia'u penei: Ina makemake oe e lele i uka ma ka waapa pono no. Ua ae aku au, makemake no, nolaila, ua holo aku au me na haole 5, ka poe nana e hoe ka waapa, me ka manao i ka hora 3 e hiki aku ai i uka, alaila e hoi koke mai ka waapa i ka moku, aka, i ko makou hiki ana i uka ua po ka la. Nolaila, i aku au i na haole e moe i uka ia po a hoi aku i ka wanaao, aka, ikaika ka manao o ka malamamoku e hoi i ka moku ia po no. O ko lakou holo aku no ia.
            Mei 2. Pomaikai au i ka halawai ana me Kauwealoha ma i ka ponei, a he wahi halawai maikai i keia kakahiaka me na kanaka he 30 iloko o kona luakini hou. O ke kahua o keia hale, oia ke kahua o ka poe hula mamua; ekolu a eha paha kapuai ke kiekie o keia kahua, kokoke i ka hale mua o Kauwealoha. He hale laau no ia. 24 kapuai ka loa ; 13 kapuai ka laula ; 7 kapuai ke kiekie, ua paa na paia i na papa, he pani puka no, 5 puka aniani; he noho papa a puni o loko, he papakaukau a me ka noho no ke kahuna, ua haliiia ka papahele i na pohaku makalii, a ua uhiia hoi i ka moena i ulanaia i na ohe i nahaha liilii. Ua huli kona alo i kai, a ua hamoia i ka puna o waho a me loko, a ua uhiia o luna i na lau niu; ua oi aku paha ka maikai o keia hale mamua o na halepule a pau ma kela Pae Aina.
            Ua kokua lokomaikai mai na kanaka iaia e kukulu i keia hale.
            A i ka hora 9 A. M., ua kokoke mai ka moku i ke awa, nolaila, hoouna aku au i kekahi kanaka me ka palapala i ke Kapana, a noi aku iaia e lele mai i uka a kuai i kekahi mau mea ai no ka moku.
            A i ka hora 10 A. M., ua pau ka halawai me na kanaka, ua hoi mai ua kanaka la mai ka moku mai, e olelo ana, aole hiki i ke Kapena ke lele aku i uka no ka waapa ole! Puiwa koke makou a pau, no ka mea, ua nalowale ka waapa a me na haole elima!!
            Aia ka waapa o Kauwealoha ma Hakanahi—2 mile aku ; eia nae ka waapa o ke Kahuna Pope, ua noi aku iaia e kokua mai ia makou iloko o keia pilikia, a e lawe ia makou me kekahi mau mea ai i ka moku, ua ae oluolu mai oia, a ua hele pu o Kauwealoha me ka manao e holo koke aku ka moku i Uahuna.
            A hiki aku makou i ka moku, olelo mai ke Kapena, ua manao oia aia ka waapa a me na kanaka me au ma uka. Aole, ua hoi aku lakou i ka ponei, ua manao nae lakou eia ma kahi kokoke, aole paha loihi aku, ma kau wahi ma uka paha. Nolaila, ua kauohaia kekahi e pii iluna loa o ka moku a nana i o a ianei, a ua holo aku makou ma ka aoao o ka aina, aole nae ike i ka waapa ma ka aoao ma uka, alaila, huli ae a nana mai o a o ma ka moana, a kokoke i ka hora 3 P. M., ua kahea ka mea maluna, "Sail ho!" Ninau ke Kapena, "Aia mahea!" I mai kela, "Two points off the Lee bow," "3 paha—4 paha mile aku." Holo aku makou i o na la, a e holo mai ana hoi ka waapa i o makou la, aole i liuliu iho hiki mai ana ka waapa—a pii koke lakou i ka moku, no ka mea, ua ono loa lakou i ka wai. Aole lakou i ike i ka moku i ka po, pela hoi i ke ao, a hoomaka ka moku e imi ia lakou, alaila, ike lakou i ka moku—aia lakou 5 mile makai. A loaa mai ka poe i nalowale; ua holo aku makou i Uahuna.
            Mei 5. I ke awakea o keia la, ua hiki makou a kokoke i Hoka ta, Uahuna. Ekolu ao a ekolu po o ka holo ana mai mai Uapou mai. (40 mile.)
            O maua me Kauwealoha ka i holo koke i uka, a loaa ia Laioha me kana wahine, me ka laua mau keiki eha, ua ola maikai lakou a pau.

HOIKE KULA.

He wahi hoike kula pokole ia wa, ua himeni kekahi poe, heluhelu kekahi poe ma ke Kauoha Hou, he mau niele ma ka Ui, a ma ka Palapala Aina hoi. Ua maikai no ka hoike, ua maikai ka hale kula, oia hoi ko lakou hale halawai e hoomana aku ai i ke Akua. He papakaukau, he mau noho haole—a he mau buke. Kauoha Hou a me na palapala e kula ai i na haumana. Olelo mai oia, ua waihoia na palapala malaila i ke ao a me ka po, aole mea i lilo i ka aihue.
                        Poakolu, Mei 6.
            Ma Hanamenu. I ka hora 8 hiki makou i uka. Launa koke mai o Honiae ma a me Daniela ma, me ka hauoli nui.

HOIKE KULA.

Ho ra 10, ua kani kapu, a ua akoakoa na haumana iloko o kekahi luakini. (No ka mea, ekolu luakini ma Hanamenu, e like me ka nui o na'lii.) ke launa oluolu nae, a o Honiae ka lakou kumu haiolelo, ma kela luakini a ma keia luakini.
            Ua maikai ka hoike kula, he 20 o na kanaka makua i ka hoopaanaau i ka mokuna okoa ma ke Kauoha Hou, a ua hai pololei mai lakou ia'u, alaila, ua wae au i kekahi mokuna, a heluhelu maoli mai lakou i hookahi pauku pakahi, a ua maikai ka heluhelu ana.
                Alaila, ua niele o
Daniela ia lakou ma ka Ui a me ka Helukamalii. A ua maopopo ia'u, aole makaukau nui ke kumu ma keia mau mea ana e ao nei, aka, he pono ia kakou a pau e hoomaikai i ke Akua, no kona lokomaikai i na kanaka naaupo a pegana hoi ma Hanamenu, no ka mea, ua launa mai lakou i ka aoao Kristiano, ke heluhelu nei lakou i ka ke Akua olelo, ke pule hoomana nei lakou i ke Akua ola, a ua kukulu lakou i mau halepule nona, a ke ao nei lakou i kekahi ma na mea e pono ai ke kino a me ka uhane.
            O Aberahama Tounaveau, oia kekahi alii opio ma kela kahawai; he hoahanau Ekalesia oia i keia manawa, eia kana olelo mai ia'u, "He nui ko'u makemake ia Mr. Bicknell e hoi mai i Hanamenu nei e ao mai ia'u, no ka mea, i kona noho ana maanei mamua, he kanaka pegana no au, ua inu au i ka rama, a hana i na mea lapuwale wale no; aole o'u makemake iaia ia wa e ao mai, aka, i keia wa ua mihi au, a ua huli mai au ma ka pono o Kristo, a makemake au e ao ia."
            Ua hoopiha mai na kanaka i ka waapa i na maia a me na niu, a pau ka lulu lima a me ke aloha aku ia lakou, ua hoi makou i ka moku i ka ho ra 4 P. M., a holo aku i Puamau.
                        Poalima, Mei 8.
            Puamau. Elua po a me ke ao hookahi i ka holo ana mai Hanamenu a i Puamau, (20 mile.)
            I ka kora 10 hiki makou i uka, a halawai me Kekela a me Naomi kana wahine, a me ka laua mau keiki ekolu, e ola maikai ana lakou. A ua hoi koke ka waapa i ka moku, a lawe mai i ko Kekela waiwai makahiki—a ua hele ma uka mai hoi o Capt. Tengstrom.
            Ua poho ke kula hanai a Kekela i keia makahiki i hala ae, eha mau kaikamahine, ka i launa mai i na malama 4 a e 5 paha ; a pau ka hoike kula, ua hoi aku e ike i ko lakou makua, a o ke oki loa no ia aole lakou i hele hou mai.
            Aka, manao o Kekela e hoao hou i keia makahiki, ina e haawi makou iaia i na keikikane, a e haawi i na kaikamahine ia Kauwealoha.

            Ua launa mai kanaka iloko a i waho o ko Kekela hale, a ua noho malie kekahi poe, a he walaau a hoohaunaele kekahi pee. Ua hookaawale makou i manawa e haipule ai, a e paipai kekahi i kekahi ma ka pono o ko kakou Haku.
            Ua kokua mai kekahi poe ia Kekela i keia makahiki i hala ae, a ua kukulu lakou i luakini no ka Haku, a maloko o laila kona wahi e kula ai i na haumana ke launa mai lakou. I ko makou hoi ana i ka moku, ua haawi mai o Kekela he pua, 8 ahui maia nui a he mau ulu; a mahope ua haawi ke Kapena iaia he mau anana kaula, he mau makau a me kekahi mau mea e ae ana i makemake ai. Ua hele pu o Kekela a hiki makou i ka moku i ka hora 3 P. M., a holo aku i A tuona.
                        Poaono, Mei 9.
            A tuona. Hiki mai ma Atuona i ka hora 12 o ke awakea. A ka hora 1 P. M., ua hoouka i ka waiwai makahiki a Hapuku iluna o ka waapa a holo makou i uka, me ka manao e hoi mai i keia ahiahi me Hapuku a holo aku i Fatuhiva. A hiki makou i uka, e ku ana o Hapuku ilaila e pailaka ana i ka waapa maloko o ka nalu a hiki i ka aina maloo, ua ola maikai laua me kana wahine, a hauoli nui i keia halawai ana.
            Ua akoakoa koke mai kekahi poe kanaka a me na haumana, a ua kahikoia i ko lakou mau mea e nani ai, oia hoi—he malo, he mau iwi ma na pepeiao, a he lauoho kanaka i mimiloia a hawele ia ma kona puhaka a me na wawae.
            He ano naauao kekahi poe—a he hapa naauao kekahi poe, a he ano pegana naaupo loa kekahi poe.

HOIKE KULA.

He wahi hoike kula pokole, no ka mea, he pokole ka manawa.
            Ua hoomakaia ka hana me ka pule, alaila, ewalu a he umi paha ka poe i himeni, maikai ka himeni ana ; 20 ka poe i heluhelu maikai ma ke Kauoha Hou, a ua nieleia hoi lakou ma ka Ui-Palapala Honua & c. Ua paipai aku au ia lakou e hooikaika mau e imi i ka naauao, a e haawi i ko lakou naau ia Kristo, a e kokua aloha i na kumu ma na mea e pono ai ko lakou ola, a e kokua hoi ma na mea e hiki mai ai ko Ie su Aupuni.
            A pau ka hana, holo kekahi poe o lakou a loaa mai kekahi mau ahui maia, a lawe a hoouka iluna o ko makou waapa.
(Aole i pau.)

Kauoha a Re v. L. Kamika i ke Kahu
Hou, ia Rev. A. O. Polepe.

Aloha oe e kuu kaikaina : Ua manao kekahi poe, ua hiki mai ka wa pono, e waiho au i ka'u oihana Kahu Ekale sia ma Kaumakapili nei, a e haawi i ua hana la ia oe.
            Ua ike no kaua, he oihana nui ka oihana Kahuna haiolelo a me ka oihana Kahu Ekalesia. He oihana weliweli no ia, aole makemake ka Haku i ka hana hookamani a me ke akamai o kanaka ; aka, i ka oiaio, e hai pololei aku i kana olelo, e like me kana kauoha, aole e kapulu. Ke manao nei au e hai aku ia oe i wahi moolelo pokole o ka'u hana ana ma Honolulu nei, a me kekahi mau hua o ia hana ana.
            Ua hoomaka maua me ko'u wahine i ka ka Haku hana maanei i ka M. H. 1837, ma ka hale kula makai ae.
            Ua launa nui mai kanaka, a ua piha loa ka hale a hu nui i waho.
            Nolaila, ua paipai au ia lakou e kukulu i keia hale. I ka M. H. 1838, ua kukuluia keia luakini, a hoolaa ia i ke Akua Ola.
            Ua launa nui mai ka Uhane Hemolele ia wa, a ua piha loa keia hale a hu nui i waiho ma ka lanai. Nui ka poe i mihi i ko lakou hewa ia wa.
            Nui ka poe i bapetizoia a komo iloko o ka Ekalesia, no ka manaoio ana ia Kristo; ina M. H. 1838—1839-1840, he mau M. H. Iubile ia ma keia Pae Aina.
            Mai ka M. H. 1838 a hiki mai nei i keia M. H. 1868—he 30 ia mau makahiki; a owau no ke Kahu Ekalesia maanei i ua mau M. H., la.
            Ua hele mai au mai Ame rika mai mamuli o ke kauoha a ka Haku i kana poe haumana, Mataio 28:19,20, "E hele ae oukou e hoohaumana i na lahuikanaka a pau, e bapetizo ana ia lakou iloko o ka inoa o ka Makua, a o ke Keiki, a o ka Uhane Hemolele. E ao aku ana ia lakou e malama i na mea a pau a'u i kauoha aku ai ia oukou. Aia hoi, owau no me oukou i na manawa a pau a hiki i ka hopena o keia ao, Amene." Mamuli o keia kauoha, ua hele mai au e hana i ka ka Haku hana ; a ua hooko o Iesu i kana olelo, ua kokua lokomaikai mai oia a hiki i keia la.

NA HUA.

Eia kekahi mau hua ma keia kihapai i keia mau makahiki he 30.
            2,794 ka poe i bapetizoia a komo iloko o keia Ekalesia, no ko lakou manaoio ia Kris to. 1,149 ka i komo ma ka palapala hookuuia mai. Huina—3943.

NA KEIKI I BAPETIZOIA.

891 na keiki i bapetizoia i keia mau makahiki.

MA REIA. 2,655 na poe i mareia.

EKALE SIA HOU.

O ka Ekalesia ma Moanalua me Kalihi, he lala no ia o keia Ekale sia.

NA MI SIONARI KUWAHO.

Elima kane a me ka lakou mau wahine i hele i ka aina e, a ua kupaa lakou.

NA KAHUNA KULOKO.

Elua Kahunapule ma Oahu nei noloko o keia Ekalesia, (ko Waianae a me ko Waialua.

MANAWALEA!

He Ekalesia manawalea keia, i kuloko a me kuwaho.

NA MAKE !!

Nui nae ka poe i pau i ka make 1,780, ua pau i ka make !!

756 KA POE I HOOKUUIA.

Ua Okiia, a haalele loa kekahi poe, a ua make paha ka hapa nui o lakou.

KEIA WA, EA !

700 a keu na hoahanau e noho nei, elemakule kekahi, luahine kekahi, ilihune ka nui.

KULA SABATI.

200 na keiki i ke Kula Sabati i keia wa. (kula maikai)

KULA BERITANIA.

170 na keiki e ao ana i ka olelo Beritania. (Kula Kuokoa, kula maikai.)

PAPA HIMENI.

30 a keu o ka Papa Himeni, ua mahaloia e kekahi poe.

KIHAPAI.

Ke haawi aku nei au ia oe i keia kihapai; i keia mau hoahanau ekalesia ; i keia mau kula ;— ka hanauna hou—a nau no e kiai; e alakai, a e hanai i ka berena o ke ola a me ka waiu o ke ola.
            E lilo oe i makua no lakou ; a e ao aku ia lakou ma na mea e pono ai ke kino a me ka uhane.

PULE.

O ka pule mau i ka Haku ka mea e pono ai. Eia ka Iesu olelo ia kakou. "O ka mea e pili ana ia'u, a owau hoi iaia, oia ke hoohua nui mai ; no ka mea, aole mea iki e hiki ia oukou ke hana, ke ole au."
            Ina e iho mai ka Uuhane Hemolele, nana no e hoakaka mai i ko ke ao nei i ka hewa a me ka pono, a me ka hoahewa ana.

MANAO HOPE.

E like me ka Paulo ia Timoteo, pela ka'u ia oe.
            "Ke kauoha aku nei au imua o ke alo o ke Akua, a me ka Haku, o Ie su Kristo; o ka mea e hoopai ana i ka poe ola a me ka poe make i kona hiki ana mai, a i kona aupuni;---
            E hai aku oe i ka olelo; e hooikaika i keia manawa; e papa aku; e hoohoihoi aku, me ke ahonui wale, a me ke ao ana'ku."
            A o ka Haku pu me oe a hiki i ka hopena.

HE MOE UHANE.

E ke Kuokoa-----Aloha oe:
            I kuu moe ana i ke kului po aumoe o Hiikua i Hiialo, i aui newa lani aku la, he akaku kai loaa. Ike aku la au i ke kanaka, ua kahikoia i ka aahu nani keokeo, he Peahi launiu ma kona lima, e iho mai ana mai ka lani mai, o kona alanui i iho mai ai, he kaula, a kokoke mai la i ka honua nei, he mau anana paha i koe, ku iho la oia ilaila, mawaena o ka lani me ka honua nei, me ka huli o kona alo i ka hikina, pane iho oia penei. "Aloha no hoi ka aina ;" i ka pau ana oiwileo, o kona lele aku no ia, elima lele ana i ka Hikina, a pela no hoi i ke Komohana, a pau ia, hoi hou aku la oia ma kona wahi i hele mai ai.
            Mahope iho, lohe aku la au i ka walaau me na leo kupinai o na kane a me na wahine, na kamalii, na haole a pau, e hooho ana me ka leo nui, "Aia ka pele iluna o Leahi e!" I kuu haliu ana aku e ike ia mea e walaau ia ana, ike mua aku la au he puu nui ma kula o Kahua, iluna o ua puu la na mea a pau nona na leo a'u i lohe ai i ka walaau, ia wa ike aku la au i ka a mai a ke ahi pele ma ka aoao makai o Leahi, ia wa koke no, lohe aku la au i ka halulu nui mai ka mauna mai, a i ka nana ana aku i uka, e iho mai ana ka lepo o na kuahiwi me ka ula nee pu aole o kanamai, ia wa holokiki aku la au i kai me ka makemake i wahi e pakele ai me ka makau nui, ia wa a'u e holo ana, ike aku la au i ke kai e pii mai ana i uka o ka aina me he pali nui la, eia ka mea hilu loa ia'u. O kuu makemake e loaa koke ia'u ka ekeu a me ona puapua manu, i lele ae ai au maluna o keia mau pilikia elua. Ia'u e pioo ana pela, lohe aku la au i ka leo o kuu keiki hiapo, e pane mai ana, e holo iluna o Puowaina i pakele, no ka mea, aia iluna o laila ka "Haku." Ia wa, o ko'u huli koke noia a holo pii i laila. E moe ana au i laila me ka naenae ikiiki paupauaho i ka ua mea he makau, ia wa i hui mai ai ke kai me ka lepo o uka mai, a uhi iho i ke kulanakauhale holookoa o Honolulu nei, a pau loa iho la na mea a pau i ka make a me na hale a pau i ka nalowale, ekolu wale no hale i koe a'u i ike aku, o Kawaiahao, o Roma, a o Kaukeano pau ae la no, no kuu piha loa i ka makau, na ia mea i hooala mai ia'u, ala ae la ko'u ohana a pau, a "Hoomaikai aku la i ka Haku" i hoomama ia mai na naau makau wale, mahope o laila, moe hou iho la makou a liuliu iki iho, Loaa hou no ia'u ma ka hihio o ke kanaka no a'u i ike mua ai, me kona nani lua ole, e iho hou mai ana no ma kona alanui, a haawi mai la eha ia he ulua, me na aweawe hee maloo elua, haawi mai la oia ia'u i kekahi, a paa aku la oia i kekahi ma kona lima, kauoha mai la ia'u e hai aku oe i ka aina penei: "Ekolu mea nui a ka aina e noonoo ai, he mau mea ia e hiki mai ana, e pono e hoomakaukau mua i na Ki." A o kona nalo hiki wawe loa aku la noia mai o'u aku, e like me ka imo ana o ka maka
            Ua palua ia mai keia moe ia'u i ka po o ka la 27 o Mei nei, M. H. 1868. Ke waiho nei au imua o ko'u ahonui no lakou la. Owau o LUTHER.
            Kaakopua.

OLELO HOOLAHA
---A---
KA LUNA HOOPONOPONO.
MA KA WAIWAI O KA MEA KIEKIE VI
CTORIA K. KAAHUMANU I MAKE.

KE HOOLAHAIA AKU NEI E KA MEA nona ka inoa malalo.

KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI HOOKAHI

o ka waiwai i haiia maluna, o na mea a pau e paa ana i kekahi Waiwai Paa, no loko mai o ia Waiwai, ma ke ano hoolimalima, a ma kekahi ano e ae paha, a ua a e no ia mea, a e aie ana paha ma keia hope aku i ua waiwai la no ka uku hoolimalima, a mau aie e ae paha, e HOOKAAIA i ka mea nona ka inoa malalo,

KA MEA WALE NO I HAAWIIA KA MANA,

e lawe a e ohi ia mea, me ka haawi aku i palapala hookaa no ia mea. A ua papa ia na mea a pau, aole e komohewa maluna iho, a hokai wale aku, a lawelawe wale aku i kekahi mana mai ka hooponopono ana o ka waiwai i oleloia, a o kekahi apana a mau apana paha o ia mea.
JNO. O. DOMINIS.
Luna Hooponopono Waiwai Hookahi o ka Waiwai o H. R. H.
V. K. Kaahumanu.
Honolulu, Maraki 10, 1868. 328 3m

Na Buke i Paiia e ka Papa Hawaii

                Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.
Baibala Ohana, ano nui, me na kii, 2 50
a me na Moohana, 5 00
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 1/2
Haiao, 25
Hele Malihini Ana, 25
Wehewehehala, 25
Lira Hawaii. 25
No ko ke Akua Ano, 25
Lira Kamalii, 25
Kumumua Hou, 12 ½
Moolelo Ekalesia, 50
Hoike Palapala Hemolele, - 25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, 12 1/2
Ui Kamalii no na Kula Sabati 12 ½
Kumu Leomele 12 ½
Haawina Kamalii, Buke 1 a me 2, 12 ½
Haawina Kamalii, Buke elua i huiia, 25
Moolelo o Heneri Opukahaia 25 Hoike Akua, 25

Eia na buke i haawi wale ia.

Ui.
No ka Aoao Pope Hoike Pope.
Ka Ekale
sia Oiaio. Palapala Liilii—
Helu4---Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6----E hele i o Kristo la.
Helu7---Ka hoi ana mai e ke Keiki Uhauha
Helu 11---No ka hoohiki wahahee i ke Akua
Helu 16---Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Papekiko ana.

Helu 17---Mai hana ino i na Holoholona.
Helu 18---No ka mahi ana, kuai ana, a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davida Malo Kumumanao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio
o ko Hawaii Pae Aina.