Ka Nupepa Kuokoa, Volume VIII, Number 46, 13 November 1869 — Olelo pane ia J. M. Maawe. [ARTICLE]

Olelo pane ia J. M. Maawe.

E k.\ Nn'Kiw Kiukoa k ; Aloha oc:— Ai.i ma l»*a nupepa Knokoa, linke S, He» iu 4u, o ka ia o Okutoba 18(39, aia nialaila kuu ike ana 1 na olelo oiaio 010 a J. Al. Alaawe ; a noiailn, o mauao auanei oukou <? o'u hoa heluhelu nupepa, mai ka la hiki a ka ia kau i Lehua, ua oiaio kela inau olelo i hoolahaia e J. Manwe. Ke i aku nei au, aole he omio ! he hoopunipuni, he lili, akiaki, holoholo olelo, niania, opuino, opukeemoa, opukojx?kope ; a he mea mau no ia i ka Hawaii, ka nana i kahi pula iki iloko o ko hai mak«, aole nae he ike i ke kaoia nui iloko o konai maka iho. E ka hookamani, e unuhi mu:a oe i ke kaola inailoko ae o kou m.ika iho, alaila, e ike iea oe i ka unuhi i ka puia iki iloko o ka maka o kou hoahanau. Ua nui na oleio i hoolahaia ma ia olelo hoolaha—Lunaknnnwai Apana, lnla aupuni, na iima o k<3 aupuni, kauwa inalama oie i ka hana a kona haku, a pela aku. Da nui no hoi na hewa ona i ike «i ma keia Apana. Ua piha ka Apana i ka hewa m'ai kela kihi a keia kihi. Me he mea la nse, aia no ka iioko o ka haie o ua J. M. Maawe la ka hewa kahi i hoopunana ai, ma ke pahua o ka aoao kahuna aumakua, me na honiiona hoi a Waawaaikinaaupo ir.a, Nolaila, e lawe ana au ma na mea pili ia'u n»a ia olelo hoolaha, a hoike ae ma ke akea, i ike mai ai oukou i na inea i hauain ina ka pali Koolaupoko nei. ''Makee i ka pono. (Ja hoopuka au i keia manaa, no ka nui o ka ino e iiiu ana ma ka apana o Kooiaupoko nei, oiai eia i keui mau la e naue maiie nei, he nui loa na hewa piii ano Kanima e okuku ae nei ma Kaneohe a me Heeia a me na wahi no a pau o keia apana, oiai he nui ioa ka ona mma. Ke waiho wale nei me ka haua ole ia e ka Luoakanawni Apana." Auhea oe e J. M. Maawe, o kau mau ole« io. he mau oielo hi>opuuipuni \v«le no me ka nianao ino. Ke i mai nei o ua o J. M. M., "He nui loa na hewa ano pili Kamima ma Kaneohe, Heeia a m? na wahi »o a pau o k»ia Apann." Kupaoaha ka piha o ke kalana i na hewa—aole kn paha l>e wahi o ka poe pono ? Eia ka paha ma ko Rev. Maratieli hale ka hewa, a mi ko Rev. J. Manuela o Kaneohe a me K»v. P. \Y. Kaawa ma Waikane, a roe Kev. S. Waiwaiole o Waimanalo. no ka niea, ua piha pu ka apana i ka hewa. aole he wahi kaawale. Ke i aku nei au ia oe, e nana nku oe ma ka Mokunn ,>O, Pauku 3 o na Kanao'ai Hoopai Karainia. Ua koi ia oe e ua Kaoawai la, penei: - O ka mea e hana ana i kekahi Komima, e liiopu ia no ia e kela kanaka keia kanaka me ka pal«pala kena oie." O oe (io la e ka mea e ike pono nei me na enaka. Mai ku w»le oe e nana a makatkai wile no. aka, e hooko i kau hana. Oia ke auo mao. li o (J. M. M ) "Makpe \ k& pono" ole wale. Mai kuhi k«latku a kuhikuhi puuone oe, n* mea nia ia haaa, aole na'u. Ke i aku nei au i& oe, n3iu ponoi no E kahili oe. e pulumi, e holoi me kn husopa i maeniae ai ka ApiUia* al;»i!;», jmu k« itn«, ka ,

• ? hv;rr.;s. w:.i Wo K i k* p«?r: -'. WU« i k.3 n*"* *. ' Ke { h-.'-i f.:vi: r«£ ut o J M. ,M.i "i'A* 1 , Hr.'Ji ka cra nm» n>* keu Ap-mi. r. ke w.i.ho wra;« sa aei * Lt Luniki'.V3; Ap;:)3 t:.o k* ha? «o ♦? ĪV" KJ. M. M.. I"» n*» anei c-. k . b<» iiiim.i k < ki Lufukan.j'.v» Ara{n »» h^- ; hopa itu K«>x* au e hōoinha iaUa neī i;u o ;i maan?!. a huoko»cko'-> a hoo». p-u aku mamulī o kasi ike ? Ke bai aku ne» au ii oe. aole. aoie foa no. He «nana hooWolokolo wile no ko ka Lunakanavrai Apana. no nj howa i lawe ia mai unua ona. A ina i ku i k \ «iia ki ike a na hoike, alaila, hoopai aku. [ Ke ninau hoa aku nei no hoi au ia oe, Ehia la hoi ka nui o ka poe ona au i hoopii : ai imua o ka Luaakan*wa me ka hana o!e ī ia ? Aoie ! Aole hookahi!! Ua ike no nae au ia oe ma ke alanui, e hoio ana oe ma ko wahi iio raa ka pa hana a J. M. Keague ma Heeia, maiaiia ka nui o kau inau hana, a ma ka aha hookoiokoio a me kahi o ka Lunakanawai, aoie oe i hiki liaila no na hewa au e hooiaha nei. ; Eia keia oleio a ua o J. M. Maawe. "Ua i nui ka poe ona rama i hopuia a hoopaaia ! ka haie hoopia ; eia nae, ua pau ioa lakou i ka hookuuia oku me ka hookoiokoio o!e ia e ] ka Lunakanawai Apana." A no keia mea,'; eia ka ninnu, Ehia ka nui o ka poe ona a j ua o J. M. M. i hopu ni, a iawe mai, a hoo- j pania ma ka hale hoopaa, a hookuuia aku nie ka hookoiokoio oie ja e ka Lunaknnawai Apana ? He tasani nnei ? Ehia ia ? Aoie loa no ! 2. "Kue ika hewa." Ke okio hou nei o J. M. M., "Aole ka he kupono i l»a mea e pane nei ke noho ma ia kulnna, oiai he liina ■ lewnlewa ia malalo o kana hana i hoonohoia . ai." Auiiea oe eJ. M. M., e wiki oe iku ma īa kulana kiekie a ihiihi huna ole, no ka mea, ua maa oe i ka hana ma na pa kumakahiki, mai Waiakoleai Kaneolie a me 1 Heeiu kahi au e hann nei i ka hookahekahe wai, holehole ko, mahiai ko, n pela aku. O ka mea no ka ia i piha ni ko waihona a hanini ma ka nihomole. j E o'u iioa heiuheiu nupepa o keia mau ia, j ua ike mai la no oukou i na oleio naauao a akamai a J. M. M., i hooiaha ai ma ko kakou nupepa, nona ke poo, " Makee i ka pono, kue ika hewn." Ua ike pu ae ia no hoi kakou i na mea a pau e pili nna i ua Kumumnnao la, mai ke poo a kona huelo. Ke manaoio iho nei au, e hooho koke mai ana na pohaku o Makanoni a me Kumūknhi kahi a ka la i hiki mai ai, a e pane mai auanei o Lehua kahi a ka la e hiamoe ai. i keia mau mapuna iea a ka makani. Ua kue ke poo i kona pauku wnena me ka hiu, a ua hihi kaunooa hihi i Mana, a i ole ea, ua hui kalo i ka nawao, kapala ke kea na ka eie ka ai. E aka mai ana ka ioii ka ia maka oie o ke kai. Auwe! Kau palia auanei i Kapua ka auwaa panana i Molokai. Hewa no ka honua i ka lele mua nna, a he hope ka ke Akua. Ua ike no oukou i ko'u kue nui ana i keīa mau olelo i hoolahaia. Aole nae au i hoopuka i keia inau mea no ka huhu a me ku manao ino, i mea e pale aku ai i keia mau puolo i hooiliia imua o ka lehulehu hoiookoa mai Hawaii a Kauai. Ke hoopau nei au i ka'u kamailio ana ma keia wahi, me kuu kakali nna i ka ia la oala inai, a na'u no ia e pale oku. Ina nae i ku mai keia iluna e hoala i na ai o Hinakahua, aiaila, hookahi no a'u hauna laau i koe o Knhualepo, ka hauna iaau a Puapuakea, oiai eia no maua ma kohi hookahi, ole hoi e hoopiha waie i ka nupepa a ka lehuiehu. O ka nani loa nae, e koho na aoao eiua i mau Komite. Me ka mahaio. W. E. Pn. Lunakanawai Apana o Koolaupoko. Nov. 9, 1569.