Ka Nupepa Kuokoa, Volume IX, Number 1, 1 January 1870 — Na Palapala mai i ke Kuokoa. [ARTICLE]

Na Palapala mai i ke Kuokoa.

| Ua pnhpahi mui la kekahi oko m-ik'i'-H imak.imaka n ka ua Ukiukiu o Makawao, i.> ® i ku waikuhe nui i hoio inok<« ii»o en i i\ \ kt- fl| ; hawai o ua aina uka iu ano la. ma kn U l > fl : J3ekemaba. Watii aka me.i knkau inai, ui |j | oa h-iole «* 11 ! mahiko, n ua hele »ku la k<v wai a hu rua- f| ; mua oko lakou makeeuake, ake heie ia t & | pi(i (kula.) f *■ j Ua loaa nwi ia mnkoa ka hniolelo Z. l\it. kiki o Waimea, Hawaii, imua o ke amt:i ' nui i akoakoa maloko o ka luakini o Imioh. no hoolohe ana ika haiolelo no ka iu Kuo- j koa o Hawmii nei. Iko makou nana anu i kar»a hftio!eio, »ole makou i boapono raa k?- | kahi wahi» a me he meai la, ua kuhihewa pi- >: ba ka haiolelo. No ko makou maoao ita ka : iehulehu no e wae no lakou ibo, noliila, e hookuu aku ana inakou e ike kela a me keia . Ua lumamina makou ika boike ak«r ; hoohaia ia ka manawa ona kunouk u k o 31akawao, i na malama eono e aoa i keia , la, oo ka hoopaapaa ana no ke u Poho o & dafei o ke aupom i n a kuuiokula Katolikii b rua Makawao." hoopukaia ke kumo o 1 ka hoopnapaa ana e kekahi kumukula e nobo ann uia ka Apana o W'ailuku, a ua paue ia mai »o hoi e kekahi toau kumukuia Kato- ; iika o Wailuka a n»e Makawao. Kuhi kou i ka poka ana o n;i olelo a aa aoao ua iawa ko iakou niakemake. aka, ua hoo* I raau ioa mai lakoo. O ko makou manao , pe, he makahiki hou Ueia, a e haalele oukoii i ka oukou mau huopaapaa. Ua ioaa mai » makou he pelapala pane tf - J. W. Kaiaa, inai ka peni kakau niai a i • ; Kaluntt, pka, no ko makou manao aohe he ■ waiwai e hoopuka i ka oukou mau ole!o huo*

w.ih*; neliila, ie fopae ioi ar wi ma ■kou, aka, fn-iHalo no makoo ĒB ®e no lfa ou 0 kou kakau an.i i keia nupepa. boopoi oa loa makeu i ka ouko» hoop3ap«« «ole 1 manao hnu nko.a oolaiU oo bo» makoin r ,ni nrs m nukou e hoopaw. *•■ - «ia; <a makou ki nv 1 oni \ kakau inoa, aka L»ha na. 31-*ui na iooa maopopo. He ir«a n «">u iiO paha kaea i lmicBirTfnat 1»», aka. IV ka h-iuhiiiki oke ka*a« ai*a, «okiiia, k% ae nei makoa i kQfl l<ufrh j Ua ninauia Kekahi WeVihi keiki< pcßc» nu ia ; " Q na wahi pi«w hana kumakahiki o Hiorakoapoko, Aiat»K h< ui he nioau. Ua ae iainei keia pee p»ke « hooinu ti aku ina kaoaki i |fc S«»batT inl ka hoouky ana V Ke noi mai nei keia e hoike aku kakou, a ke not.aku oei boi makou, ? he!e aka e ninau i kn mao«« o ka Lunai.,rr,un« A;*oa n.aUiia. ina be pouo a ina . !-.eiva. Loihi Joa kou kaukolo ana mai -, v .. i [ ka onkou no nne, ho hana imi vrai<a •. j waie nft ika h* S«<oa.ti. Ik- mao walii kaaka hoop-iapaa. Ma ka A>.'iiia o Kooa nei, i kek;»hi PoAono.i hala ,t,ri. s:a hoi kekahi «'iea h« e nupepa a"'u nia kf'!in ■*i ; t e hiki ai ika home. nka, j :-:i ir\rv k»,- aiaion. i:-*ī*«v»i mal la oi : J D)e We- ; ; 1;j krmak.-. o A' U«a iaoa, a n<»j mai la i iv.i «» ■".• aku i.iia e tu-luhel'». Ua o u--1 j k t u-Tivv;i!. a i»;*.i waku ia oi fi ka Ci wu«'.> e UuVvt mni ufia. Ku lo.ln i-i--\5 \ v k«"» Hwnui, •*> "" ka h<oa thui o k.> j>;»- , i'i)-' ;■> iiHiA iiui. iak i k-i mea \\\tnv;n e 5.-M i U.i'ih'-ii»;. i'»ai Ua palati.*lkle, " no* i... h,.i 1 |'iii heJtj| .•lu." /a (nanawa, u t ii:ri u'aiwm. " aohe no hoi i I'{ ka'u ln'iuhoiu aoa. No keaha no kou lav.' ' i Ktt )L'i<t 1,1,11/' Paue «nai kola, aohe i,i ,k« ui-iUf. a<! wah ih» kaiw makemake o l, t [•).! : i-.»j j k.v hai nup»»{ia o heluhelu A"h" im r 1 i\va ka ur.iko«naU(r holuheiu •. u.i (t k iui hana, aia no a nau knu nupe- • . j. ;s!a ! i 1:;\V.I ka | Uili hclnhclu. Mai ii.n- i ;• I!!.» >11' a »' a»* e like pe!a, o palea in ! k-i liuia a i.f hoka ka hope. I*»'!» mai i> i ii!. a oo ia ka loipi pa ina kana puinpala. I' i l-i.i.i ma: 1.1 makoU he paUpala' »nai a S. K. Low inai o Kilaunea, e huike mai ana uo 1.1 li'MKiinka huu ana ae oka iVlc (.' ū, a ii.'- ka 10.i.i ana laia ho wai nuau pumohana iii i l%a iu.i. i hi'opoim'hniia ia mai e ka niahu o !i,i l\ lt\ Ij ike ia koKahi palaj»ala inai K°ua niai, o {>i!i ana no ka j;olc ma Mauna

L..«, l'.i inai kekalii makamika o kn j i.i K»n>i( huti in miikou, ua umki»uka« a ke līulni nei iiu kamuaina o liilo no ko hikou !i >:tiu:i unknhiki !tou in?i ka la aknhi o fa. : iniui. oia k«-ia ia, e like me ka lakou hana i iii.,u an» i na mnUahiki i lial i iho nei. Ma ' m i.i, «• puhi mai ;ii na keiki puhi ohe o ua K.ien i j:», ;i e ikc !u>i <u\ mea a pau, o ko !a« kou i.oike uui \ir-\ ann ia ina ke|f\ hana hoo-i'-ai» a }>rpeino a hookapalili puuwai. l'a lua;\ hou mni he palapnla m īnakoii in.i) Hilo inni, na ka mea puui kiikaU J. VV. K<mlolkiihm. Maloko o laila makou i ike iho ! ai, ;ua ma Puueo ke kukuluia nei kekahi Ahnhui Humuhumu K«j)a Apana ma kela wahi. Mahaio no mnkou i na e paa nna ka i hune kapa npana o kela poe nana i hoala i , ki la hnna nm. Aka, ina ua hana Inkou mnnmli o k i lealea no ka mnnavv<i pokole, alaiI», he makehewa. ! Ua loaa n>ai hc olelo pane ia i). W. L. WahinpnloliH o Hamakua, Hnwaii imni ka peni mai a J. \V r elewrle, e hoole ana i ka oiaio no na olelo hoolaha hewa a ka mea no-j nn ka inoa mu:\ e pili ana i ka hana a ka Luna Alanui o Hamnkun. E hoopukn no makou i kana nut« olelo pane ke loaa ka wa , kaawule m.\ keia mua aku. Ua pane mai nei o B. Manoa o Opihikao, : i\ina, llawaii ia o kela wahi! iioukahi i hoopukaia e ka mea nona ka i iuo.i hojie, e hoino ana i ka mea nona ka ma-; lunn ne. No ko makou wahi knnwale ole i kei \ mau pule i kaa hope ae nei, nolaila, e; kah hot\ nku i\ua paha \ pule hou ak\l. ahonui no Ui\ j-»ono. I a hoounn liou mai iu i Uela kanaka puni kakau o Hiio ia mnkou, no ka ukni hou non ae o kn niahiko o Amauuiu i ka \vi!i ko,aka, m» ke nno nui e »e o na mea i koe, nolai'n, ua kapae ae makou ma kahi e i kd hoolaha pau itua aku. ~LS lona mai ia makou he ;mlap;\la mni a S. K. Low mai.o Kilauea, nona ke poo : He wahi kanakn aihue kno," o Alualu kona inoa. Ua hoopiiin imua o ka Lunnknuawai Apana o Puna, n ua hooko(okolota a' ku ka hewn, un ne m«oti mni no. Ke hoike mai nei ka peni a \V. D. Oulia o Lihue. Kauni, ua nalowale kekahi wahiue ma kela apapa maiuna ne. O ke kuenu o ka naiowale nnn, ua loohia mau oia i ka pupule. Ua inake j>nha oia a un ioaa hou mai nei paha. Ua hoouna ma» o Daniela o Hen» ley Siskivou Co., Kaliponia ia nmkou ; «naloko o Uila «nakou i ike iho ai i koua kainaj!io ana iuai, ua ike kumaka oia i ka liooa hihiu o ka uuuna wao akua o Aknka, i hoolakalakaia e ke kanaka e lilo i mea hoikeike imua o na kaoaka. L a hiniuoa pu mai ho» ua makamaka noho anu nei o Kaleponi ia makou i na kii o Generala Tom Thumb a ine Comodoa Nutt, a ine ke kii o kekahi mau wahine pokopoko loa i iike me na kane nona kela mhu īnoi. Hookahi o keia inau peke i inare i ka wahine, a hookahi aole i mnre, Ke noho nei lakou (na Hawaiī) ma Kaleponi, aole nae i lohe inai inakou i ko lakou pii ana ma ka mnikni a me ka waiwnu Ua loaa mai ia niakou kau palapala e Elias Waikane, i kakauia ma ka fa eiwa. o Okatoba. Maloko o ia |eta i ike iho ai makou f ua loaa aku ma kou lim.i na nupepa i

hoounaia aku mai kein keena ako. Oia m»u nopepa a p*o, «a hooihia «ko \ mea e ike ai oukou i ka noho ana o ko kakou aupuni, i ki pii ana a me ka en;i ana o ko kikou Üb«» fM keHi a ma keia hi!a o ka owho naao* jao aua. 5 £iia, irok<M» ka Uoomaoaoaoa oo ka t iiiea e hikLmaa aku.ai ja oukouUa hoouna mai la o Mr. i'uieole-opio o lou. Hawaii, he elua nwu oh- ; lo hoolaha. nu na limi kakau ano like n!e elua. Ua ka*a»iia mawaho o k*3 Wahi !efa he $1 00. aka, i ko makuu wehe ana ae, aohe i loaa m loakou he dala hookahi e like me ka hoike aka urahi lefa. «Nolaiia, noke kue i ko makou kanawai no na olelo hoola- : ha imamoa o ke pai ana ka Oupepa, ke kapae a? oei inakou incve ka kakaii aku a 1 loaa dala. ln» md:fc*mata oe e hooOna ' hou mai i o!e!o hoolaha o kei* auo t alaili, e heiu mua oe i na laluni kakau lima. me ka hoooko ana be umi keneta no ka lalaoi hoo'kahi. Ua hoouna m?ri kekahi n»ea o Puna i ka« īho iaia o Hoounameahou. Oke o knna mea i kakau m«i ai/oia no " Na mea hou o Puna, Hawaii/' He nui waie na mea maloko. e pooo no e hoopukaia, ana. no 4%0 makou piha loa i n3 palupala he nui wale e kall nei, ooia'»fa, ke manao nei makou e rii aka wa kaawale, alaila hooiaha aku. £| nhonui no ka pono o na mea kakau mai. no | ka mea, he wahi moku iki ko kakou, o!<»,| ;«ole ona Jlele ana ī neie i rm ukana, ua piha j mnu <na. ! Ua h.ki hou mai nei he palapala mai Pu-j na, Hawaii mai, na ka rnea nona ka inoa \ Hc*nrv KapohaWiino, e nuho ana ma \\aipu-j ni i Puna. nona ke pou, " Panaka ka Lunn j He'u o Puna." Aia nnloko o la'.la mnkou i! iko' ilio ai, o ka poe i oookuuia no ka !oiht o | na luakahiki ua iuki aku i ke kunnoim n me j 'ka po«? lio o.'e, hoki ole, ua auhnu hou ia e keia Lomi He kanaha ka poe i hoopii iho n<'i nnua o ka Lunakauawai Apuna. He ekoiu m» la o ka huokolokolo nna, a ua hookuni i kekahi poe v ka poe i hoopii niai. ! Kc kau ieo mai nei oa kanaka nana i kakau, i ruai kuho ko Puna poi. ia Koniahoa, aohe I ana wahi pono, a p« la aku. O ka innkou hoi : kei!i e hi»i aku. n«'i i inakaala oukuu, o lilol aunnei ka ui«.a i makemako ole ia i mea e j ht*!o inai ai e hoopilimoaai wnle-ai. Ua !o- ; he pu uini iiu hoi niakou, ua onou aku na j poo aupuni e hana ha!ota iiou oia.' j Ua hiki hoptr mai ka mooieiu o ka Ahahui j lOuanelio .o Hawaii Komohana, t kukuluia j oia Laoakila ;ua ka la 17 o l)ekrmaba ma j ke ano Ahahui ku i ka wa. R lioopukaia | :'.na ia niooleh» ma kein pule ae, oia ka ina- j l«»aa ai Im* kow i kaawalo oo ka pepa. |