Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 3, 21 January 1871 — Page 3

Page PDF (1.51 MB)

This text was transcribed by:  Nohea Richards
This work is dedicated to:  My tutu, Mrs. Sarah Aniban of the Big Island

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

            Aole hakaka i hooukaia mai e ko Parisa poe mahope iho o ka la I.

 

KA WI MALOKO O PARISA.

            Nu Ioka, 20--Ua palapala mai ka mea kakau nupepa mailoko mai o Parisa ma ka la 12. e olelo ana: "Ua hiki mai nei makou ma ka welau o ka pololi nui.  O ka nui o na io miko, e lawa ana no na wahi la pako'u.  I mea e koe ai na wahi wahie no ke kuke ole ia, ke moe nei na kanaka maluna o na moe no kekahi mau la, loa i loaa he manawa kupono in a la paha ua puka aku o Ducarata i waho.  Ina e poho ana keia hoehu kaua aku ma keia mua, e haalele ana o Gen. Ducarata, Favre a me kekahi mau poo aupuni e ae ia Parisa nei, a e lele ana maluna o ka baluna, a komo kino ma na puali e hoalaia mai nei ma na okana aina.  E noho hoopaakiki ana o Gen. Trochu a hiki i ka wa e haawi pioia aku ai ke kulana kauhale."

 

KA LILO PIO ANA O TIONEVILLE.

            Nu Ioka, Dec. 21--Ma ka lilo pio ana o Tioneville, he 5,000 koa Farani i parolaia.  Ua nui loa ka huhu o@na Perusia i na kanaka o ke kulanakauhale, a ua hooweliweli lakou e puhi i ka hale pauda i ke ahi, aka, ua haule iho na wahine a me na kamalii ma na kapuai o lakou, a noi aku la, aole make puhi i ka hale pauda.  Mai ka wa i hoomakaia ai ke ki poka pahuia ana a hiki i ke pio ana, he 50,000 poka pahu i kiolaia aku iloko, e uhi ana i ka poino i na $5,000,000.

 

KA LILO PIO ANA O TOUA I NA PERUSIA,

            Bodeau, Farani, Dec. 21--Ahiahi--He hakaka ikaika loa in a Toua inehinei.  He 6,000 Farani i kaua aku ia 10,000 Perusia me 24 mau pu kauo kaa iloko o na bora 7.  Ua a@hee mai ka Farani a pau loa, aohe wahi mea koe aku.  Ua hahai loloa mai na Perusia a hoomaka e kipoka pahu ia Toua, (kepoo aupuni o na Luna Aupuni Farani mawaho) aka, ia manawa, hele kino aku la ka Meia o ke kulanakauhale i kahi hoomoana o ka Alihikaua Perusia a haawi pio aku la i ke kulanakauhale, no ka mea, aohe koa Farani nana e pale aku, aka, i keia ahiahi, ua ha@lele iho ua Perusia ia Toua.  a ua nee aku la na Perusia i Ghateaux Renault.  O @e Generala Farani Brewer e kokoke la i Nu@ts, ke apo@poi mai la i ko na Perusia nee ana aku.  Ke hoike mai nei ia Alihikaua i na poo aupuni, e paa ana o@a i ka nee ana mai o na Perusia i mua.

            Ladana, Dec. 21--Ke hele wikiwiki nei o Ferederika Kale me kona puali i ke komohana, e hiki aku ai i Blois.

            Havere, Dec. 21--He kaua ma kahi kokoke i Bronne.  Ua auhee aku na Perusia i Bourg a me Theorode.

 

KE PALE MAI O CHERBOURG.

            Balina, Dec. 22--Ke komo @ni nei na koa iloko o Cherbourg e pale mai.  Ma Havere, ke upuia la i na manawa a pau e kauaia ae ana.  Ua kokoke loa na Geremania mala@la.

 

HE KAUA HOU NA KO PARISA MAI.

            Ladana, Dec. 22--Ua loaa mai he waea olelo mai Bodeau mai, e hoike ana, he kaua kai hooakaia mai e ko Parisa ma ka la 20.  Ua lawe ae o Gen. Vinoy ia La Maison Blanche ma o aku o Gagny, he 6 mile ma ka hikina aku o Parisa, a o Gen. Ducarata hoi ua kaoa ae ia ma kahi kokoke i Bronay. 

            Ua hoike pili aupuni ia mai, ua komo ae na hiki mua o na Perusia iloko o Toua inehinei.  He wahi hakaka uuku mamua iho a auhee wale aku la na Farani.

 

KA PUIWA A HIKILELE O NA FARANI.

            Ladana, Dec 22.--Ua hoopuiwa aku nei o Generala Vonglatz o na Perusia i na koa Farani ma L@nres, me ka hoauhee ana me ka poino nui ma ka lilo pio, na pu a me na paiki ma ka Poal@a.

            Ma Parisa, ua ikaika ke ki poka ana mai o na papu, aka aohe nae waiwai.  Ua hoono@a ae he kaua ma kahi o na koa kiai o na Perusia a me ka puali helu 12.  He mau h@ ke kaua ana.  He uuku wale no na wahi poino o na Perusia.

 

HE LONO AUHEE NO CHAUSEY.

            Ladana, Dec. 22.  Ua loaa mai na lono o nehinei, e hoike lauahea ana, na auhee aku Ia ka Alihikaua nui o ka puali Farani o ka muliwai Lo@e imua o ke Duke o Makalanabuga.

 

HE MAU KAUA KAHAMAWA.

            Ladana, Dec. '22.--Mai ka mea kakau mai o ka nupepa Elele ma Vaseile, i kakau ia ma ka la 21, i loaa mai ai keia : "I keia la, he 50,000 i hele mai imua ma ke ala aupuni e hiki aku ai i Bouqueval a kaua mai la i na koa kiai Perusia o kahi hoomoana ma Gonesse."

            He kaua ma ka la 12 ma Arnouville, Gorges, Bonneuil a me Severan.  Ua hiki koke mai na koa Sekone e hoopuipui i na koa kini, a nolaila, ua pau aku na Farani i ke auhee, ma ka hora 4 o ke ahiahi.

 

KE KAUA A KO PARISA O KA LA 21.

            Bodeau, Dec. 23.--Ua loaa mai na lono pili Aupuni mai Parisa mai a hiki i ka la 23.  Ke olelo mai nei lakou, ua hoomaka ke kaua ma keia la (21) a na ka poeleele i hooki.  Ma ka Akau, ua lawe ae o Gen. Walro a me Blaize ia Nuilly-sur-Marne, Ville, Evrard a me Maison Blanche, o keia mau wahi a pau ma ka hikina wale no o Parisa.  Ua oki pu na poka o ka enemi.  Ua hoike pu ia mai n@ hoi, he wahi hakaka uuku ma ka akau o Parisa me Sana Denis, malalo o ke alakai ana a Adimarala Larouce, a lilo iaia o Bourget, aka, no ka hiki ole ia ia ke paa loihi aku, ua auhee hou aku oia ihope me kekahi mau pio.  Ma keia kaua, ua ku ka alihikaua Farani Fave i ka pu.

            Ua hoehu kaua pu aku no hoi o Gen. Ducarata ma ka hema me ke ahi wela o kona mau pukuniahi e kue aku ana ia Mount Ablon a me Blanc Mesuin, a i ka poeleele ana, noho iho la o Ducarata ia Daosly a me Drandy.

            Ma keia wa hookahi no hoi, ua kaua ae o Gen. Noel ma ka aoao o pupu Mont Valerien, ma ke komohana o Parisa, e pue ae ana ia Mont Retout.  Ua noho iho ke poo o ka bataliona 4 ma kahi moku akaakai o Chiard maloko o ka muliwai Seine.  Ua hakaka mai ua koa ohi hou me ka oolea maoli.  Ua nui ka make o na koa lu@a moku i hoonohoia ma Sana Denis ma ke kaua o Bourget, aka, o ka poino o na puali kaua e ae, aohe nui.  Ke noho nei o Gen. Trochu mawaho o ka pa o Parisa me ka puali kaua.

 

KA PALAPALA A KA MOI I KA MOIWAHINE.

            Balina, Dec. 23--Ua loaa mai i ka Moiwahine keia palapala malalo iho, i kakauia e ka Moi ma Vaseile, a penei ka oiaio :

            "Ua hoehu kaua mai nei na Farani mailoko mai o Parisa ma na wahi o Stains a me Bourget, i paule@a iloko o ke kuhihewa, ke hookoke aku nei he@puali koa Farani e kokua ia lakou.  He lehulehu wale na pio i hopuia aku iloko o ka hakaka ma ke kulana o na koa Sekone.  Aohe i u iho, hoauheeia aku la ka enemi.  Ke nee mai nei ke anu.

(Kakau inoa ia) Uilama."

BISIMAKA MA KE KULANA.

            Ladana, Dec. 23.--Ua palapala pakahi aku nei o Bisimaka i na Kanikela a pau o Geremania Akau, e kono ana ia lakou, e hakilo no na hana a na haole Farani i hakihaki wale i na parola.  Oiai, ua hoapono ke aupuni o Farani i ka haihai wale ana o na Farani i ko lakou mau parola, e uhai ia aku ana no ia mau hana ino malalo o ka hooponopono aupuni ana.  O na hoapono ana a pau, e ia aku ia mai kahi hoomoana aku o ka Moi o Perusia.

            Ua loaa mai na lono mai Amiens mai, ua kokoke aku la o Gen. Manteuffel me na koa Perusia he nui ma Amiens, a he hakaka koe.

 

NA HOOMAIKAI A VITORIA IA UILAMA.

            Vaseile, Dec. 23--Ua haawiia mai e ke Kuhina Odo Russell, he palapala hoomaikai a mahalo na ka Moiwahine o Ber@tania nui, i ka Moi Uilama ma Vaseile, nei i keia la.

 

KA LANAKILA A MENTEUFFEL.

            Amiens, Farani, Dec. 24--Ua hoikeia mai ko na Geremania malalo o Gen. Menteuffel lanakila, ma Halla, ma ka Hikina Hema o keia kulanakauhale, a ua palaha pu ia ka puali kaua Farani o ka Akau, he 60,000.  Ua lawe ae na Geremania i kela a me keia kauhale me ka ikaika loa e paa ole aku ai i na lima pale ke papa aku.

            I ka manawa e hoomauia ana keia kaua, ua komo ne o Menteuffel e ha@hili i na kauhale o Beaune, Cowet, Mentmedy, Davonis, Querere, Noyelles, Busey a me Veraquemont.  He 3,000 ka poino o ua Geremania, a he 5,500 na lilo poino mai o na Farani.

 

KA PIOO NUI O NA FARANI.

            Ladana, Dec. 24--O Faidherbe, me 60,000 koa Farani, na hoopioo ia e Gen. Menteuffel inehinei, ma kahi kokoke i Amiens.  He elua wale no mahele koa Perusia i komo i ke kaua.

 

NA LONO MAI LILLE MAI.

            Lille, Dec. 24--Ua loheia ke kani ana o na pukuniahi i ka Poaha aku nei ma kahi kokoke i Noyelles.  Ua puhi ae na Perusia i ke alahaka o Aure, oia na Perusia e noho ana ma na wahi kokoke mai i Verviers.

 

NA PUALI KAUA MA FARANI.

            Nu Ioka, Dec. 24--Mai ka mea kakau mai o ka nupepa Elele ma Leians, o ka la 22, i loaa mai ai keia : 'Ua auhee mai o Genrala Chausey o ka puali o Lo@re, no ka manao e houluulu pono ae i kona mau koa, a e huki mai i na Perusia mahope ona.  He 200,000 malalo o Chausey.

            O ka puali helu 10 o na Perusia a@a i Toua ; ka puali helu 9; aia ma ka hema aku o Toua.

            O na koa o ke Duke kaulana o Makalanabuga, aia mawaena o Vendome a me St. Calais, a o Menteuffel aia ke kokoke la i Amiens.

KA HOIKE A KA PUALI KAUA FARANI MA KA AKAU.

            Bodeau, Dec. 25--Ua hoike mai o Gen. Faidherbe, ke alakai o ka puali Farani ma ka Akau aku o Parisa, penei: Ua haawi mai na Perusia i kaua na makou i ka la 23.  Ua kukulu paaia makou mawaena o Toua a me Cauty.  Ua hakaka na koa me ka wiwo ole i ka la holookoa ; ua laweia na kauhale, a ua lalau hou aku makou a lawe mai.  Ma ka hora 5 o ke ahiahi, ua lilo puni na makou ka make o ke kaua.  Ua moe makou ma ke kahua kaua.  Ua hoauhee aku makou i ka enemi me ka oioi o na elau pu.  I ka po ana iho, komo mai la na Perusia ma kekahi mau kauhale, nohe nae i hoao e kaua mai."

            Ma kekahi lono iho, ua hoouna aku ka Moi Uilama he palapala, i ka Moiwahine, i kakaaia me ka la 23, e hai ana, ua eo i ko Menteuffel puali, he kaua lanakila ma kahi kokoke i Amiens, me ka laweana mai ia 1,000 koa Farani pio, a ua hoomaka oia e alualu i ka puali Farani auhee, ma ke ala e hiki aku ai i Arras i keia la.

 

NA PUALI KAUA GEREMANIA.

            Ladana, Dec. 25-- O ka huiua o ka puali Geremania holookoa iloko o Farani, he 600,000.  O ka hapalua o keia mau koa, aia mamua o Parisa.  He 100,000 he poe i mai.  Ua oleloia, he 300,000 na koa Geremania i poino mai ka hoomaka ana mai o keia kaua.

            O ke kiai ana ia Perusia, ua waihoia aku na kanaka makua loa, i pau na makahiki o ka noho ana koa.

 

KA NOHO ANA AKU O NA PERUSIA IA BLOIS.

            Bodeau, Dec. 27--Ua loaa mai na lono mai Poitiers mai, e hoike ana, he 10,000 Perusia me na pukuniahi, i komo ae a noho iho la ia Blois.  Ua aama ae lakou i na kanaka a me na kauhale.  He 20,000 Perusia ma Olina.  He poe hao wale na koa a me na Aliikoa Perusia.

 

KE AUHEE IO ANA O KA PUALI FARANI MA KA AKAU.

            Ladana, Dec. 27--Aumoe.--Ua auhee hope aku nei ka Puali Kaua Farani ma ka Akau i Arras, a ua haalele pau iho ia Corbie, Abert a me Achers.

 

KA HOOMAKAIA ANA O KE KI POKA PAHU IA PARISA.

            Dresden, Dec. 27.--Ua hoouna mai nei ka Alihikaua nui o na koa Sekone mamua o Parisa i kekahi lono ano nui loa, e hoike ana, e ki poka pahuia aku ana ka papu o Avron, i keia la.  O kekahi o na papu oioi loa mai o ke kulana mawaho loa o Parisa ma ka Hikina, a oia no hoi ka papu nana e alaalai nei ia Mauna Avron, he wahi kiekiena he eono mile mai ka pa ponoi aku o waho o Parisa.

            Vaseile, Dec, 27.--Ua lako na mea a pau no ke ki poka pahu aku, ma ka helehelena eehia loa, me ka manao e ki ka hapalua o na koa mawaho mai o ke kulanakauhale i hoopuniia.  Aohe mau Aliikoa ike ia, o na aipuupuu wale no, ua pau loa i ka hele i ke alo e kaua ai.  Ua hoomaka mai nei ke ki poka ana o na pukuniahi i ua koa k@ai o na Farani, i hoonohoia mai i waho loa.

            Nu Ioka, Dec. 28.--Ua hiki mai he lono waea moana i ka nupepa Elele, mai kona mea kakau mai ma Vaseile, o ka la 27, a penei kana : O ka papu o Avron, he 2 500 iwilei ka mamao mai ka papu aku o Rosney, he wahi papu hou loa, i kauia i na pukuniahi moku, a he hiki i kona mau poka ke lele aku i na kaona o Che@lesman, Mont Formeal a me Aichy.  I keia la, i ke ki pu ana mai o ua wahi papu la, ua oolea no ka iho ana mai i kinohi, i ke ki pu mai i na pukuniahi a na koa Sekone, aka, aohe nae he make nui o na Perusia.

            Vaseile, Dec. 28--Ua oki pu ke ki pu ana mai o ka papu Avron i keia la.  O na papu e ae ke ki mai nei i na pu a na Geremania e hoolei aku nei i na poka.  Ua oioi aku na Perusia imua, a lawe ae la ia Bapaume, he wahi he 14 mile mai Arras mai, ma ka Poakahi.

            Meung, Dec. 28--pMa ka waea olelo i ka nupepa Taribiune]--He 12 poka pahu i haule mai i Parisa ma ka akau, inehine, mai La Villette a me Belleville.  O ka mamao o kahi a na poka i lele mai ai he 7,000 iwilei.

            Ua @ mai kekahi me kakau nupepa mai Parisa mai, ua haule aku he mau poka pahu ma ka akau o Parisa, mai Sana Arras mai.  O ka mamao, he 7,000 iwilei.

            O ka poino o na Perusia ma ka hakaka ana a lilo mai ka papu o Avron, ua hoike wale ia ae he 8 000.

            Ladana, Dec. 29.--Ke hoike mai nei kekahi mau lono kuloko, o ke ka poka pahuia ana o ka papu o Avron, he alakai ana ia no ke ki poka pahu holookoaia o Parisa.

            Balina, Dec. 29--Ke hoike mai nei na lono pili aupuni, i kaua e ia ka papu o Avron i kulana no ka hoomaka ana e ki poka pahu.

KE AUHEE LA KA PUALI FARANI O KA AKAU.

            Nu Ioka, Dec. 29, [Hora 9 A.M.]--Ke haluku mai nei na lono mai Ladana mai, ke pau la ka puali koa Farani o ka akau i ka puhee.  Ua haalele iho la ia Arras a ua kuemi aku la i Vietry.  Ua oleloia ae, ua hooana aku la ka Hooilina Moi o Sekone i kekahi o kona mau kokua, e kokua ia Menteuffel.

 

KE AUHEE NEI NA GEREMANIA MA KA HIKINA O FARANI.

            Ladana, Dec. 29.--Ke auhee nei na Geremania ma na okana aina hikina o Farani imua o na Farani.  Ua haalele iho lakou ia Gray ma ke awawa o Saone.

 

PANIIA KEKAHI MAU AWA KU MOKU O FARANI E NA PERUSIA.

            Ladana, Dec. 29.--Ua hoopukaia he olelo kuahaua e Bisimaka, e kauoha ana 'i na awa ku moku a pau o Farani i lilo mai a me na awa ku moku e lilo mai ana, e paniia e na puali koa Geremania.  (Aole i pan.)

 

HE MAU ILIKEOKEO MAKAIKAI HONUA.--

Ua hookipaia mai la keia mau ilikeokeo ma kahi o G. E. Minor, hookahi o laua mai Nu Ioka mai, oia o G. Rukens, a hookahi o laua mai San Francisco mai, oia o Henry Thomen, he aneane mau Olelo a nae laua i ka'u ike aku, nolaila, ma ia po iho, ua hoounaia mai la ke alakai kaulana o ke kuahiwi o Haleakala, e pailaka pololei aku ia laua ma kahi a ko laua puuwai i hakukoi ai, e ake o ka ike aku i ka nani oi kelakela o ka mokupuni o Kamalalawalu.  Nolaila, ma ka la 20 o Dec. oia ko'u la i alakai aku ai ia laua me ka malama pono, no ka mae hoi, ma ka'u ike aku e naka wale ana no na wahi kuli, 'aka, ua malama pono no ke alakai, nolaila, e na makamaka ilikeokeo makaikai honua, owau no ke Paila@a kuhikuhi pololei i na malihini, o na ano kanaka a pau, nolaila, ke kau aku nei ko'u mau maka e ake o ka mau maua mai, nolaila, ke poloai aenei au i kekahi o ko'u mau makamaka ponoi, J. ike i ka namunamu e noho ana ma ke Kapitala o ke aupuni o Hawaii, owau no ke alakai o na hapa keonimana, nolaila, ke hooki nei au i ko'u kalai olelo ana me oe.

DANIEL KAHIPA.

 

Pane i na Palapala.

Ua loaa mai ma ke Keena Hana o k "Kuokoa," na palapala a

K.H.K.  Laie-wai, Ian 3.  Ua aeia ka@ Ieta, a ua hoounaia na pepa e like me k@ kauoha.

S.W.N. Halawa, Molokai, Dek. 28.  Ua loaa mai kao leta, a ua hoounaia aku he 20 pepa.  O na dala o kela makahiki, @ hoouna pololei mai i Honolulu nei.

M.K. Lahainaluna, Ian. 13.  Ua oluolu makou e kinai i kekahi mea au i kauoha mai ai.

N K. Wailuku, Ian. 14.  ua loaa mai kau, a ua hooko makou i kau noi.

W.P.K. Wailuku, Ian. 14.  Ua loaa mai kau me $25.00 pu. ma ka Bila kikoo.  Ua hoouna makou he 20 helu ia N. K.  E kii aku i na helu keu nau.  I ka helu 3, e hoounaia i 28 pepa.

S.K. Nawiliwili, Ian. 11.  Ua loaa mai kau me $9 85.  Ua hoolawa pu ia aku hoi he 21 mau helu hou.

A.P Waioli, Ian. 11.  Ua loaa mai kau me ka Bila kikoo dala.  Ua hoounaia na pepa e like me ka makemake.

A.K. Waimea, Kauai.  Ua loaa mai kau pap inoa me $12.00 pu.

S.K. Lihue, Kauai.  Ua loaa mai kau noi nupepa, aka, no ke kue i ka rula, aia no a hookaaia mai na dala elua, alaila loaa aku.

S.P.H. Kaluaaha, Ian. 11.  Ua loaa mai ihe $48.60.  Ua hoounaia aku he 50 pepa hou, aole paha oe lawa.

A.M. Lahaina, Ian. 14.  Ua loaa mai kau, me ka bila kikoo he $24 00.

J.K. Honokawai, Maui, Ian. 14.  Ua loaa mai kau me ka olelo hauoli.  E hoihoi i na dala ia S.E.B. o Lahainaluna, me ke noi aka i bila hookaa.

J.O.K. Lahaina, Ian. 14.  Ua hiki ma@ kau, a ua loaa mai he $2.00.

K.K. Kaanapali, Ian. 13.  Ua loaa mai nei k@, a ua hoounaia aku he 10 nupepa.

S.K. Keanae, Ian. 4.  Ua loaa mai kau, a ua hookoia e hoomahuahua aku.

J.K.N. Waihee, Ian. 14.  Ua loaa mai kau, me ka olioli, a ua hoolawaia aku a nui e like me ka i@i koi.

J.S.K. Keanae, Ian. 5.  Ua loaa mai kau, a ua hookoia aku e like me kau.

P.N. Kuiaha, Maui, Ian. 14.  Ua loaa mai kau me ka hauoli, nolaila, ua hoolawaia aku, a in a e makemake hou e kau leo mai.

J.W.K. Hilo, Ian. 13.  Ua loaa mai kau me $3.00 mai a D.B.L. mai, nolaila, ua noounaia aku ke Kuokoa me ka have Hawaii e pulelo ana ma kou inoa.

D.B.P. Kaloko, Kona Akau, Ian. 12.  Ua loaa mai kau me na $8.00 a ua hoounaia na Kuokoa e like me ke kauoha.

 

OLELO HOOLAHA.

O KA olelo hoolaha a Kanaina kuu kane mare, i hoolahaia ma ke Kuokoa i keia mau la aku nei, aohe eiaie o ia.  He wahi hainaka i nalowale ke kumu o ko a la enemi, a o ka hookuke no ia ia'u a me ke keiki a maua he keiki, e kuewa hele me ka wai @aka, e maewa ana keia oho i ke alanui na hameha malu kukui malu lauki o Papaumauma, a hiki aku i ka hale o ka makua.  Ke kiei aku nei, ke kahea eka nei ia oe, E Kanaina--e, e kii mai oe ia maua, eia hoi au ko hoa o ke anu hopuepue, me ka lahi o kaua he keiki.  Aloha no.

Mrs. WAWAE KANAINA.

Ooma, Kona Akau, Ian 17, 1871. 477 1*

 

OLELO HOOLAHA.

            E ike auanei na kanaka a pau, mai ka poe waiwai ma una loa a i ka poe haahaa malalo loa, ke papa aku nei au ia oukou mai hoale mai oukou i kuu wahine mare, oia o PUULOA, no ka mea, na haalele mai kela ia'u, no kuu elemakule a nawaliwali paha Aole, o ko ka wahine mau no, o ka puni neho kapae.  Aole no hoi na ke keiki o ka makani Apaapaa i k@ aku, na ke kaikamahine no o @a paia ala i ka hala i kii mai.  Ina hoale kekahi iaia, aole ana au e hookaa ia ale, a maluna on a ko oukou poho.  Mr. NOA.

Makaho, Honolulu, Ian 20, 1871. 477 1*

 

OLELO HOOLAHA.

            E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka me nona ka inoa malalo, ke hookapu aku nei au i kuu kai hoolimilima, o HONUKU, e waiho la mawaena o Koholaloa a me Kahaaaulana, ua kapu i ka poe e ae e like me ke Kanawai, koe nae ke kuleana Iawaia o na kanaka ponoi e hana ana i na la konohiki o ka aina, e pili ana i ua kai la.  O ka'u ia hoomalu nae i lawe ai, oia ka IIEE, a o na ia malalo iho, me a@u no ka hooponopono ana me kekahi poe e ae e hele inai ana e kamailio pu me a'u.  O na Loko o A'enoho-nui.  A lenoho-iki a me Pahou, ua loaa mai ia'u mai a W. L. Moehonua mai, he mana nana kiai a hoomalu i ua mau loko ia, nolaila, ela ia'u ka nana ana a me ka hoomalu ana ia lakou.  D. PUEKE.

Iwilei, Kapalama-kai, Ian. 9, 1871. 44 2t*

 

KAPU MA PUNALUU.

            Ua lilo mai ia'u ma ke kuai ka A'na o Luka Severance ma Punaluu, Oahu, a me na pono a pau, nolaila, mai keia la aku ke papaia aku nei na kanaka a pau i kuleana ole maluna o kela aina aole e hehi wale.  O na holoholona aole hikiikii mai.  O ka mano-wai nui, ke papa pu ia aku nei, aole e wawahi i ka laau, no ka mea, he nui no ke kahe a ka wai ma kekahi wahi o ua mano-wai la, O na holoholona a pau e komo ana a hoopoino i na mea kanu, e uku no ke poho.  Ua hookohu aku au ia A@una (Pake) i mea malama waiwai malaila.  O na mea a pau e kue ana i keia mau mea, hoopii@a no ma ke kanawai.

 

            E wehe ana au i Hale Kuai Lole ma Punaluu, a nolaila, ke kahea aku nei au i na makamaka a pau, i na makemake kuai lole ano nu hou loa o kela a me keia ano, e hele mala@, a e kuai makepono no au me lakou ma ke dala a ma ka laiki.  KIULANA (Pake).

Honolulu, Ianuari 19, 1871. 477 3ms.

 

JUDD A ME LAYTON.

[ALANI KAUKA A ME LEITONA.]

 

NA MEA KUAI MEA AI O NA LAKO AI A a pau, na mea ulu a me ua mea hoomomoua lio.

Halekuai malalo o ka Hale Mu, Alanui Papu, Honolulu.

475 1y

 

PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

-O KA-

MOKUAHI HAWAII

"KILAUEA."

HAALELE ia Honolulu i na Poakahi a pau--Hora 5 ahiahi-

         "             Lahaina I na Poalua a pau--hora 7 kakahiaka

         "             Maulaea           "            "          10       "

         "             Makena            "            "          12 awakea.

 

KA HUAKAI HOLO I HILO.

HAALELE ia Kawaihae i na Poalua alua, no Hilo--Hora 9 P.M

         "            Honoipu i ka hora 11 aumoe, me ke kalewa aku i Naohaku, ma ka hora 1 kakahiaka.

 

HULI HOI ANA MAI HILO MAI.

HAALELE ia Hilo i ka Poakolu        -           -           Hora 5 ahiahi

         "                    Mahukona i ka Poaha                     -              "    4 wanaao

         "            Kawaihae I na Poaha a pau                      "    3 ahiahi

         "            Makena         "           "                             "   10 ahiahi

         "            Maalaea        "           "                             "     1 wanaao

         "            Lahaina i na Poalima a pau                       "    6 kakahiak

 

KA HUAKAI HOLO I KONA.

HAALELE ia Kawaihae i na Poalua alua a pau Hora 12 aum

 

HULI HOI MAI KEALAKEKUA MAI.

HAALELE ia Kealakekua i ka Poakolu--Hora 12 awakea

         "            Kailua i ka Poakolu              "      6 ahiahi

         "            Kawaihae i na Poaha a pau   "      3 awakea

         "            Makena          "          "         "     10 ahiahi

         "            Maalaea          "          '          "       1 wanaao

         "            Lahaina i na Poalima a pau   "       6 kakahiaka

 

C.H. JUDD (KALE KAUKA,)

467-2m AGENA.

 

APO A-I ILIO!  APO A-I ILIO!!

KUAI MAKEPONO loa. AOLE UKU no KA HOOPAA ANA I NA KUNI AUPUNI.

Na Mea Kamana o na ano a pau.

 

NA MEA PAAHANA O NA ANO A PAU.

 

NA KOILIPI, NA KOI LIILII,

 

                        NA PAHI LOLE BIPI, NA KAULAWAHA,

 

                                                            NA KAULA KAOHI AME NA KEPA.

 

NA LAAU NOHO LIO PANIOLO,

 

                        NA KAULA OPU HULU LIO A ME NA KEEHI LAAU,

 

                                    NA MEA HOOHIEHIE NOHO LIO,

 

                                                NA KAPUAI HAO LIO a me na Kui kakia kapu ai Lio

 

            NA PENA A ME NA AILA MAKEPONO LOA O NA ANO A PAU,

 

NA IPUHAO, NA IPUKI, NA PA-PALAI,

 

                          NA IPUHAO LIILII, NA IPUHAO NUI HOOOA KALO.

 

NA AHI-KOE, NA PU-KAUPOOHIWI WAHA PAKHI A WAHA LUA

 

                        NA PAULA, NA LU A ME NA KUKAEPELE PU.

 

NA KUAINA HILO O NA ANO A PAU LOA.

 

O keia mau mea a pau, e kua@ia aku no ua kumukuai emi loa ma ke dala kuike, e

DILLINGHAM & CO.

Ma ka Hale Kuai kahiko o Da@mana makua.

 

KUAI EMI! KUAI HOLO!

Ma ka hale o @ILAMA.

Hale Kuni Ala Hao o Uilama (@.)

431 @ Ma ke kihi o ke Alanui Nuuanu a me Kauka

 

HALE PAI KII

UA MAKAUKAU KA MEA NONA KA inoa malalo nei no ke pai ana i na

KII PEPA

me ka maikai loa.  Aia kona Hale Pai Kii ma kahi o KINI Pai Kii mamua, maluna ae o Hale Pai Nupepa "Ku koa."

YATSING (Pake.)

470 6m Mea Pai Kii.

 

OLELO HOOLAHA.

Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke kaueha aku nei au i na kanaka maoli, e hele nui mai ma ko'u Hale Humu Kamaa, ma

MA ALANUI NUUANU, HELU 70, HONOLULU.

E lawe mai no hoi i na kamaa kahiko o oukou, a na'u no e hana pku i na ano h'ia hou.  He $.75 o ka hana ana, a i paa ole ka'u hana ana, e hoihoi aku no wau i ka oukou dala, me kuu makana aku i hapaha, ke paa ole kuu hapa ana.  Eia no hoi, ina e makemake oukou e oki i ko oukou mau kamaa, e lawe mai no na'u e oki aku me ka uku haahaa loa, a i hemo, e lawe mai no na'u e hana hou aku me ka uku ole.  Ke kauoha aku nei no noi au i ka poe nona na kamaa e waiho ae nei, e kii koke mai, aka, in a e kali aku au a hala na mahina eha, e lawe ana au ma ka Hale Kudala, i hoi mai ai na poho o kuu hana ana i hooukou mau kamaa.

A ke kauoha aku nei no hoi au ia oukou, e hele mai ma ko'u Hale Humu Kamaa, e kuai ai ia na

            NOHO-LIO hou maikai,

                        NA KAULA KEEHI,

                                    NA PALE KEEHI,

                                                KAULA OPU LIO,

A e loaa no au ia oukou ma ke Alanui Nuuanu, Helu

ACIU (Pake).

Honolulu, Ianuari 7 1871. 475 6m

 

KA WA MAIKAI

E IKE AI I KE KAKAULIMA ANA

--A ME --

Na Kumu nui o ka Hooholomoku.

UA hiki mai nei o PROF. J. G. WOOD ianei, a ua manao oia e noho iki maanei, nolaila, ua makemake oia e haawi aku i na ao ana i ka poe a pau e makemake ana i kela mau ike malana ae.  E hoomaka ana ke kula ma ka la 3 o Ianuari, A. D. 1871, a e hoomau ia aku makai ino o ka Hale Keaka Nika i kela a me keia ahiahi o na ia noa.  E ike ia no ka uku ma ka hele kino ana aku i ke kumu.  Malia paha i kekahi mau ahiahi laelae konane o ka mahina, e lawe ae oia i kaua mau mea paa hana me kana mau haumaua, a nana ae i ka Mahina.  Ua ike no oia i ka olelo Pukiki a Paniolo hoi.  O ka poe makemake ia mau olelo, e ao mai no ia ma ka uku oluolu.  O ke kakaulima, o kekahi ike no ia ana i manao ai e ao aku.  E ninau pono i ka uku a me ka manawa iaia.  E uku mua ia $2.50 , ki@ohi- O na keiki malalo o 14 makahiki, he $2.50 ino k@ malama, a he $3.09 no ka malama malona ae- 474-3m

 

LIO NALOWALE.

UA hie a nalowale mai kuu pa noho aku ma ke kihi o na huina o na Alanui B@ritania a me Puowaina, kuu ho kane keokeo, hao kuni H A me na kaha pea paplua ma ka uha hookahi.  O ka mea e loaa ai a hoihoi mai ma kahi noho, e uku pono ia no.

SAMUEL M. CARTER (KAAKA).

Huina o na Alanui Puowaina a me Beritania.

Honolulu, Ianuari 12, 1871. 376-3ts.

 

HALE PAINA NAPOIONA!

Ua lilo mai i ka mea nona ka inoa malalo iho, na pomaikai a me na pono a pau a A cheong maloko o ka Hale Paina maluna ae e ku nei ma Alanui Maunakea, Honolulu, a eia oia ke makaukau nei e hoomau aku i Hale Paina ma ka uku haahaa loa a ano maikai o na mea e, a malaila hoi e loaa ai ke kope maikai a me na aina i na hora a pau.  O ka poe ai mau, e ukuia i 15 keneta no ka aina.  Aohe kuleana iki o Acheong i koe i keia hale, a ke makuakau nei au e hooponopono a e uku i na aie a pau i ku i ke kanawai e kue ana iaia.

AII LOW (Pake).

Honolulu, Ianuari 9, 1871 476-4ts.

 

Aliona Kauka o na mai Pake!

E na mea i loohia e ka mai Pake, ke kahea 'ku nei o Aliona (Pake Kauka) ia oukou, e hele ae ma kona hale noho, ma Alanui Hotele, a me Alanui Maunakea, a e lona no oia ia oukou, a nana no e hoola i ko oukou mau mai oia ano.  Ua hoi mai oia mai Hilo mai, a na minamina ko laila poe mai iaia, nui ko lakou palapala mai laia, e hoi aku malaila, aka, aole ae o Aliona--no ke kupono o kona ola in a ia wahi no ka ua.  Nolaila ua hoi mai nei ola, a e pono oukou ; e hele koke ma kona wahi, a e loaa no ia oukou na laau maikai, e hoopau loa ai ia mau puupuu ano ino!  E makaala oukou!  a e hele koke i on a 'ia, a e ola no!!  Mai kali ! e wiki!! a e hele a e pakahi, a e hele no a pau!!!  Aohe akamai e ae, oia wale no ! nui ka poe i hoola ia o kela kulanakauhale, ela, no lakou ke noho maikai nei, aole pii hou--Nolaila, e hele ae i on a 'Ia, a e ola no oukou.  Oluolu no ka uku, a e olelo no, no oukou.  373-4ms.

 

UA MAKEMAKEIA

NA ILI MALOO A MIKO, O NA

HIPA a me na KAO,

MA ke kumukuai kiekie loa, a e ukuia e ka mea nona ka inoa malalo iho.  N.A. SANDERS.

Ma ke kihi o na Alanui Nuuanu a me Ka@epa. 476 4t*

 

OLELO HOOLAHA.

E ike auanei na kanaka a pau, o maua na Haku o ka auwai e moe ana mai Punaluu a hiki i Papaakoko, na kapu na holoholena nakiiia, hookuu wale ma ka auwai, a pela no ke kanaka hana ino.  Ina i loaa i ko maua luna, oia o D Kaiewe ; e uku no hookahi dala no ke poo, a o na kanaka a me na P ke i kuleana i ka auwai, i na ua ino ka auwai, e hiki no i ka luua ke hai aku i ka wa e hana ai i ka auwai, a i hele ole kekahi, a o kona hope paha, e uku no hookahi dala.

OKAWAI (Pake).

S. KAAIMANU.

Puheemiki, Koolauloa, Oahu, Ianuari 10, 1871 376-3ms.

 

Noho Lio! Noho Lio!

O NA NOHO LIO MEKIKO A MAKEPONO LOA I humuhumuia me na ili Kaleponi, e loaa no ma ka liale Hana Noho Lio o

DALTON & BLAUVELT,

430-1y* Ma Alanui Moi, Honolulu.

 

KAUKA C. F. NICHOLS.

HE LAPAAU HOMEOPATHICA.

O KE ANO o ka haawi ana i ka laau kupono no na mai

            HUI,

                        RUMATIKA,

                                    MAI PIVA,

                        a me na mai i kaa a loihi.

KEENA OIHANA,--Ma ke kihi Komohana o Alanui Papu a me Kalepa.  E loaa no oia ma ka Hale Hana i ke kakahiaka, mahope o ka hora 8 ; i ka nuina ia, mai ka hora 3 a ka hora 6.  Hale noho, Helu 98, Alanui Beritania.

Honolulu, Dec. 24, 1870.  374 6m*

 

E.O. HALL & SON.

[E.O. HALL A ME KEIKI].

 

NA MEA KUAI LAKO HAO, LOLE,

NA PENA, AILA & NA LAKO KALEPA.

Halekuai ma na huina o Alanui Moi a me Papu.  475 1y

 

OLELO HOOLAHA.

MAHOPE iho o ka la 1 o Ianuari 1871, aole loa au e uku ana i kekahi aie, ke ole e loaa kekahi palapala kauoha mai a'u aku.  AWA (Pake).

Waialua, Oahu, Ianuari 2, 1870.  475 4t*

 

PAI KII ANO HOU!

OIAI, UA HANA HOU AE NEI AU i na aniani malamalama o ko'u HALEPAI KII a maikai, ma

MONIKAHAAE, Honolulu,

Nolaila, ke lana nei ko'u manao, ua ku ia i ka hanohano o ke

PAI ANA I NA KII O NA ANO A PAU,

mai ke kii liilii loa e kupono ai i na kauia wa@i a me na lei a-i, a hiki i na kii nunui ku hale ma ke ano haahaa ka o ke kumukuai.  E kuai pu ia aku no hoi na Kii Pepa o na wahi kaulana o Hawaii nei, na kii o na Moi kane, na Moiwahine a me ka poe hanohano e ae.  H.L. CHASE (Keki)

476 6m  @ Kii.

 

HELU 100! HELU 100! HELU 100!

MA WAIKIKI IHO O KA HALEKUAI NALO MELI o MR. HALEWAI, e kuaiia aku ai na ano lole he nui ma ke kuai liilii a manuahi loa, a @ ke HALEKUAI NALO MELI ae hoi, e kuai @ukania aku na ano Lole he nui wale.

E hele mai a ike no oukou iho a lu-la iho, me na hoomaikai aku i na kanaka Hawaii, no ko lakou kipa mau ana mai e kuai i ua wa i hala ; a ke lana nei ka manao, e hoomau mai ana no oukou peia, oiai e kuai ia aku ana me na kumukuai haahaa loa.  JNO T. WATERHOUSE (Halewai).

Honolulu, Dec. 23, 1870.  473 tf

 

A. S. CLEGHORN.

AKE AKE AKE

KEKAUOHAIA AKU NEI NA KANAKA Hawaii a pau mai

HAWAII A KAUAI,

a me na makamaka o Kona, Oahu, e kipa ae a luana ma kona mau Halekuai Lole, ma

ALANUI NUUANU,

                        MONIKAHAAE, A MA

KA UAPO MAUKA IHO O HALE MAHOE.

Ua hoolako ia e ia na lole o na ano a pau loa, a e kuai MANUAHI, MANUAHI, MANUAHI loa aku ana oia, ma na kukukuai EMI LOA, MAMUA AE O NA LOLE I KUAIIA ma Honolulu nei.  Nolaila, ano ka wa pono e kuai ai, no ka mea, ua makemake au e kuai makepono loa aku i keia mau lole, i pau aku keia mau lole, nolaila, kuai mai aka kahi no ke dala.

            Penei ke ano o kekahi mau lole:

LOLE KALAKOA o kela a me keia ano, no kela a me keia kumukuai.

            Na PAPALE WAHINE nani maoli,

                        Na PAPALE KANE a me ko na kamalii,

LOLE WAWAEKANE o kela a me keia ano,

            PALULE, KAMAA, Kamaa-buti,

                        AHINAHINA PELEKANE.

 

Na Lole maoli keia--manoanoa a makepono.

KEOKEO PIA,

            KEOKEO maoli,

                        AINAKINI,

                                    HULUMANU,

                                                LIPINE KILIKA,

            a pela aku, a pela aku.

E hele mai e ike maka no oukou.

 

He hiki no ia'u ke kena aku a haawi

aku ia oukou i na hoolaulea ana a nui wale, ma ke kuai ana mai ma ko'u mau Halekuai Lole.

Nau no me ke Aloha a me ka Mahalo.

(A.S. CLEGHORN) AKE.

Honolulu, Ianuari 7, 1871.  475 3m