Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 11, 18 March 1871 — NU HOU O NA AINA E. [ARTICLE]

NU HOU O NA AINA E.

~ "2 O , ; Ke kama'.uo a Gamabf.tta me k £ .uiana Ni:pepa. %hi o na - Mai k.i mei knkau mai o ka nupepa £tt * 0 Nu Inkn ma Boc!fnu. i lo.ia u»ai ai ko»» ; kuma 'mimūilio nna malalo iho : *' Uvi loaa i kou iuoa kaknu ke kamail'O kino ann me G;>mi»b<tu. Ua nniuu aku ru , iaia, ma paha e hooioihiia aku ana ke kna ke haawi p»o mui o Parisa. Ua pme m»i oin nie ka ieo hooioi : *j ' " Ina e hauie nna o Farisa, aole oia meu e hooki ai i ke kaua ; in.i e hoopiaWik» ana na Perusia ma ka lakou uihu kumu kiikahi. Aka, uole nae o'u man «o e haawi pio mai ana o Ke nmnao io nej au, e . puhj an\ na k»nak.t i ke kulanakauhal^e ; ! like me he Makao alua la, mamua o ko/j|« : kou ae ana aku e lilo i ka enemi." ' ! ' 41 Aka, iua hoi e haowi pio io ann o I'nnsa, ke ninau aku nei au, iho ia?"' 44 ;Ma ia ano, : ' wahi a Gamabetta, 44 e ha- ! kaka ana no makou ma na oUana »»nn. Eia ( ! no me makou, ke heiu o!e ia ka pnah o Pa-; he hapalua milion» ma ke knhua kaua, n he hnpaiiu miliona e makaukau ana e mo mai, me ke koi ole aku i ka poe i hoo« i kuuia o ka IS7I, a 1 ole ia, o ka ohi ana'ku ; ; paha i ka poe i rnareia. Ina e koi i* ka poe ; • o ka IS7I, e loaa no he 300.000 ; a ina hor ; ! e ohiia ka poe mare, e loaa no he 2.000.000 : ; kanaka kino ikiika. Ke kahe awai mai N nei , na mee kaua mai na wahi mai a p;ju." j No na mea hoi e pili ana ia Enelani, ein ! j ka Ganibetta pane ikaika. " O Beritania,, I ua kuhihewa loa ia, i knn* makau wale ana • e komo mai e uwao i keia kaua. 1 ] I ana ia Farani e hooiiloia i mea kokooluit !p < a ae pu mai hoi e ulupa'wale ia, nolaila, ua ! haule mai a Beritania aku kona hoa'loha hooknhi waie iho no. Ale he mea la, ke, panee lima aku nei o £uropa i ka ikaika o ; ka mana maluna o Perusia, ka mea e haohaoia nei, ua kuka malu piha laua me Ku-, sia. Aole loa hookahi mea ike pono a i ka- . nalua ke olelo ae, iloko o umi makahiki e ; } hiki inai ana, e noho ana o fiusia i Konati-! | nopela, o Perusia hoi i Holani, Belegiuma a ; [ me Tariste ; a o ka m »nn nui o ke ao nei, e jakaa pu ia aku ana inalnln o kela mau ma- j i na. Ke haka ioa aku nei C7:ar o Kusia i J ka Hikina, i na panalaau o Beritania. Ke ! ! inanao nei au iloko o'u iho, ua ike na kana*! i ka Beritania i ko lakou hewa nui, a e hoo-! j paakiki paha auanei lakou no na Kuhina ka i hewa, ina e halawai ae ana na ahaolelo." i | lia Napolioua maiuuu o ke KAI'A. Ma kn la 28 o luini, hunnu*knnknu ihn i la ka Einepem Nnpolion i e hele kin»> i ke knua, mai Sana Ao (Clond) nku. a ! hiki kino ;ikti la oia nm Mezn. m» ia nu- > ina )a hookahi no, a kiikulu iho la i knna | tvahi iioomoana uialuilu. Mamua o kona i iiaalole ana iho. kakau aku la oia i keia | palapalu malalo iuo, i ka Alihikaua Nui I o na koa Kiui Lahui o Pnrisa, i ka i ana | nku : ; " E Kuu Alihikaua Aloha:— | Ke noi aku nei au ia oe inu ko'u inoa |i'io, e hoike aku oe imua o ni KoaKiai j Lahui o pehea la ka nui o ko'u |hclu ana oku maluna o ko lakou oloha (aina a me ko lakou paulele ? I ka wa o'u ie kokoke nei e hele kinoaku i ka Puali | Kaua Nui ma kn Hikina, ua hooiaio au ! iloko iho o 4 u, i ka helu ana i ko'u liilinai ; nui maluna o na Koa Kiai Lahui o Pan- ! i ko lakou ikaika e hoomalu i ka ma* . luhia maloko o Parīsa } a e hookupu hoi i ' na kokua no ka maUma ana i ko ola o ka ; Emepen Wahine ke Poo Aupuni. Ke haupu mai nei iloko o'u e hoopuka aku, . o ka iioohiki ana a kela mea keia mea f pakihi iho e like me kona ikaika iho, oia : ka mea e pakui hou mai ai a mahuahua ka pakele o ka atna." Haalele iho la ka Emepera, a holo aku la i Mm. Mamua o kona !awe kinoana ae i ka puali kaua nana e alakai, hoopuka ae la oia i ka olelo kuahaua malalo iho i . na koa : ** Ena Koa :— I hele kino mai nei au, e lawe ae i ko'u 1 kulana mawnena o ko oukou poo, e pale | aku i ka hanohano o ka lepo o ko kakou

! aina. - Ke hele net oukou e iiakakd aku me kek&hi o na lahui oi !<>a o Europa i ke ; uka, o na «iinn e ne i like ko * kou wiwo ole me ko keia, aole e hiki ke[ ku mai e mokomoko pale aku i ko oukou; 1 ikaika. Pelii iio ih i keia 1«. O ke k )- ii.i e iik.»m ictM hii'», e liniii n e p.iaki. ki ioi ann, no ka mea. o konn mau paam keaka. e ūlaiia nna ia e na keakea kiki, a i h«;le a manoanon i na papu ; aka hoi, he mea <>ie ia i ke alioniīi o n;> kf>u : o Af<*nka, llalia a nie Me.«iko. E ike hou ananei oukon i ku ouno o ko ka puali koa F«rani, i hiki ke p.ile meka oiaio. i nwiiiia me ka manao paa o ka haua ; i hookumui.a e ka wiwo ole ; a i hoopaaia fe !\C aluha aina. Ma nn wahi a pau a ; kakou u keehi aki! ai ma o aku o ko ka- | kou fiaSena. e loaa auanei ia kakou na aianui lauakiia i helnia e ko kakou mau , makua ; a ia wa, e lioiKe ae ai kakon, ua like kakou me lakou. Ke hahui uei o Farun» mahope o oukou me na pule hoo- ; mau ; u o na maka a pau o ke ao nei, ke haka mai uei maluna o onkou. Mai luna o ka kakou maii lanakila, e kau ai ka hoailoua o ke kuokoa a me ka malu- : malania. E na koa, e Inwe kekahi i ka : [ hana a kekaiii, n e noho pu nuanei ke ; Akua o ua kaua me oukou." Ke i no o fcu vm\ i k» i\\\ ma ka ike n keknhi kon <ieremania mn .Me/a. Aia ! he punpun i ku mai nei ma ka ; umanma, e hneiiae ana i ke kino, he hi- : na ana u>e Ua uwn nui a me ka ehaeha • lokuloku—na o au i waiho ai kekahi o i , > ; na mea ola, i mohai make no keia la hoo-; kahe ko!u> nui. O ka mea iiuin a'u i ike , ai, o ka huhu ; a o ka lua, ka leie o ku ; oiii i na wn a p.m, e pahu ae ana la ko'u kino a pueliu lulii. no ka meu, i ka lioo- > maopopo iho i ke o o ke kani o ka j)oka, ; me he me.i la he popo ua pilia i ka pan- ' da kai loko o'u. Aohe i iiuim iho, ko- ; kolo mai la ka eha, a me ia i hnhai pu mai ai ke kokua ole ia mai a me kn hiua ! wnle aii'i. 0 ! pehea la ka weliweii o ia mau maiiawa ! Mahea la ko'n wahi i j ku mai ai, a pehea ia k »'u eha ana : Ao- ! le loa e hiki ia'u ke haku ae i ku mnnao; ! a manao wah; iiio no au iloko o'u, aohe' ! e hiki ke oni ino. Ike aku la nu i ko'u ; : pa [>a koa b>talioni), ua nalownle mai ka ike eku a ko'u muu maka, a waiim wnle ; iho la au i»wau wale iloko o ka weliweh,; mawaena o na haiulu aua a me na koele ana a na poka, ka tnea e piuapinai aua ' ka hauie makawalu anu mai maluna o ka i iii o kn honua e poai aua la'u. Me ka i ehaehu nui, ka uuku ae la koNi poo, o ! ike aku la an mahope o'u, he elnn mau | koa e lawelawe aua i ke kolu o ua kana- | ka i ku e like me a'u, a e waiho ana no | hoi ma ia kahua hookahi. ; ■ He mau meu e ae no paha kekahi i ; puka ae ma ia manawa, aka, aole e hiki ! ia'u ke hoike aku ; o ka mea waie no e 1 hiki, o kuu uwa ano me ka (eo nui, e ko-| p ktia ! e kekun !! e like ka nui o ka leo, | me ka hiki ia'u ia manawn eehia. A ma- : hope wale iho, o na inea elua a*u i ike i aku ai, holo mai la )aua i o'u la, me nai i < helehelena olioli. Ninau koke aku la au , i ke Kauka a me ke kanaka nana e lawe- ' lawe ka poe mai o ko'u papa koa. O ka ninau mua, "Aia mahea ou kahi i eha?" ; : O ka mea hiki wale no la'u ke pane aku, ; o ke kuhikuhi ae ina kahi o ka eha. Ua ; wehe koke ia ae la ko'u aahu, a mawa i ena knnu o ka umauma, loaa iho la ka - puka nui e kahe awai ana ke koko, ka| ; mea hoi u ke Kauka i wikiwiki iho ai i i ka wahi, a hoopaa i ke kahe ana o ke ' koko. Ke hihio mau mai nei no na po- ' ka ma kahi kokoke mai ia'u ; he ku ana . ua ka poka i ka papale mahiole o ke ka- { uka ka'u i lohe. aka, ua ku pu mai la no ; me ko'u hma. 1 ī | Hooho hou ae la au, Ku hou mai la ! \ Me ka nawaliwali, hoohuhia ae la au e l nana i kahi i pukaakuai o ka poka, aka, eia ao nae ke waiho la oo iloko o kuu kino, e kokoke ana i ke kuamoo. Mahope iho, okiia ae la a moku. Ninau koke

ae ia au, 'Henui loa anet ka eha : ivAohe nui lon," wahī ake Kauka. Ke luā aku «ei au ia oe, e Iwi mui oe i ka oiaio. | Pane hon iho no ke Kauka, at ftohe< iioi j loa." No ka hoike ana mai, aohe nui loa o kn eha. me kn hiinoi*«lo H«ki." akahi no a hielae mai la na mannolana. H«ioho hou ne ta au, 'E ke Knukn. nia kekahi eha ma ka lima. ? Hnii koke ia iho la, noiie nne i loaa. no kn mea, ua pa hhi wale mni h no kn pokn. a uli iho la kahi 0 kn ih i pa mni ni, n luu loa nku la iloko o ka lepo tne ka h«na hewa ole m»i. Hohoia hku la au i ko'u hma nloha i k<> n me na kauaka lawelawe. na men a'u i kauoha aku ni. e hni koke aku 1 liuuolelo i ko u ohana. Aohe uo i aknkuu iiio kn halulu nna mai onn pokn ame ka hihio nna iiih a mauuei o'u. hoomoe malie mai la ke Knuku īh'u muluun o kuu koloku. me kuu mahiole i hookomoia u p»n ma kuu poo, i mea e kenkea aku ni i kn haule nun mni ana hun hekiii poka. Pela wnu i moe hookahi ai me ko'u mau munao, mawaeua o ua uhi ahi e ouka nun, malia palia no hookniii hoia ame ka hapa. O ko'u mau manno a pnu ia wu e nui loa mni ona kn hui, o ke kau o na maka, e ake o ka ike aku ikn ohnnn. A hala in mannwa eehiu, mna iho lu au i ka moe aua o ka eha e poai nna in'u. A mahope loa o ke Iwili loihi nnn, hiki mai la ka papa kon kana e mniaina i ka poe ehu, a lawe hku la ia'u. Na Uaunaeh 4 ma Rouia, > i■ Mailoko mai o kekohi nupepa, i lonn mni ai ka m mlelo o ku iuiuuaele maloko 0 Roma, a ke waiiio aku nei makou no ka po:iiaiL'ti o ku poe heluhelu, i ike iho ai oukou i ka hopena o ke knnaka i hookiekie ae laiu iiio, he P.niiiiaknhaka no ke Akua mn ka iionun: Hauie mai ia he pokn uui mnmun o kn hale kaiii umiumi o ka Pope, e ku ann ma ke nlanui, mawaena o ka Papu Sana Angelo a me Snua P< iero, n paliu ae la na apuna, n iieie u<ni ia kekahi poe hoohauu.iele, u hooweiiweii i ka poe e laweiawe ana mn ke kunhu (s:icristans) o ka hnlepule, me nn iiie oioi. Kipeia ne In he poiiaku i ka puka nuiani nnni waihooluu auo e. e hoike ana he Uhane Heinolele. ka mea i ikeia aku uu iho mni la ; a no kn nui io.i o ka hoinoinoia mni o na Kahuna haahaa ('c»nons) o Sann Petero. nolaila, uh makuu iakou, a puka aku la mn nn puka mniu. Komo mni ia kekahi poe koloiie iuo, (rascil) a pupuhi wale iho ia i nn hurtcri ihoiho kukui e aa poai nnn i nn lua o nn Apokolo Petero a me Paulo. O ke Kahuun keia o ke Kula Beiegiuina, i kona a-e ana ae mnluua o ke aiapii mnluun o na pou, pa mai ia oia i ka poiiaku i nou ia mai, a hauie iho in ia pau ka ike. Komo mai ia hoi kekahi kanaka kolohe e wale no iloko o ka halepule, e puhi ana me ka hika kika i ka waha, me ka hae, a kukuiu iho ia iaia mamua o ka halepule, i ka wa e haipule ana o loko oka luakini. Ukiuki ioa iho la kekahi kanaka himeni, o Monsignor de Merode kona inoa, puku mni la me kona huhu mai ka papa himeni mai, □ kui aku ia i ua kanaka puhi kika ia. Lele mai la kekahi poe Kahuna e ae, a kipaku ia aku la ke kolohe iwaho. Oka nui o keia mau hoohaunaele liilii, ua hoikeia aku la ia Kalinela Antoneili t ko ka Pope Kakauolelo, & ua hoike koke aku oia i ka lono i na Kuhina o na aupuni e, 1 ka hana a keia poe kanaka hoohaunaeie. Ua miki mai la ia poeLuna Aupuni, e kukakuka pu me ke Alukoa Itaha, Gen. La Ma<nora t a koi ikaika aku la iaia, e huli koke i keia poe. Ua kauoha koke ae U ke Generala, e hopuia ka poe kolohe. Ua nui ka poe i hopu ia. O keia mau hoohaunaele ana nae, ua lilo ia i mea e hookaumaha ioa ai i ko ka Pope manoo. A wahi aua Pope la, i kekahi oka poe i hele aku e ike iaia, u Ke ina kau nei au, o hookikina ino mai auanei lakou la'u, e haalele ia Iloma, a e hlo

h«n> nvii au»nei ta » mea l»t>o{»!hr»ia iu»u I ko ? u kaumaha." \ M» ka Ki 1 t> Okal*»lm knknu pata{«»la «ku l(i ko Mea Hemolele ka Pol>e. ma o ka Amabuscttlurt nkn o ka Moi o Per«;s:a, um ke a!o alii o K*>tiī;i, e ninau i»tn\o nki» i ka manao im kahi lioommnn o kn Moi o Perusta, m>» Yasetio, pehei U k<>na mnnno, n«i ke kt»ku;i n»ni i ka Pope. e mnlama i kon?i msn h inohnno kiekie a p«u, ke Hian»n ia e hi»aie!e ii R<»tna, a aea aku ma kekain wahi e. 0 ka Inno terrg<nima malaloHio. at»le no paha iu he men e knnaiun ia hi no kona «uaio : A<i ka Amabasadoa> i ke Kuhikuhipuuone o Oemnania Ihii ma l'aseih\ Ua niiinii mai nei ke Kakauoleln Kalinela o ke iui|mmii, ina he mra hiki i ke kau nua aku n na maka o ka Pope, inaluua o ke kokua «n» n>i«i n Ke .Mii Ka M«» o Pvrusia, e ni«)ama ia k«uia iiihii hanohano pili honua a pau, me ke kenkea o!e ia, ke manao oia e haalele ia Romn. Me he mea ta ma ka manaoi«>, e nui ana ka haunae!e, no ka mea, ua noi mai nei nn mana aupuui o llalu, o haalele koke in o Quirinal. Ona hale oiiiana keia oka Pope a me na mea a pau e piii ann i ka Pnpe, uu paniia ; a eluu mau Kalinela e «olio nua iloko o ka llale Aiii o ka Pope, ua kauoha koke ia moi. e liaalele iho iloko o na hora he iwakolua kumamaha, a e puka aku a liele lon, i kaawule ai ka haieuo Gen. La Mamora, ( Alihikaua Ualia) e komomai nin nuho iho. Ua maIkaikai pu ia aku hoi ka hale ona knne i hoanuheia e ka Pope, no ke kumu e hulua ka poe Z >uaves. Ooi'NA ARSIM.' f Ka pane a Couna Bisimaka, i ke teicg.irama maluua ne ; V«scile. J\a ke Kuhikuhipuuone o Gercmania llui.ika Amabasadoa ma Iloma—O :ka Inlani mua o kau lono teicg<irama onehinei, ke pone »ku nei nu e like me ko ka Moi makemake, ma kaaeana nku. ,U« hoounaia aku nei kekahi lono teleg.irama i Fero!ena no kein ano. 1 V. Bisimaka. Eia mnlnlo iho ka lono waea i hoounaia nku i ka Aimtbas4<io3. ma ke kulanakauhaie niu u ilalia ma Ferolenn : "VaBeile. Aa ke Kuhikuhipuuone o Geremunia Hui, i Aa Amabusadoa ma Feroleiut— Ua ninau mai o Kaliuela Antonelli, i ko kakou Amai>3.s.Kioa ma Roma, ina pnha ,he inea hiki i ka Mea Hemofele ka Pope, ke haka mai kona mau maka maiuna 0 ke kokua n ke Aiii kn Moi, ke makeuiake oia e haak'ie la Roma, a hele nku, ' e mal tmaia nnei kona inau hanohano a i, pau, a e ne ia anei oia e puka nku me ke keakea oie ia. >| Ua kauoha mai nei ke Alii ka Moī 1 ia'u, e pane aku i keia ninau, rna ka ae anaaku, e malama ia koaa hanohano. 1 Ua lioohulua ka Moi e na manaomaikai, >; he mea |>ono i ke aupuni o Inlia, e hoo►'kuu laelae aku i ka Pope, i kona kunkoa ' a me kona hanohano, u e mahaloia oia - malalo o na hwponopono ana a pau a 1 halia, ke makemake ka Pope e hoonee aku i kona kulana hale ma kahi e. Ke ' kauoha aku nei ka Moi ia oe e Ka Mea 1 Kiekie, e hoike aku i keia ine ka hopohopo oie. Aohe i manao Ke Alii Ka ■ Moi, ua komo ke Aupuni o Geremania 1 Akau iiokoo keia hana, mamuli o ke «no * hooponopono aupuni, a hooweliweii oku i na hana piii aopuni o na aupuni e ae, ■aka, ua manao ka Moi, he hana ia uona * |iho, aua manao hoi oia no na Kalohka «na Geremania Akau, he £umu pono e ;komo mai ai, i maiamaia ka hanohano o 1 ; ka Pope ame kona kuokoa, ke Poo o , ka Eka!esia Kalolika. 1 V. B»shiaka." : s Ua loaa mai i keia te!egararna maluna 1 ; ae T he pane mai ke aupuni mai o liaha, je oieio ona, u Aohe mea kanalua i ke aupuni, ka malama ana oku i ka hanohano |a me ke kuokoa o ka Pope."