Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 16, 22 April 1871 — Page 2

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Gloria Vlachos
This work is dedicated to:  Na Lei Hulu I Ka Wekiu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            Ua hoopuka ka nupepa pili aupuni kipi, e lilo ana na kanaka kino ikaika a pau i mau koa no ka aoao kipi.

            Ke pihilolelole pinepine mai nei na luna aupuni o ua poe kipi nei o Parisa, i kela a me keia la.

             Ke hoolaha mai nei na koa kiai lahui i huli mahope o ka aoao kipi, i nui ke aho e na kamaaina, e hoike ia oukou iho he poe puni kuokoa, i ka wa e hiki aku ai kakou i ka huli ana a pau i Ripubalika.

             Ke pii mai nei a mahuahua ke ano kaumaha o ka noho ana maloko o Parisa. Ke haalele la he 160,000 poe i na la he umi.

            Ua hana malu iho nei ke  aupuni hou o Farani, he "Commune" ia lakou, a ua hookohuia he ehiku mau lala o ka mana nui, a ua maheleia hoi i eiwa oihana nui; Oihana Waiwai, Kaua, Kanawai, Malama Ola, Hooiaio Maoli, Naauao, Paahana, na Aina e a me ko na Luna Nui iho.

            Ua ano lolohi ka halawai ma Barusella, no ke kukakuka kuikahi hololea mawaena o Farani a me Geremania, a no ia kumu, oia paha auanei ka mea e hala aku ai mahope o ka la 1 o Aperila, i ka uku ana mai i ke 50,000,000 hapaha farani i hooholoia ai. oia ka wa e uku ai.

            Ladana. Mar 30 - Ua make ka Moiwahine o Suedena.

NA LONO KA LA 31.

Parisa. Mar 31 – [Ma ka, waea "'Elele."

            Ua paa pono iho nei ko ke aupuni manao no ka hele ana aku i Parisa. E nee aku ana ua koa ma kela wahi keia wahi, me na Geremania ma ka lama Montmartre a me Berri. I ko ka poe kipi lohe ana i keia manao, hooholo iho la lakou e hele e aku i Vaseile i keia po, me na koa he 30,000. ma ke ala aku o Maurtouge, kahi i kukuluia aku ai na koa hele wawae. Ina e piha pono aku ia wahi. o ko lakou hele aku no ia a hoopau i ka Ahaolelo. O na kanawai hou i hanaia iho ai e ka poe kipi. ka mea nana i paipai mai i na kanaka, a ua hele lakou a piena.

            Ua hele oloko o Parisa a kupilikii e noho la.  Ke oleloia mai nei, ina e haule pu ke aupuni o Thiers, alaila. o ko na Geremania komo hou mai no ia a lawe ia Parisa.

            Ke hoopuka e mai nei no na poe kipi, e wanana leo nui ana, he Ripubalika puni ko lakou makemake.

            He manao ko Balanqui, e kuai paha auanei na Kuhina o ka peo kipi ia Vaseile i ka Hui Anglo-American, no 400,000,000 hapaha farani, a ia Sana Ao, no 800,000,000 hapaha farani, a ia Fontinbleau, no 500,000,000 hapaha farani.

KA NEE ANA O NA KIPI I PARISA.

            Ladana, Aper 1 - Ke hoea mai nei na lono, ua hiki aku la na koa hakaka o ka poe kipi ma Neuilly a me Sana Ao.  O na puka nui a pau o waho o ka pa nui o Parisa ma ka aoao komohana, na pau i ke paniia.

            O ka holo ana o na waen olelo mawaena o Parisa a me Vaseile, me na lawe leta, ua papaia.

            Ke olelo mai nei kekahi palapala ma ka nupepa Manawa o Ladana, ma ka Poahlima e uku aku ai o Thiers ia Geremania, he 500,000,000 hapaha farani.

            Ua noi aku nei ka peo kipi i ka Alihikaua nana e malama nei i na Perusia mawaho o Parisa, e haawi pio mai i ka papu Mnt Valerien. Ua hoole mai oia.

            Ua ae ia mai o Thiers, e hoopuipui ae i na koa kiai o ke kulanakauhale o Parisa, a hiki i ke 80,000.

            Ua paniku ia kekahi mau nupepa o Parisa e ka poe kipi.

            Ma ka noho ana o ua luna o ka poe kipi inehinei, ma ko lakou halawai, ua manao lakou, e hoouna i ko lakou mau luna aupuni i na mokuaina o Europa.  O ka lakou nae i manao loa ai, o Perusia ka mea i ike ale ia kona manao.

            Ua hoolaha hou ae nei ke komite o ka poe kipi, e koho hou na koa i na aliikoa a lakou i manao ai he kupono.

            Parisa, Apr 1 - Awakea - He huikau ana ko na koa o Gen. Ducarata me na koa o ka poe kipi, ma ke alahaka o Sevrte mehinei, a ua ku wali na koa o ka poe kipi i ka ponei,. no ka maka'u o lele kaua ia mai.

            Ke houpuupuia mai nei. he mokuahana ka ko na lala o ke Komite o ka poe kipi. a ke hele loa iho la e nele i ka mana ole.

KA HOOWELIWELI A BISIMAKA

Ladana, Apr 2 - (Ma ka waea "Elele")

            Ua hoike aku nei o Bisimaka ia Thiers. ke poo o na luna aupuni o Farani. ina aole e uku e ia mai na uku mua i hooholoia mamua ae o ka la 16 o Aperila, e komo kino aku ana na koa Geremania he 80,000 ka nui, iloko o Parisa a lawe ae, a noho malaila e kiai ai a pau ka aie i ka uku ia mai.

            Ua hoopuka ae ka nupepa Official Jounal o ka poe kipi o ke kumu o keia haunaele. no ka makemakeia e kukulu i kahua paa palahalaha a hohonu no ka Ripubalika me ka nee ele.  No ko Parisa lilo ana i alakai no ka Ripubalika. e mau no oia i poo noka aina holookoa a  pau O Farani.

            O na koa kiai o ke aupuni ma Vaseile, imua o Parisa. ke kokoke loa mai la. Ke hiki mai nei na koa kokua a nui mahope o ke aupuni.

            Ua haawi wale aku la ka Banako Malama Dala o Farani, i 3,000,000 hapaha farani i ka poe kipi, i pakele ai mai ka hoohaunaele mai a ka poe kipi e pue maila i dala.

            Ua noho ae la ka puali koa o ke aupuni ma Vaseile ia Sana Ao a me ka laina o Seine.  Ke eleu nei ka paikau ana o na koa o ke aupuni no ka hele i ke kana.  Ke hele aku la o Vaseile a piha i na kanaka.

            He 16 ka nui o na lala o ke Komite kipi o Parisa i haalele mai, a ua hoolaha ae ka poe i koe iho, e koho hou na makaainana i pani no lakou.

KE KAUA NUI MA PARISA.

            Parisa, Apr 2 - He hoouka hakaka ikaika ana i keia kakahiaka. mawaena o na koa o ke aupuni a me ka Ripubalika.  Ua kokoke paha 2,000 poe koa kipi i hele aku i Courbevoie, a halawai mai la me na koa aupuni ma Foresteres.  Holo ae Kapena o na koa kipi maluna o ka ho me kona papale kapa. e manao ana e olelo aku i ua koa. a ia wa i kiia mai ai oia e kekahi koa Zouave, a make loa iho la oia.  O ka hoomaka mai la no ia o ke kaua nui, a lilo pio aku la he 5 poe kipi. a ki pu koke ia.  Na na pu o ka papu o Fort Mont Valerian i pulumi ae i ke alanui. a holo aku la ka poe kipi.  He 25 poe kipi i make malaila, a he nui wale aku ka poe i eha.  I ka hora 1 ka pau ana o ke kaua.  Ke paa la no nae na koa lahui ia Porte Maillot.  Ke awiwi mai nei na bataliona pukumalu, ke kakani mai nei na mea kaua. a ua kukuluia ae la na kanaka ma na kaupale o ka pa nui o Parisa.  Ke hoomaka mai nei ke pioloko o ka kulanakauhale.

            Ma ia la hookahi no, kakau maila kekahi mai Vaseile mai, penei:      "Ua hiki mai ka hakaka.  He elua man papa pukuniahi e nee nei nei imua o Parisa.  O na alanui a me na wahi akea. ua makaukau. Ua ae aku o Bisimaka e hoomahuahua hou aka i mau koa Geremania a kokoke i Parisa; a ke olelo mai nei, ma aole e malu ka haanaele ma ka la 13. e komo mai ana na Geremania.

E HOOPII I NA LUNA AUPUNI O KEIA WA.

            Ladana, Apr 3 - Hora 1 p.m. - Ua hoopuka ae nei ke Komite o ka poe kipi, he olelo kuahaua, e hoikeike ana imua o ka lehulehu, he kupono ke kaikaiia mai o Thiers, Favre, Picard, Dufour, Simona a me Pathlow imua o ka Aha Keikei o ka lahui, a e hookolokoloia. me ka hoomaluia o ko lakou mau waiwai.

            Ua hoopuka hou ae ua poe puni hoohaunaele nei, he kanawai e hookaawale ana i na mea pili aupuni, mai na mea pili hoomana mai.

KAUA NUI NA AOAO ELUA.

            Parisa, Aper. 3 - Hora 6 a.m. - He 100,000 na koa o ka poe kipi a me 200 pukuniahi i puka aku mai Parisa, ma na mahele ekolu, ma ke ala aku o Montrouge, Issy a me Rueil.  O lakou a pau e hele ana i Vaseile.

            Parisa, Apr 3 - Hora 12:15 p.m. - Ke hoomaka mai nei ka papu. Valeriean e ki poka pukuniahi, ma ka elua poka i kela a me keia minute.  Ke kani mai nei hoi na pukuniahi ma kauwahi ma Mendon. Ua nui loa ka make o na koa kipi mai na poka pahu mai o ka papu, aka, aohe nae he mea oiaio loa i loaa mai.

            Vaseile, Apr 3 - A po keia la. he kaua nui kai hooukaia mawaena o na koa aupuni malalo o Vinoi a me na koa kipi he 100,000 malalo o Bergeret.  Ma na wahi a pau i hooukaia ai ke kaua, he auhee wale ana no ko na poe kipi me ka make nui.  Ma Mendon, ua kaawale aku la o Bergeret me Flouren. me na koa he 35,000 a ua oki pu ia laua, a o ko laua haawi pio wale mai no ka mea i koe. a i ole e hakuka ana laua me ka manao ole i ko laua hanu. a okiokiia iho i ke kakahiaka o ka la apopo.

            Ua noke mai ka papu o Valerien i ke ki ia Reuil. a o na papa pukuniahi lewa hoi ma Mendon, i na koa kiai lahui o ka poe kipi, e puka ae ana maii Issy a ma ke alanui o Vaseile.

            I ka hora 11 ½ o keia la, ua telegarapa aku o Kanela Bourgoni, i ke poo o ka poe kipi, ua hui ae la o Bergeret a me Flourens, a ke kikihi la i Vaseile.

KA HOOMAIKAI A KA EMEPERA UILAMA.

            Balina, Apr 3 - Ua pane aku ka Emepera Uilama i ka hoomaikai a ka Ahaolelo iaia, e aloha aku ana ia lakou. no ko lakou lokahi a me ka hilinai: hoomaikai aku la hoi i ka wiwo ole o na koa Geremania, a kuhikuhi ae la iluna i ka lani, no kana alakai pomaikai ana iloko o na popilikia o ke kaua. O ke kulana o na Farani, ua aie ia i ke kipikipi o na makahiki he kanawalu - a leha aku la hoi i ko na kamaaina Geremania manao e noho la ma Alasace a me Loaraine, malia paha ua anoninoni na manao, aka, aole nae paha i mokumokuahua loa. i ka wa i hui ai keia mau mokuaina me Farani.  I ka hoopau ana o ka Emepera i kana olelo, a puana ae la oia i kana pane hope. penei": "Oaia. ua elemakule Au. o Ka'u wale no i kukulu iho nei no ke aupuni Emepera ma Geremania, o ke kalua, a na Ko'u mau Hope e hoolaumania loa aku".

OLELO KUAHAUA A KA POE KIPI.

            Parisa, Apr 3 - Ua lele kaua ia mai nei kakou e ke aupuni o Vasiele.  He misiona na kakou e paa aku ai i ke kulanakauhale a me ka helu aku maluna o na kokua mai a ka poe kamaaina.

            Parisa, Apr 3 - I ka hora 4 o nehinei, he nui ka hoomakaukau ana o ka poe kipi, a maalo ae la ma Neuilly.  O lakou a pau, he 50,000 poe ikaika.  O na Generala Bergeret, Flouren a me Minotti Garbaladi na alakai.

Ka Nupepa Kuokoa.
3,000 pepa paiia. Edition, 3,000 papers.
PUBLISHED  EVERY SATURDAY - $2.00 A YEAR.
HENRY M. WHITNEY.
Publisher and Editor.
(Luna Hoopuka.)
JOS. U. KAWAINUI.
Associate Editor.
(Luna Hooponopono.)
HONOLULU, APERILA 32, 1871.

KE KEIKI I MAKEMAKEIA.

         Ma na kulanakauhale nui, na ike pinepineia kela mau hua e kau ae la maluna ma na puka aniani o na hale hana a kuai, a o ka poe i noho a hala na makahiki he kanaha, ua ike lakou i na hoa o ia ano.  Aole o na keiki molowa a manaka ka i makemakeia, aole no hoi o ke keiki hoopunipuni, a kuamuamu a naaupo, aka o ka poe naauao a hoopono.  E like me ka loihi o ka manawa a ke keiki e paa ai i ka hoopono a me ka naauao, pela no auanei ka loihi o kona kii pi. nepineia mai e hana.  No ka mea, o ka poe mea hale kuai a me na hana lima e ae, aole e ole ko lakou imi i kokua, a o ka lakou nae i makemake ai. o na kokua maikai loa a pau e loaa ana ia lakou.
         Nolaila, ke kukala aku nei makou i na keiki, e noho naauao a imi i ka wa opiopio, no ka mea, mamuli ikeia mai oe he hoopono a he naauao i ka wa e pii ae ai i ke kanaka makua.  E hoomanao mau hoi i ka noho ana hoopono. no ka mea, o ka mea e lawe i ke dime, i ke dala paha, a i kekahi mea e ae paha mai kekahi mea mai me ka hoihoi ole aku i kou wa e uku ai a ano hoopono ole paha, aole makemakeia e haawiia mai i ka hana.  O ke kanaka hoopono he kii hanohano ia no kona Mea nana i hana.
         O ka mokuahi Nevada i ka mai nei ma Honolulu a holo aku la i Nu Kilani i ka Poalua iho nei, he moke ia no kekahi haole opiopio o Uwepa kona inoa.  O kona makuakane, ka ona nona ua mokuahi la, a ua hiki aku kona waiwai i ka $5,000,000 - ua oi aku ia mamua o ke kumukuai o ka mokupuni o Oahu.  O keia keiki opiopio nae, aole ona hilahila iki i ka hele e hana iloko o ka pa kapili moku o kona makuakane a hoomaamaa iaia i ke kapili moku ana.  A i kona wa i ike ai oia i ke kapili moku ke hoouna nei kona makuakane iaia e holo i Nu Holani e malama ai i kona mau moku lilo nui.  No ia mea, ke olelo aku nei makou i ko makou poe opioopio mai hilahila i ka hana.
         O Kolonelio Vanabila, kela haole waiwai o Nu loka, ka mea e paa nei he $100,000,000 kona waiwai, a kapili i mokuahi nui he $1,000,000 a haawi aku i kona aupuni i ka wa kaua kuloko aku nei, oia hoi ka mokuahi nani nana i hoihoi mai i ko kakou Moiwahine alohaia Emma Kaleleonalani, he eha makahiki i hala aku nei, ua hoomaka ia i kona imi waiwai ana ma ka holoholo ana maluna oke kuna.  O kela Kilo hoku akamai o Amerika Huipuia o Beniamina Feranakalina, he wahi keiki pai palapala ilihune.  O keia wahi ona miliona ilihune, ua imi i kona ola ma ka ohi welu ana a me na pepa nahaehae ma na alanui o Ladana.
         O kela Rabati Burns, he keiki hana palau ia.  o Uilama Hoonaueueihe, he keiki na ka hana pela moe.  O Cadinela Woolsey o Enelani, he keiki na ke kanaka kuai io puaa.  O Kolona, he keiki hana moe.  O Ioane Astor, ka mea i make, ua oleloia, ua lilo iaia ka akahi hapaha o ke kolanakauhale o Nu Ioka, he piepiele ohia kana hana ma na alanui o ia kulanakauhale, i loaa ai iaia kona ola kino.  O Alekanekoro T. Kuene, ka ona miliona waiwai o Nu Ioka, i kekahi manawa, ua hoolimalimaia oia he keiki polomi hale kuai.
         Aka, o lakou nae a pau, he poe hoopono wale no, a o ka poe nana i hoolimalima ia lakou, ua alohaia e lakou, a kokua ia lakou me ke dala e hoonaauao a lilo i mau kanaka nui, kaulana a waiwai.  No keia mea, e hoopono; e hoonaauao: hoopololei a e lilo auanei oukou i mau alakai nou iho.  kou ohana a me kou aina.  Ina e ike oukou i na hoolaha o keia ano a ua loaa na hoopono maluna, alaila, aole oukou e nele ana i ka hana.

KE KULANA MA FARANI.

         Mamua iho o ko na Geremania lanakila huli ana aku o na alo e hoi laelae i ka home, mai ka lepo aku o Farani. ua hoomaka ae la mailoko ae o ka puuwai ponoi o Farani. he mokomoo kaua ana, e hukihuki ana i ke aupuni i o ianei - a i ole, o ka mea pololei paha e kapaia aku ai, o ke kukulu ae i aupuni.  Aka, o ua Farani nei, ka aina i noho malalo o na ano aupuni like ole i ikeia, eia i keia wa, ke puhiia la e ke au o ka manawa, e kuoe me ke aupuni ole.  Ua ku ae la na makua. kaikuaana, kaikaina e luku ia lakou iho.  O kela mamo alii keia aoao hoi, i ike i ko lakou ano i ka wa a Farani e hoomalu pakahi ana i kona manawa iho, ke aia mai nei e paa i ka hoeuli o ke aupuni.
         O ka mea i lohe mua ia o keia poe, o ka Ohana Alii Borebona, he ohana i ike nui ia, ia ka hoomaka ana o ke Keneturi umi kumamaha, a ua pili mai ia lakou ka noho alii o Farani, ma o kela Farani kaulana mai o Henere Navarre.  He eono o kana mau mamo i noho ma ka noho alii o Farani, ma ka laina pololei. aka. o ka hope loa nae o lakou, o Kale X., he'lii i kipahuia i ka haunaele o ka 1830.  O kana keiki. o Hanare Kale Fadinana, ke Duke o Bodeau. ke Chouna de Cambord, oia ka ka aoao Borebona. e pue nei i hooilina no ke Kalaunu o Farani, malalo o ka inoa Henere V.  O ua Couna nei, he kanalima na makahiki a oi, a ua noho oia ia ka hapa nui o kona mau la ma Helevitia, kahi ona e noho nei me kahi kuonoono nuku.  Aka. o na hiohiona o kona hookokoke mai e kau ae ma ke Kalaunu o Farani, he mamao loa.
         O ka lua o na mea e nunuia mai nei, o ia ka Ohana Alii Ohana. he lala opio no o ka ohana Borebona, ua neeaku ka pili mai ke Duke mai o Oliana. ke kaikaina o Lui XIV.  I ka makahiki 1830, o ka mua o ua ohana la i lilo ae i alii. o Lui Pilipo; a i ka 1848 no. mahope o kona noho alii ana. he 18 makahiki, hookukeia aku la ia.  O kana moopuna Lui Pilipo, o ke Couna de Parisa. he kanakolo kumamalua kona mau makahiki i keia manawa, oia ka hooilina o ke Kalauau e koi nei ia poe. He aoao ikaika no keia ano. aka, i ka wa kaua iho nei, ua makemake lakou e komo mai e kaua pu. aka, ua papa wale ia e ke aupuni kuloko.
         I keia la, me he mea la. o ka aoao Bonepate, ka ikaika ma ka ike aku, ke haliu ole aku i hope a wae iho i na ino i hanaia.  He aoao ikaika keia , a o kona mau alakai, he kupono ole, a ua lilo ane ia lakou ka poe naaupo haalele o ka lahui a me na kahunapule.  Aohe paha he mea kanalua ko Bisimaka komo malu mai e hoihoi hou ae i ke aupuni Emepera, i mea e ikea ae ai, he kukulu ana ia i ke aupuni a me ka hoomaka e kukulu kuikahi pololei no ka manawa.  O ua aupuni la a Bisimaka e mali malu nei, e nohoia ae ana e ke kamalii he umikumamaha makahiki, ka mea e noho la me kona makuahine ma Enelani, a o ua mea hookahi la no hoi, oiai, mawaena o ke kani ana a na pukuniahi a me ka olioli ana ma Parisa, i ka wa laelae, poniia iho la ia ma ka inoa Napuliona Eugini Lui, Keiki Alii Imeperiela.
         O ka hope loa o ka poe e pue nei e lilo ia lakou ka hooponopono aupuni, oia ka poe Ripubalika Ulaula. no lakou ka ikaika hookuanui mawaena o na ano kanaka o na kulanakauhale e hapuku nei.  O keia poe, he kue ikaika loa i na ano aupuni alii kahiko a me ka Ripubalika.
         Me keia mau hiohiona uluaoa o Farani, aohe maopopo o ko Farani ano hooponopono koke ia.  Ua nawaliwali maoli loa ka aina i keia wa; no ka mea, iloko o ka eono malama o ke kaua ana. he 800,000 na pio i hopuia, he 6,000 mau pukuniahi me ka helu ole i ke ano o ka aina i hehikuia iho e ka enemi.  Ua ike pono iho la nae o ua o Farani i na la eleele iloko o kona moolelo.  Ke alo nei oia iloko o ke kaua kuloko, a ua boolimalimaia mai oia e ka haunaele anaina hoa loha.  Ua hoinoia oia e na luna haakei, a ua pahola pu ia e ka enemi lanakila; ua ikemaka iho la kona mau makaainana i ka hopena ino awahia o ka hewa a me ke alakai hewaia.  Aka, he mea mau nae ia Farani, e eha nokonoko ana no ia iloko o ka la o ka popilikia, aka, e ala hou mai ana no nae a ikaika mahope.  Aole anei i kanawai iho la o ua o Farani i keia wa ana i ilikiia iho la?  Aka. oiai ua haule iho la o Farani, aole paha e hewa ke hoike ae i ka olelo a ka enemi lanakila i haakei ae ai.  Penei ka Bisimaka olelo ponoi i kekahi hoa o ka Emabasados Sepania:  "Ua pau ka pala a ka ohana Latina; ua lawa pono no kana mea i manao ai. aka, o kona hopena ua hiki mai.  O ka lahui Geremania, he poe ui. ikaika. ua piha i ka ikaika a me ka noiau e like me oe mamua.  Na na lahui ma ka akau ka ai (ikaika) aku o keia mua, a akahi no lakou a hoomaka i ka lealea hemolele ana a lakou i kaukai ai e hooko no ka pomaikai o na hoa kanaka."  He mau hua haakei loa keia aka, ua ku no paha ia liki ana, oiai, ua ike ia ka ikaika, aka, mai akena hou aku.  No ka haunaele kuloko o Farani, me he mea la aohe e liuliu a pau ae.

Ka Mokuahi Nevada.

         Ma ka po Sabati aku nei i hala, Aperila 16. ua ka mai ka Nevada, ka mokuahi mua o ka laina o Uwepa mawaena o Kapalakiko a me Nu Holani.
         Ua kapiliia keia mokuahi ma Nu Ioka i ka makahiki 1867, mailoko mai o ka papa oka.  Ma na mea a pau ma ka ike aku, aia oia ma ka papa akahi o na mokuahi lawe ohua.  O kona loa, he 268 kapuai, a o ka hohonu, he 26 kapuai a eha ona mau oneki.
         O kona nui, he 2,143 tona; a ma na aoao na huila, me na puka uwahi elua mamua a mahope a me elua ona mau kia.  Ua hiki iaia ke holo i 15 mile i ka hora hookahi, a e pau ana paha he 270 mile i ka la hookahi, a oi aku paha.  Ua hiki iaia ke lawe i 672 ohua.  O kona mau keena moe, na keena hooluana a me na mea a pau ma kahi pili i ka maemae, ua nani wale no.  O ka inoa o kona kapena. o J.H. Blethen; he haole i holoholo maluna o ka laina ma kapakai o Kaleponi a ma ka moana Atelanika.
         Ua hoolakoia keia moku me ke Kauka lapaau, a e lawe mau ana ia oihana nui.  O na uku e-e pakeke mai Kaleponi mai, ma na papa like ole ekolu, he $60.00, $50,00 $30.
         Ma ka hora 12 o ke awakea Poalua iho nei, ua holo aku oia i Nu Kilani me ka manao e hui me ua moku lawe leta mai Kikane ae.  E haalele ana ia Nu Kilani ma ka la 19 o Mei, a huli hoi mai i Honolulu nei.  E ku mai ana paha ma Honolulu nei i ka la 5 o Iune; a mai anei aku, laweia na eke leta a me na ohua i Kapalakiko.  E lilo ana o Honolulu nei i kiko waena no keia laina ma ka holo ana a me ka hoi ana mai, nolaila, me he mea la, ua hookoia na wanana mua iho nei a na nupepa kuokoa o keia kulanakauhale.
         Ke manao nei makou, me keia moku nui maikai e hiki ai i na ohua o Honolulu, Nu Kilani a me Nu Holani ke hohola aku i ko lakou mau manao hoomaikai a kokua mai ma na mea a pau e hiki ai ke hoopaa i ka hooholo ana i keia laina.  O ka ninau nui paha o Hawaii e ninau h iho ai, I ka Laina Mokuahi hea la e manawalea aku ai ke $50,000?

Ke "Kilauea"' Pakalaki.

         O keia wahi mokuahi uuku hoopau dala, i nokeia iho n i e na lima aupuni ke dala a kela a me keia kahaka ilihune Hawaii, a i kupono ke kohoia aku, ua auhauia kela kane, wahine, kamalii pakahi. i hookahi dala no kona loaa ana mai, ua imi hou aenei i mau dala e hoolilo hou aku ai, mamua ae o na dala a ka Ahaolelo i hoana e ai nona.  Laki launa ole mai! ka piepiele a na kuhina Hawaii.  E ike mai oukou e na kanaka ka poe nona na dala e ohiia nei. a e noonoo iho, pela ka e hanaia mai ai ke dala a kahi aupuni uuku e hoopiipii aenei e ukali aku mahope o na kapuai o na aupuni waiwai.
         O ka hana imi ola i kupono i ke kanaka imi waiwai e hiki ai ke hapai a e imi i kona ola, ua lilo i mea uhauha dala na ka poe hoomaunauna i ko hai waiwai.  Me ka pau ole o keia lihaliha, ke hapai hou aenei e kapili hotele. a o ke poho mai no auanei koe a like pu me Kilauea monimoni dala.
         Ma ka Poalua iho nei, ua kuoe holo mai la o ua o Kilauea mawaho ae o ka nuku o Mamala a komo loa mai la iloko nei, ua hele a komo i ka ukana, he liu.  Ke paumaia mai nei oia ika po a me ke ao, a i keia Poakahiae paha, e ka ia ni ka wai a kapili hou i kona puka nui.  Ka manao nei makou, aole paha e emi malalo o elima tausani ka llilo.  Me he mea la, e makaukauana oia e holo hou iloko o eono pule, a i na pela, laki hou maoli ia mau pule eono o kona noho ana iho la, no ka mea, he hoonee wale aku no ma ka aoao o ka nele. O kahi mea paha i ahona iki ai a maka welwela nui ole mai ai oukou ka poe nana ke dala. o ka pau no i Hawaii nei, a i na iwaho aku, aohe inaina a kana mai.  Iloko o keia mamina o ka lehulehu i ke dala, eia wale no kahi hoomaalili a ka nupepa Ke Au Okoa: "o ka miliona dala (a ke aupuni paha) e lilo ana no ka lapaau (ko hai pakake), ana i kekahi mia i loohia i ka pilikia mai, he mea ole ia."  O ka olelo keia a ke kanaka ike ole i ka malama i ko hai dala. me ka ike aku no o na maka.  O ka poe i hookiekieia ae ma keia ano ma na oihana aupuni, aole no ka ike a noonoo maoli, aka, no ka punahele wale no.

 

         KE KAULA O KEAWAULA. - O ke kaula o Keawaula, Waianae, oia o G.M. Koha, ua pauaho mai la ia i keia ola ana ma ka la 13 o Aperila, a ua hele aku la ma ke awawa uliuli o ka make.  O kana mau haumana o ke Kula Akimeda, ua hoopauia ke ao ana i ka wahakole, aka, o ka ninau kaulana a ua G.M. Koha nei, "Mahea o ka Halelana kahi i pa mua ai ka hamare a Noa," ke ola nei ia.

NU HOU KULOKO.

Oahu.

         I ka la mua o keia pule, ua pakui hou mai no ka moku kalepa papa hale no keia awa, mai Keomolewa mai.
         Ma ka holo ana aku a ka mokuahi Nerada i ke awakea. Poalua iho nei, aole oia i lawe aku i ukana mai keia awa aku no  na awa kamoku ma ka hema.
         HOIKE O KE KULANUI O LAHAINALUNA. - E hoike ia'na ke Kulanui o Lahainaluna ma ka la 9 a me ka la 10 o Mei.  E haiolelo ana ka Papa I ma Wainee i ka la 11. S.E. BIHOPA.
         PAKUI HOU IA MAI. - Ma ka pule aku nei i hala, ua ae ia mai o Mr. Edward Preston. he haole malihini mai Nu Kilani mai, e ku ioio imua o na Aha Hookolokolo o keia Aupuni.
         AOLE KA HEIHEI. - Ma ke ahiahi Poakolu iho nei. ua holo aku ke kiapa Cometa me ke kali ole hoi a holo like me ke D.C. Murray e like hoi me ka liki a na nupepa mua iho nei, mai ka na kapena huanou mai.
         MAI TAHITI MAI - Ma ke ku ana mai a ke kuna Sovereign iloko o na la he 28 mai Tahiti mai. ua hoi mai o Mekia Hale H. Kauka maluna ona.  No kana huakai, aole he mea e ae i ike, aia wale no paha a lohe e kona haku nana ia i hoouna aku.
         ILI I KE KOMO ANA MAI. - I ke komo ana mai o ke kuna Kate Lee i ka Poalima. ma ka nuku o Mamala a maloko mai, ua ili oia ma ka aoao lulu, a mahope o ka huki ana a ka mokuahi huki moku Pele me na kokua e ae, ua hemo mai oia a ua palekana.
         KA MOKUAHI HOU. - Ua hoolaha ae na agena o ka Laina o Uwepa i hooholoia mai nei, a ka la 5 o Mei, e haalele ai ka mokualua o keia Laina hou ia Kapalakiko o holo mai ianei.  E ku ana ma keia awa i ka ia 13, a holo no i Nu Kilani i ka la 14 ae.
         HULI HOI MAI I HAWAII - Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Nevada i ka po Sabati iho nei. ua ike iho makou i ka hoi ana mai o Rev. T. Koana o Hilo a me kana wahine, mahope iho o ko laua ulu ana aku nei e makaikai hope i ka aina o ko laua hanauia ana, oia o Amerika Huipuia.  E kau ana laua maluna o Kate Lee o hoi aku.
         KULA LOIO O KAUMAKAPILI. - Ua lohe mai makou, ke kula nei na haumaa o lakou lakou iho, aole ke kumu.  O ka mea i hookiekieia ae, m ka balota ma ke ano o Parisa.  Ke hoike mai nei ke au o ka manawa, aole keia he muli pokii no lakou la kipi, aka, he wehewehe kanawai keia.
         HOOPAU KOALAALA.-  O kau palapala pane e Kauanihipaliokualoa, e pane ana ia Ekue, ua heluhelu makou a ua hooholo, aole e hoopuka aku imua o ke anaina, e hoikeikei ko olua lilo ana i mau kanaka hailiili; a oiai ua ikeia na aoao a elua, ua pono makou ke kukala aku, ua hoomoe loa ia ma ka pahu opala o ke Keena Kuokoa.
         Mawaena o na ohua maluna mai nei o ka mokuahi Nevada, o ke Kanikela Amerika T. Adamson Jr. kekahi (i noho mua ai ma Honolulu nei) i holo mai me kona ohana.  E holo ana ia i ke kulanakauhale o Melebona ma Nu Holani, e kukulu ai i kona oihana, he Kanikela Amerika nolaila.  Ma ka holo ana aku o ka moku, ua holo loa aku no oia.
         E HUIKALA AKU. - Ua ike makou ma kou Helu 15 o ka la 15 o Aperila nei, i ka manao mihi o G.M. Kalaikani, no kana mau olelo ino ia makou, ana i hoolaha ai ma ke Kuokoa; a ke nui mai nei ia makou e kala aku.  Ke oluolu loa nei makou ia noi au. oia ke kulike me ko ka Haku makemake. Nolaila, ke kala aku nei makou ia oe me ke aloha.  A mai olelo ino hou aku, o loaa i ka ino i oi ae i ko keia i hala ae la.  Me ke aloha. KULA SABATI O KAHANA.
         KE PUHI OPIUMA. - Ua loha makou mamua iho nei. ke hoomaamaa nei kekahi poe kanaka maoli o kakou i ke puhi i ka mea hoonawaliwali kino he opiuma.  Ua haohao ia kahi i loaa mai ai. aka. he mea mau ka hoopilipili ana me na pake, a ia lakou e loaa mai ai i ka Hawaii.  I ka Poaha aku nei nae o kela pule, ua laweia imua o ka Aha Hoomalu kekahi pake kuai opiuma i na kanaka me ka laikini ole.  No ke ku o keia mea i ke kue i ke kanawai, ua hoopaiia oia he $250.00, a ua hoopiii nae i ka Aha Kaapuni.
         NA LETA POO HAPA. - Ua lohe makou mai ke Keena Leta mai, mamua iho nei, ua naaupo loa kekahi poe kanaka. a ua kuai mai i na poo leta pakahi keneta, e kau ana ke kii o Kamamalu, a hoopili iho la maluna o na leta ia mau poo pakahi.  Ke hoike aku nei makou ma ka ike i loaa, aole e ae ia na poo leta pakahi e kau maluna o na leta i kupono no ka elua keneta.  Eia wale no ke kupono, o ka hoopili iho i elua poo leta pakahi keneta ma ka leta, i kupono i ke poo hookahi elua keneta.  Nolaila, e hoomanao na kanaka, mai noho a hana epaepa o hiki ole auanei na leta o ia ano i kahi i manao ai.
         HE PEPEHI KANAKA PAHA . - Ma ka puka ana ae o ka nupepa haole i ka Poakolu iho nei, ua ikeia iho ka Hoolaha a ke Kuhina Kalaiaina, e kukala ana ma ke akea ua hoopauia ko Kauka A.C. Bufama lapaau ana ma keia aupuni.  No ka hoike ole mai o ka Papa Ola i ke kumu o keia hoopau wale ia