Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 18, 6 May 1871 — Page 1

Page PDF (1.40 MB)

This text was transcribed by:  Kaulu Luuwai
This work is dedicated to:  Leihua Lu`uwai

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

English Column.

The total expenditures in Europe for education science and art is more that $100,000,000 per year.

A Luthern clergyman in Pittsburg poisoned himself the other day because he could not make up his mind about certain theological question.

They say that the wind blows with such force in Colorado, that when a man loses his hat he has to telegraph to the next station to have some one stop it.

The mother of the Marquis of Lorne is the Queen’s Mistress of the Robes and one of her bosom friends. And that is how the young folks happened to fall in love.

The Roman church was about to inherit the property of the late Cardinal Caracci [says an Italian correspondent], when a woman claiming to be his wife, and the mother of seven of his children, made her appearance, established her claim and secured his large estate.

A London merchant, lately deceased, left a legacy of £20 to a Gloucester schoolmater who “once gave him a thrashing that had been a lifelong benefit to him!” What millionaires the race of pedogogues now passing away would be if all the benevolent “thrashings” they had administered had operated in the way!

The latest Yankee notion is a cheap temperance lunch-room which runs opposition to the “free lunches” of the Boston drinking saloons. It offers this bill of fare: Qoff@e, 5 cents; soup. 5 cents; tea, 5 cents; chowder, 5 cents; pie, 5 cents; bread and butter. 5 cents; cold ham, 10 cents; cold beef, 10 cents; and already has two hundred patrons daily.

The cost of the Cub@n insurrection to the Spanish authorities has been far from small. The government, since the beginning of the insurrection, has borrowed $30,000,000 for its war funds. The number of troops, regular and volunteer, have amounted to 107,000. It is estimated that the losses by disease, desertions, and in the field, figure up as high as 70,000.

A gentleman visiting Mr. Wood’s school, Edinburgh, had a book put in his hand for the purpose of exa@ming a class. The word inheritance occurring in the verse, the querist interrogated the youngster as follows:

“What is inheritance?”

“Patrimony.”

“What is patrimony?”

“Something left by a father.”

“What would you call it if left by a mother?”

Matrimony.

The German Empire-The new German Empire is to have a population of 38,509,663, exclusive of Alace and Lorraine, which will give it 1,638,546 more, or a total of 40,148,209. This is the largest population of any States of Europe, except Russia. The figures of various States are as follows:

European Russia……69,379,500

 

 

In London, every eight minutes, night and day, somebody dies; every five minutes a child is born. This great city contains as many people as the whole of Scotland, twice as many as Denmark, three times as many as Gaeece and four hundred times as Georgetown, D. C. In its vast population of nearly 4,000,000 it has 140,000 habitual gin-drunkers, 100,000 abandoned women, 10,000 professional gamblers, 50,000 criminals known to the police as thieves and receivers of stolen goods, 500,000 habitual trequenters of public houses, and 60,000 streets Arabs. To keep this vast multitude of disorderly chracters in something like obedience to the law, 6,000 policeman are necessary. Of the population of the cite, only about 500,000 attend public worship, there being a million of adult absentees from church on every Sunday.\

Ka make ana o George Kukuiehu.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:- Ma ka la 10 o Dekemaba 1870, make iho la o Keoki Kukuiehu, iloko o ka pilikia nui i loaa i kona kino holookoa. Penei nae ke kumu o kona make weliweli ana: Ma Ka Poaha, la 8 o ka mahina i oleloia maluna, haule iho la oia mamua o ke kaa lawe lepo manu, a oia no hoi ke Kapena nana e hookele ana i ua kaa nei. Oiai oia e nanea ana, pahee aku la kona wawae, a o ka haule aku la no ia mamua, a pii mai la ka huila o ke kaa maluna o ka wawae akau, a maihi pu ia aku la ka io malalo iho o ke kuekue a hiki i ka iwi hilo, a kokoke i ka hookuina o ka huamoa, ua alaa pu ia aku a waiho wale ka iwi, mai ke kuli a luna o ka huamoa, he mea e ua weliweli a me ka manaonao; a ua hoomanawanui maua me John Ross, ma ka humuhumu ana a paa, me ka nini ana i ka lanu, a me ia pilikia oia i waiho iho nei a make aku la.

He keiki papa oia no Manoa, aia no malaila kona mau makua a me na kini a pau, e nanea and i ka hoopulu mau ia e ka ua Kuahine, me ka manao ole ae, o ka lakou pua lehua i ka wekiu, ua kiko ia iho nei e ka manu a haule ilalo, a naue aku la ma ke alanui hiki ole ke hoi aku a hiki i Honolulu. A no kona make ana, ua haku iho makou i wahi kanikau nona:

  1. Kanikau la he aloha,

Nou no la e Keoki.

Ko makou hoa luhi,

O ka lai Haulani.

            Auwe e Auwe,

            Auwe hoi ke aloha,

            Auwe e Auwe.

            Ko makou hoa ua nalo.

  1. I ka hora kakahika,

La umi o Dekemaba,

Ke au nei makou,

Aole oe i loaa.

            E Auwe Auwe,

            Auwe hoi ke aloha,

            E auwe auwe,

            Ko makou hoa ua lilo.

  1. Na lima menemene ole,

O ka make ke kii mai,

Kaili ku ia kau nei,

Mai o makou aku.

            E auwe auwe,

            Auwe hoi ke aloha,

            E auwe auwe,

            Ko makou hoa luhi.

-Howlandboys.

 

Kanikau la he aloha,

Nou no la e Keoki,

Kuu mea minamina nui,

Kaumana luuluu au,

Pono ole mai ka nanao,

Ua pau ko’u lohe ana,

I ko leo kauaheahe,

Ke koele a ka huipa,

Ka owe mai a ke kaa,

Auwe kuu moe lei,

Kuu keiki ua nalo.

            B. Kekala.

Kanikau la he aloha,

Nou no la e Keoki,

Kuu hoa o ka ailana.

O ka olu o Ulukou,

Ua pau kou lohe ana,

I ka leo o John Ross,

I ke kahea and mai,

Mahea la o Keoki,

O ka my Miula Boys,

Makaukau na kaa,

Awiwi mai oe,

I ka lawe i ke guano,

Maluna o ka uwapo,

I piha koke o Reand,

Auwe ka mea aloha,

O ka hoa luhi ua hala.

            J. Naopeope.

Kanikau la he aloha,

Nou no la e Keoki,

Kuu hoa o ka ailana,

O ka leo o na manu,

I ke kani olehala mai,

I ka pili la o ke ao,

Ua ao kou hele ana,

Ka niau palamimo ana,

Ei aku nei paha oe,

Makai o ka uwapo,

I ka nana heenalu,

A ou mau hoa luhi,

I ka holo mai i ka lala,

I ke kaha mai i ka muku,

Auwe ka mea aloha,

O ke hoa luhi ua nalo

            Aarona.

Kanikau la he aloha,

Nou no la e Keoki,

Kuu hoa o ka ehukai,

O ke kai o Laeau,

Ua au mai kakou,

I ke kai o ka Ailana,

E imi i ka pono kino,

A o keia noho ana,

A eia ka hoi oe,

A e haalele mai ana,

I ka pili a kakou,

A o keia Ailana,

Kaumaha luuluu au,

I ka mea aloha o ke hoa.

            Kaamana

Kanikau la he aloha,

Nou no la e Keoki,

Kuu hoa kui pua kou,

I wehiwehi no kino,

No ka holo kaa ana aku,

Maluna o ke alahao,

Hao mai nei na manu,

Lilo ka mea’loha o ke hoa;

Hele hookahi aku oe.

I ke ala hoi ole mai,

Noho iho nei makou,

Me ka minamina pau ole,

Auwe kuu kaumaha

I ka lilo o ka hoa luhi

            S. Paaluhi.

Kanikau la he aloha,

Nou no la e Keoki,

Kuu hoa hookele kaa,

O luna o ke alahao,

Ua pau ko’u ike ana,

Ia oe la e Keoki,

I ke kukaha ana mai,

Me he manu la no ka iu,

I ka lele kapalulu ne,

Mamua o Anemanu,

Auwe ka mea aloha,

O ke hoa luhi la ua lilo.

            Kealoha.

Kanikau la he aloha,

Nou no la e Keoki,

Kuu hoa alo o ke kai,

O ka Moana Pakipika,

He moana nui keia,

Au i au iho nei

Okia mai nei au,

E ka make la kaawale,

Auwe kuu hoa luhi,

O luna o Makilake,

Nana i lawe mai kaua,

Ikeia ai Ulukou,

Ke hopu hewa nei au,

I ka pua la o ka nohu,

Kuhi aku au la o oe,

Kuu hoa alo o ka lai,

O ka wela o Daimana,

Me ka olu o ka maila,

Kanikau mai na manu,

Na hoa o ka Ailana

Laukanaka ai Ulukoa ,

Hone ana i kuu manawa,

Ku ana pua o ke Kou,

Pulu eloelo i ke aloha,

Ke uwe nei pua Nohu,

Ani peahi ka Ilima,

Huli hoi mai kaua,

I wehiwehi no ke kino,

Auwe ka mea aloha,

O ke hoa luhi ua lilo,

Ua laweia aku nei

E na lima menemene ole,

O ka make ke kii mai,

Auwe kuu luuluu,

I ka nalo o ke hoa luhi.

            Kailihaona.

He kanikau aloha keia, nou no la e Keoki,

Kuu hoa alo o ka lepo kuakea pohina i na

E wehe aku ana I ka lau o ka nohu, [maka,

Nahu ana loko manawahua i ko aloha,

Aloha au o ke kula loa o ka Maila,

Oia kula lai a ka manu i noho ai,

Noho hoekepue i kehu a ke kai,

Me he ua kualau la ko aloha ke hiki mai,

Ka paa ole i ke kaohi a ka poho lima,

E huna iho ana i ko aloha e o e nalo,

Haina mai no e ka waimaka,

            Auwe kuu aloha- e,

            I ka nalo ana o ka hoa luhi.

                                    Kaikala.

Kanikau la he aloha,

Nou no la e Keoki,

Kuu hoa alo o ka la,

O ka wela o ka Maile,

I olu la i ka makani,

I ka pa kohaihai,

Pulu elo kuu nui kino,

I ka nui o ke aloha,

Ninau mai na hoa,

Mahea hoi o Keoki?

Ua lilo aku nei ia la,

Ka huila mua o ke kaa,

Lele puiwa na manu,

Ponaha mai i ka lewa,

Auwe hoi ke aloha,

O ko’u hoa ua nalo,     K. Beni.

Kanikau la he aloha, nou no la e Keoki,

Kuu hoa papahi lei,

O ke one o Hanakahii

Akahi au a ike,

I ka mea ino he aloha,

I ka lohi apa i ke kino,

Loku ana i ka puuwai,

A he waiwai ke aloha,

A he hoa pili no ka lai,

No ka lai o Waiau.

Au aku ko’u manao,

E hui pu kaua,

Haina mai e ka lono,

Ua hala e aku oe,

I ka hora kakahiaka,

Auwe hoi ke aloha,

I ka nalo o ke hoa luhi.            Miki.

Auhea oe e Keoki,

Kuu hoa alo o ke anu,

O ka po hau kolonahe,

I paia e kehu kai,

He aloha o Kaukaweli,

Malu hale o ke Kapena,

Ia wahi e luana ai,

Me ou mau hoa luhi,

Nou ka ka uhane,

I mau palamino aku,

Ei aku nei paha oe,

Maluna o Lae Momi,

Huli aku no ka uhane,

Nana aku o ka lipo,

O ka lipo o ka moana,

O ka nee mai a ka ua,

Pulu elo kuu nui kino,

Paa ole i ke kaohi,

Ka puana o ka waimaka,

Nou ka ka uhane,

Iluna o ke ao lewa,

Olapa ku ka moana,

Hai ke aloha o ka lewa,

Pakele aku Renada,

Kau na kao i ke one,

Hanee mai ka uwapo,

Lilo aku nei na poe,

I ka lawe a ke aumiki,

Kaukali ana mahope,

Ka Helena o ke hoa luhi,

Kuu hoa o ka ai kau

Me da i-a aumeume,

I ka lima la i ke ahi,

Auwe hoi ke aloha,

O kuu hoa hoa’hi,

O na kakahiaka,

Kani e ka bele kaniku,

E uleu aku no oe,

Mauka o ka maila.

Me ou mau hoa luhi,

Auwe ka mea aloha,

I ka nalo ana o ke hoa.

                                 Paaluhi.

J. W. Molia. Kakauolelo.

 

Ho@lands ls.

 

NINIU KA MALU ULU O LELE,

Poahi ka Olau-niu o Lahaina.

 

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:-

     I ka L. H. a me na keiki ulele hua kepau, paa peahi launiu, huai puka olu o ka hale Pai Palapala, e oluolu oukou e kau ae i na huila makani ma ka lewa, i loaa aku ai i ke aheahe o ka malie nui, malaila kakou e ike aku ai i ka pahi niniu o ka malu ulu o Lele nei. Ma keia apana, ua paa pono ka lima o na kane, na wahine, kamalii i ka hana, ua makaukau kela mea keia mea i ka malama nona iho, ua lokahi ka maluhia malalo o ka malu o keia aupuni:

                                 ELUA WILIKO E KU NEI.

     Ke ku nei keia mau wiliko me ko laua nani, he kulana kiekie a molale ko laua mau puka uahi ke nana’ku, he mau ipu hao paa a hulali ke ike aku, ke nome nei na niho nunui manoanoa i na eka ko; ke hoike mai nei ko laua mau kino i ka poe hele wale a hana ole, e komo aku e hana malalo o ko laua malu, e loaa no ka uku he hapalua dala maoli no ka la, e ume mau ana oe ekolu dala i kela a me keia pule, ma he poe makemake, e hele mai no. He nui ka pomaikai o ka poe e noho ana maanei, aole kue o na haole mana ae-like. Aole hoohana ia me ka rula ole, ua kau paona ia ka pomaikai mawaena o na haku me na kauwa, ua oluolu like mawaena o na aoao a elua. Ina he poe makemake kekahi e noho mai nei ma kahi e, e holo mai i Lahaina nei e hana ai, he hapalua ka uku ma ka la hookah, ina ma ka makahiki e loaa no na dala ohi mua he kanaono ($60.00), aole he luhi nui o ka hana, he hookani oeoe, he kahunapule, he luna helu dala, he kanaka nana wale no ia Neti, he he mau kane e malama ia ana i kane nana kaikamahine o na kula kaikamahine, a me na ano hana e ae, aia no i kau hana e makemake ai, he okoa ka hana maoli a he okoa na hanu ku i ka naauao.

                                 NO NA LUNA HANA.

      O keia poe na lakou e malama na papa hana, e paipai, e hoeueu, e hooikaika, e kiai a makaala, e kuhikuhi ma o a maanei, a makahi e kauoha ia’i paha. Ua hiki i keia poe ke haawi uku pau i ka hana, a hoi kekahi poe mahope o ka aina-awakea, o ka poe molowa, lomaloma, a hookuli, pakike, hookiekie, alaila, ua kue ia i ka aoao mua, alaila, e paa koke no oe ma ka Hale Paahao, a loaa no ka mauu o Kahoolawe “he Umealu.”

                                 NO KA FOE KANU KO.

      Iloko o na makahiki i kaa hope aku nei, ua kani uhu na kanaka o Lahaina nei no ke poho o ke ko, a ua ike ia ka emi ino ana o ke ko ia wa, no ka hookahi o ka wiliko, a i ke ku ana mai o ka lua o ka wiliko, ua pa aka ae-like o ka poe mahiko me ka mea wiliko, aia ma ka wai o ke ko ka helu aia a pihi hookahi tona ko paa, he kanakolu-kumamawalu dala ($38.00), he kanahiku dala o eka ($70.00), i na maikai ke ko me ka nui o ka wai, e piha ana ekolu tona a oi ae o ka eke hookai, e loaa no ka uku he haneri dala maoli a oi ae. A i keia malama o Aperila nei, 1871, ke oki nei kela me keia mea i ka hou o kona lae i kahe ai. Ekolu eka ko ko kekahi, kokoke eha haneri dala ka loaa, a pela aku ko kekahi poe mea kanu ko. Nui ka olioli, nui ka hoa i loaa mai. O ka nui o ka poe mea kanu ko o na hoahanau no, aka, ma ka hui ana o na ekalesia ma Wainee, e kuka i ke ola o ke kumu, ia Manawa lohe ia aku la na leo e hooho mai ana, “e hoemi ka uku ilalo!” koi aku la kekahi poe i $500.00, hole kekahi. Pauaka no na hoahanau o Lahaina nei, i ka make-ee iho no paha i ka ike maka. Ke mahi nui nei, ke eli nei i na wai i eli ole ia mamua, ke pihoihoi nei me ka akena ana, nuinui moni! O ka loaa ana nae o keia dala, aia no maloko o ka luhi a me na inea; ka palau ana i ka aina, ka hapuku ana i ka opala, ka halo ana, ka elieli ana i ka lua, ke oki ana i ka pulapula ko, ka lawe ana, ke kanu ana, ka hookahekahe ana i ka wai, ka holehole i ka lau o ke ko, ke oki ana, ka ohi ana mai i ka hua, ka loaa ana mai, i kana lele i kana lele hookah no la ua heo.

                                 NO KA HULA HAWAII.

     O keia mea lealea keia o ka hula, nui ka hupo o keia hana, hana me ka lanakila, ke poahi nei na kane me na wahine ma keia hana, ke hiki aku oe ma na hale hula, lohe mua aku la no oe i ka inoa o ke keiki punahele i ka hula ia mai, a nana aku oe i ko lakou mau helehelena, ua holo ka hilahila mai ko lakou mau maka aku, o ke kuo-o a me ka maka koa o ka noho ana; he maka hula, he helehelena hula, he lima hula, he mau wawae hula, he mau ano hula a pau; ua puni holookoa ke kino i ka hula, i uhiia iho i na lau nahele o ka uka, ke nana aku oe, puaa ai halala ka niho, i haalele mai ka hana i na ai a ka ui, helelei na keleawe o lalo o Kilauea, naueue ka hale o ke keiki hula, ina e wehe like mai na lima o ka poe hula, me he eheu manu (Io) la e kau ana i ke aheahe a ka makani. Owai la ka mea e hele mai e kinai i keia hana hilahila ole i hunaia aku nei?

                                 NO NA MAKAI.

Makaala no keia poe ma ka lakou hana, kiai mau no i na huina, ma na hale e ku ana, ka nana ana i na hoohaunaele, ka hoomalu ana i na kolohe ma kahi akea; he poe makai naauao a akamai, he hana loa e like me ka ke kauawai, he nui no ka hula maanei, aole nae e komo wale iloko o ka pa hale me ke kahea ole ia mai. He poe mama i ke kukini ma kahi loihi, ma Makawao, Wailuku, Ulupalahua a me na wahi e ne, a he hoopala mala no hoi i ka la noho wale, he unaunahi amaama, he uu i ka naau o ka hipa, a ke loaa nei no ko lakou ola a me na ohana ma ka lakou oihana, a me ka noho malu like ana.

                                 NO NA KEIKI UAPO.

O keia poe, o lakou na keiki pakaka nalu o Uo, kiai ipu kukui o ke awa o Lahaina nei, na na moku holo o ka pohu lai malino o Lele. O ka poe miki keia mana hana, me ke alo ohua ana, malama ukana ano, me ka nalowale ole o kekahi mea liilii ma ko lakou poho lima. He kokua no keia i na hana o ke aupuni o ke Akua, kokua kumu, mahinahou, a pela aku; a ke loaa nei no ko lakou ola ma ia hana.

                                 NO KA HANA WAI ONA.

I ka wa e uhi ana ke o mamalu o ka hana wai ona ma Lahaina nei, ua loku a wai ka ona o na kane a me na wahine, a i keia manawa, ua emi mai ka ona, a ua pau ka hana ana a ka poe hana wai ona; aole no ka maka’u i ka hoopaiia ke kumu o ka haalele ana, aka, no ka loli ae o ke au o ka manawa. Ke nana aku nei au, ua maikai ka helehelena o ka poe inu ona mau mamua, a ke ninau aku nei au, aole nae hoi he okalakala mai o na kanaka? Ke i mai nei kela, “aole wahi e loaa ai kahi mea inu, ua haalele o Napaepae i ka hana wai ona, ua haalele i na hana ana, mamua o na pahu pia ana e hoopiha ai, ua pau i ka wawahiia, o ka inoa o kekahi pahu pia ana o Ko’ukapuu, a o kekahi pahu pia o Homaikealelo, a o ke kahi pahu o Pakikaalaala, ua pau lakou i ka wawahiia. O na bola nunui e inu ia ana, o Puaikaena a me Mikomiko, ua pau i ka wawahiia, hookahi wale no kiaha i koe, oia ka Kapolokamai e inu kope nei, he wahi kiaha no ka ua o Kapolokamai o ka hanini ka hewa ma ka niho mole ke inu ae. Ua hoi ua o Napaepae ana i ka uka kukulu hale wai anu hea. A pehea hoi o Luuloa, kela wahi keaka iki hoopumehana? ua pau pu laua, ua holoi na lima, ua kau ka uluna, Aloha ino, Maemae wale!

                                 KA NOHO ANA O LAHAINA.

Oluolu maikai ka noho aole he wela nui, aole hoi he anu loa, aole he makani ikaika loa, aole no he kuaua lokuloku ino, he Maaa maikai ka makani ma ku moana mai, a he kehau huihui i ke kakahiaka mauka iho, he olu a he nanea ka noho ana, he oluolu ke kioo, he maikai ke ola. Eia maanei kahi noho nui o na haole i loaa i ka mai mana aina e, a ua loaa ke ola maikai a me ka ikaika kupono o ke kino, a he nui oia poe a’u e ike nei. He oluolu na maka i ka nana aku i na laau kanu, ina pua hoonani, i ka ulu wehiwehi i ka aina, ina hono o Piilani, i ke one ololi o Luaehu a me ka lai pohu o Lele.

                                 NO NA MAKANI.

     O na makani kamaaina mau o Lele nei, o ke Kaomi, he makani ia mawaena o Molokai a me Lahaina, ina e ikaika loa mai ia makani, e nui mai ana ka ua ma Kaanapali, a pulu, a haukeke o Akamu a me Nahaku, ua kapaia he Nahua; o ka makani e ikaika ana ma ke kuahiwi, he Hoolua ia; a i na e huihui ino ana, alaila he Kiu ia; a i na e hui na makani a lawe i na opala, ka lepo, ka lau nahele, na papale o ka huakai hele, na palau moena o kau hale, he Paahiohio ia, he akua lapu kekahi inoa, he moe lepo kekahi inoa.

     O ke Kauaula, he makani ikaika keia, o ka makuakane keia o na makani o Lahaina nei, aia mauka ponoi iho keia makani, o keia makani nae, he hai e mai keia makani i kona huhu mamua, no ka mea, ekolu la e nu ai ke kuahiwi, e noke ana i kona ikaika i ka mauna, e lauwili ana i o ianei, a o na kamaaina o Lahaina lohe lakou i ka halulu, na kii e i na hale, lawalawa honua a paa, koo, kuene pono; i ka wa e puka mai ai o ua makani nei, he weliweli ke nana’ku, lepo no hoi a lepo, opala no hoi a opala, halulu na lau laau, hoomoe ia na lau nahelehele, alaa pu ia na laau nui, nalowale pu o Lanai i ka lepo; o na manu o ka uka, na iiwi, apapane, a pela aku, olepe ia mai lakou e keia makani, haalele i na keiki a me na punana.

     O ka Maaa, ke alii wahine keia o na makani o Lahaina nei, e like me ka wahine maikai, oluolu ka olelo, nahenahe ka leo, waliwali ka olelo, palupalu na hana, nohenohea ka noho ana, he ue-hai ka hana, he kulai pau ke oki; aia keia makani ma ka moana kai lipolipo mai, a loaa mai la i ka lau o na niu a me ka lau o ka ulu, loaa iho la ke mele a ka poe haku mele, penei:

          Kuu hoa mai ka makani Maaa,

          E wehe ana i ka lau o ka niu,

          I ka olu o ka poli o ke hoa---e.

     Na keia makani e lawe mai ke ala o na lau limu o ka moana, a he pau ka pilikia o ka poe holo waa ma ke kukulu pea ana, a pela wale aku.

     O ka Lihau, aia keia makani ma Lihau mai, a ma Launipoko mai, he Awalua kekahi inoa, he wahi makani pa oolea keia, menemene ole mai i ka poe opiopio a me ka poe nawaliwali, hele huhu ke ahi me ka pulupulu, hoohanina aku oe olepelepe ou mau lihilihi, kunahihi na kue maka, hikaka oe a poniuniu, aole nae e liuliu a pau koke no, elua a ekolu la pau.

     O ka Moae, aia keia makani mawaena o Papawai a me Kahoolawe, a i na e ikaika loa mai, e komo mai ana i Lahaina, he hanupanupa ana ke kai, e hakukoi ana ka moana, e pono ole ana ka auwaa lawaia ke lana aku o ka hoi ka pono, i ike i ka maka o ke keiki a me ka wahine. Eia iho ke keiki a kapoe i haku i na makani o Maui nei, na haku mele kaulana, na hoonohonoho makani; o ka lakou keiki e ola nei o Keliipio, o Kuapuu o Waimea, ka loio o na makani hana kolohe. E aloha auanei.

                                 G. W. P. Kauanui.

Lahaina, Aperila 26, M. H. 1871.

 

                                 NU HOU MA KALIHI UKA.

Aia ma ka la 28 o Aperila nei, pii aku la au ma ka hale kula o Kamakea ke kumuao. Ia’u i hiki aku ai ma ua hale kula nei, oia hoi ka hora 12; nana aku la au i na kamalii e paani mai ana. Ninau aku la i kekahi haumana ana, ua hoomaha ka paha ko oukou kula? Hoole mai la kela, i mai la, :aohe makou i kula.: pane aku la au, aia la ka hoi iheo o Kamakea? Hai mai la kela, “e i aku nei i ke oki wahie, aia a nui ka wahie, alaila, hoi mai e kula ia makou a me ka hoounauna pu mai no kekahi ia makou e olokaa i ka wahie ana.” Ino la au iloko o’u, Ka! he keu aku ka keia o ke kumuao hana lapuwale i na haumana, alua mea e ao ai i na haumana, o ke kula a o ka olokaa i ka wahie. I holo wale ai no ka ike i kana kula ke hiki aku i ka wa Hoike.

                                 Daniela K. Koloalu.