Ka Nupepa Kuokoa, Volume X, Number 33, 19 August 1871 — Page 2

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Paige Okamura
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA KUOKOA

 

NU HOU KUWAHO!

KA HAUNAELE NUI MA DUBELINA

KO PERESIDENA KALANI MAKAIKAI OLE MA IA KALEPONI

KO TIERA NOHO PERESIDENA ANA NO FARANI

KO GEREMANIA IMI HOU ANA I MAU MEA KAUA HOU!

 

            Mahope iho o ka hora 1 o ka auina la Poakolu iho nei, ku mai la ka mokuahi Kikane Kulanakauhale Adeleide, iloko o na la he 7 me na hora he 22. Maluna ona i hoopomaikaiia mai ai kakou i na mea hou malalo iho:

 

No Amerika Huipuia:

            Ma ke kulankauhale o Kapalakiko, ua make o Pake Limaikaika, ke keikikane hanau mua a Rev. R. Limaikaika.

            Ke lonoia mai nei, ua hoopauia ko Peresidena Kalani manao holo maikaikai mai i na kapakai o ka Pakipika i keia malama, no no ka hala loa o ka wa kupono. Ua hoopaneeia kona manawa holo maikaikai mai a hea la.

            Ma ka la 10 iho nei o Augate, ihuli hoi ai o W. H. Uwepa, ka haole kapili moku waiwai nui o Nu Ioka, nona na moku nui Nebarasaka a me Nevada e holoholo @ Kikane, wai Kapalakiko aku a i Nu Ioka. Iaia e hiki aku ai ilaila, e hoouna mai ana o ia i ke kolu o kona mau moku nui, oia ke Dekota, e lawelawe i keia laina mokuahi e hooholoia nei mawaena o Kapalakiko a me na Panalaau ma ka hema.

            Ua ku ae ma Kapalakiko ka mokuahi kaua nui o ka Adimarala Amerika Winslow o ka Pakipika, mai ka hikina mai. O ka makamua ia o kana huakai mahope o kona paa ana i ke kapiliia.

            Ua loheia ae, ua koho ka Aha Kuhina o Amerika Huipuia, ia John Francis Adams, i Elele ma ka aoao o ke aupuni, e hele i ka Ahakuka a noonoo no ka hooponopono ana i ka hihia a ka mokuahi kipi Alabama i hana ai. Ua koho hoi ke aupuni o Beritania Nui ia Mr. Gurney i Elele ma ko lakou aoao e hele ai ia Ahakuka.

            Ua pahuia a nahaha kekahi mokuahi holoholo muliwai o Nu Ioka, ma ka la 30 o Iulai. I ka wa i pahu ai, he 200 a hiki paha i ka 250 ka nui o na ohua. Aka, mahope iho o ka loaa ana i keia poino, au hoomaopopoia ma na kino i loaa, he 50 i make loa, a he 120 poe i eha. He ahulau ulia wale mai keia maluna o keia poe kino ola.

            Aohe no i holo lea loa na lono, no ka hiki ke weheia i ala holo moku mawaena o ka puali o Dariena. Ke wanana mai nei kekahi poe, he aneane hiki ole paha auanei, ke uwae ae i na paku pali kaupale o na mauna e alai la i na kai elua.

No Cuba.

            Ma ka la 29 o Iulai, ua hiki kino ae o Generala Valmazeda me ke kulanakauhale o Havana. Ua loheia mai ka haawi pio wale ana mai o kekahi mau kanaka nui ia lakou iho. Mai waena mai o ia poe, o Carlos Quesada kekahi, he kaikaina hanauna no Generala Quesada a me Miguela Figueredo, ke kiaaina o ka poe kipi no ka apana aina oBergamo a he kaikaina hoi no Gen. Figueredo.

            Ma ka la 31 o Iulai, e huliia ana ke Kanikela Beritania o Havana e ke Komie o ka Ahaolelo o na makaainana o Beritania Nui, no na mea e pili ana i ka hoopaeia ana o ka piha ukana kino kanaka hookauwa kuapaa ma Cuba. Aia la! he eleu loa na aupuni naauao i ka nana ana i na kanaka i aihueia mai a laweia e hookauwa kuapaa ma na aina e, aka, o Hawaii, ke lolohi nei no, no ka pau loa o na luna aupuni i ke komo i na ahahui hooaa lima hana. Heaha la hoi, i holo ka hoi ka mokuhai i ka nui o ka nanahu.

KEKOHO PERESIDENA MA MEKIKO.

            Ma ka la 27 o Iulai i hala, au lawa ka manawa a na Elele kumau o ka Ahaolelo i helu ai i ka nui o na balota no ke koho balota ana, a penei ka hopena: No Diaz, he 1,983 balota; no Huare, he 1,963 balota; no Lerdo, he 1,366 balota. Mamuli o keia koho balota ana, aohe mea i kohoia, e like me ke Kumukanawai, a nolaila, na ka Ahaolelo ke koho ana. Ina e hui ana ka poe kue ia Peresidena Huare, alaila, e halawai ana oia me ka poe kue iaia. Ua kamailio wale ae nae kekahi poe e hohui i na balota o na mea e ae elua maluna ia Diaz, aole nae hiki.

            O ka Elele Kumau a ka Ahaolelo i koho ai na lakou e helu i na balota, he poe kue wale no ia Peresiena Huare. Ua pahola pu ae hoi kekahi lono, o ko Diaz manao ka uku dala i na lunamakaainana kanalua, a hoopaahao i kekahi poe e ae, mamua o ko lakou hiki ana i ke kulanakauhale nui.

            Ma kekahi aoao hoi, ua hoopuka ae ka nupepa aupuni Diario i ka olelo akea, ua loaa ia Peresidena Huare na balota hapa nui o ka oi mamua o kekahi mau inoa e ae. Iloko o keia huikau o na mana aupuni a me ka pololei ole o na olelo ana, nolaila, au maopopo ole, owai la o lakou ka i koho io ia i Peresidena; a i ka nana aku i ka helehelena o ka aina, he ao omamalu kaua ke kau la. Ua hoomaka e no ka hoohaunaele ma Tabasco.

            Ua hoopuka ae ka nupepa Vox de Mezico he olelo papa ikaika loa no ke kue i ka poe Hoolepope. Me ke kuhikuhi pu aku i na karaima a me ka ike ana i ka nui o na hewa mamuli o kahookomoia ana mai o na hoomana lehulehu. Ke kahea leo nui mai la ua nupepa la, e keakea i ke koho balota puni ana.

NO BERITANIA NUI.

            Ma ka la 31 o Iulai, ua hiki kino aku ke Keiki ALii o Wale ma ke kulanakauhale alii o Dubelina, Irelani, me kona poe hoahele, a ua loaa ia huakai alii, na hookipa maikai ana ia wa. Ua puanuanu ke ea, aka, ua hele na alanui a paa i na kanaka. Aole i nui loa na huro a me na olioli ana no lakou, e like me na mea i hala aku. Aka, o ka hana hoomauhala a na Feniana, aole no ia i pee aku ma kahi malu. I ka huakai alii i hele ae ai ma ke alanui, ua loheia aku na hokiki ana. Ua kahikoia ke kulanakauhale me na hae, aka, o ka hoomalamalama puni ana o ke kulanakauhale i keia po, aole no i maikai loa, e like me ka mea i manao wale ia aku.

            Aohe e loihi ka manawa i koe, a hookiekieia ae ke Keiki Alii, ke Duke o Edineboro ma Ladana mai kona holoholo moana ana aku.

            Ua hooholo ka Ahaolelo o Beritania nui, e uku mau ia aku ke Keiki Alii Arthur, e kolu o na keikikane alii a Victoria, i $500,000 no ka makahiki.

KA HAUNAELE NUI MA DUBELINA, IRELANI.

            Ua papaia e na mana aupuni ma ke alo alii o Dubelina, ka ae ana aku i kekahi anaina halawai i kaheaia, e halawai no ka hoopii ana aku i ke aupuni, e hukala puni i na haole Feniana a pau.

            Ma ke ahiahi o ka la Sabati, Augate 5, iwaena o ka papaia e na mana aupuni, ua hoao ae na hoaloha o ka poe Feniana e kukulu i halawai i ka auina la, ma ka pa nui Phoenix. Ia manawa, komo mai la o Mr. Smythe, he hoa o ka Ahaolelo ma ka aoao o ka lahui, me Mr. Sullivan, ka Lunahooponopono o ka nupepa Lahui a me J@o S. Byrne, o ka nupepa Kanakairelani, iloko o ua pa nui la, me ka aha kanaka nui. Ku koke mai la ka Luna Makai maluna o ke kia hoomanao o Wellington, a papa mai la ia Mr. Smythe a me kona poe, e pau ka akoakoa ana. Aka i ua Luna Makai la e kamailio ana, hukia iho la ia ilalo, a palukukuia iho la a eha. Ia manawa, hoomaka ka haunaele kipikipi, a lele aku la na makai maluna o ka poe hoohaunaele, a hili aku la me na laau a peku me na kamaa i na kane, na wahine a me na kamalii. He hapalua hora ka loihi o ka hakaka ana, a puehu aku la ka Ahakanaka, mamuli o ka hiki ana mai o na kokua hou. O Smythe, Sullivan a me kekahi kanaka e iho, ua eha loa lakou. A ua oi aku hoi mamua o 100 poe e ae i eha, i halihaliia aku i ka hale mai. Ke paa loa la ka manao o na luna aupuni, e papa i na halawai o keia ano, a e hoopiiia ana na alakai o ia mau halawai.

            Ma ke kulanakauhale o Dubelina, Irelani, ke hoomakaukau la ka poe Katolika a me ka poe hoolepope no ke kaua ma Londonberry maka la 12 o Aug. Ke kukulu makaukau @a la na koa o ia kulanakauhale, a ua hoounaia aku na koa kokua hou i hiki ai ke pulumiia na moa hakaka e ke aupuni.

NO KE AUPUNI O GEREMANIA

            Aia no ka Hooilina Kalaunu o Perusia a me kana Alii Wahine ma Ladana kahi i noho ai. Aole nae me ka Makuahine Moiwahine, aka, aia no me ke Kaaikela o ko laua aupuni.

            Ke hooho like nei ka Emepera elemakula o Geremania, ke Couna Moleke, ke Couna Roon (Kuhina Kaua) a me ka poe e ae a pau i komo pu mai iloko o ka noonoo ana no ka noho ana manao koa, i ka manao hookahi, "E hoomakaukau mua kakou i o la honua!" Ua hoike ae kekahi kanaka o Geremania, he kanaka i manaoio ia aku, ua pau iaia na mea pili kaua a pau o Geremania i ka ikea, i kona manao, e hoano e ia ana na mea kaua a geremania ma keia mua aku - aole paha e hiki aku i ka lua o na makahiki ka loihi o ka manawa. O na pu kauo kahua kaua, e hoano e ia ae ana. Aole no ka ike ana i na poino iloo iho nei o ka wa kaua, aka, no ka loaa mau ana o na ano hemahema mahope mai nei. Ua maopopo loa iho nei, he mau kumu e hiki ai e hoanao e ae, a lilo i mea make ano e loa. E ae ia ana ka hookomo ana mai i na pu Mitareliua, (pu wili) aka, o ke ki ana a me ka hana ana, aole i hooholo ia ke noonoo nei no. O ka ka Ferani ki ana no ia pu a me ka na koa Bavaria, e hoole ia ana, no ka mea, he kai nui ka lalau lima ana. Aka, o ka pukaupoohiwi hou, oia ka mea e noonoo nui ia nei. E hoopau ia ana ka pu k@ikele, no na kumu elua - O ka mua; No ke kaumaha loa - O ka lua; O ka lele ana o kona poka, he pokole loa aohe mamao aku. Aole e hiki i ka poka o ka pukaupoohiwi k@ikele ke lele a oi aku i ka 500 iwilei, oiai ka pu Chassepot, he hiki ke lele i 1,500 iwilei a hiki i ka 2,00 iwilei. AKa nae, aole ia o ka mamao o ka ka Perusia e noonoo nei, he hapa mai keia. Ua hoaoia iho nei, aole e hiki i ke kanaka, ke manao, e ku ana iaia kekahi mea, ina he 1,00 iwilei ke kaawale, no ka mea, ua oi aku ia mamua o ka kona maka ike pono aku. Nolaila, aohe i makemake ia na pu loihi o ka lele ana o na poka, me ke ku ole aku ke ki. Ua hoaoia na pukaupoohiwi Chassepot a me ka pu Werder a ua ike ia he kupono, a ke hoonuiia nei ka noonoo ana malail. Ua ike ia ka hiki kupono ole o ka Perusia pukaupoohiwi, ma ke kaua mua ana iho nei me Farani, a nolaila, i kauoha ai o Gen. Moleke, e ki pu wale no me na pukuniahi ka mea e make nui ai na Farani. Ma keia mua aku, e kipa pinepine ana na Generala ma ke ano hoomaamaa, na Moleke nae e kuhikuhi. E hoomahuahuaia ana hoi a nui na mea ma ka malama ana i ke aola; a o na kapakai, e hoolakoia ana me na mea kaua. NOlaila, i hoopuka pahenehene ae ai o Moleke, "Ina e makemake ana o Farani i kekahi la, e hoao mai i pau kona hoomauhala, he pono iaia e hookui mua i kona poo i ka papohaku mamua o kona hookui ana mai ia Geremania."

NO FARANI.

            He mea huna ka Rusia ia Farani, akahi no nae a ikea mai nei. Penei no ia: I ke pio ana o Napoliona ma Ladana, ua hoouna mai ka Emepera o Rusia ia Eugine, ka Emepera Wahine, he palapala, e i ana, au hoike e aku oia i kona manao i ka Moi Uilama, e kukakuka no ke Kuikahi, aole no ka pue aina, mamuli hoohaahaaia o Farani, a lilo auanei i mea ole ka maluhia ma Europa. Aka, ua haule poho nae keia manao o Rusia, no ka haunaele e ana ma ka la 4 o Sepatemaba a me ka makau wale ana o ka Emepera Wahine, a holo i Ladana, mahope iho o ka loaa ana mai o keia palapala maluna ae. I kalohe ana o ka Emepera o Rusia, ua kukalaia ke aupuni Ripubalika ma Farani, a nolaila, ua hoihoi hou ka Emepera o Rusia i kana palapala i ka Moi Uilama, a au kakau hou aku ia ia Uilama Moi, e ku ana o Rusia i ka wa. Ua oleloia, ua loaa no keia palapala a ka Emepera, i na luna aupuni o ka la 4 o Sepatemaba, aka, ua waiho wale ia. E hoole ana no paha na luna aupuni o ka Ripubakila, aka, o ka oiaio maoli, ua palapala io ka Emepera pela.

            Ua waiho aku nei o Gamabetta imua o Tiera, (Thiers) he manao e hapai hou i ke kukulu ana i na puali koa a me na hana kuloko Ua manaoia, o ka paipai ana no na koa, mai na kuhikuhi ana mai no ia a na Ge. Faidherbe a me Chazy, i kulike ai me ka Duc d' Aumale a me ka ke Keiki Alii Joinville. Ua ae no nae o Peresidena Tiera a me Gen. Makemahone ia manao.

            Ua hooloihi hou ia ko Tiera manawa e noho mana ai maluna o Farani, i ekolu makahiki. Ua hoopau ia kona inoa mua, he Luna Nui no ke Aupuni, a ua kapaia he "Peresidena." Ua waiho ia hoi kekahi manao maikai, e koho i Hope Peresidena no Theirs, aka, ua waiho ia na Tiera e koho i hope nona, me ka malama o ka HOpe Peresidena i ka Ahaolelo.

            Ua makaukau kekhai hapa o na dala aie a Farani e uku aku ai ia Geremania, a ua pau aku la no i ka uku ia. O ke kumu o kela awiwi loa ana, i hoihoi kokeia aku ai na koa Geremania mai ka lepo aku o Farani.

NO SEPANIA.

            Ke kokoke la ka Moi opippio o Sepania, e hele makaikai aku i Segres.

            Ua hooholo iho nei ke aupuni, e heemi i ka uku makahiki o na Luna Aupuna, a hiki i ka 20 hapahaneri.

            Ke manzo nei ke Kuhina Waiwai, e uku aku i na dala aie o ke aupuni, me ka lalau ole i na dala i hoana e ia no ka OIhana Kaua.

            He 4 hou ae nei poe i loaa a i maopopo hoi, o lakou kekahi i huipu i ka powa ana ia Generala Palima, ka imi Haku Alii a ia aupuni.

KA HOONAUENUE MA KA HIKINA.

            Ua hoopuka na nupepa Official Journal o Parisa. "Ua hooholoia kekahi kukakuka ano nui, e malamaia ma Vaseile i ka malama o Sematemaba, mawaena o ke Kuhina o kona aina e o Beritania, Kuhina Nui o ke Auseturia a me Peresidena Tiera o ka Ripublika o Farani, no mea e pili ana mawaena o Rusia a no Tureke, i hooponoponoia ai kona mau ano a hololea loa."

            Ua hoopuka ae ea nupepa Stanford o Ladana, ke ku makaukau nei na manuwa Farani Magenta, Magnanime a me Ra@nche, i na wa a pau, ma Toulon, no ka hoeueu kaua ma ka hikina e paee wale ia mai nei.

NO ITALIA.

            Ua hoike ae ke Kuhina noho o Italia ma Wasinetona ia Peresidena Kalani, i ka hoihoi io ia o ke Alo ALii o Italia ilok@ ke kulanakauhale o Roma.

            Ua lonoia ma Ladana, e holo ana ke Keiki Alii Hamebert a Victor Emanuela i Ladana, e makaikai ai.

            He hui ka pioloke ma Roma i ka la 31 o Iulai, no ka Ninauia ana iloko o ka Hale Ahaolelo o Farani, no ko ka Pope kulana. Ke hoppuka nei na nupepa, he hoouluulu kaue kela me Farani, a ua hoohewaia ke Kuhina no ke kumakaia i ka aina. Ke olelo mai nei ke Gazette, hoi ole ia no paha o ke ia aupuni i Roma - aka, ua hoi nae hoi, he pono ka noho aku, e poai mai auanei na ao eleele maluna o ka palena ike o na hoopono aupuni ana.

 

I NA LUNA "KUOKOA!"

            Ke kaheaia aku nei na Luna a pau o ke "kilohana Pookela o Ka Lahui Hawaii," e ohi aku i na uku nupepa no ka hapa hope o ka poe lawe Kuokoa i koe, a e hoouna koke mai i ka Luna Hooponopono ma Honolulu. E wiki a eleu mai oukou.

 

Ka Nupepa Kuokoa

PUBLISHED EVER SATURDAY - $2.00 A YEAR

HENRY M. WHITNEY

            Publisher and Editor.

(Luna Hoopuka.)

JOS. U. KAWAINUI

Associate Editor.

(Luna Hooponopono.)

HONOLULU, AUGATE 19, 1871.

 

Ke Ki-pu kanaka ma Lahaina

            Iloko o keia au malamalama, a ma ke kulanakauhale alua o keia pae moku, ke kulanakauhale i holo mai kona hohono no ka inu wau ona lanakila o na kanaka Hawaii, ka poe i papa ia e ke Kanawai, i ulia wale ia ai ka poino o kekahi kanaka Hawaii, ma ke ki ia ana i ka pu; a penei ke kumu i lohe ia mai:

            I ka Poaono aku nei i hala, Augate 12, maloko o ka Hale Kuai o Mr Girvin, ma Lahaina, ua komo aku kekahi poe kanaka Hawaii iloko. Aia hoi maloko o ia hale kua, kekahi mea malama hale kuai, he hapahaole, o Samuela Lolena (Samuel Nowlien) kona inoa, e hoikeike ana i kekahi pupanapana i hoopiahia i ka pauda a me ka poka e Mr. Girvin, me ka ike no o na mea malama hale kuai ia hoopihaia ana. Ia manawa a au o Samuela Lolena e hoikeike ana i ka pu, kulai aku la kela i ke kiko i hope, a ua kupono ka waha o ka pu ia Kooumauma. Ia iko ana mai no o ke kiko, o ke kani aku la no ia, a lele aku la ka poka a komo pu ma ke kuemak, a ke waiho la no paha mahope o ke poo.

            Ua laweia mai ke kanaka poino i Honolulu nei, e haawiia na lapaau ana, aka, ua hana iho kekahi o na Kauka a ua hopohopo, aole paha e loaa ana iaia he ola ana. A ma ka holo ana aku a ke Kilauea i ka Poakahi aku nei, ua hoihoiia oia i Lahaina e kali i kona la hope.

            E nana pu iho kakou i na palapala malalo iho no keia mea, mai Lahaina mai:

Lahaina, Aug 12, 1871.

J. U. KAWAINUI; Aloha oe:

            Ma keia la, ua ku o Kooumaumau i ka pu, na kahi keiki o Samuel Nowlien kona inoa, maloko o ka Hale Kuai o Ake, ma Lahaina nei. Mamua ae o kona lawelawe ana i ka pupanapana, ua ike mua no oia ua piha ka pu i ka poka, no ka mea, ua hele ka haole nana e malama ka hale kuai - o Samuel Nowlien, oia no kekahi keiki hana o loko o ia hale kuai. Ua nui no ka poe o loko o ka hale kuai ia wa, a ua ike no lakou i ko Samuela Nowlien kau pono ana aku i ka pu ma ke alo ponoi o Kooumauma. Ia wa, kani ka pu, a au ku koke kela kanaka i ka pu. I ka hoi ana mai o ka haole nana e malama ka hale kuai, a olelo ae la oia, "Na Samuel Nowlien no i hahao i keia pu a piha i ka mea make." Ke kamau nei no ke ola o ka mea i poino, aole nae i maopopo kona ola - ua kiiia ke kauka Perusia i Wailuku.

            Owau no, o

                        L. KE@PIO.

            Lahaina, Aug 12, 1871

J. U. KAWAINUI; Aloha oe:

            O ka mea hou o keia la, au ku iho nei kekahi kanaka i ka pupanapana ano hou, maloko o ka hale kuai, o Kooumauma kona inoa. Penei i ku ai: o ke Kupakako maloko o ka hale kuai, ua lei ae oia i ke kaei poula ma kona a-i, a o ka pupanapana ma kona lima, a e olelo ana hoi ma kona waha, "Eia ka mea make hikiwawe la a ka haole Perusia, he pu;" aole nae oia i ike, au piha ka pu i ka pauda - o ka manao maole nae o ua Kupakako nei, o ka makemakeia mai o ka pu e na kanaka, no ka mea, he waiwai kuai ia. A iaia e hookahakaha ana  pela, au kulaiia ke kiko o ka pu a kikii, a i loheia @ ke kani ana, a ku ai ia Kooumauma, malalo iho o ka maka akau, a holo loa ka poka a aneane e puka ma ka waha - a ke manao ia nei aola ka e make ana.

            A. MAKEKAU.

 

            LUNA HOOKO O KA PAPA HAWAII - Ma ka holo ana aku o ke Kilauea i ka Poakahi iho nei, ua kau aku o Rev. J. F. Pogue maluna ona. I hele aku la oia e ike i na hana misionari kuloko ma ka mokupuno o Hawaii, a e kipa ana ma keia kihapai a puni ia mokupuni

            KA MAKE ANA O KEONI BU. - Ma ke kulanakauhale o Honolulu nei, i ke ahiahi la Sabati i hala, au haalele mai la ka mea nona ka inoa maluna ae i keia ola ana, a au hele akula i ke aupuni nona na uhane e uluaoa la. He keiki oia na ka mea nona ka hale kaulana awahia o keia wahi, i make e aku. Ua holoholo iho nei oia, he kapena moku kuna Hawaii. Ma Lahaina oia i loaa ai i ka mai lolo a hiki ole ke kamailio mai. Ua hoihoiia mai maluna o ke kuna Neli Mela i ka la Sabati aku nei i hala a ia ahiahi no i make ai. I ke ahiahi Poakahi iho nei, ua hoolewaia kona kino kupapau e ka poe Kinai Ahi a me ka poe Hoole Wai Ona. Ua nui na hoaloha o ia mau hui ana i komo ai, i ukali aku i kana huakai hope.

 

NU HOU KULOKO.

Oahu.

            Maluna mai o ke Kilauea i hoi mai ai Ka Mea Hanohano E. M. Alena, Hi@ Ex. S. H. Pil@po a me ka huakai Hookolokolo o Kauai.

            A Kekahi la o keia pule ae, e haalele ana ka Moku Kaua Amerika Huipuia Jamestown ia Honolulu nei, a hoi aku i ke awa o Kapalakiko, kai i makemakeia ai e hoi aku ilaila.

            O ka mea a makou i kukala aku ai mamua iho nei, e hooliloia ana o Kualoa i kula hanai holoholona, ua oiaio loa ia. Ua pau aku nei na mea wiliko oluna o ka aina, i ka laweia i Hanalei.

            Ko "BENETI PONOI." - Ma kekahi la o ka hebedoma i hala, au hoea hou mai ka nupepa haole nona ka inoa maluna ae, i moe a kau a hooilo iho nei, ma keia kulanakauhale.

            Ua lohe mai makou, e kukuluia ana i Ahahui Hoole Wai Ona ma ke kulanakauhale ona rama o Lahaina ma keia mua iho. Eia ka makou, o ka wikiwiki ka pono, mamua o ka hoolohilohi ana aku a pahee na puu o ko laila poe i ka inu pinika a okolehao.

            HE MEA KUPANAHA. - Ma ka Poalua iho nei, ua hiki mai kekahi waapa ma HOnolulu nei mai Molokai mai. Maluna ona i loheia mai ai, ua pau i ke ahi ka hale o ka Moi ma Kaunakakai. He keu a ke kolohe ina i puhi maoliia me ka manao ino.

            Ua nui loa na lanahu mokuahi ma ke awa o Honolulu nei i keia mau la, a ke manao nei makou, aole paha e hoohoka hou ia kekahi mau mokuahi o kakou no ka nele i ka lanahu no ka mea, e i aku no hoi kekahi mau moku lawe lanahu, ke au mai la.

            HE KUMU-AO NO PUNAHOU - Ma kekahi nupepa o Amerika Hui, i ikeia iho ai, au kohoia o Uilama Kikalina (Wm Chickering) ke keika a ka Luna Leta o Pitafila, he haumana i puka iho nei mai ke kulanui mai o Amherst i ka malama o Iulai, i kumu-ao no ke kulanui o Punahou, a e holo mai ana iloko o Augate nei.

            KO MR. HALEWAI HALE KUAI HOU. - O ka hale @inihepa hou iho nei o ka mea nona ka inoa maluna ae, e ku la ma Alanui Moiwahine, i kukuluia iho nei i hale kuai hou, au paa loa i ke kapiliia, a ke hookom nei na waiwai kuai maloko ona. Ua pakui hou ia mai keia hale, i aniani kilohi no ko kakou kulanakauhale.

            KAHI KULEANA LUNA LETA. - Aole aha e poina i na mea a pau i maalo ma ka hale leta kahiko, ka ike ana i kekahi wahi keiki kanaka pilalahi, i noho he mau makahiki loihi maka lawelawe pu ana me ka Luna Leta, oia o Kuleana. Ae, ua nalo iho nei i ka Poaha o ka pule i hala, ma Manoa, a au huna aku la i kona mau maka, a nalowale loa. Aloha ino oia.

            Ua oluolu i ke Kuhina Kalaiaina, ma ka inoa o ke aupuni Hawaii, ka haawi makana wale ana aku ia Mr. Geoti Roberts, Luna Wiliki Nui o ka mokuahi Hawaii Kilauea, i ka wati pakeke gula Karonometa i kakauia me na huaolelo penei: "Ia George Roperts mai ke aupuni Hawaii aku, no na hookauwa au i haawi ai i ka mokuahi Kilauea ma ke ahiahi o ka la 12 o Perila 1871."

            KA HOTELE HOU O HONOLULU. - Ma ka hoolaha a ka OIhana Waiwai o ke aupuni Hawaii maloko o ka nupepa haole o ka Poakolu nei, ua ike iho makou, ma ka malama o Ianuari e hiki mai ana, e paa loa ai a noho ia ka hale hotele hou e ku nei ma Honolulu. Ua hoolaha aenei nae ua oihana waiwai la, e hoolimalimaia aku ana ia hale i ka poe e makemake ana na lakou e malama, no kekahi mau makahiki a manawa e ae paha, e like me ka makemake o na aoao elua.

            I LUNAKANAWAI APANA. - Ua lohe mai makou, ua hoopauia o H. J. Wana, Esqq,. Lunakanawai apana o Hanalei mai kona noho ana Lunakanawai ae no ia apana a ua hookohoia ma ia hakahaka, o J@o W. Nakuina, kumukula Enelani o Lihue. O ka makou no ke kalokalo e aku, e malama i ka oihana. Ma ke ano he kanaka i na olelo elua, ke manao nei makou, e makaukau ana oia ma na la hope aku, ke hooloihiia oia ma ka oihana.

            KE KUNA "LUNALILO." - Ma ke ahiahi Poalua iho nei, ua ku mai ka moku kuna nona kela inoa maluna ae mai na mokupuni mai nona na kanaka Manihiki i hoihoiia aku nei maluna ona iloko o ka malama o Mei. Ua pae ola aku lakou a puu, a ua hei mai nei ua wahi kuna nei, me kahi Manihiki paahana hou ole mai. Ua hoole na alii i ka hookuu ana mai i ko lakou mau makaainana, e laweia mai i Hawaii nei.

             KA "KILAUEA" HUAKAI I KAUAI. - I ka Poaha o ka pule i hala, ua holo aku keia mokuahi i Kauai e like me ka hoolahaia ana. Ua ku mua ma Hanalei i ka hora 7 mahope iho o ke kakahiaka Poalima. Haalele koke ia laila, ma ka hora 8 ae, a ku ma Waimea i ka hora 11. No ka nui o na ukana malaila a me na ohua, ua kali ka moku a hiki i ka hora 4, holo mai i Koloa. Ku ma@ila i ka hora 6 o ke ahiahi a kali a hiki i ka hora 4 o ke kakahiaka, haalele ilaila ku ma Nawiliwili i ka hora 6 ae, elua wale no hora mahope o ka haalele ana ia Koloa. Kakali ma Nawiliwili a hiki i ka hora 6 o ke ahiahi Poaono, huli hoi mai i Honolulu. Ku mai ma Ainahou mamua iki iho o ka hora 9 o ke kekahiaka Sabati. O ka nui o na ohua maluna mai ona, he 21 o hope a he 149 o mua.

            Ke hele loa ae la e paa ke kai lawaii papau o Kuloloia i ka hoopihaia i ka lepo a ka moku kope awa a Kaulu e hao nei. E lilo ana ia kai, i aina palahalaha ma keia hope aku.

            Ua manaoia, e ku mai ana ka mokuahi "Mose Tela" o ka Laina Hooholo Mokuahi o Uwepa i kekahi a o keia pule ae. Ina e hoopomaikai mai ke au a me ka makani ma ke kokua pu ana i kona mau huila, alaila, e loaa hou ana no ia kakou he mau mea hou ma keia pule aku.

            HELE MAKAIKAI I SIKANE - Ua lohe mai makou, ma ka wa a ka mokuahi Nebraska e haalele iho ai i keia kulanakauhale ma ka la 28 o Augate, e kau pu aku ai o Mrs. M. Likeike Cleghorn, a holo aku i Kikane e makaikai ai i ko laila mau kaiaulu.

            MAKE ANA O HULIPAHU. - Ma ke kulanakauhale o Honolulu nei, Aug. 17, make ihola o Mr. L. L. Torbert, (Hulipahu) kekahi o na haole o Hawaii nei, a i noho mahiko ma Ulupalakua a ma Waihee. O ka nui o kona mau makahiki, ua oi aku mamua o ke 50.

            KE KIAPA "MOIWAHINE EMMA." - I ka la makani iho nei o keia pule, oia ka Poalua, ua hiu aku ke kiapa Hawaii nona keia inoa maluna ae, ma kona alanui auaukai. Iaia i halele iho ai i kona uapo, ua hoopihaia kona mau pea e ka makani, a ina pela oia e hahaiia ai e ka makani, alaila, aole e like ana keia huakai ana, e like me ka huakai lawaia ana i holo mua aku nei.

            Ua olelo mai Ke Au Okoa o ka la 17 iho nei o Augate, "ma ka auina la onehinei (Aug. 16) ke ku ana mai o ka mokuahi City of Adelaite, iloko o na la holo 7 a me 2 hora mai Kapalakiko mai." He mokuahi okoa no paha ka Ke Au Okoa e hai hewa nei aole o ka mokuahi o ka la 16 o Aug., no ka mea, he 7 ona la me 22 hora mai Kapalakiko mai.

            Ua ike iho makou i ke kiiia ana mai nei o na kanaka Hawaii, i poe paahan no na aina hana leo manu i paa mua i na kanaka o kekahi mau mokupuni e aku a pau iho nei ko lakou manawa hana. O ke kumu i koikoi loa ia mai ai, no ke kaulana i ka hana maikai, aole hoi e like me ka Mr. Bele ma e olelo ino nei i na kanaka Hawaii i ka aihue a me na mea ano ino a pau.

            AHAAINA LUAU NUI MA KALIHI-WAENA - I ka Poalima o ka la 25 o Augate, e haawi ana o Mr. J. W. Kahele i kekahi Ahaaina Luau nui no ka lehulehu e hiki aku ana malaila, e hele pu aku no hoi me na lauoliva o ko oukou waihona. Nolaila, ke kono aku nei au i na mea a pau e makemake ana o ke kulanakauhale alii, e naue aku malaila, ma Kalihi-waena. A e nana aku i ka uku komo o ka mea hookahi ma ka Olelo Hoolaha, Aoao 3.

            Ma ke ahiahi Poaono, o ka la 5 o Augate, ua ilihia mai kekahi poino ulia wale maluna o ke keiki opiopio muli loa a ka Hope Kiaaina o Hawaii, Rufus A. Lyman Esq. i haule a poho iloko o ke tabu wai auau. Mahope iho o ka pau ana o ka aina ahiahi, e noho ana o Mr. Lyman me kekahi mau keiki ma ka lanai o ka hale, a ua hele aku o Mrs Lyman i ka hale o Mr. Laimana ma, ma ka pa e pli koke mai ana, he hapalua hora paha ka loihi o kona noho ana malaila, hoi mai aia hoi aole ke keiki. Mahape iho o ka imi ana ua loaa aku oia e ku ana iloko o ka wai ua make e paa ana na lima i ka waa hooholoholo. Me he mea la i hele oia ma laila e hoholoholo ai i ka moku, a haule e iloo o ka wai.

 

Ka Makani a me ka Ua ikaika ma Maui.

            Ua hiki mai i ko makou nei mau pahu kani ka lono no ka hoopoino nui a ka makani a me ka ua, ma Makawao, Ulupalakua, Wialuku a me Hana.

            Mai ke kapena mai o ka moku kuna poino Kinau i ili ai ma Pueokahi, i loheia mai ai, iloko o na la ua iho nei o kela pule i hala ua pa ikaika iho ka makani, a ua paipaiia mai na nalu e ala a kiekie ma ke awa ku moku o Kuiki. Na ia mau kupueu o ka lewa a me ke kai i alako aku i ke kuna Kinau, a hoopae aku la ma kaha one. Elua wale no paha mau mea i poino o ka moku, o ka hoeuli a me ke kamana o ku iwikele, a o ka nui aku, ke paa la no.

            Ma ke ahiahi Poakahi iho nei, ua hoouna ia aku ke kuna Waiola ma ke kahua o ka popilikia ma Hana, me na kamana kapili moku, me ka manao e hoopakele ia Kinau.

            Na na lono palapala malalo iho, e hoike mai i na poino i loaa ma na wahi e ae o Maui, a makou e mahalo aku nei i ka poe i hoouna palapala mai no ia mau mea hou i ike makaia.

MAI MAKAWAO MAI.

E KE KAPENA O KE KUOKOA; Aloha oe;

            Aia ma ka po o ka la 8 o Augate nei, ka hoomaka ana e keia ino nui, ka ua me ka makani ikaika, e pa lauwili ana i ka aina holookoa, a ma ke kakahikka o ka la 9 i ike ponoia'i ke ano o ka ino, - A ka nae iloko o na la i hala e noho ana o Makawao i ka lai oluolu, elua no me nui, o ka lepo me ka wai ole. - He mau mea aloha no ia na ko Makawao Keiki.

            HOONEEIA KA HALE KULA O HALEAKALA ME NA WAHI E PILI ANA. - Mawaena o ka hora 7 me ka 8 o ke kakahiaka o ka la i hoikeia ua ikaika loa ka pa ana mai o ka makani me ka ua; he hookahi hora ka loihi mahope iho, ua hoohaneeia a pilipu ilalo kekahi hale