Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 22, 1 June 1872 — Page 2

Page PDF (1.75 MB)

This text was transcribed by:  Kaitlen Daoang
This work is dedicated to:  Kaitlen Daoang, Keʻala Rutkowski, and Celina

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

         Hoomaha ke hele i hookahi bora, a me ka akoakoa hou a@@, ua noonoo hou ia i ke komite o ka hale, ka bila maluna ae.

         Kamailio mai o Mr Kupakee, Matioa. Kaai Kaukaha ma ka aoao o ka bila e like me ia e ku nei.

         Kamailio mai o Mr. Keo Kaaka, ma ka aoao kokoa i ka hoolo@i, i 50 keneta, me ka manao i ka pono o ka lehuieh@.

         Kamai@o mai o Mr. Halemanu. e noonoo okoa ia na b@@@ elua.

         Kamailio mai o Mr. Kipi a me Aholo, ma ka hoopau loa i keia auhau.

Kamailio mai o Mr. Poli. Mikaiemi, Alapaki, Hanaike, P@ikuli a me Halemanu, ma ka pono o ka bile a me ka hoololi a ka Luna o Honolulu.

         Kamailio mai ke Kuhina o ko na aina e, Kuhina Kela@ina ma ka aoao koe i ka bila.

                   Kamailio mai o Mr. Naihe ma ka aoao koe i ka @@@@, me ka olelo mai, Aole i kauona mai ko Kohale e hoemi i ka a@hau kino, a nolaila, aole nu ma ka aoao o ka bila, aole hoi ma ka aoao o ka hoololi, aka aia no au ma ke kanawai e ku nei.

         Kamailio mai o Mr. Kahananui. Hikikoki, Nahaolelua, Kalakaoo, Kuhina o ko na na aina e, Kuhina Kalaiaina, Kuhina W@, wai a me Bihopa ma ka aoao kue.

         M@hope o ka hoopaapaa a@@ no na hora 4 a oi aku, ua make loa ka bila.

         Hoopa@ia ke Komite, a hoopaneeia ka Hale.

                                                                           La Hana 19-Mei 20

         Hoomakaia na hana e like me ka mai.

         @ Ua hoopuka@a ka hapa mua o ka moolelo o keia la, ma ka la 20 iho nei o Mei.)

         Heluhelu mai o Mr. Mikalemi, he hoopii no Honolulu, e nui ana. E hoopiiia ka uku o na Makai o Honolulu, i $40, pakahi no ka malama. He hoopii keia i waihoia mai mal@lo na rula. Waihoia ma ka papa.

         Heluhelu mai o Mr. Poli, he laikini waapa o Honolulu nei. Waiho@a i ke Kom@@e kapono.

         Heluhelu mai o Mr. Mikalemi, he hoopii no Honolulu mai. E hoomahuahua i ka haawina koa, i $85,000- e hoakakaia ka uku o na Lunakoa ma ke Kanawai- e ukuia na koa i $10,@ na @opala, he $11., he $12, no na kakiana. Waihoia ma ka papa.

         Hoomaha ka hale a hal@ hookahi bora akoakoa hou.

         Hoike mai ka Lunahoomalu o ke Komite o n@ Aha Hookolokolo no na hoopii malalo iho :-1 E hoomoeia ka hoopii a Waialua, e noi mai nei, i Lunakanawai Apana okoa. 2 E waiho a noonoo p@ me ka Bila e waiho nei, no na hoopii mai Kohala a me Kau mai, no na paahao, e hana mai Kau a me Koh@la mai, e hoopau a e hoololi i ka Pauku 1420 o ke Kanawai Kivila, e waiho i ke Komite Wae, mama e noonoo nei ia Pauku, a me ka hoopii inai Wailuku mai, e kau palenaia ka wa hana-4 He hoopii no Makaw@o, e hoem@a na koina-5 O na hoopii mai Honolulu a me Makawao mai, no ke kanawai Hookamakana, e waiho i ke Kom@@e Ola- 6 O ka hoopi@ no Molokai, i Luna@@aka@inana okoa no Lanai, e hoopanee loa-7 E waiho ma ka papa i ka hoopii a Puna, e hoololi i ka pauku 45 o ke Kumukanawai, a noonoo pu me ka bila o ia ano. S E hoomoe ma ka papa no ka hoopii a Molokai, no ka hoopau i ke Kanawai a me ka Haawina Hoopae Lima Hana.

         Hoike mai ka Lunahoomalu o ka Kom@e Wae, @ waihoia aku ai e noo@oo no ka Bila Kanawai Auhau holoholona, e hoololi ai i ka Pauku 1, 4, 6 o ka @lokuna 39 o ke Kanawai 1870; e mau no na Pauku 1 a me 4, a o ka pauku 6, e hoololi ae. Aponoi@ ka hoike.

         Noi mai o Mr. Keo Kanaka, E haawi hou aku i manawa no ke Komite Wae, nana e noonoo ana o ke Kanawai @ivila, i kapaia, "Na haku a me na Ka@wa."

         Hoike mai ka Lunahoomalu o ke Komite o na mea Huikau, no na palapala hoopii malalo iho, mai Koolauloa mai, "E hoopanee loa i ke noi, e haawi aku i puu @al@, no ka hoohoihoi, ana i ka oihana mahiai malaila. O na kumu hoopii e noi ana, e hookuuia ka auhau Kula o na makua i loaa eha keiki; e ae@a na kanaka e noho ana mal@na o na aika @onohiko, e k@ai aku i na laau oluna o ka aina, kow ka laau a ke honohii; e papa loa ia ka lawe ia ana mai o ka opi@ma; e hoopauia ke koina o na Aha Hookolo; e kuu @@@nia ka mana koho @alota, e hana Kaoawaiia. Aponoia.

         Hoolaha mai o Mr. Poli, E lawe mai ana au, he Bila e hoolohi ai i ka Pauku 101 o ke Kanawai Kivila.

         Hoolaha mai o Mr. Halemanu, E lawe mai ana no hoi ai he Bila e hoololi ai i ka Pauku 1284 o ke Kanawai Kivila.

         Ma ke noi a Mr. M@kalemi, na ae ia aku oia, e heluhelu mua mai i kana Bila, e hoololi ai i na pauku 110 a me 114 o ke Kanawai Kivila,e pili ana i ka iaikini hoolimalima @io. Hooleia.

         qMa ke noia Me. Kupakee, ia aeia oia, e heluhelu mua mai i kana Bila. e hoololi ai i ka pauku 2, mokuna 56 o ke Kanawai Kivila.

         Hoolaha mai o Mr. Ma@na, E lawe mai ana au @e bila e hoololi ai i ka pauku 1284, o ke Kanawai Kivila e pili ana i ka ma@e.

         Waiho mai o Mr. M@kalemi he olelo hooholo e kauokaia ke Kuhina Waiwai a me ke Kiaaina, alole haawi i ka oihapa lunahelu i kekahi lal@ o keia hale.

         Hoololi mai o Mr. Kupakee, e hookomo, e papa p@ ia ka haawiia ana aku o ka Luna Au@ua, Lonakanawai, Luna Alanui, Luna Makai.

         Kamailio mai o Mr. Keo Kaa, he olelo hooholo kupono keia. Ua ike no hoi au ma kekahi mau aina e ae, aole ae ia kekahi poe i lawelawe i na oihana aupuni e noho pu mai e kau kanawai.

         Kamailio mai o Mr. Kaai, aole keia he olelo hooholo nui, a wehewehe mai ma na mea e pili ana.

         Kamillio mai o Mr. Aholo ma ka aoao kue i ka olelo hooholo, a noi mai e hoopanee loa.

         Kamailio mai o Mr. Alapaki ma ka aoao e kokua ana i ke noi e hoopanee loa Nina@ia ka olelo hooholo a hoopanee loa ia.

         Wa@ho mai o Mr. Kekoa he olelo hooholo e hookaawaleia i $350 no ka Hale Hookolokolo ma Kool@uloa. Waihoia ma ka papa a a noonoo pu me ka Bila Haawina.

         Noi mai o Mr. Rice e hapai i na hana o ka la. Kapaeia na rula a heluhelu mai o Mr. Naihe he olelo hooholo aole e kamailio kekahi hoa ma na olelo elua. Ina e olelo i kekahi olelo, alaila na ka @nuhop;e;p e mahele mai. Hoopa@e@ loa ia.

         Hap@ia ka haoa i hoopane@ia, oia ka Pauku @ o ka Bila e hooloh@ai i na Pauku 480 a me 487 o ke Kanawai Kivila i mua o ke Komite o ka Hale. Noho o Mr. K@@helani ma ka noho.

         Heluhelu pakahi ia na pauku 2, 3, 4, a me ke noi, ua hoo@anee ioa ia. Hoopauia ke Komite o ka Hale.

         Hapaiia ke noonoo ma ka heluhelu alua no ka Bila o hoohana ai i na lawehala i hoopaiia malalo iho o ka akahi @ane@ dala, ma ko lakou mau pana iho i hoopai@a ai, i mua o ka Hale. A ma ke noi, ua hoopanee loa ia ka Bila.

         Hapaiia ka Bila e hoemi ai i kekahi mau kino ma ka Aha Hookolokolo kiekie, na Aha hookolokolo kaapuni a me na aha hooponopono waiwai ho@iina, ma kona heluheli @lua ana.

         Mahope o ka hoopaapaa ana, u@ hoopa@ee ia ka hale a halawai hou ika la apo@po,

                                                                                    La Hana, Mei 22

         Hoomaka@a na hana e like me ka mau.

         Heluhelu mai o Mr. Poli he hoo@i no Honolulu mai, e hoolilo wale na Kuhina i @a dala aupuni Hooleia.

         Ma ke noi ua kapaeia na rula, a ua ae ia aku o Mr. Keo Kaaka e kamailio mai, i ku la mamua ua hooholo keia hale e ao aku i ka Luna K@okoa inehinei, aka i ke ahiahi ana iho, ua loaa ia ʻ u kekahi kumu, ua ma@ mau no ku Hoa Hanohano mai Kohala @ini e palapala mau aku i ka Luna Kuoko@ a he mea mau hoi ia ia ku pane aku i ka@a mau ninau e pili ana i kekahi mea i mua o ka Hale. Nola@@@a, o kela palapala i heluheluia i mua o keia Hale i ka @@inehinei, he pane no ia no ka palapala o ka Luna O Kohala, ma ke ano ana i manao ia no ka ni@au mau i kona manao.

                   Hoike mai o Mr. Matina Luna Hoomalo o ke Komite o na aina aupuni me hana Houno na palapala hoopii a me na olelo hooholo malalo iho: No na alanui o Kona akau $3000- no ke alanui nai Hanalei a Kalal@u i $500,- $900 no ka @apo o Kaawaloa, -$1000no ke awa o Aulua,- $3000 no na alanui o Kona hema -e waiho a noonoo pu me loa Bila Haawina- O ke noi a Puna $900 no ka hale hookolokolo $500 no ke alanui. Ke noi o Ewa $300 no ke alanui, e haawi@a $100. O na @oi $000 no ka palewai o Waimen. -$1000 no Keawaeli a me $4000 no ke alanui a me ke awa o Mahukona ma Kohala- $300 no ke alanui a me na alahaka o K@anapali, e hoopanee loa. O ka hoopii mai Puna mai, e noi ana aole e uku i dala no ka Hotele hou a me ka hoopii mai Wailuku mai e noi ana e uku aku i ka Hotele in a no ke aupuni ke kahua, e waiho ma ka papa. O ke noi $1000 no ke alanui o A@ku a hiki i ke awa o Honomalino, e hoololi mai ka Haawina mai o ka Bila Haawina.

         Ma ke noi a Mr. Kapuniai, ua waihoia ka Hoike a ke Komite a noonoo pu me ka Bila Haawina.

         Hoike mai o Mr. Hikikoki Luna Hoomalu o ke Komite Hoonaau@o e hoopanee loa i ka noonoo@na no ka Bila Kanawai e hoololi @i i ka pauku 25 o ke Kanawai no ka hoo@aauao.

         Noi mai o Mr. Poli, e lawe mai i ka hoike i mua i ka Hale. a kamailio mai no ka pono e malamaia ke ola o na kumukula ka oihana nana i kaikai ae i ka lahui iluna o ke kulana kiekie a hanohano e like me oukou iloko o keia Halo.

         Kamailio mai o Mr. Mikalemi oia ka noao o ka Bila.

         Hoomaha ka Hale i ka hiki ana i ka bora 12, a ma ka hiki ana i ka bora 1, akoakoa hou.

         Kamailio mai o Mr. Kupakee ma ka aoao hoapono i ka hoike a ke Komite, no ka mea aohe i oi ae ka Bila mamua o ke Kanawai e ku nei. Ke olelo aku nei au, i ka wa o Limaik@@ka, e noho kumu ana au, a o ka uku no ka la ia we, he paha dala. He o@ ae ka ike o na kula ia wa mamua o kei wa.

         Noi ma o Mr. Kipi e lawe mai i ka hoike i mua o ke Komite o ka Hale. Kokua mai o Mr. Aholo. Hooholoia ke noi. Noho o Mr. Kale Kauka ma ka noho.

         Mahope o ka hoopaapaa a@@ bo kekahi mau bora, ua hooponoia ka hoike a ke Komite Hoopa@ia ke Komite.

         Hoike mau ka Luna Hoomalu o ke Komite Waiwai no ka olelo hooholo e niau ana i na

Loaa a na paahoa a me ka makeke kuai ia. Ua hooliloia na loaa o na paahao me ka haa wina a pau, a o ka loaa no ka makeke, ua hoolimalima. Aponoia.

            Hoike mai ke Kakauolelo, ua paiia ka Bila e hoololi ai I ka Pauku 6 mokuna 39 o ke kanawai o 1870. Aponoia.

Hoike mai ka Luna Hoomalu o ke komite Waiwai no ka hoike a ke Kuhina Waiwai. [E loaa no ka Hoike ma kekahi wahi e ae L. H.]

Ma ke noi a Mr. Alapaki, ua hooholoia e pai a lawe mai i mua o ka Hale.

Hoike mai o Mr.Paikuli hapa nui o ke Komite Wae e nana ai I ka Papa Ola Hawaii ma na ano a ia Komite I apono ai e like me ka Bila a ka Luna o Waialua i lawe mai ai.

Hoike mai o Mr. Alapaki ka hapa nuku o ke Komite I haawiia e noonoo pu no ka Bila e hoaken ai I ka lapaau ana o na kanaka Hawaii, e hooponopono uuku no i ke Kanawai o 1868 ma kekahi mau hoololi elua, e holoi i ka hua olelo Moi a e hookomo. Kuhina Kulainina. E oakui aku hoi ma ka pauku 6 o ia Kanawai, aole e hoopiha kekahi ke lapanu I kona ohana iho.

Ma ke koi mai a Mr. Kapuniai i hoolohia ka e hoomoeia ma ka papa a hapai hou i kekahi wa, ua hooholoia.

Hoolaha mai o Mr. Rice, e lawe mai ana oia he Bila e hoololi ai I ka Pauku 1360 o ke Kanawai Kivila.

Hoolaha mai o Mr. Halemanu e lawe mai ana ia he Bila e hoololi ai I ka pauku 20 o ke Kanawai e hoopau ai I ka mokuna 10 o ke Kanawai Kivila.

Waiho mai Ke Lii’ka Mea Kiekie Lunalilo he olelo hooholo, ma ka Hale Hotele Hawaii e paina ai. A e ukuia na lilo mai ka Haawina ae o na lilo o ka Ahaolelo. Hooleia.

Waiho mai o Mr. Alapaki he olelo hooholo, e kauohaia ke Kuhina Waiwai, e lawe mai I ka wa e hapaiia ai ka noonoo ana no ka Hoike a ke Komite Waiwai i ka nui o na loaa o na wai ona, na loaa o na aina aupuni, na loaa o na makeke, na loaa o na koina a me na loaa o na lawehala. Hooholoia.

Waiho mai o Mr. Komoikehuehu. he olelo hooholo, e hoolako mai ka Makai o ka Hale I ka 100 poo leta a na na hua pakahi me kanalima poo leta pakahi keneta. Hooholoia.

Hoopanee ka Hale.

         La Hana, Mei 23, 1872.

Hoomakaia na hana e like me ka mau.

Hoike mai o Mr. Hikikoki, ua  hoounaia mai he leta mai ka agena mai o na mokuahi o Uwepa, e kono mai ana i na hoa hanohano e hele ae e makaikai i ka mokuahi Nevada me ka paina pu aua malaila.

Ma ke noi mai a Mr. Rice, ua kauohaia ke Kakauolelo e pane aku ia leta a me ka Manawa i haiia mai.

Ao mai ka Peresidena i na hoa a ka Ahaolelo, e malama I ka hanohano o ko kakou ano, aole hao I na mea ai, aole hookomo i na pakeke; a ina e makemake e maikai kii i ka hope Peresidena.

Heluhelu mai o Mr. Kuihelani he hoopii ia kekahi I kakauolelo na ka Lunakanawai Kaapuni, ke ole i ike I na olelo elua. Halahu.

Heluhelu mai o Mr. Kipi he hoopii no Hilo mai, i puu dala $1,000 no kekahi alahaka, ma Honolii, $600, no kekahi alahaka e ae, $1,500 no na alanui, e hoopauia ke Kanawai no na Kahuna Hawaii-E hooponopono i ka aku o na Makai. Waihoia i  ke Komitee Kupono.

@ mai o Mr. Kahananui he hoopii no Makawao mai, e hoololiia ka Pauku 503 o ke Kanawai Kivila, a e hoololi i ka Pauku 506 o ke Kauawai Kivila. W@aihoia ma ka papa.

 

 

Ua like ole ka manao.

Mr. LUNA HOOPUKA; Aloha oe:-

            Ma “Ke Au Okoa,” o mei la 2 iho nei, ua ike ia na olelo hoohuikau a Ekalesia o Ewa, e olelo ana, ua pau pu makou i ka olelo e pai ia ke kii o luliana Walanika, aole ia o ka oiaio, o ka pono maoli, na kekahi hapa uuku o na hoahanau o Waikele a me Waipio, i kokuaia e ke kahu o ka ua Maakua. A o kana mau olelo kokua, oia no keia, “aole he pegana ko Perusia i ke pai ana I ke kii o ka Moi Uilama. He pegana anei ko Amerika i ke pai ana i ke kii o @?” a pela aku. Ina pela na hoohalikelike ana, alaila; ma ka Aha Ekalegia hea o Perusia i oleloi e paiia ke kii o ka Moi Uilama? a na ka Aha Ekalesia hea hoi o Amerika i olelo e pai i ke kii o Wasinetona? a na ka Aha Ekalesia hea hoi o Hawaii nei i olelo e pai i ke kii o na Kamehameha? Ea, lalau ka @ pii i ka pali. Ma keia mau manao i puka iho nei ma ke Ke Au Okoa, ua hapala kuhiliia ka ekalesia holookoa o Ewa, ke hoole aku nei makou kekahi mau hoahanau o ka ekalesia o Ewa, aole no hoi i hewahewa ko makou mau lima ma keia mea. Ina o kekahi mau hoahanau o Waikele @ Waipioka i olelo e paiia ke kii o luliana Walanika, a koe ae ka nui o na apana ma ua ekalesia holookoa ‘la, alaila, ua kupono no anei ke kappa ia aku o ekalesia o Ewa? I ko makou manao, aole. Na kekahi mau hoahanau ekalesia o Ewa. O J. P. Kama, D. Kapule, L. Kaimuena. Kekua, Opipopio, L. Nakaula, H. Kaaui, Kamu, Kaou, Kahakai, Poo. He nui no ka poe i koe aole i lawe ia main a inoa.

 

 

 

 

 

 

Moolelo o Robianalo Buke II

            No ke kupilikii loa o na hana o keia mau la, oiai ka wa e noho nei ka Ahaolelo, a no ka noho mai hoi o kekahi Ahaolelo hou, aolaila, ke @ nei makou i ke pai ana aku i ka Moolelo o Robianalo Buke II. A hiki i ka pole hope o lune, a i oleia I ka pule mua paha o lulai. E hoomaha iki kakou i keia mau pule a hiki mai ia wa. Aia maloko o ia moolelo, ka hanau kupanaha ana o ke Keiki a Robianalo ma laua o Puakinaniu mai ka huli hoi ana mai ai mai ke aupuni o Dehalo oia @, ka lilo ana ia Walena ka hanai, ka noho ana i ke kula imi naauao ma lialia, kona imi ana ia Rubianaio ma I ka paa ana ia Diaholo, a peia aku a pela aku. Mai paupauaho a nonohua aka I nui kea ho.

 

I na Luna Kuokoa

            Oiai, he mau pule koe a e akoakoa ka Ahahui nei ka lokomaikai o kela a me keia Luna nupepa o ke Kuokoa, e lawe pu mai i Honolulu nei ia @, i ko lakou aie i ka nupepa no keia makahiki, @ e loaa ia lakou na hoomaikai-ana. O ka poe a pau e hiki ole mai ana o na luna, e haawi i ko lakou mau aie i ko lakou mau kahu, haiolelo a me na Elelo paha, i lawe loaia mai ai i Honolulu nei. E malama i keia, a e loaa ia kakou na luana maikai ana.

Honolulu, Mei 18, 1872.

 

 

HENRY M. WHITNEY,

            Publisher and Editor.

(Luna Hoopuka.)

 

JOS. U. KAWAINUI.

         Associate Editor.

                     (Luna Hooponopono.)

 

HONOLULU, JUNE 1, 1872.

 

Haiolelo a Hon. Keo Kaaka

IMUA O KA AHAOLELO,

I KA POAHA, MEI 24, NO KA @

A KE KOMITE WAIWAI.

 

E ka PERESIDENA.- Ua minamina nui ai i ka haole ana o ka hoike a ke Komite Waiwai no ka Hoike makahiki a ke Kuhina Waiwai, malalo o ke kulana a’u i manao ai e puka mai ana ka @. Ua @ ko’u manao, mailoko mai la o ka naaoao o ka Lunahoo malu o ia Komite, he kanaka i mahaloia no kona ike i ka malama waiwai, e loaa mai ai ia lakou kekahi ao a kuhikuhi kupono ana ma kona mau kumu. Ua imi nui ke Komite me kona mana ma ka @ ana i Hoike aole I wehewehe pono ia mai kona mau ano. O kahi hoike, he kaupale hemahema no ia, e hoopioloke mai ia ina paha he mea pilikia a ina paha he mea aloha.

O ka manao mua a ke Komite e hoike mai nei, o ka malama Buke Aupuni, he luna hoopono a malama pololeo. Oia wale iho la kahi mea e hoohoihui mai ai i ka manao.

O ka @, ke onou mai nei i ka lakou ike, ua @ ae ka aie aupuni a hiki i ke $49,300 no keia a me keia lilo e hoohoihoi @ ole mai ana-a no na kokua mokuahi Holo moana, a nolaila e hoomakaukau kakou e aie I puu dala nui (I. U. U.) $90,000. He maikai @ ia manao ana, e aie dala ka lahui i mea e uku ai i ka uku panee no ka pomaikai o hui.

O ke kolu o ka lakou hoakaka, ke halihali mai nei i wahi hoohoihoi, ua kahaia ke kuamoo o ka lilo a pani I na hoomahuahua I ko kakou aie i $278,636, a @ e huiia me $70,800 o ka aie aupuni kahiko, hui hou me $35,000 no na mokuahi o Kikane a hui mai me $116,538 no ka hotele, aole nae I pakuiia mai ma ke ala, aka ina ma kea no dala hoi e ukuia ai, e like me ka ke Kuhina Waiwai i hoike mai ai i kela la aku nei, alaila aia a 232,000 @, kaa ia aie-he pa manu nui keia. I ka houluulu ana i keia mau puu dala a @, ua hoohua mai no ia i ka aie i $500,000 ke pau keia mau makahiki aku i  Maraki 31, 1874.

Ke hai mai nei lakou ma ka ha o na manao hoike, ua maikai ka inoa o ke aupuni no na makahiki he nui i hala, oia hoi ka wa he uuku ko kakou aie, a ina e aie hou aku kakou, alaila, e loaa no ked ala “ma ka uku pane maina.”

Ina e like me ka holomua ana o ka aie aupuni e koi mai nei ma na huina mahuhua, alaila, e olioli loa auanei ka poe inea dala e haawi mai ma ka uku pane maikai. A akahi no kakou a hiki mai ma kahi @ o ka hoike; ke hai mai nei lakou (Komite) ia kakou, ina e hookanwaleia na haawina kupono a no kela a me keia lilo kupono, oia iho la ka mea pololei. E hiki ana paha i na Lunamakaainana, aole paha, ke hooholo pololei, a ina e malamaia ka loaa o ke aupuai ma na hoahelu e @ ai ke uku aki ia mau @, alaila hiki- A hiki ke uku aku i ka uku pane maluna o ka aie i hookui ai me ko dala i aie ia a nui loa, a e hiki ia kakou ke hookumu i wahi e malama paa ai no ka uku ana aku i ka @ maioko o ka Manawa pokole, a ina pela ka loihi o ka wa e hana ole ia mai ai e ka Ahaolelo, a I ole ia, e hoinoino aku ai paha i kapomaikai kumu o ka aina, he kipulu ana ia maluna o ka @ o ko kakou Kau Kanawai ana, maikai @ ka inoa o ke aupuni. Pela @ no. E hoohui

a keia mau puu@ me ka pololei a aole he mea aka i koe@, aka o ka inaina a me ina wale ao a pau, he maikai wale no ia aia ka olelo na

         Ma kekahi manao hou aku, haiia mai, nei kakou, he mea hikiwawe ke hoopoinoa ka inoa maikai o ke aupuni, ma ka holoholo ana i na haawia me he akahele ole- e like  paha me na hale aupuni e paa ai i ka $150, 000 a me ka Hale Alii e ku kohana mai ai I kii oa ka poe hahau hale, a malia paha o no hoia aku a hanaia e like me ka mea i paa e ku nei, he “mau lilo mauele,” e like me ka aie i hoomana ole ia e ke Kanawai he $116,000 no ka hoiele- “ka hoemi aua i na auhau,” oiai he wahi aho wale no, a me na Kau Kanawai ino e ae. O keia mau wehe wehe ana a pau, ua hiki ia’u ke olelo kuokoa@ ae, e inoino ana ko kakou inoa maikai. A malaila hiki mai la ka mea kupanaha i ka olelo mai, he aneane@ hiki ole ke kukuluia na hana hou a paa loa, e laa me ka Hale Alii, na Keena aupuni, na ohe—wai a me na mea ano like, ke ole e hoomahuahuaia ka aie au- puni. U ka mea nui keia a oukou e noonoo mai ai, oiai. O ka loaa wale no o ke aupuni no na makahiki elua e hiki mai an, he  $552,000, a o ka nui I na dala a ke Kuhina  Waiwai e noi mai nei, I $462,000 no na lu- Na aupuni wale no, a o ke koena iho he  $390,000 no na hana hou-ina e hoolawe ae i ke koena dalai ho no na hana hou mai ka uku makahiki mai o na luna aupuni, ua oi

aku [ke komo ma ko ka pakeke pomaikai] niamua@ o ko na mea i manaoia e hoolilo aku

no na hana hou. Ina e manao ana kakou e hele aka e hooko i na haawina o loko o ka Bila Haawina, alaila, e aie ana kakou i ka $278,000 hou aku. Ua oi aku keia mamua o ka mea e hoohoihoi mai ai i ka manao, a nolaila, ke olelo nei au o keia inau hoolilo kupono ole ana, aole ia e hoomaikaila@ mai e ko mua aku nein oho ana.

         Hele hou ai kakou i kekahi manao hou mai o ke Komite, ke olelo mai nei, o na haawina I hooholoia ai i kela Kau aku nei a  i manaoia no na hana hou o na apapa kua- aina, aole i hool:loia@ ke dala, a ua hookonio ia ma ka Bila Haawina o keia Kau, malia paha auanei o waiho wale hou mai no ma ka Waihona dala.

         Ke manao nei ke Komite, o na loaa a pau i kohoia no keia mau makahiki aku, e like no ia me ka hoike a ke Kuhina. Ke manao  nie au aole i akaka i ka poe kalepa o Hono- lulu nei e loaa ana a nui mai ka Hale Dute mai. e like me ka hoike e koho aku nei.

         Ua olelo mai nei ka Luna Hoomalu o ko Komite. Aole lakou e olelo nui mai ana no

ka Hale Hotele e pili ana i ka hoopaaia ana no ka aie, no ka mea, aole i moakaka lea  iloko o ka Hoike a ke Kuhina Waiwai. Ke noi aku nei au ia oe, ua koe au malaila, no ka mea, ua hoike pololeiia mai penei ; “no keia mea, ua hilinai ko ke “Lii Aupuni ma- luna o ka manao, e ike pu main a oukou, ma ka hoopuka ana i na palapala hoopaa,” I mea e ukuia@ ai no lilo.

         O ke noi mai e hoopau loa i na kanawai aie dala aku, he manao naauao ia. La ka- kou nae e noonoo nei. E uluaoa mai ana ma- luna o kakou, eia ka he mea maikai ka ke noi mi e ae aku na lunamakaainana i ka hooholo ana i kanawi hou e makemakeia mai nei.

         Ano, e na hoa Lunamakaainana ou, ke  noi aku nei au ia oukou, e noonoo pakahi ka kou i kela a me keia haawina o ka Bila me ke akahele, a ina aole ia, alaila, e hoomakau- kau e ana kakou i aie@ he hapalua miliona dala, i mea na kela Kau Ahaolelo aku e hiki mai ana e hoohoo ai. He aie nana e hoo- weliweli mai ai i ke kuokoa a me ke ku au- puni ana o keia Lahui.

Nu Hou Kuloko.

Oahu.

         Ma ke kukalaia ana o ka laikini opiuma@ inehinei, ua lilo ia Wong Chan & Loo Ngawk, no na $21,000.

         Ua @ hou ia oku ka uapo o ka Laina Mokuahi o Uwepa ma kai o Ainahou. i hookoia ai ka aelike mawaena o Uwepa ma a me ke aupuni.

         Ua hoi mai nei ka Lunakanawai Kie- kie E. H. Allen mai kana huakai hookoloko- lo aku nei I Hilo.

NA LETA NO OAHU.-Ma keia hope aku e

hooanaia@ na leta o Oahu nei ma ka malu o ka lawe leta mau, mahope iho o ka @ 10 o kela a me keia kakahiaka Poakahi.

 

E WEHEIA ANA ka Halekula Hanai o na

Keikikane o Haleakala, Makawao, mai ka la Mua aku o Iulai 1872, malalo o ke kumu Hou Mr. Ravanagh. No na mea i koe, e nana i ka olelo hoolaha a ke Kahukula nui.

 

MAI POINA.-Ke kono aku nei makou i ka poe heluhelu a pau o ke Kuokoa e nana ae I na kolamu olelo hoolaha e puka pinepine nei. Ua waiwai loa oa olelo hoolaha maloko o keia nupepa.@

         E hoike ana na kula a maoli o ka apana o Kona nei Oahu, mai ka Poakahi

Iune 24. a e pau ana i ka Paha Iune 27. Ua konoia ka lehulehu e hele e maikai I ka pii ana o hanauna hou ma ka naauao.

         Ua lohe mai makou, ua onooia aku kekahi lunamakaninana@ e kekahi luna aupu- ni i hana. a ua houle@ ua luna la no ka pomai- kai o kona mau makaainane. Pomaikai.

 

KA MOKUAHI KU MAI.-Ma keia la paha, a i ole ia ma ka la apopo paha, e ku mai ai ke- kahi mokuahi mai Kapalakiko mai me na ou hou a me na eke leta main a aupuni nui

mai.

 

         Ma kela pule aku, e noho ana @ Hookolojolo Kaapuni o ka apana @ Kulaoakauhale o Lahaina.

 

KA LA HOONANAO O KAMEHAMEHA @

Kela Poalua aku. Iune 11. @ Ka la e hoomanao ai no ka Napo@ Paakipika nei. He mau heinei @ Malamaia ana ma Kula o Kahua @

         O ka mai hebera@ i loaa i keia i hoomaluia ai ma kai o Koho@ mai makou, ke pii mai la kona @

 

LETA DALA.- Ke kauohaia aku nei @ nana ka palapala me ke dala o loko @

mai i ka Hale @ i kela pule aku nei @ koke mai ma ka Hala @ no ka @ o ke poo leta ke kumu i hoopaala @ hoounaia.

 

A EMI ANA ANEI NA LILO?- Ma la @ hi iho nei. Ua hooholo ha Ahaolelo @

uku no ka Moi. E like me ia e ku nei @ maopopo aole no I hoemiia@ a i @ ka oukou mau kauoha,  e hoemi @ nemakaainana i ae aku i kela @ Hikokoki, Kipi, Halemanu, Kaai, @ Akamu, Kaukau, Aholu@, Hanaike@. @ Kale Kauka, Komoikehuehu. hui me @ like me 22 ma ka aoao hoopii. Poe @ ka leo uwalo o na makaainana e @ Nawahi, Ma@, Kupakee. Naihe. @

Nui, Lonoaea, Nui, Kaiwe@, Alapaki, K@ ka, Poli, Mikalemi@. Kekoa. Paikula@ @ ha, Raiki, Kapuniai@. Nolaila, e ike ma keia nupepa e ike ai oukou i na meakamani ole. E nana i ka poe aloha @ nana ma na inoa hope, a e hookae i ka  a oukou e manao ai, he aloha oe @ ia?

         Ua waiho mai o Hon. D. @ he palapala pane i kekahi o ko makou @ nao pepa i kela pau pule aku nei i @ ua puka e mai nei nae ma “Ke Au @ he palapala o ia ano like loa. No ka @ ole ke hoopuka hou aku, nolaila, ke @ aku nei makou i ka pane no ia mea.

         [O ka ae wale aku a me ka paa ana iho ka waha o ka lunaina@ o H@

ka papa rula ole mai o ka Peresidena  na haule@ ana ia malala o ka mana @ a he haul@ ino ana nai o ke kanaka ia, oia kekahi Papa 1 o keia kau, eia @ anei, he ua. O ka hoopii a ua luna la @

o ka Hale no ka olelo hooholo a ka Peresi-dena, aole ia i ku I ka pololei- Aole @ lo hooholo iki a ka Peresidena, aka @ maoli mai ai no i ka waha o ua@ Luna @ Heaha la ke ku i ka naauao oia oe @ Ae a ua Luna la, ke hoopii nei au i ka @ hooholo a ka Peresidena. Heaha ka @ ke ku oe e hka L.M. o Hanalei ma ka @ o ka poe nana oe i kono mai. ke kupaa @ kou pono a hiki i kou lanakila ana.

         No kou makou ka o haunaele. @ wale aku oe i ka aono kekee e lilo oia @ pololei, a ma ka hoopii ana me he lawe@ la, oia ka kou alanui. Mau no hoa ka @ o ke koena ana, “ua lanakakila ka Luna a @ kou.” L.H.]

 

HALE KUAI O AKIU & Co.

         @ 21.. ma ke kahi@ e Alanui Nuuanu a me @

K LOAA AI NA

@ Wahi@ a me Kane.

         Kamanao o na ano a pau.

                   Papa ie o na ano a @ au.

                            Noho @ a me kanawaa@

                                     Waiala @

                   @@@@@@@

NO NA KUMUAI MAKEPONO LOA

E KIPA ma mai  maua Hale Kuai@

Ka hele ana aku i @

NEE AE O KIULANA @ Co.

         I Ka Helu Alanui Nuuanu:

                   I noho mua ia @

         CHUNG HOON@ & Co.

Ke kono aku nei o Kiulana ma, ua @

Hale @ i @ maluna@. @

lole a pau. Papale@

@

@

@

@

 

NU HOU! NU HOU!

NUI@ WALE NA WAIWAI HOU!

         -NA KA-

HALEKUAI GEREMANIA!

         “Waialua”

   LOLE NO NA WAHINE!

LOLE KALKOA o kela ano keia ano.

         LOLO ALAPIA Helu akahi, elua, ekoula

                   LOLE KALEPA Hinuhiou@,

                            LOLE PALEKOKI@ Huluhulu @

                                     LOLE LEPO Nalo,

                                               LOLE KEOKEO ma

                                     a me na KAMAA Hila au@

         LOLE NO NA KANE!

LOLE WAWAE Paa,

         LOLE KUKA Paa,

                   LOLE Pilau Keokeo@

                            LOLE AHINA Pelekana@

PAPALE KANE, WAHINE KAMALII

           NA MEA HAO!

Oo KAPALA, Oo Maole, Oo Kope,

         AMI PUKA, Laka Puka, Laka Pahe,

                   AIANA Mokuahi,

                   KUI Helu 4,6,8,10,12,20,40

Na Aila Lauoho o kela ano keia ao

AILA Hoonoha, Aila Kohola, Aila Mahu.

         a me na mea e he nui wale.

                            C.F. WOLF

Kawaipuolo, Waialua, Oahu. 548 3m