Ka Nupepa Kuokoa, Volume XI, Number 24, 15 June 1872 — KA MOOLELO o KA AHAOLELO 1872. [ARTICLE]

KA MOOLELO o KA AHAOLELO 1872.

La Hana 27—Mei 30. Hoomakaia na hana e iike me ka mao, Heluheiu niai o Mr. Poli, he h«opii no Honoiulu mai, e nni ana. 07 000 no ka hooioihi ana aku i ke Alanui Kuia a hiki i ke aianui Liiiha. Waihoia ma ka papa a noonoo pu me ka Biia Haawina. Hoike mai ka Lunahoomalu o ke Ko< mite no na Aka Hookolokolo, e hoopanee i na honpii e noi ana, I Lunakaoa* wai Apaua no Kaanapali a me ka hoopii aole e koho i L K. ike oie i ka olelo Hawaii. 2 £ hoopeo loe i ka hoopii i 12 makai uku malama no Wailuku. 3 E waiho oa ka papa i k« hoepii o Wailuku, e noi ana, aole e kohoia kekahi Kakauolelo no ka Aha Kaaponi a L. K. Apaoa ke ike ole i ka olelo Hawaii- 4 E waiho ma ka pape ' ka hoopii o Molokai, no ke noi, aole e kohoia kekahi laoa aopum ina e komo ana ia i ke kalepa. 5 E waiho ma ka pape i ka hoemi ane » k« laikini waapa. 6 E hoapaoee i ke bila no ko hooloh ana i ke p*oko 1009 o ke Kaaawai Kmla. 7 E hoopeneee ioe i ka hoopii o Waialoa a me ka bthi e hoo* ooe ai i n« kai lawaia, e x» kaweia m«i be btb ho« e huopooopono aoe. Wai* hote ®e ke pepe. i

'mn ana ia be Bi!« KauiWii. * Immm»a» I ī ki Aha Ansna o Wailuku t Ah« Hot»moh). Ma ke noi • kn Loio Kuhma, ut gftt aku oia c heluheiu mua mai i ka BiU e ;hvxtpau ai i ke Kanwai no ka poe mare i haaleleia, i aponoia ma \STO. Waihoia malē|o o na ruln. Olelo mai o Mr. Kupakee, he btla kana e like me keU bila i hewholoia «ho nei e pii. Ina e paiia keia t>ila, almia, e paiia no ka'u, no ka mea, aol* i hke na bi!a a maua. Mn ke noi a Mr. Lonoaea, ua ne ia |aku oia e heluhela muf* mai i kana btla, |e papa onn, aole e haawiia keknhi oihaioa aupuni i kekahi kaua inu ona a noho pu me Ua wahine maouahi, Ma ke noi & Mr. Kale Kauka, ua ho|oleiakabila Huoloh« mai o Mr. Kapuniai, e lawe mai ana oia he bila e hoopau loa o» i ke Kanawai oki mare i eponoia i 1970. [iooiaha mai o Mr. Kekoa, e lawe mai 'ana ia he bila e hoololi ai i ka pauku 3, a e hoopnu ioa ai i na pouku 6, 7, 3 o ke 1 Kanawai K«vila, i aponoia i lului IS7O. Hopniia na hana o ka la, oia kn heluhelu akoiuin ana o ka biia e hoololi ai i na pauku 121S a me 1219 o ke Kanawai ; Kivilo. Mn ke noi, ua heluheiuia ka bila ma kona pno. Noi mai ka Loio Kuhina, e hoopanee loa i ka r.oonoo ana, a hamailio mai ma 1 ia noi. Mahope o ka wehewelie ana o ka Loio Kuhina no na minute he 70, ua hoopanee ka hale i hookahi hora, a akoakoa i hou i ka hora l P. M. Ma ka «ono makemake i kn bila e hooholo loa, un knmmlio rnai ke Kuina Hailaki, Keo Kaaka, Ma(ina, Kihopa, Kahananui, A-'apaki. Mu ka aoao kue i ka bila, ua kamailio niai o Kauknha, Mikalemi, Kaai. Ninauia ka hoopanee loa i ka biia, a haule, he 11 oe, ahe 26 hoole. Eia ka poe ae: Ka Mea Kiekie W. C. Lunahlilo, Hon. Kanaina, Kamakau, Kaeo, ke Kuhina Kalaiaina, ka Loio Kuhina, Ka--81. Mikalemi a me Kaukaha. He 11 wale no. Eia mai ka poe kue: Hon. Ka« noa, Dominis, Bihopa, Heir*»«i, Sm»th, jToma Martin, Nawahi, Hikikoki, Kipi, : Haleinanu, Naihe, Aholo, llanaike, Kaujkau, Lonoaea, Kahananui, Nutuna, Kai;ue, Alapaki, Keo Kaaka, Poll, Paikuli, Kekoa, Kale Kauka, Kapuniai a me Raiki. He 26 lakou. Ua hooholo pakahiia na pauku e like I me ke noi a ka Loio Kuhina. | Ma ke noi, ua hooholoia ka pauku 1 a I me ka 2, a ua kapaeia ka pauko 3.

Ma ke noi, ua hooholo Ina la, r mau ke poo n ka bila peia. Ma ke noi, ua hooholo loa ia k« Bila m« kona heluhelu akolu ana. ka Hale. Ij4 Hana 28—5!ei 31 Hoomakaia na bana e iike mt ka mau. ; Heluheln mai o Mr. Keo Kaaka, he hoopii no Honolulu, e noi ana, i $3,900 no ka hoomaikāi ana i ke alanoi LHiha, ; k e hoopau loe ia ke kuai ana o ka awa ( koe na kauka. Waihoia ke Komite ka- - pono. Helohel® mai o Mr. Poli, he hoopii no ; Honolula mai, i 07 000 no ka hooloihi tn« aku i ke alanai Papu t hiki i Pauoe. Hoopanee foc ta. Helohelu mii o Mr. Poli, hehoopii no Honololu m«i, e hoekeeia ka Halemai Moiwahine. Waihoia ma ka p»p* a nooooo pu me ka B>!a Hta»»na.. Hoike mai ke Kakaooleio, «8 pana he 3 m«o bila. Aponoia. Hoike mai ke Kakauolelo, ua peo i ke ( kakau poepoeia m btla. Hoike omī o Mr. Hikikoki, ke Komite Hoonaauao, E waiho ma ka p«p« i ka hoopii • Kau, e hoekee ikoan* i na makahiki o na keiki kula. O na hoopii no Honolulu mai, e pili ana i kekahi mau

I mea no ka uku a mc ka hookuoia tna o is auh«u kub o na makua ī hoouna i k» bk<xi mau keikī ina kula Kuokoa. ta waihoia ma ka papn.. Aponoia. Ma ke noi a Mr. Kiiiki. ua aeia aku i« e heiuhelu mua mai i kana bi?a, e kau i na hoopai inalui a o ka poe kuai wai ona. Waiho ms» o Mr. Komoikehuehu he olelo hooholo, £ kauoha*a o« kauka. e bele Btai eoi na hoa o keia. hale. Hoopanee loa ia. ffoo!aha mai o Mr. raikuli,c lnne mai aoa ia he 1x1« e hoopau loa ai i ka P«u |e 5, Mokona 13 »> ke Kanawa» Kaniroa. - Ma ke noi a Mr. Kekoa, ua ne ii aku oia, e heluhelu niua mfti i kana btla, e hooloii ai ika Pauku 5, a e Uf*op&u loa ai i na pauku 6, 7 a me 8 o kn Mokuna 39 o ke Kanawai e pili ana i ka auhau Noi maioMr. Kaukaha, E waihoia ma k« f>apa a noonoo pu la nr.e kekahi l'ila eneo ia ano. Ilaiuhii. Xoi mni o Mr. Aholo, e kapaei no ru» la, a e wai/io i keia bt!a mo ka a noonoo pu ia me kek&hi bila e ae oia ano. Waihoia malaio ona rula. liapuiia ka noonoo ana i»o ka Biia Haawina imua o ke Komite o ka hele. Noho o Mr. Mutina ina ka noho. Uku Lunakanawai Apana o Waiiuku, Maui, - - §1000. Mahope o ka hoopaapaa wale aua, ua kapaeia ka haawina, a laweia mai kn b\\a a ka Loio Kahina. Ua hoohoioia ka uku o na l.unakanawai Apan»i penei :

L. Apana o Makawao, Mau», §000 00 Ilano, » 600 00 Kaupo, » 600 00 " Molokai, 000 00 ' l Lanai, '100 00 44 Ewa & Wnianae, O. 600 00 " Waialua, Oahu, 600 00 " Koolaupoko. O. 600 00• Hanalei & Aneholn, 600 00 " Lihue, Kawai, 600 00 Koloa, 600 00 Woimeo, " 600 00 Uku Kakuuolelo Aho K«apuni, A[>anu 2, - -100 00 Na Palnpala o me na iilo e oe n na A. Uookolokolo a pnu $1,300 00 Na lilo o ka Aha Kiekie, 1,100 00 na hoike hihia Karnima i hanaia imua o na Aha Kiekie me Kaopuni, 300 00 Lilo no ka Aha Kanpuni A. 2 L2OO 00 3 1,500 00 4 600 00 Xo ke kuai ona i na 13uke Ka-

imwni, . - 500 00 Ma ke noi, ua hoopōuia ke Komite q a noho hou i ka Poakahi. Ma ke noi, ua heluhelu akoluiu ke poo o ka bilo, e hoololi ui i ka pauku 1448 o ke Kanaxvai Kivi!a } a ma ke no», ua hooholoia. M« ke noi, ua heluhelu nkoluia ke poo o ka bila, e papa ona i ka lawnin nnn me ka mea pahu. Ama ke «oi, ua hooholo loa ii. Ma ke noi, ua heluhelu akoluia ko bi. la c hoomaopopo ai i ka poe e koi ana e hooiaioin na palapala. Ama ke noi, ua hooholoia. , ilapaiia ka noonoo ana no ka hila e houh.h ai i ka Pauku 6, Mokuna 39 o ke Kanawai o 1&70. e pili nna i ka auhau holoholona imua o ke Komiie o ka hnle. N'oho o Mr. Uaiki ma ka noho. Ma ke noi. uu hoopaneeia ka noonoo, . a noho liou ikn Poalua. Iloopauia ke Komiie. , Ilapaiīa ka noonoo no ka hoololi ana i ka pauku 2, mokuua 56, o ke Kanawai Karaima. ma kona heluhelu alua. Ma ke i noi, ua Hoopaneeia ka Hale. | La Hana 29—iane 1. Hoomakaia na han* e like me ka mau. Hoike mai ke Kakauolelo, ua paiia he . elua mau bila i heluheluia ai ma ke ' i poo. Aponoia. Hoolaha mai o Mr. Alapaki, e lawe m»i ana oia he bila e hoololi ai i ke Ka. nawai i hooholoia i lulai 18, IS7O, c pili | ana i ka hana lole. Waiho mai o Mr. Kaai, he olelo hoo- j, hok» % e hoopii ae i $2 50 ka uku la o ka Klele oka Hale. Hoopanee loa ia. ; i Waiho mai o Mr. Keo Kaaka, he ole. lo hooholo, Aole e apono keia Hale no n* blo i kiiia e kekahi hoa o keia Hale a me na hlo no ka ai ana i ke awakea, aia *a!e no a hoaponoia e ka Hale ia mau lilo. Hoololi mii o Mr. K»le K»uk», e k«- ' P* e 1k » b»P« niui, « e hoohok ika h«. p* hope. Ae k« Lum o Hooololu īKa 1 hoololi. \ Hooholoia ka oleio hoohoio, mahope o! ka lioopaapaa loihi ana. Hale.

hana 30—Ione 2. Homakaui oa h*oa e like m« ka mau. Heluhelu mai o Mr. Keo Kaaka. I»e hoopu no Hoooluiu mai t e nonoī am, £ hoopauia ke kanawai e papa ana i ka inu a me ke kuai akea ana o ka rama i na kanaka liawaii. VV r aihoia ina ka papa a laweia mai ka hila o ia ano. Heluhelu mai o Mr. Kipi, he hoopii no Hiio, E hookaawaleia i Luaakanawai a i Lunamakiainaoa okoa no Hilo Paliku. Hoopaneeia. Heiuhelu mai o Mr. Kipi, he hoopu no Hilo, i £5,000 no ke alahaka o Honotu ( a i &600. no ke alahaka ma Kapaheehee ame $1.600, no na alanui pali. Waiho ia ma ka papa. Heluhelu mai o Mr. Kipi, he hoopii no Hilo, Aole e haawiia i dala no na Hile aopuni hou—e hoololi ike kanawai auhau lio— ina i kue ka olelo Hawau me \% w ia oiero Hawau ka poiniei—anle e kokna kt. aupuni ina Kula haoie. Wailiom »ke Komile kupono. Heluheiu m;i» o Mr. HalwnanH he honpii no Hamekua mai» E hooioli ika Pauku I, o ka Mokuna 34 o ke Kannwai Karaim::—e hooioli i ka Pauku 2, 8 o ka mokuna 4 l o ke Kanawai Kamima, a e hooioii i ka pouku 3 mokuna 56 o ke Kanawai Knraima—e kauia i Kanawai no na iuna aupuni noho wniiine manuahi—e lioikeia mai na mea iiewa a pau e noho ann malalo o kekahi mea haie a pa paiia, a e ae ia na makoi e komo mai ma na kauhaie o kela a me keia ano. Heluheiu mui o Mr. M. lma, he hoopii no Kau, e noi ana, E hooko aku no kn mouo o Punaluu. i haawiia &i e ka

AhnoMo 1810. Waihoia n>n ka pnp». Heluhelu nmi o Mr. Kuihelani, he hoopii no \\ oiluku, e noi nna. E hoonohr>ia i Knuka Lnpaati, no na mokupuni hui o Maui, a e noho ma Wniluku; Uo wailioia ma ka pnpa. Heluhelu mni o Mr. Kuihelnni, he hoo- , pii no Wailuku mai, E hoemiia ka Bila Hunwina, a hoohalike ka hnanina no na lumle me nu kanHkH. Waihoia ma ka papa. Heluhelu mai o Mr. Poli, he hoopii no Elonolulu, e noi «ua, E hookaa\v«'ileia i hanuina no ke alanui Liliha. Waihoia ma kn papa. Ueluhelu umi o Mr. Kuihelani, he hoopii n«» Waiiuku nmi, e noi ana, E hookaawaleia i puu no ke nla wai mai Halenkula mai a i Wiukapu. Woiluku, a e ukuia kekahi hnpu o ia liio e na kanaka mea aina i hoopou aikaiia. Waihoia i ke Koinite o na hana hou. Heluhelu mai o Mr. Kapunini, he hoopii no Waimea, e n<»i ana, l< hoonoaia

ka lupaau &ua o nn knukn Hwwau. Waihoia mn ka papn. Hoike mai ke Komite o na aina aupu* ni ipe na haua huu—n ka hoopii no Ewa mni, e pili ana i ke kai lawaia o Knmokuumeume, e hoi mni ke Kuhinn—o ke noi mai Wailuku mm. e »nn hou ia na kuleana, e hoopnnev loa—o U hoopii no Kaanapnii, i Mauoke no L;th;imn, e Ikiopnnte lon—o kn honpii no Kaonapah, i : Lnwe Leta nnlailn, un waihoia na ke kuhnm Kulaiainn k«i hnuo—o kn h«>c>pii o Honolulu no ke alanui Liliha, e ae aku e hanain—-o ka hoopii o Honolulu no ke alanui u.&i Waikiki-kni n Kamoiliili, e wniho na ke Kuhina Kalaiaina e nana. AVaihoia ma ka papa. Noi mai ke Koinite W 7 ae, no ka Makeke o lionolulu, e haawi hou aku i manawn. Ae ia. Ma ke noi a Mr. Keo Knaka, ua aeia aku ia e heluhelu mua mai ma ka inoa o , Alnpaki, i kw bila a Mr. Alapaki i hoola-i ha mua mai ni. e pili ana i kc kanawai ' hana lole, W T aihoia malalo o na rula. i Honluha m&i o Mr. Ilaiki, e lawe inei; ana ia he bi!a e hoonoho ai i eJua wahi e nt»ho ai ka Aha Hookolokolo Kaapuni o ; ka Apana 4. Ma ke noi a Mr. Poli, ua ae ia aku oia e heluhelu mua mai i kana bi!a e hoololi ai i na pauku 45, 61,62 o ke Kumuka-! nawai o 1864. Hoihoi hou ia. : Hoolaha mai o Mr. Halemanu, e lawe! mai ana ia he hoololi no ka Pauku 8.! Mokuna 4t <» ke Kanawai Karaima. i' hoololna ma ka ia 27 o lune 1859. ; Hoolaha mai o Mr. Hfrlemanu, e lawe' mai ana ia he bila e hoopau ai i ka noho; huikau ana o na knnaka me na wahine! manuahi. . Hapaiia ka hana o ka !a, oia ka Bila' Haawiua imua o ke Homiie o ka Hale. : Noho o Mr. Kamakau ma ka noho. OIHANA O ao NA AINA E A *E KIUA- j Uku o ke Kuhina, - - 010,000, N<>i mai o Mr. Lonoaei, e hoemi ihcrj #8,000, ā o ka Maiina, i $7,000. | Mahope o ka hoopaapaa loihi ana 9 oa ihooholoia ka oku o ke Kuhioa, 910,000 jno na makahiki 2. Eia malalo iho na ae !a «ne na hooie: \ , Ue 84 Ka llm Kiekie Lonalilo, ;N»h»otetu», K»no», Domini». Btbop»,

: Kanaina. Ktbkana. K*o, K#ai, Rup«* Kee, Uikikok». Kipī, Hilemnn, Nnhē, Aholo, Kuihelaoi, Nu». K«mqiqou Nu«una, Alapaki, Kmnoikehuehu, Kale Kt« : uka • rae Riikī. He 12 FiiE hoole —!%<na M»lioa, Xaw*hi, lianaike, Kaukiu, Lorwaea, Kaioe, Keo KaaKa, Mikaieiii, P«t* kuli a me Kaukaha. Uku Kakauolelo $4.000 hoosiifc>ta., Na lilo o na oihana aupuni inanm e 2.000 % Na iiin ieta a I»lo eae 2,090 Na hlo o na Elele ma ; »>a na aina e 5 000 Uku o ka maiama Oih*na ma Ladana 1,600 Noi mai o Mr. Keo Kaaka. £ i' heia haawina. Ma ka nir.au «ua, wh«u- : . le ka hooloii, a ua hoohokna ka ha«rina. ' Kokua Oihana Koa, 5 - $$,000 \ Noi mai o Matiua. e hoemi i 3,000 Noi niai o Poli, e hoeiui i 14,000 ! M ih«j)e o ka hoopaapaa ana, n hoo-p-inee'n keia hoawina. a noonoo p> ia rrie| ka hoike a ke Komite Koa. OIHANA KaLAIAO'A. Uku Kuhina Kahiaino, £(}.OOO Noi inai o Luuoaen, e hoemi i 8.000 Noi mai o Matiaa, e hoemi j 7.000 Mahope o ka hoopaapaa ana, ui huo»; hoioia ka haawina he $' 10.000. Eā m3ii > tii«» fi»M n* «e a me n:i h<»oie : 11 e poe ar.—K?j Mea KiekieLunaiiio, Nahaoielua, Kanoa, Dominis, £ann-; inn, Kaiakai].?, Kamakau, Kaeo, Smona Kaai. Kupakee, Hikikoki. Kipi, Ihiemanu, Naiiie, Aholo, Kuiheiani, Nui Knhananui, Nutuna, Komoikehuehu, Kaie Kauka, Kaukuha a me Raiki. He 11 hoe hoole—Mr. Maiina Na- . waiii, lianaike, Kaukau ? Lonoaea, Kaiue, Keo Kaaka, Mikalemi, Poii, Pūkuii, a me Kekoa. Houpauio ke Komile a noho hoi i ka Poakoiu. Hoopaneeia ka Hole.