Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 10, 8 March 1873 — Ka Moi Lunalilo ma Hilo. [ARTICLE]

Ka Moi Lunalilo ma Hilo.

[ Mai ke kakau Nupepa mai ma Hūo.] | Hilo, Hawaii, Feb. 21, 1&73. Hor« 7. j Ikein aka ka moku manuwa Amerika j " Benecia " ma ka lae o Makahanaloa, ma ka hora 8 ae, ku mai oia maloko nei o ke awa o Hilo ine ka Moi, Ka Lani Lunalilo. 0 keia la, he ia maikui a malie loa ia ; aole pela na la inamua iho ; he ua me ka makani ino e puhi ikailea ana ; a pela no ia po iho, aka, i ke ao ana ae, ua ae mai na Lani ehaawi i ko lakou inau inakana aloha, no ka kakou miiimili " Lunaiiio." . (J na iani ua kaUe ioa, o na inauua ua hele a ohuohu i ka hau ; o na awawa iue ua puu.'ua hele a uluwehiwehi lipolipo i na laau me na lau nahelehele uliuii; o ka eu, ua uliuli oluolu ia ke hanu ae ; o na aheahe hau hoi, e iawe mai ana i ke ala huihui o na lauuanele aala 0 Kaaakaniiehua ; me he mea la e kahea mai ana neia mau mea a pau i ka Luni Lunalilo, Wblorie You i ka naiu furever o Hanakahi. Ua holo aku ka Hope Kiaaina Hon. K. A. Lyman m« ka makai nui Luke Sēverance e hookipa mai i ka Moi ; a ma ka nora 10 ae, ua holo mai ka Moi i uka nei; a ī ke kokoke ana mai o ka waupa e pili i ka uapo, ua huawi ae la na makauinuim o uka nei i na huro ana ekolu no Lunalilo ; a i kona pii ana mui 1 ka uapo, ua houkani aku la ka keia laona 1 ka leo, E oia ka Moi ikeJikuā ; a ua hoomaka aku ka pu ana o ka Moi i kahi noho o ka Hope Kiaaina ; me ka ukalua e kona ukaii, tta Lutenela Akukana C. H. Judd, ka Puuku Horace Grabbe nie ku Lutenejd Guv. Hon. K. A. Lyman. 1 ka Moi e pn ana ma ke alanui Waianuenue, ua haawi mai la oia i kona aioha i na makaainana a pau e ku ana ma na aoao o ke aianui, me ka wehe mai i kona papale, a ua aloha aku na makaainana me ka wehe aoa i na papale, a hahai aku ia mahope o ka Moi ine na huroana ; a ua hookanhu hoi kekuhi mau ieo m«tle oiai ka Moi e pH ana ina keia alanui; a p*ia no ma ke Alanui Kula, & hiki wale i ko ka Moi hiki an* auu ma ka hoine nohu o ku Kiuaina. 1 keia wa ua piha pu mai la ka pa, kahi e noho nei ka Mot, ina uiakaaiuana i koino aku e ike aku i kona iimu helehelena oluoiu. A ia wa, ua oiuolu loa i ka Lani Lunaiilo e pane tuai penei. •• Ke liaawi aku nei Au i kuu aloha la oakou a pau, ua pihu Ko'u Puuwai i ke aioha uui ia oukou, a me ka Lahui hoiookoa a pau.. Mai ka wa inai i kau mai ai keia Oihuna Nui muloua O'u a hiki i kela la, ua nawuiiwali Au i iiolo mai uei e hooluolu : Ua oluolu Au e. ike ia oukou ma keia Poakahi ae; Aloha oukou,'' Aloha aku ia na mukaaiaann, me na huro ana. Hora 3 auma ia, hele aku ka Moi ma Wailuku e makaikai, a e nana i kekahi mau mea no kekahi manawa ; a mahope hoi mai ina kona wahi noho. , Hora 5 ahiahi, hiki ae na haum»pa o ke Kula Hui nei, e mele iinua o ka Moi i kekahi mau leo i haku ia Nona ; a malaila pu ka Band. e hookani i kekahi mau leo. A haawi mai la ka Moi i kekahi haiolelo poko-; le m lakou. la wa ua haawi axu ke anaina i ke aloha me na huro ana ekolu. Hora Sp ka po, hiki n?ai na. keiki Puhi Ohe a me na keiki Hiuieni o ke Kula Hanai 0 iiilo: ma kahi noho o ka Moi e ho«nanea ai. Hookani inua la ,ka Leo•« Eolaka Moi i k& Akua" me ua ohe, a inahope-iho. ua inele īa e ka poe himeni ma na pauku a pau : a mahope iho o keia, ua haawi hou ae ia ka poe Puhi Ohe i kekahi mau ieo leaiea loa ; lohe aku la au i ka leo o ka Lartfi i ka pane aua aku i konainaa hoa noho penei: "They play very nicely, Sound and sweetly." Mahope iho, ua mele ia kekahi mele i haku ia ; no ka Lani Lunalilo, a mahope iho, ua puhi' hou ia kekahi mau leo; alaila, ua mele ia ka | leQ a ka Moi i hana ai i Kona wa opiopio e hele ana i ke Kula Alii, oia hoi " Btfore all I lands in east or west 1 love my Own Country ! the Best ";" Mah6pe o keia, ua puhi bou ia kekahi mau leo i makemakeia e ku Moi me kona mau ukal». Ua oluolu i ka Mof ka hele ana mai e haawi ī Kona aloha i ke anaina; penei: •« Ke haawi aku nei Au i Ko'u aloha! nui ia oukou a pau loa ; ua Hauoli nui Au; no ko oukou ao ia ana' ma neia mea o ka naauao; nolaila, o oukou e neia poe opiopio e ku nei imua O'u, e hooikaika nui loa oukou 1 ka imi ana i ka naauao a me ka noho pono; mai molowa oukou ; O ka poe e hoomanawanui ana ma ka imi ana < ka naauao a me ka pono, o lakou ka poe e Jilo ana iloko o na Oihana Nui o ke Aupuni ma keia hopeaku. " Aloha oukou." 1& wa ua haawi aku ka lehulehu holookoa i ke aloha, me na h#ro ana I ekolu ; A mahope iho ua himeni ka Mol me 1 kona ukali, kekahi mau lede me ka Luiene- 1 la Kiaaina i ka" leo, My country tis of i thee ; Sweet land of liherty " a mahope iho, he rtiau leo mele e ae kekohi i mele ia ; a j hookuuia ke anaina e boi ; me na huro &na

he lehulehu wale, e hooho ia ana e kekahi poe, rne ke kakani o nn pio, rae he mau ulili la no ka manuwa ka alapine mai, E mele ana hoi kekahi poe oiai lakou e hoi ana i na home ;me na huaolelo maopopo " Luna- j liloForever! Hurah Boys Hurah !" | Hilo Feb. 23; Poaono ; Oluolu maikai j |ke ola o ka Moi; Malie no keīa la. ; Hora 12 kau aku ka Moi maluna o ka j moku Benea'a; a ki»a na pu he 21 ; mahope iho hoi mai i uka nei. Hora 3 p. m. paha : hele ka Moi i ka holo makaikai ma ka lio, a hiki ma ka pa wilik® a T, Spencer, a hoi mai no me kona mau ukali. Hora 5 iho, hiki mai na haumana a pau loa o ke Kula Hanai ma kahi noho o ka Moi, e iUe a e lulu lima pu me ka -Lani Lunalilo; a mamua o ka lulu lima ana, ua mele ia aku la ka Leo " Eola ka Moi i ke AkuaA pau ka lulu lima ana, Oa hni mai la Oia penei : ,4 Aohe A'u mau oleio ia oukou i keia w«, aia ma ka Poakahi Au e hoike aku ai i ko'u mau manao ia oukou; a e loheana nooukou a pau, kehiki ae oukou malaila, Aloka oukouUa aloha aleu na haumana a pnu loa ; me na huro aoa ekoiu. » | Ua lohe pono ia i keia ahiahi, e hiki kino i ae ana ka Moi i ka pule kakahiaka maloko : 0 Haili; ai ka pule po hoi maloko oka Halepule Haole. He mea i maa ole ia'u ka ike 1 ana i na Lii i hala aku e heie ana ilokoo ka Hale o ke Akua, maanei nei, ina e hiki mai { ana lakou ia nei : (Ua hiki kino ae no ka i Moi ma na pule a elua, e like me l.a lohe ; ana.) Ka Moi I KA POLB. Hilo, Feb. 23. La sabati, la maiie loa ke- ! ia. Hora 10 a. W. Hiki kino ae ka Moi me ! ka Luienela Akukana C. H, Judd ; ka Puu- ! ku, Horace Crabbe, ame ka Lutenela Kianina j Hon. K. A. Lyman ; Un piha pono loa o Hn- ! ili ina knnnka. Ika hiki ana mai oka Moi j ma ka puka, ua ku ae la-ke nnaina a pau ' loa iluna ;'a ia wa i mele mai ai kekahi poe 1 hapa o ka Papa Himeni i ka leo mele loihi; " No lehova ka Honua a me kona mea i piha ai." Ua komo mai ka Moi me na heiehelena oiuolu, hiehie, a eehia hoi, me he mfa la, ua maa loa Oia i ka noho ana mo ka Hale o ke Akua, ke. Lii ona Lii, ka Haku o na Haku; ~ Pela ka Makua.ma ks Lani eniahmi mai ai ia Lunalilo, a e hooioihi mai ai i kona mau la." Ua oluolu loa i ka Mea llihia, e ku pu me ke anaina, a pau ke mele loihi i ke mele ia ; mahope iho, ua noho iho Oia ipe kona poe ukali ma kekahi noho ma ke kihi hikina o Haili ; A i ka vca i pule ai ke anaina ika pule a ka Haku, ua ku pu ae no Oia me'ke anaina, ma ke ano eehia ; —Ua noho Oin me ka haka pono i ka hmnlēlo a ka Kev. T<tus Coan, a hiki wale ika pau ana. Ua ku ae ke anaina iluna e meie i ka leo " E oh ka Moi i ke Akua," a o kn Mea lūhia pu no kekahi i ku pu ae me ke anaina ; mahope iho pule ia e ka Kev. Titus Coan. a hookuuia ke anaina pule ; n hoi aku ka Moi ma kona ' wahi noho mau. Mamua nae oko haiolelo ana o keia la. ua kukala mai la ka Kev. Titus Coan ; " Ua makemake ka Moi e hui pu, a e ike m oukou. ma ka'pa Hale Hookolokolo, i ka hora 10 o ke kakahiuka o ka la apopo."—O ka loihi o keia wa pule, he ra me 15 minute. Hora 7me 25 minuie p. m. Hiki ae ka Moi me kona mauukali mau ; ma ka Hale--1 pule Haole —Aole nD hoi i piha ka hale ; no Jke ano poluluhi mai paha oka iani la ahiahi, nolaila, makau pnha lakou nei x> heh?e auanei i ka ua, aka, aole no ka Moi i laakao ; ua hele no Oia, a ua hoi mai me ka pulu ole i ka ua, nolaila, he Liini hele keia e hooko i j kana olelo ; a, he poe kmnaainn makau wale nei ikauame ka niakani: Ua oluoki loa ika Moi ka noho ana ma ia pule no hora me 15 minute. Ua like ioa ka manawa o keia mau halawai pule.aka, aohe uila o na Haiolelo. a eiua. Ka La Ike Mok Hora 10 kakahiaka, Feb. 24; He la malie ioa keia, noiaila, ua makaala e mai la ko k«hi loihi aku ina £a wa kakahiaka nui, me ka Inkou mau wahi makana aloha la ka Lani LunaUlo. Ua hookuuia mai na Kula a pau loa o ke Kaona nei e īke i ka Moi, a pela no na pa Mahiko a pau loa. Hora 10 kakahiaka, ua ihu aku ka Moi me ka oluoiu o Kona mau helehelena, a ano hoihoi Kona nanaina aku, ma Kona hele wawae ana mai; Ua ukali ia Oia e Kona Puuku Horace G. Crabbe, ka Ajukanela Generala C. H. Judd, ka Lieut. Gov. Hon. K. A. Lyman, ka Hon. F. S. Lyman, a ine ka | Hon. S. Kipi me M. K. Paulo. ! Oka Mea Ilihia, ka L«nj Lunalilo ; ua hele Oia a ohuohu' i ka lehua huihui o Makaulele, ka hala onaona o Upeloa me ka maile aala o Panaewa, i hoopului» e Kauakanilehua ia po iho. Ao na hoahele a pau e ukali ana i ka Moi ; ua ohu wale no lakou a pau ina lei e Hke ine ko ka Lani Moi ; Ua puka mai ka Moi mai Kona w*hi noho mai, heie i ka hema ma ke Alanui Kula a iho ma ke Alanui Lyman, a hele i ka nkau ma ke Alanui Wailuku ; a i Kona hiui ana mai ma ka huina o na Alanui P.tman me Wailuku ua haawi mai la ka lehuleho i na huro ana ; ekolu no ka Moi: Iho Oia ma ke Alanu. i Pitman a komo i ka pa Hale Houkolokolo ; i i Kona hiki pono ana ae i ka puka o ka Hn- j j le, ua mele ia mni ka Lto •• E oia kn Mot i ;kt Akua. v Na na keiki oke Kula Hanai i ! j mele mai ma na pauku a pau, oiai lakou e j j kp poaipuni ana i ka Pahu Hae ma ke ano i Kuea : Ika wa hae e hoomakaia ana ke I i mele ana i ka pauku moa, ua hiki pono !oa i lae la ka Hae Kalauno ma kapikookē Paiiu | j Hae. Ua ku malie no.ka Moi a pau wal# j ke mele ana ; mnhope iho, ua komo aku Oia maloko o na keena o ka Hale e mukaikai ai no kekahi mau minute; » puka mai lae hawi i Kona aloha i Kona poe m?k«ainana, ma ka iulu lima ana me iakou a p«u loa; mai ka poe nui a i ka poe liilii loa, mai ka p«'e īlihune loa. {AoU ;