Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 29, 19 July 1873 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kirsten Kvam |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
The way is long o my darling.
1. Loihi no ke ola,
A wanawana no,
A, aue ahiahi
Kau mai na aka po.
Kaawale nae na ino;
Mai noho a makau;
Ke hoi nei no kaua
I ka home ma ke ao.
2. Loihi no ka hele,
O opa na wawae –
A hiki n ae iluna,
E maha maikai ae.
Nana I ua a na lama,
Alohi mai o mai
Me ua hoku, a kuhi
I ka home maluna’e.
3. Na pua a kaua i ohi,
Ua mae, ua helelei;
Ka lole hoi o kaua,
Ua weluwelu e.
E i ae nae ka Makua,
Ke lawe mai n ei no
Na pua a lole nani
No ia home ma ke ao.
4. Pololi anei k aua ,
Maule a uwe?
E ahonui iki,
E oli auanei.
He la kau mau ko luna,
He aina uli e,
He ai a mau loa’e la,
He wai mau e ola’i.
5. Pa anu ka makani
Mai luna mai na pae;
Kau mai n a aka pouli,
Ua ahiahi no.
E nauwe nae no kaua,
Mai kali e maanei,
E kikoo ae iluna,
I ka home nani e.
Aole au hookuu ia oe.
Leo – “I will not let thee go.” – Sunshine
1. Aole au hookuu ia oe, kuu Iesu,
O kuu kookoo,
Kuu kokua mau.
E pili au ia oe a mau no.
E hana no me kau
I manao mai la ia’u;
Kokua nae ke hemahema au –
Aole au hookuu.
C ho . Aole, ole, ole, ole, ole, ole au hookuu,
Ole no.
No’u no oe, a nou hoi au,
Aole au hookuu.
2. Aole au hookuu ia oe, kuu Iesu,
Na’u oe, no’u,
A nou hoi au;
Paa oe ke hee na mea e a pau.
Ina he po luuluu,
A ao, e oli no.
Haalele anei au I kuu Iesu?
Aole au hookuu.
Cho. Aole, ole, ole, ole, ole au hookuu,
Ole no.
No’u no oe, a nou hoi au.
Aole au hookuu.
3. Aole au hookuu ia oe, kuu Iesu,
Kuu ola no,
Kuu kahu mau;
Aohe mea’e hookaawale ia’u –
Ua make oe no’u
No kou aloha ia’u,
Kaumaha wale ke hookuu ae au.
Aole au hookuu.
Cho. Aole, ole, ole, ole, ole, ole au kookuu,
Ole no.
No’u no oe, a nou hoi au,
Aole au hookuu.
Hawaii.
HAAWINA KULA SABATI.
HELU 30, SABATI, IULAI 27.
Kumuhana – Ka Hoaoia’na o Iesu.
Pauku Baibala. – Mataio 4: 1-11
1. Alaila, alakaiia ‘ku la o Iesu e ka Uhane i ka waonahele, e hoowalewaleia’ku ai e ka Diabolo.
2. Hooke @ iho la ia’u hookahi kanaka la, a me @ he kanaha, e ma@ ilio, pololi iho la ia.
3. A hiki aku ka mea hoowalewale i ona la, i aku la ia, Ina o ke Keiki oe a ke Akua, e i mai oe i keia mau pohaku i lilo berena.
4. Aka, olelo mai la o Iesu, i mai la, Ua palapalaia, Aole e ola ke kanaka i ka berena wale no, aka, ma na mea a pau mai ka waha mai o ke Akua.
5. Alaila, lawe aku la ka diabolo iaia i ke kulanakauhale hoano; a hookau aku la iaia maluna iho a kahi oioi o ka luakini;
6. I aku la iaia, Ina o oe ke Keiki a ke Akua, e lele iho oe ilalo; no ka mea, ua palapalaia, E kauoha mai no ia i kona poe anela nou, e kaikai lakou ia oe ma ko lakou mau lima, o kuia kou wawae i ka poliaku.
7. I mai la o Iesu, Ua palapalaia no hoi, Mai hoao aku oe i ka Haku i kou Akua.
8. Lawe @ aku la ka diabolo iaia @hi mauna kiekie loa, a hoike aku la iaia i na aupuni a pau o ka honua, a me ko lakou nani;
9. I aku ia hoi iaia, O keia mau mea a pau ka’u haawi aku ai ia oe, ke kukuli iho oe, a hoomana mai ia’u.
10. Alaila, olelo mai la Iesu iaia, E hele pela oe, e Satana; no ka mea, ua palapalaia, E hoomana aku oe i ka Haku i kou Akua, a e malama aku oe iaia wale no.
11. Alaila, haalele aku la ka diabolo ia ia; aia hoi, hele mai la na anela, a lawelawe nana.
Pauku Alakai. “E kuoo, a makaala; no ka mea, e like me ka liona uwo, pela no e holoholo nei ko oukou enemi, o ka diabolo, e imi ana i kana mea e ale ai.” 1 Petero 5:8.
Pauku hui lahui. “A, no ka mea, ua ehaeha oia i ka hoowalewale ia, ua hiki no iaia ke kokua i ka poe i hoowalewaleia mai.” Hebera 2:18.
Mele. @isega – Him. 369
Pule – i ole e lilo i ka hoowalewaleia.
NA NINAU
P.1. – Na Makua. Haalele kakou ia Iesu mahea? A bapetizo ia oia ma Ioredane, heaha ka i iho a kau maluna iho ona? A, iaia i uluhia’i ka Uhane, ua aha ia oia e ka Uhane? Olelo Mataio laua me Luka, Mok. 4:1, ua alakaiia Iesu e ka Uhane, pehea Mareko 1:12? Kipaku ka Uhane iaia; ua like ia me ke aha? Me ke koi ikaika paha. Ka waonahele aha keia? Ka waonahele o Ieriko, wahi a ka poe kahiko. Kuaranetania ka inoa, e pili ana no ia Iordane ma ke komohana, a ma ka hikina hoi. He wahi ino a paapu i na holoholona hihiu. Mareko 1:13. Na ka Uhane Hemolele anei i alakai aku ia Iesu i kahi ino?
Na Keikikane. No ke aha i alakai ia’ku ai Iesu i ka waonahele? No ka noonoo paha, a pule, a launa pu me ke Akua, a hoomakaukau no kana mau hana. A loaa oia ia wai malaila? Imi ka diabolo iaia e aha? Ua loaa koke anei Iesu i ka diabolo? Aole, me he la, ua hala na la 40, a loaa. Imi oia ia Iesu e hoowalewale iaia. Mahea kona hele mua ana e hoowalewale? Ma ka mala hea? E hoowalewale ia wai? Heaha ke ano nui o ka diabolo? Heaha ke kauoha, 1 Pet. 5:8?
P.2 – Na Kaikamahine. Ehia la i hookeai ai o Iesu? Owai kekahi ka i hookeai pela? Mose, laua me Elia. Nohea ka ikaika no ia mau la? A pau na la he 40, pehea iho la Iesu? Ehia la i hiki ai ia oukou ke haalele i ka ai a loaa ka polili? No ke aha ka pololi ole ana o Iesu mamua? No ka lilo loa i ka noonoo, i ka launa pu me ke Akua. Aohe manawae manao ai i ka pololi.
Na Pokii. Ua ike anei oukou i kahi waonahele? Aia mahea? He wahi maikai anei? Mahea ko oukou wahi e noonoo ai, a e pule ai? He wahi aha ka mala o Edena? Owai ka i komo iliko e hoowalewale ia Eva? Owai ka i hele i ka waonahele e hoowalewale ia Iesu? Hele anei ka diabolo i ko oukou wahi e hele ai e hoowalewale ia oukou? Heaha ke kumu o ka pololi? Ua pololi anei oukou i kekahi manawa? Aole Iesu i ai i ka ai no na la ehia? Ehia hoi po? Ina ai ole oe i ka ai a hala na la 40, pehea oe? Make paha. No ke aha ko Iesu make ole? Ka pilikia mua anei keia o Iesu, o kona pololi? Pololi oia no wai? no makou paha. Pololi, makewai, eha, make oia no makou.
P.3 – Na Makua. Pololi Iesu, ma kona ano aha kona pololi? Iaia e pololi ana, owai ka i hele mai? Owai keia mea hoowalewale? Ma ke aha oia i ike ai ua pololi o Iesu? A aha oia ia Iesu i kona pololi ana? Kali anei oia a ike ua pololi Iesu, alaila hoowalewale? Pela paha, kona maalea paha ia; mano paha oia e ae koke ana o Iesu i kona he oike ana i ka mea e pau ai kona pololi. Heaha kana olelo ia Iesu? Heaha kona manao ma kana olelo ana, Ina o ke Keiki oe a ke Akua, &c? He manao hookanalua paha iaia. Ma ke ano kanaka paha. Manao anei oia e huna i kona ano ponoi ia Iesu? Nawai i olelo,o ka diabolo keia? A kapaia oia owai ma Mareko 1:18? Ma ke ano aha oia i hoowalewale ai ia Eva m@? Mehea i maopopo ai, o ka diabolo ka iloko a ka nahesa? Heikeana 12:9.
Na Keikikane. Loaa anei ka inoa diabolo, iloki o ke Kauoha Kahiko? Owai kona inoa malaila? Satana: Diabolo, Satana, heaha ke ano? Enemi, kue, keakea, akiaki. Owai kekahi mau inoa ona? Mat. 12:24. Hoike. 12:9. Epeso 2:2. Hiki anei iaia ke hoanao e iaia iho? ii Kor. 11:14. Nohea mai hoi oia? Heaha oia mamua loa? Heaha ka hoowalewale mua? E kauoha i na pohaku e lilo i aha? No ke aha? Manao anei oia aole hiki ia Iesu ke hoolilo i ka pohaku i berena? A pehea ko oukou manao, hiki?
P4. Na Kaikamahine. Alaka anei ia Iesu ke ano o keia olelo a Satana he mea hoao iaia? Ma ke aha oia pale ai? Mahea ia pauku? Ola anei ke kanaka ma ka berena, ma ka ai, ma ka ia wale no? Ola anei ka poe mai ma ka berena? Ola anei o Mose laua me Elia ma ka berena ma na la hookeai, he 40? Ma ke aha kekahi e ola’i ke kanaka? Ma ka malama i ka ke Akua mau elelo , ea. Heaha ka olelo a Iesu no kana ai ma Ioane 4:32-34. Heaha ka ai e ola’i ke Uhane? Ioane 6:35-48-51. Hoopaanaau Ioane 6:27.
Na Pokii. Hai paanaau mai, pauku 4. Heaha ka mea e ola’i ko oukou mau kino? Hiki anei ia oukou ke ai i ka pohaku? Hai mai, Mat 7:9. Ina noi oukou i ke Akua haawi mai i ai na oukou, e haawi mai anei oia i pohaku? Heaha ka oukou pule no ka ai ma ka pule a ka Haku? Hai paanaau mai, Ioane 6:51. Ina hoowalewale ia oukou e aihue i kahi ai na oukou ke pololi, pehea e pale aku ai? Ke kanawai hea e hoopuka aku ai?
P. 5,6 – Na Makua. Heaha ka hoowalewale eluai Owai keia kulanakauhale? No ke aha i kapaia’i ia, ke kulanakauhale hoano? Ka luakini aha keia? ka luakini anei o Solomona? Aole, owai la hoi? Pehea ke kiekie o kahi oioi? E huli i loaa. Nawaliwali ke kino o Iesu no ka pololi, no hea ka ikaika e pii aku ai oia ia wahi kiekie loa? Mahea ka pii ana o laua, mawaho? maloko? No ke aha ko Iesu ae ana e pii pu me Satana malaila? Ua ike anei Iesu, o Satana keia?
Na Keikikane. Mai hea i alakai mai ai Satana ia Iesu? Ma ke ano hea? ano kino kanaka anei? Hiki anei ia Satana ke kaikai ia Iesu, a ma ka lewa e lawe ai iaia, a i kahi oioi o ka luakini? I kona hookikina ana ia Iesu e lele ilalo, ma ka pauku mahea i kokua’i? ma Halelu 91: 11, 12. Heaha kona manao? E lele paha ilalo a make. Ka mua anei keia o Satana imi ana e pepehi ia Iesu? Ma o wai la kona imi mua ana e pepehi? Pehea la i ike ai imi mua ana e pepehi? Pehea la i ike ai Satana i ka Palapala Hemolele? Hoopuka pololei anei oia i na pauku baibala? Nana i akaka.
P.7 – Na Kaikamahine. Ua ae mai Iesu e lele ilalo? Ma ke aha oia i pane aku ai ia Satana? Mahea ia pauku?
P. 8, 9. – Heaha ke kolu o ka hoowalewale ana? Mahea keia mauna? owai hoi kona inoa? Ma ka waonahele o Kuaranetania, a o Kuaranetania hoi ka inoa o ia mauna, wahi a kekahi poe kahiko. Aka, malama o Pisega ia mauna. Kan. 34:1-4.
P. 10, 11. – Oukou a pau. Ua ae anei o Iesu i keia hoowalewale? Ma ke aha i pale aku ai? Ma ke aha e pale aku ai oukou i na hoowalewale a pau? Ke oki anei keia o ko Satana hoowalewale ana ia Iesu? Owai ka i hele mai e lawelawe na Iesu?
Na pauku alakai a hui lahui – hai paanaau mai. Na manao pili, hai mai.
Mele. “Kai a naue.
Pule - A hookuu.
Hawaii.
Kula Ao Kumu.
He kula akaka paha keia i kekahi poe, a akaka ole paha i kekahi poe.
He kula kahiko no ia ma keia Pae Aina. Ma kuu noonoo ana, ua hoomakaia oia ma Lahainaluna ma ka makahiki 1831. No na kumu no ke Kulanui ma Lahainaluna, i mahuahua ko lakou makaukau, no ka hooholo maikai ana i ke oihana kula.
He mau kula Ao kumu e ae kekahi i hoomakaia mahope iho, ma kela a ma keia mokupuni; pakahi, palua, pakolu paha, ma kekahi mau mokupuni. Aole akaka loa ia ia’u. Aka, ua akaka ia’u, he kula Ao kumu ma Waimea Hawaii, mai ka makahiki 1832, a hiki i keia wa. Ma na kula mua, nui loa na kumu i akoakoa mai, no Kohala Akau, Kohala Hema, Hamakua; Ua hanere a oi aku; 150 paha ka huina pau. He manawa naaupo ia, he hapa ka ike, he hapa na Buke. Pii nae ka ike ma na kula Ao kumu. Aole no ke aupuni na kula maoli, na kula Ao kumu, ia wa. Aole na ke aupuni i kokua. Aole i uku ke aupuni i na kumu no ke ao ana i na kula; aole i uku i na kumu no ka hele ana mai i ke kula ao kumu. Mai mua loa a hiki i ka makahiki 70, aole i ukuia na kumu e ke aupuni, no ka hele a ao ana iloko o na kula ao kumu. Ua hoomauia nae ke kula ao kumu ma ke kauwahi. Hoomanawanui no na kumu ma ka malama ana ia lakou iho ma ia kula, no ko lakou makemake e loaa ka makaukau no ke ao ana, i pii ka ike o na haomana, a pii pu ae ka uku o na kumu.
Ma ka makahiki 70, ua hoomaka ke aupuni, oia hei ka Papa Hoonaauao, oia hoi ke Kahukula Nui, e uku i na kumu no ka hele ana, a ao ana iloko a ke kula Ao Kumu. Aole nae ia he uku maoli. He uku no nae ia, he pani hakahaka no na la kula i haole i na kumu, no ka hele ana i ke kula kumu. I na aole he kula kumu, e ukuia no na kumu no na la ao e lilo nei i ke kula kumu. Aka, ua hoopokoleia ka wa kula maoli, i loaa ka wa no ke kula kumu, me ka hoomaoia o ka uku o na kumu, i ole e poho ko lakou loaa.
Ke ninau mai nei paha kekahi, heaha ka waiwai o na kula Ao kumu, no keaha hoi ia mau rula? Kainoa, ua makaukau na kumu, ua aoia ma na kula nui ma Lahainaluna, ma Hilo, a pela aku, heaha ko lakou hemahema?
He oiaio no, ua aoia kekahi poe kumu ma na kula nui, ma Lahainaluna, &c., a ua loaa kekahi naauao. Aka e hoomanao kakou, okoa ka naauao, okoa ke akamai. Ua naanao kekahi poe ma na mea e pili ana i na buke hoonaauao. Aole nae lokou i akamai i ke ao ana, i ka wehewehe ana, i ka hoonaauao aua i na kamalii.
Ma na kula ao kumu e loaa’i ia akamai, ke akamai ke kahu o ia mau kula. Ina hemahema ke kahu, poho io ke kula ao kumu; poho ke dala i lilo alaila.
Ma ke kula ao kumu ma Waimea iloko o na la kula eawalu mai Iune 5, a – 18 ihe nei, ua akoakoa na kumu o Kohala Akau, Kohala Hema, Kona Akau, Kona Hema, Hamakua, 30 a oi aku, aole i pau mai. Ike au i ko lakou ano. He mau Lahainaluna kekahi poe, he 10 paha. No ke kula mai o Hilo ka nui; A, o kekahi poe, aole lakou i aoia ma kekahi kula nui. Ma na mea i aoia; ka Heluhela, ka Helunaau, ka Arimatika (Helukakau,) ka Palapala Aina, ke kakau manao, ua makaukau kekahi poe, aole nae i makaukau loa.
Aole hiki ke kapa ia kekahi he kumu makaukau loa. Hana lakou a pau me ka buke imua o ko lakou maka. Aole paa naau na rula; ina aole buke imua o ka maka, aole hiki he haua. Hemahema lakou a pau ma ka ike ana i na rula. Hemahema hoi kekahi i ka heluhelu, i ka wehewehe i na hana e loaa’i ka haina. Hemahema nue kekahi poe ma ka Palapala Aina. Makaukau ike nae kekahi poe. Ma ke kakau manao, ua akamai no ka nui, he akamai nae ia i loaa ma ke kula Ao kumu, no ka mea, ua hawahawa mamoa. Ua ku kela, me keia kumu a hoao e wehewehe i ke ano o kana Ao ana i na haumana ana. Ma keia hana, ua ikeia ka nui o ka hemahema. Kakaikahi ua kumu i akamai i ka wehewehe i na hana, i na rula imua o na haumana.
Nolaila, ua loaa ka haina o ka ninau; Heaha ka waiwai o ke kula Ao kumu? Eia, malaila e loaa’i ka makaukau, ke akamai i ke ao ana i na haumana. Malaila e ike ai i ke ano o ke ao ana ma kela, a ma keia kula, i ka hemahema, i ka makaukau, a ao ia ma na mea e pau ai ka hemahema, a e mahuahua ai ka makaukau. Malaila hoi e hoi pu ai, e launa pu ai, e ike ai kekahi kumu i kekahi kumu, a paipai aku, a paipai mai, a kokua i ka hookala ana i na pahi kumumu no ke oki ana i ke kikania, i ke oi, i ka nahelehele iloko o na kula ke hoi aku e kula hou.
Nani ka waiwai o na kula Ao kumu! E haawi aku i ka mahalo i ka Papa Hoonauao, i ke Kahokula Nui, no ka hoalaia mai o na kula ao kumu, a noi aku, e hoomauia lakou.
E na haipule, na hoa misionari, na kahu ekelesia; mai kuhi oukou, aole o oukou kuleana iloko o na kula ao kumu, me na kula aupuni, no ka mea, no ke aupuni lakou, He kuleana no. O keia mau kula na mea e pono like ai na aupuni elua, ke aupuni o keia ao, a o ke aupuni o ke Akua. E hooiliia mai ana na oihana o na aupuni elua maluna o na keiki ma keia hope aku. Na oihana ekalesia, oihana kula ekalesia, oihana misionari, oihana kula Sabati; e lilo ana ia wai, ke make na makua e noho nei? I na keiki paha e kula nei iloko o na kula aupuni. Nolaila, e alu pu, e imi pu, e hooikaika pu ma na mea e holo pono ai na kula, ma na mea e olioli ai, a e ikaika ai na keiki ma ka imi ana i ka naauao; a e mau ka pule ana no ka oihana kula, no ka Papa hoonaauao, no ke Kahukula nui, no na kula ao kumu, me na kula a pau, no na haumana a pau, i hoohuliia mai lakou ma ka pono, a i hoomakaukauia e lawelawe ma na oihana elua e kau mai ana maluna o lakou ma keia hope aku.
HAWAII
He Wahi mooolelo pokole no Iapana.
Aia la mahea Iapana? E huli a loaa, a hoolohe i kekahi mooolelo i hoopokoleia, mailoko mai o kekahi nupepa Misionari Sekotia.
Ma mua aku, elua no Emepora, (Moi.) Ua kapaia kekahi, ka Taikuna, (Tycoon,) a o kekahi, ka Mikado. O ka Taikuna, oia ka Moi koa, a Moi io; a o ka Mikado, oia ka Moi uhane, Moi kiekie loa, ia ia ka hooponopono nui ana i ka Emepaira (aupuni) mamua aku. Ka nui o na kanaka, he 32 000,000 lakou, e noho ana ma na mokupunui nui ekolu, me na moluliilii he nui wale.
Mamua, he 68 mokuaina, oia hoi na mahele, oia hoi ka nui o na Kiaaina, pakahi ke Kiaaina i kela, a i keia mahele aina, Daimio ka inoa o na Kiaaina.
Mamua aku nei, ua hookahuliia ke aupuni, ua hoopauia ka mana o ka Taikuna, a ua lile ke aupuni a pau i ka Mikado; oia hookahi wale no ka Moi iloko o na makahiki elima paha i hala iho nei. No keia hookahuli ana, ua hooanohou ia na kulana o na Daimio, a me na luna e ae. Mamua, noho lakou ma ka hapalua o ka manawa ma Iedo, kekulanakauhale nui, a noho pu hoi na ohana o lakou, me he poe pio la, malalo ae o ka maka o ka Taikuna. He kumu hoohalahala paha keia, a lilo i mea hookonokono i na luna e kokua i ka hoohuli ana i ka mana o ka Taikuna, a hoihoi i ka mana a pau i ka Mikado.
O ke aupuni Mikado e noho la, he aupuni kahiko loa ia. Ma ka huli ana o ka poe naauao, aia ke kumu o ke kuauhau o keia Mikado ma ke Keneturia eono mamua aku o ka hanau ana o Iesu, oia hoi 2400 makahiki malaila a hiki ianei. Akahi no a loaa ka hookahuli nui loa.
O ka Mikado e noho la, he kanaka opiopio no, nona na makahiki 24. Make kona makuakane ma Feb. 3, 1867; he 17 makahiki o ke keiki, kona panihakahaka, ia wa. A ma ka la 16 o Mei, 1868, ma ke kaua ana no o na aoao elua, hookahuliia ka mana o ka Moi io, Moi koa, ka Taikuna, a lilo ke alii ana i ka Moi uhane, ka Mikado me kona Aha Kukamalu.
He Moi opiopio no keia Mikado, aka, he Moi naauao no, he Moi noonoo, a ikaika hoi i ka imi ana, i ka hana ana i na mea e ano hou ai ke aupuni o Iapana. Lua ole ka hoololi ana, ka hooano hou ana i na mea pili i ke aupuui, i na luna, i na kanaka, i na oihana. Me he la, aole nana wale no ka mana i ano hou ai, a e ano hou ana, aka, he mana i huna ia mahope; oia ka mana o ko ke Akua manao paa e hooano hou i na mea a pau, a e hoolilo i na aupuni a pau o keia ao i aupuni nona.
Eia ka mea ano hou; mamua, he Moi uhane ka Mikado, ua hunaia kona kino, aole i ikeia e kanaka. Ua laa loa, kapu loa, aole pono ke launa pu me kanaka. Aka, o ka Mikado e noho la, aole pela, hoea mai oia, a ike ia, a launa pu me na luna, me na kanaka.
O ka Mikado, oia wale no ka moi mamua aku o ka makahiki 1142. He moi uhane nae oia, he mea pohihihi, he mea ike ole ia; ma ka hoomana akua ana kona’lii ana. Ua like oia me ka Pope. Nona no ka mana a pau, no ke kino, no ka uhane; alii oia ma ka hooweliweli ana i na kanaka ma na mea e pili ana i ka hoomanamana make. E pau na kanaka i ka make i na akue, ke malama ole lakou i ka Mikado. Ma ka makahiki 1141, he kaua nui, a hookahuliia ke aupuni, a maleleia mawaena o na moi elua, Moi maoli, Moi uhane, oia hoi ke Taikuna, ka Mikado. A mau ia pela a hiki i ka makahiki 1868; 726 makahiki. Ma ka makahiki 1868, ua hookahuli houia ke aupuni e like me ka mea i kakauia maluna. Hookahi no moi mailaila mai, oia ka Mikado.
Ma keia hookahuli hou ana, ua weheia ka puka e komo ai ka naauao, ke akamai, na pono, na pomaikai, na hoomana Karstiano o na aina naauao, na aina hoomana i ke Akua oiaio. Ua weheia ka puka e komo’i ka Baibala, na misionari Euanelio, na kula na Ekalesia Euanelio &c. Ka makemake nui o keia Mikado, e lilo kona aupuni i aupuni naauao, e like me na aupuni naauao e ae. A ke hoouna aku la oia i na elele e nana i na aupuni e ae, i ko lakou ano, i ko lakou mau oihana. A na lakou no e hai aku i ka Mikado i na nuhou maikai a lakou i ike ai ma ua aina e, ma Europa, ma Amerika. A, na ia mau haina i paipai i ka Mikado e hoohalike me ia mau aupuoi.
E noonoo ana ka Mikado e hookumu i ka Ahaolelo aupuni, e like me ko na aupuni e ae, me ke Kumukanawai.
Eia ka wa hana. E wiki na paahana e komo iloko o keia puka nui e hamama ana. Ke komo la no kekahi poe. Ke hana la no, ke lulu la no i ka hoa maikai, i ka ke Akua olelo &c.
Pela ka nupepa misionari Sekotia. E heluhelu oukou e na hoa i keia, i maopopo iki ke ano o Iapana.
Eia kekahi: He nu hou maikai loa mai Iapana mai. Eia no ia: Ua hoopau ke aupuni i na kanawai kue i ka hoomana Karistiano. * Na kanawai e papa ana, a e hoopai ana i ka heluhelu Baibala, a me ka huli ana mamuli o ka hoomana Karistiano, ua hoopau loa ia. E hiki no i na kanaka Iapana ke haalele i ka hoomanakii, oia hoi ko lakou hoomana, a heluhelu i ka Baibala, a lilo i poe Karistiano, i poe haumana na Iesu, me ka hoopai ole ia. Aole e keakea ana ke aupuni i ka poe makemake e huli mai mamuli o Iesu.
Ua lohe ke Akua i ka pule ana a kona poe kanaka no Iapana, I weheia ka puka, i komo ka malamalama maloko. E noomaikai aku i ke Akua no kona hooko ana i ka kakou pule.
HAWAII
*Iulai 2. Alia; aole maopopo loa ka hoopau ana.
Na Manu ano okoa.
KALENE BELU, kekahi manu, he manu hihiu no, hiki nae ke hoolakalakaia. Aia a laka loa, noho oia iloko o ka pa mala; a iaia e lohe ana i ka maalo ana o kanaka, a kamalii mawaho, ka pii no ia o ua manu nei maluna o ka pa, a nana loihi ia poe me na hana mawaho, me he kanaka la. He umiumi eleele kona, a he poo ulaula.
KALEKE AUSETERALIA, kekahi manu. A ike oia i ke kanaka me ka pu, lele oia me ka hea ana, “Hipa! hipa!” me he la he hipa oia, aole he manu.
O MANU MELE, kekahi manu, he ano bolu, a eleele kona. Houluulu ko kane i ka manu wahine me kana mau keiki, a mele oli oia i mea hoohiamoe ia lakou.
NA NENE AUSETERALIA, na manu kupanaha. Nauwe lalani lakou ma ka mala ai, me he poe makai la, aihue nae lakou i na mea ulu. Me ke luna koa la kekahi Nene kane, e nauwe ana me ke ea aua o ke poo iluna, e kiai ana i ole e pilikia na nene e ae i ka enemi. A manao oia ua pau kona wa kiai, alaila kulou iho kona poo, a kiko oia me kona nuku i kekahi hoa, e lilo i pani kiai nona.
O kekahi mau manu ano Kolea, he poe apiki lakou. Ina ike lakou i kekahi kanaka, a keiki paha, e hookokoke ana i ko lakou punana, alaila, hoopunipuni lakou, a hele oopa, me he la ua hai ka pekekeu, a alakai aku ia oe i kahi kaawale mai kona punana aku.
O kekahi Koloa, penei kana i ao ai i kane mau keiki e au. Waha oia ia lakou ma kona kua, a au aku me lakou ma ka wai a hiki i kahi hohonu, alaila, luu iho la oia ilalo e haalele ana i na keiki maluna o ka wai e malama ia lakoa iho.
NA PENEGUINA; he mau manu haaheo lakou, e hele hookahakaha ana ma ke aianui me, he mau luna koa la. A’i kekahi manawa, poha kuhewa ko lakou leo me he leo hoki la. Ku no kekahi ke hoolakaia, ma ka papaaina o kona haku, me he kauwa ai puupuu la, a moe ma ka po malalo iho o kona wahi moe. A i makemake oia i wai auau, komo oia iloko o ke keena kuke, a hookoele me kona nuku ma ka ipu lepo wai.
NA MANU KUKU, o lakou ka i enemi nui ia e na manu liilii e ae, no ka mea paha, he manu molowa ke Kuku wahine, aole oia i hana i punana nona iho, aka, pakaulei wale oia i o a ia nei, e hanau ana i na hua ma na punana o hai; a kikoia na keiki kuku, alaila, hoolei aku ke kuku makua i na keiki a ae i waho o ka punana, a noho iho na keiki iloko. A eia ka mea kupanaha: o na makua ponoi o na keiki i looleiia i waho, he hanai ka lakou i na keiki kuku me he mau keiki ponoi la na lakou.
Eia ka manu apiki loa , ka manu hoomaewaewa, o ke Terusa (Thrush,) kona inoa. Hiki iaia ke hoohalike i kona leo me ka leo o na manu e ae a pau loa; a o kona olioili nue loa keia, o ka houluulu ana imua ona i na manu liilii he nui wale, ma ke ko’uko’u ana, me he manu makua la, alaila, hoopuehu aku la ia lakou me ka alala ino ana me he manu Ai@o la.
Na ke Akue i hana
Na manu lele nei,
Na manu o ka lewa,
Na manu ano e;
Na manu ano lua,
Me he poe noonoo e,
Kolohe, a apiki,
Me kamalii oonei.
HAWAII.
Kauoha a kuu Kapena.
Ua ninau kekahi luina kahiko, ma ka moku manuwa, i kekahi keikikane, penei: Heaha la ke kumu i lohe ole ai au ia oe e olelo ana i na hua ino? Pane koke aku ke keiki me ka oluolu; “No ka mea, aole au hoopoina i na kauoha a kuu kapena.”
“Na kauoha a ke kapena!” wahi mai ka luioa kahiko, “aole maopopo ia’o kana mau kauoha.” I kau la o Jime, ua kauoha mai no, a na malama pono no au ia mau mea maanei; (e kau ana i kona lima ma kona umauma.)
Alaila, me ka leo akahele, a me ka hoomaopopo, ua heluhelu mai la oia, penei: “Mai hoohiki ino iki; aole i ka lani, no ka mea, o ko ke Akua nohoalii no ia Aole hoi i ka houua, no ka mea, o kona keehana wawae ia; aole hoi i Ierusalema, no ka mea, o ko ke Alii nui kulanakauhale ia. Aole hoi oe e hoohiki ino i kou poo iho, no ka mea, aole e hiki ia oe ke hoolilo i kekahi oho i keokeo, aole hoi i eleele.
Penei oukou e olelo aku ai; o ka ae, he ae no ia; o ka ole, he hoole ia; a o ka mea oi aku i keia, no ka ino mai ia.”
“Noloko o ka Baibala, ka!” wahi mai ka luina kahiko. “Ae, pela no, ua ike au. Ua loaa ia oe kau mau kauoha.”
MAKE! – Ma ka la 7 o Iulai nei, ua make o Rev. J.W. Ka wi ma Waimea Kauai.
NA BUKE
I HOOLAHA IA E KA PAPA HAWAII!
ME KE
KUMUKAUI O KELA ME KEIA.
BAIBALA HEMOLELE Nui Ili Gula Nani me
na kuhikuhi ma na aoao $12 00
Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae wa gula 5 00
“ “ uuku iki iho, “ “ 8 00
“ “ Pananaiki iho ili eleele 4 00
Kauoha Hou ili gula nani me na kuhikuhi 3 00
“ “ eleele kaekae wai gula 1 00 48
“ “ “ 75
Kauoha Hou Hapa Haole 75
Lira Hawaii 18 me ke kanawai 25
“ “ 1855 25
Moolelo Ekalesia 50
Haiao ili lahilahi 10
Hele Malihini ana 25
No ko ke Akua ano 25
Lira Kamalii 25
Hoike Palapala Hemolele 25
Moolelo o Heneri Opukuhaia 25
Hoike Akua 20
Wehewehehala 20
Ninau Hoike ili manoanoa 25
“ “ “ lahilahi 15
@umumua Kula Sabati 15
Buke Lawe Lima 10
He Buke no ka Pope 10
Ui Kula Sabati Helu 3 20
“ “ “ 4 05
“ “ “ @ 25
Buke Euanelio a Ioane 15
Himeni Hawaii 1 00
Himeni ili nani Hawaii 1 70
Kumu Leo Mele 15
Kumu Leo Mele ili nani 50
NA KAUOHA HOU PAKEKE
Ili Gula nani 1 50
Ili eleele kaekae nani 50
Ili eleele 35
KAUOHA HOU PAKEKE ME NA HALELU
Ili Gula nani 1 75
Ili eleele kaekae wai gula 60
Ili eleele 50
Buke wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano.
Buke Wehewehe ano Mataio.
NA HALELU PAKEKE.
Ili Gula nani 50
Ili eleele kaekae wai gula 30
Ili eleele 20
Ka Hae Hoonani (Buke Mele) 25
EIA NA BUKE HAAWI WALE
PALAPALA LIILII
Helu 4 – Makemake anei oe i ke ola?
Helu 6 – E hele i o Kristo la.
Helu 7 – Ka noi ana @ o ke Keiki Uhauha.
Helu 11 – No ka hoohiki wahahee i ke Akua.
Helu 16 – Ka Eehia ana o ka Ahaaina a ka Haku a me ka Bapetizo ana.
Helu 17 – Mai hana ino i na holoholona.
Helu 18 – No ka mahi ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.
Ka Davide Malo Kumunaauao.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
Aia ke kema kuai buke o ka Papa Hawaii ma ka huina o Alanui Betela me Alanui Kalepa, e kokoke ana i ka Hale Leta.
J.F. Pokue
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.