Ka Nupepa Kuokoa, Volume XII, Number 29, 19 July 1873 — No ke Kuikahi Panai Like. [ARTICLE]

No ke Kuikahi Panai Like.

f Ma ka pepa o » ■ i pule, a me keia, oa hoolaha makou i ka iiaiolelo piba a Kapeaa Lokē. I baua makou i keia i ike liH'eia ai ha aoao elui. Aole o makoo hoapooo kana mau maaao, a ke maoao aei mikou, o hana maa mea i olelo ai. he hoalaala «oa mai ia i na manao kuee mawaeoa o oa kaoaka maoli a mena haole, e like me ka ha□a raa Nu Kiiaoi. N'oiamea, ua hoapono o!e loa makou i kona maoao, a o kekahi o ko makon mau kumo kue oo ia, ke waiho ia mai nei e ko makou oiea kakau malulo iho uei. L. H. ] " Ina e alakai Ka mukapo i ka makapo, e haule pu laua iloko o ka lua ', A ina e alaikai Ua mea kolohe a maalea i ka makapo, pehea la auanei laua ? Pehea hoi. E na hoa mai H»vraii a Niihau, e nana kakoa i ke ano o na haolee imi ana e.lilo i mau alakai no keia lahui, he okoa ka maoao 0 kekahi, a he okoa ko kekahi. Ke olelo mai oei kekahi p >e ; he pomaikai ko keia aupuni ke hnawi aku lakou i ke awa o Puuloa ma E»a ia Amenka Huipuin, a loaa mbi ke Kuikahi Panai Like ; a ke olelo nei hoi kekahi poe, o ka mea keia e poioo loa'i kein aupuni I E makaala kakou i ke koho ana i na Kakaolelo nana e alakai i na mea e pono ai ko kakou aupuni. " Ma ko lakon hua e ifee aku ai oukou ia lakou." I. N» kekahi poe haole i lawe mii i ka mai pala i kela mai ino e luku nei i keia lahui, a ke hoomau j nei lakou i ka hoolaha ana. O lakou anei ka poe aioha io uiai i keia lahui ? 2. I ka hiki ana mai o na misionari i ka makahiki 1820, koi'kaika kekahi poe haole 1 na'lii e kipaka aku ia lakou, o lakou anei kekahi poe hoaaloha o keia luhui ? 3 Hoopii kekahi poe i na moku manuwa e hoohalahala ana i im hana a ko kakou muu alii, a kii inai o Loa Keoki i kekahi manawa, a lawe pio i ka aina. Pela hoi kekah» <nau manuwa Farani \ kaili wale ai i ka moku o K»uikeouli, ko knk.<u alii aloha oui ia, a wawaniia ka papu, me ka hoino wale. a ine ka hao ana i na dala he iwakalua tansani ; o lakou anei kahi poe aloha io mai i keia lahui ? 4 Ua mau mai kekahi poe haole e hookomo f ka Barani, Huiaeki, Ram;>, Gini, Okolehao, a me na waioaa e ae, a hooikaika nui hoi e ae ke aupuni i ke puhi raroa ma Hawnii nei ; o lakou anei ka poe aloha i keia lahui ? 5. Ke kii aku nei kekahi poe haole kalepa i ko lakou mau waiwai kalepa i Geremania, a i Eoelani, a ke kue nei lakou.i ke Kuikahi Panai Like me Amenka, o poho lakou i ke komo ana mai o na waiwai Amerika me ke Dute ole. No ko lakou aloha <v »siw . oCI9 rtillui itcta rvu una •»- ti. Hooikaika loa kekahi poe haole e hooili i ke aupuni ia Kalakaua, oiai, na lokahi na makaainana i ke koho ona ia Lunalilo ; o lakou anei ka poe aloha io i keia lahui ? 7. Eia hoi, ua ku mai o Kapena Loke ma ka luakini o Kaumakapili, a hoike iaia iho i Kakaolelo no sawaii nei. Owai la o ua Kapena Loke nei ? Oia ka haole nana i haawi ae i ekolu mau huro ana no ka Moiwahine Victoria, ke alii o Hawaii nei i kona wa i lohe ai, ua lilo ia Loa Keoki keia mau Pae Aioa. Heaha hoi kana oiliana ? He kalepa kuai rama. He aloha io anei kona i keia lahui ? E nana i keia toau maheleehiku, o lakou anei oa makamaka io o Hawaii ? E koho anei kakoa ia lakou a me na mea iike i maa alakai ma na mea e pooo ai o ke aupuni ? E haawi anei i ka hoeuli o ka moku iloko 0 ko lakou lima, aole anei e ili koke ka moku ? Eia hoi kekahi poe haole i lawe mai i ka malamalama i Hawaii nei, a auhee pku la ka hupo ; i hooikaika i na'lii e kae i maa kaoawai maikai, a haawi i na makaainana 1 palapala alodio o ko lakou kuleana iho, a haawi hoi i na makaainana i ka piana balota. Aole anei o lakon ka poe i aloha io mai i keia lahui ? Ke makemake nei lakou e hooulu i ka waiwai o keia lahui, e like me ka ulu ana o ka naaaao. Nolaila, lakou e hooikaiaa nei o haoaia i.Kuikahi Panai Like me Amenka Hui. E naaa kakou i na kumu kue o Kapena Loke i ka haawi ana i ke awa o Puuloa, i mea e loōa ai keia Kuikahi Paoai Like. Ke olelo mai nei oia, O ka haawi ana o keia ewn, o ka make oo ia o keia aupuoi, e hoopilikia mau o Amerika ia Hawaii nei hnunaele, e hao wale i naainao kanaka, a hoopau i ka noho launa pu o na hoa, me ka hoole i ka Moi Kaulana, a kaili wale i ke ea o ka aina a mau loa aku !!! Auwe ! Auwe !! E hana mai o Amenka Huipuia ia Hawaii nei. wahi a Kapena Loke. Aole oae he aupuni lokomaikai a hoopololei oa ka honua, e like me ua Amerika Huipuia nei. Inahea la i imi ai o Amerika Hui i oa aioa o hai ? I keia manawa ua noi mai ko Sana Oominiko ia Ameiika Huipuia e lawe ia mokupuni, a hoole no lakou. A aa noi mai boi ko Fijii e lawe o Amerika Hui i ka pae aina o Fijii ; hoole mpi no. .Pela hoi ko Samoa i nonoi makehewa ai. Aole akaka ko lakou ae mai, ke noi aku kakou, e hoole no paha. Ua hooweliweli mai kekahi mau aupani ia Hawaii nei, aka inahea i

haoa ioo iki mai ai o Amerika Hui ia kakou ? No|aila i ko Kapeua Loke hoino wale ana mai ia Amerii|f Hui, ua hoike iiiai oia i koaa aoo wahahee, • ike ai kakou. Malia paba, ke makemake nei oia e kohoia maf i imi nei e hoo malimali i kaoaka ma ka aoino aoa aku ia AmeAka Haipuia. "Ina he oiaio ka Kapena Loke olelo, e hoike ana, he poioo kakou ke ae la ka lahui ikaika e noho pu me kakoii, alaila, ua lalau o Kamehameha ekahi i kona ae aoa mai, e ooho mai kekahi haole ma keia pae nina, a pela, ua lalau hou ko kakou mau Moi, mai ia Kamehameha I, a hiki i keia manawa. Aole pono e kdn kekahi haole i kona kapuwai m iluna o ke one . o Hawaii nei. Ua bewa ka ae aoa i misionari « aoho maanēi. Ua hewa ka ae ana ina haole e hookumu i ua wili ko, oa hale kalepa, aa hale kulo, aia mea aku, ia mea uku. Ua pono ko Kina a me ko lapana papa loa ana mamua i na haole a pau loa, aole loa e komo i ko lakou aina !! He okoa nae ko lapana i keia inanawa. Ke kii aku nei Ukou i na kanaka Amerika e kokua i ko laila Kuhina Waiwai, a i Kuhina Ao Palapala. i kumu ao i ka inahiai a m» ka paikau; i' paahana hoi nanae hana i na alauui kaa ahi, e kapili mokuahi, a e kuu i ua uwea Teleg-arapa. He oiaio auei, e aho e hoi a i ka wa uaaupo, e hume malo, a e uoho mamuli o ka pnno kahiko ? £ kimi ika manaolana Karistiauo, a uoho hupo hou aku ? Pela 00, ioa he oiaio ko Kupeiia Loke. j Ke olelo hou mai nei o Kapena Loke, aole e pomaikai ana ka lehulehu ike Kuikahi Pnnai like i oleloia, o kahipoe ona o na aiuu ko, he 50 paha lakou, o lakou wale iho iio, ame kekahi poe ona ona aina oui. Kaino, ua like oa kanaka o ke aupuui uie na lula oke kino, ina i pomaikai kekahi, ua poioaikai pu ke kioo okoa ; a i poino kekahi. ua poino pu ke kino okoa ; pela hoi, ina u& pomaikai ka poe mahiko, ua pomaikai pu ko ka aina a pau ; a i poiuo lakou la, e poino pu auanei ko ka aina a pao. Ke mahuahua nei ka lilo i#a mahi ana i ke ko, a ke emi mau nei ke dnla loaa mai. Ke uku nei kakou la Amerika Huipuia i na keneta 3 a 4 no kela paooa ko, keia pauna ko, a kaKou e lawe ai i Kapalakiko, oia hoi he $60.00 ahe $S0 00 uo ke tooa hookahi ! lua, ua loaa ke kuikahi paoai like, ua hiki ke lawe i ko kakou ko ilaila me dute ole, alaila ua lnki ke hoomakaukau i ka uku no na pahana mahiai i hookahi dala no ka la hana okoa. Aka, ina aole e loaa keia kuikahi, alaila, aole liuliu a hoopauia ka mahiko ma Hawaii nei. Heaha ka hope o ka hoopau ana i ka mahiko ma Hawaii nei ? Heaha ko kakou mea eae e hali IU«. . .r.-«raia i HBWi.r, mai na dala e kuai ai ma na hale kalepa? Nawai e hoohana i oa kamana a me am&ra? E loai iua kanaka mahea, ke dala e uku aku ika luoa auhau ? Maihea mai na dala o ke aupuoi e uku aku ika Moi a me kona mau luna ? Pehea la e kaa ai ka aie nui o ke aupuni e kau nei ? Nohea mai oa dalu he 50.000, i kela makahiki keia makahiki e p<>no ai na lepera ma Kalawao Molokai ? R like auaoei ke aupuni me he mokuahi la ma ka moana, i pio kooa ahi, aole j hiki ke holo ; na na ale o ka moaoa e lawe ia ia, a hoolei aku maluna ooa pukoa. E palemo auanei ke aupuui i kooa aie nui, me ke dala ole ; a i ole i«, e imi e hoohui me kekahi aupuni e. Ma ia mea, ua mao- | popo ka lalau ana o Kapena Loke, i kana olelo ana, oke Kuikahi Paoai like, oke alakai no ia i ka hui ana me Amerika Huipuia. oka mea wale no ia e hoopale aku ia hui ana. E pau ana ko kakou mau pilikia, ke loaa mai ke kuikahi, alaila aole he kumo e imi ai ika hui ana. Oka poe makemake i ka hui ana, ua ike lakoo i keia ; a nolaila, ke kue nei lakou i ke kuikahi. O lakou no ka poe i hoohoka i ke kuikahi i ka makahiki 1870, a ke kue oei lakou i ke kuikahi panai like. 0 kuikahi panai like ka mea e mau ai ko kakou aupuni, a o ka haawi ana i ke awa o Puuloa ka mea e hiki ai ; e aho kakou e haawi ia awa i ole e lilo ka pae aina okoa. Kamaaina.