Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 36, 5 September 1874 — Ke Keiki Alii Don Carlos. [ARTICLE]

Ke Keiki Alii Don Carlos.

0 keia Keiki Alii Dod Carlos, a o Kale Ehiku hoi o Sepania wahi a kona poe e kapa aka oei, o ka lua ilio la keia o kona hoala aoa i keia mea be kipi, iloko o na makaliiki he iwakaluakumamalima o kona ola ana, e ake aoa e lilo iaia ka Noho Alii 0 Sepania. Ina e kui lima pu ana kooa moolelo alii me "na pouo pili Akua," iloko o keia mau la Ripubalika e pii mai nei, alaila, he mea hikiwawe wale no ka hooko ana i kana mau "ko-i-i-koi " Aole ia he keiki alii ole ma ka aoao Buonabona, a he hiki loa no iaia ke hoopilipili ae ma ka aoao o Kale Elua o Sepnnia ( ka mea i make i ka 1700, a haaaia ai ke Kuikahi o Uterica. 1 kona make ana me ke keiki ole, hooili aku la ia i kona nohoalii ia Pilipo Elima ke Duke o An]ou, a he moopuna na Lui Eha, ka Moi o Farani. Na keia hooili 'na 1 hoala ae i ka manao lili o Enelani, malia o hooweliweliia mai kela mana ; a i mea e keakea aku ai i ka hoohui ana ae o Farani a me Sepania ma ia ano mamuli o ka hoonohoia ana aku o na alii pili loa ia Farani ua hoomakaia ke kaua no na makahiki he umikumamalua, a o ka hopena, he nui hewahewa o na lilo a me ka make o na kanaka ; a i ka mikahiki 1713, ua hui na mana noi o Europa ma ke Kuikahi o (Jterica e hoapono aku. Ma keia kuikahi, na hooiaio ia ka hooilina a ka Moi make o Sepania. £ noho o Pilipo Elima maluna o ka nohoalii o Sepania malalo o ke kumu e haalele oia i kooa mau koina a pan e pili ana i ka nohoalii o Faraoi oona ponoi iho, kooa mau hooilioa a me kooa mau hope. Ma ka paoku eono 0 na kuikahi la, oa hookaawaleia ke aopo--01 o Kastila oo na hooilina kaoe wale oo ; a ioa i ka wa e make ai o Piiipo me ka hooilioa kane ole, alaila, e nohoaiii mai ke Duke o Saxooe, l'a ae iaelae loa na Ahaolelo o Farani a me Sepania i keia kanawal a me kona kukulaia ana. I ka make aoa o Pilipo Elima, na hooliloia ka oohoalii maluna o Fadioaoa Eooo, a mahope mai ooa, o Kaie Ekolu nana ke keikīkane o Kale Eha i pani mai i kooa hakahaka. I ka 1788, haalele akn 1« o Kale Eha i kooa nohoalii malooa o Fadioaoa Ehiku. He moi oawaliwali keia a oki loa, mare aku oia 1 kana wahioe alua, 0 Kanalina ka inoa, a o ka hua, e ka hanau aoa mai oa laoa, be elua maa kaikamahioe —o Is»bela a ne Louiaa Faoaoada no iana ka makoahine i hookohieo' ae i ka lalani aiii o Sepaoia, a lo helelei aku la i na ino o ka ooho ana kivila. I ka 1833, make aku la ka Moi, a ma ka palapaia hooHina i hoomaikeikeia mai oaoa do i kakao aka t oa haohao noi loa ia nae ( he haoa apoka paha, i ike la ai e hooili ana 1 ka nohoalii malona o ke kaikanahine mea loa, oia o Kariatina. O ka pee hahai mahope o keia Moiwahioe, he 00l loa ia> kea oe ka wiwo ole, a o Kale £iiow keia

ke kaikaina o ka Moi i make, ke Don Carloe hoi o ia mau la,—bolo mahuka aku la oia iloko o Poiogala e imi ai i koaa wahi e malu ai, mamuli oka hooleia *na o kooa kuleana ma Sepcoia kooa aioa haoao—a nolaila, nohoalii ibo la ka Moiwahme Karistio». oka muli loa keia o Fadioana ka moi make, oia o Fadioaoa ehiku, hoole loa oia ika oiaio ole o ka hool«ia ana o ke k«na-; wai kahiko, a nolaila, mahope koke iho o ka m»ke aoa o oa moi la, oa hoomakai* he mao kaoa lehaleho nana i nlo mai i oa ino a tne oa maewaewa malooa o kona aina popilikia. Ika 1839, holo ako U o Don Carlos i F«rani me ka hilahila, a i ka 1855; make iho la, me ka w«iho īho he eloa mao keikikane, oia o C*rlos ka mea i kapa iaia iho o Kal« eooo a me Haano. 1 ka makahiki 1868, lawe mai !a o Hoano i ka mana hooilioa mai kona kaikuaan* mai, hoole kela iaia iho, a waiho i kooa mau koina a pao malona o kana keikikane ke Dake o Madarida, oia hoi ke Don Car* 106 o keia mau la, a ka poe hahai mahope ooa e kapa ako nei, o Kale ehiku, nana ka olelo koahaua mua ma ka aoao pili au* poni i hoolaha ai, e hai ka poe a pau mahope ooa ma Ladaoa t kahi hoi i knkolu muaia ai a hoolalaia ka hoala kipi i anhee nui ai ma Orosoquieta. Iloko o keia kipi aoa, he 20,000 oka poo eoho kuahiwi i komo mahope o Don Carlos, aka, eia ka mea hemahema, ona wahi mea kaua ia manawa, ua lawa wale no ia oo 2,000 poe koa. Mau no ka oele. O keia DonCarlos, he kanaka loihi, eleu, helehelena haulinli ; a o kana puni, o na inea hooikaika kino oolea ; a ina he oiaio ka lono, hepoo paakiki ka oia. Ua mare ia oia me ke kaikamahine a ke kaikaioa o Comte de Chambord, oia o Ma£areta ka inoa, kaikamahine ponoi ake Dake Kale Ekolu o Parma. He alii paulele o Doo Carlos mahope oke Katolika, a aia oia malalo ona kaomi pu a na Kahanapule Eoma ; a ina oia e noho alii ana ma Sepania, aole e liuliu a hoohuihaiia ae ka hooponopono aupani me ka hooponopono ekalesia iloko o kona aupuni. Aka, i keia manawa, o kona lanakila, he mea kanalaa loa ia.