Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 3, 16 January 1875 — Page 1

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Brandi
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XIV. HELU 3. HONOLULU, POAONO, IANUARI 16, 1873.  NA HELU A PAU 685.

E Pau na Pupupu Kahiko!

E pani me na Hale Laau!

PAPA, PAPA, PAPA

O KELA ME KEIA ANO.

--A ME--

NA LAKO KUKULU HALE

O KELA ME KEIA ANO, MA KA

PA-PAPAO S. G. WAILA MA!

--KIHI O--

ALANUI PAPU me ALANUI MOIWA-

HINE, no ke Kumukuahi HAAHAA.

 LOA! ae like ka nui me

ka makemake.

LAAU NOUAIKI!

NA LAAU KAOLA,

            NA PAPA MANOANOA,

                        NA PAPA HELE,

                                    NA KUA,

                                                AAHO,

                                                            AAHO LIILII, &C

LAAU ULAULA!

NA LAAU KAOLA,

            NA PAPA MANOANOA,

                        NA PAPA HELE,

                                    NA KUA,

                                                AAHO POU,

                                                            AAHO LIILII,

                                                                        MOLINA, &c

                                    Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,

                                    Na Puka Hale, o na ano a pau,

                                    Na Puka Aninni, o na ano a pau,

                                    Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.

Pepa Hale me na Lihilihi

NA LAKA PUKA

NA AMI-PUKA,

            NA AMI-PUKA LIILII,

                        NA KUI NAO

PENA, AILA-PENA, VANIKI,

WAI HOOMALOO

PAAKAI Helu 1,

O PUULOA.

            E lawe wale ia no na mea i kua ma ai keia Pa Papa aku a i kahi o ka mea kuai mai, in a ma ke keone nei, a me na Awa o keia Paeaina e like me ka aelike.

Aia maanei ke Koena o ka

            MOKUMAHU "KILAUEA,"

                        L. MARCHANT, Kapena.

S.G. Waila ma.

670 3m

 

HE MOOLELO KAAO

…NO…

RAIANAHU

--KA--

HUHUI HOKU NANI O PEKINA!

Unuhiia no ke "Kuokoa" mai ka Olelo

Pake a i ka Olelo Hawaii.

HELU 4.

            OIAI o Kale Vina e noho kuouou ana, lohe aku la oia i ka leo i ka pa e ana mai, Ua makaukau anei oe i ka holo ana me a'u iuka i keia manawa? Aole nae i ekemu mai o Kale Vina, aka, eu ae la oia a hele aku la.

            Holoholo ae la ke Kapena ma ka lana hauki o hope, a pane hou iho la, Ina kaua e hiki ana iuka, a ma a wahi a pau a'u e hele ai, e hoomau no oe i kou hoopili ana mai ia'u, aole hoi e kapae ae i kou mau kapuai ma ke alanui e; e hoopau hoi i kou manao pihoihoi a hi-o hoi, aka, e hele no e like me kou ano lanakila, e nana kou mau maka me ka maikai, aole me ka wiwo a paweo no hoi, o noonoo wale ia mai, a manaoia o oe no ka mea nana i wehe i ka i uhi maka o ka wahine, a i pepehi hoi i ka haka o ka wahine, a i pepehi hoi i ka haole. Nolaila, ina oe e hoolohe a malama i keia kanoha a'u e olelo nei, alaila, e hoi hou mai ana no kaua i kai nei me ka lanakila.

            A makaukau ka waapa no ka holo iuka, kau iho la ke Kapena, a kau pu iho la no hoi me Kale Vina, aia hoi na hoe waapa, ua makaukau no ka hoe ana.

            Ia lakou nei i holo ai a pae iuka, lele aku la na mea e ae a hele inana aku la, aka, o Kale Vina nae, hoopili loa aku la oia i ke Kapena, a ma na wahi a pau a ke Kapena e hele ai, aia pu no o Kale Vina ma kona mehen; a oiai nae laua e hele ana a komo i kekahi hotele, ua haawiia iaia kekahi kiaha, i mea e hoano e ia ai kona noonoo, no ka mea, ua ike no ke Kapena i ka hakui o kona mau kapuai no ka makau. Mamuli o na hooniele a ka Pakipa, ua kali iki malaila.

            A hiki laua nei ma ka huina kahi a ianei i wehe ai i ka uhi-maka o ka wahine, ike aku la no keia i ka makai hoao ai e hahau mai ia ianei i ka pahikaua, a me kekahi poe e ae ana i ike ai malaila; aka, ua ano halialia no nae ia lakou ko ianei ano, a ua hoomaopopo no kekahi poe, aka, kanalua nae lakou no ka hele pu me ke Kapena o ka moku manuwa i ku mai i ka po, aole hoi i hooleleia mai kona poe kanaka ma ka la inehinei, i weheia ai ka uhi-maka o ka wahine. I ka nana aku, ua paa lakou i ka noe, aka, ina paha lakou e hoao ana e hooho mai, alaila, aole no paha e ole kona puiwa ana, no ka mea, e hele ana no kona mau kapuai me ka hoolono ana.

            Hoomau aku la keia i ka hele pu ana, ma na wahi a pau a ke Kapena e makemake ai, a kipa aku la ma ka hale o ke Kauikela Pelekane, a hahai aku la hoi i na mea a pau a Kale Vina i hana ai; a i ka lohe ana o na Kanikela nei, piha loa iho la oia no ka make ana o ka haole, aka, papa ikaika aku nae oia, aole loa e hoao hou e wehe i ka uhi-maka o kekahi wahine ma na wahi akea maloko o keia aupuni; aohe Moi, a kanaka koikoi hoi e kue i keia kanawai, mai na kamaaaina a i ka malihini, ua kapu loa, a in a e kue kekahi, he make no ka hoopai. Nolaila, ua pakele oe ma keia hana ana, no kou au pololei ana i kau i! una o ka moku manuwa o kuu aupuni, a no ko lakou maluhia ko'u mea i hoonohoia mai ia maanei, a in a paha oe maluna o kela moku manuwa Mareka, alaila ke hai aku nei au me ke kanalua ole, e kuaiia ana kou ola no ke dala, aka, ma kuu aupuni, a nona keia hanohano a'u e malama nei, he minamina loa oia i ke ola o ke kanaka, ke kuaiia no ke dala.

            Eia hoi; ina aole i maalili kou iini no ke ake ana e ike i na maka o koonei poe wahine, ke i aku nei au ia oe, a ina e loaa ana ia oe kekahi wa kaawale, e hele oe ma ka hale hoikeike o na mea huna, a malaila oe e nana ai a manaka, a e wae ai hoi a ana, e hele aku nae oe me ka makaukau, i kaa mai na lakou la ka hana, a he noho malie wale aku no kau, a na kou kuleana e hoopau i kou makemake.

            Ua hala he mau hora o ko laua nei hoonanea ana ma kahi o ke Kanikela, aole nae he pau iki o ko Kale Vina makau, a he makemake loa oia e noho malaila a hiki i ka poeleele loa ana, i ole ai oia e ikeia mai, no ka mea, ua ike aku no oia i kekahi poe ana i ike ai, e haka pono mai ana na maka ia ianei, a hookahi wale no mea i koe, o ka hooho ana mai, a me ka lalau maoli ana mai ia ianei. O ko ianei manao nae no ka noho ana a poeleele, aole no ia i like pu me ko ke Kapena manao, no ka mea, i ka hiki ana ae i ka hapalua o ka hora umi kumamakahi, hoi aku la laua nei iluna o ka moku no ke paina awakea, e like me ke kauoha a ke Kapena i ka malamamoku.

            Ia laua ma ke alanui e hiki aku ai i ka uwapo, ikeia mai la o Kale Vina e kekahi kanaka kamaaina i ike maopopo iaia, a hoomaka mai la oia e lalau mai, aka, huki koke ae la ua Kapena nei i kekahi Have Pelekane mailoko ae o kona poli, a hoouhi aku la maluna o Kale Vina, a o kana pahikaua, unuhi ae la oia mailoko ae o ka wahi, a paa ae la ma kona lima, a hele aku la me ka lanakila. A o ke kanaka hoi ihoao ai e lalau mai ia Kale Vina, ekekei aku la oia a emi hope aku la me ka makau nui.

            Ia laua nei maluna o ka moku, a mahope iho hoi o ka pau ana o ka paina awakea, hoike ae la ke Kapena i kana mea hou i ike ai a me ka pakele ana o Kale Vina mai hopuia, a i pakele wale no i kuu hoouhi ana i ka have a me kuu unuhi ana i kuu pahikaua, nolaila, ekekei aku la. I ko'u nana aku, he ike oiaio ko kela kanaka, a ua hoomaopopo loa oia e like me kana ike, a o ka hele pu wale ana aku nei no me a'u ka mea i pakele ai. Eia hoi, ia maua no i lele aku ai iuka, a pii aku la maua a hiki ma kekahi huina alanui, a e ku ana kekahi mau makai, a ike aku la no au i ko oioio mai o kekahi o laua, a huli aku la a kamailo i kona hoa, me ka hoomau mai no hoi i ka nana ana ia maua, me ka manao no paha e lalau mai, a i ole, e hooho mai paha, a i kanalua wale no paha no ka hele pu me a'u.

            Ma keia mau olelo a ke Kapena, hu ae la ka aka a na alii o ka moku, a no ko lakou makemake e ike i ka oiaio, ua nonoi lakou ia Kale Vina, e hoike mai me ka pololei, i hookoia ai ka ke Kapena mea i noonoo wale ai ma ka ike wale ana aku i ka ouli o kekahi poe ana i ike wale aku ai, a ua hoomaopopo no nae oia, a pela no ka oiaio, a o ko makou lohe pu ae hoi keia ia oe.

            Kulou ihola o Kale Vina ilalo, a i kona ea ana ae iluna, i aku la oia. He oiaio, ia maua i pii aku ai a hiki ma ka huina alanui kahi a'u i wehe ai i ka uhi-maka o ka wahine, e ku ana no ilaila ka makai nana wau i hahau i ka pahi, a puupuu Pelekane ia ai e a'u; ua ike aku no au i kona nana pono loa ana mai ia'u, aohe nae o'u wahi mea a wiwo iho, kupaa no au me ka hookuoo, a hoomau'ku la no i ka ukali ana mahope o ko ianei (Kapena) meheu, me ka aui hou ole mai i hope; aka, ia maua nae i kipa ai ma ka hotele, nana pono maila ka Pakipa ia'u, a ninau ae la ia ianei, (Kapena), Ke ole nae hoi au e kuhihewa, nou ponoi no anei keia kanaka? Ae aku la no ke Kapena. Ninau hou mai no ua Pakipa nei, Aole anei keia kanaka i hookuuia mai iuka nei inehinei? Pane aku ke Kapena, Aole hookahi kanaka o ko'u moku i hooleleia mai iuka nei, oiai o ko makou la paikau makahiki ia, a heaha la kou mea e makemake nei e ninau mai ia'u nona? I mai ka Pakipa, He kanaka maanei inehinei, a o kona ano, ua like loa me ko ianei, a ua oleloia, oia ka mea nana i wehe i ka uhi-maka o kekahi wahine, make ahiahi onehinei, a ke manaoia nei nana no i pepehi i ka malamamoku i ka po nei. I aku o ianei, (Kapena) E hoopau i kou kuhihewa, no ka mea, he elua o'u mau kanaka like loa, aka, he haulaula nae ko ianei ano, a he keokeo pu ko ia la, aia malaila ka like ole, aka, ma na leo a me na kamailio ana, ua like loa. A ma keia olelo ana'ku a ianei, (Kapena) pau ae la ko ka Pakipa manao, a o ko maua puka no ia a hele aku la.

            Ia maua ma kahi o ke Kanikela Pelekane, ua hookipaia aku maua me ka maluhia, a ua hahaiia aku iaia na mea a pau a'u i hana'i, a ua mahalo oia ma kekahi mea, aka, ua ao mai oia ia'u ma ka wehe ana i ka uhi-maka o ka wahine; ua hala he mau hora o ko maua nanea ana, hoi mai la maua a hala ka huina a'u i wehe ai i ka uhi o ka wahine, hiki mai la maua i ka huina e hiki mai ai i ka uwapo, aia hoi, ike mai la no au i kahi kanaka nana i papa mai ia'u, aole pono ke wehe i ka uhi-maka o ka wahine. Hoomau mai la nae kela i ka nana ana mai ia'u, a hiki maua ma kona wahi e ku ana, anehe koke mai la oia e hopu mai ia'u, aka, e unuhi koke ae ana keia i ka Hae Pelekane a hoouhi mai la ia'u, a unuhi ae la hoi i kana pahi mailoko ae o ka wahi. A ia wa no au i ike aku ai i ka ekekei ana aku o ua wahi kanaka nei, a ku hoolehelehekii mai la, me ka huli ana ae a kamailio aku ana i kekahi poe, aohe nae o maua wahi mea a aui hou aku i hope. A kau maua iluna o ka waapa, akahi no a pau ko'u maka'u, me kuu manao iho no, aole au e holo hou ana iuka, no ka mea, ua pakele au me ka akelekele ma keia hana ana, a in a paha wau e holo hou aku ana iuhka, alaila, e hooia mai ana kekahi poe e ae i ike ia'u, a o kuu hopuia mai no paha ia; ke haohao nei nae au no ka ianei olelo ana aku nei i ka Pakipa, he elua ona kanaka like loa, ua like ma na leo a me na kamailio ana, a ma na ano ka like ole, he haulaula ka ko'u ano, a he keokeo pu hoi ko kuu kokoolua, a ke nana nei nae au, aole kekahi mea i like pu me ko'u ano. Hu ae la ka aka a ke Kapena, a nana hoi i aka, aka ae la no hoi na mea a pau.

            Ma kekahi la ae, makemake iho la no hoi ka malamamoku e holo iuka, a hai aku la i kona manao i ke Kapena, aka, i mai ke Kapena, in a oe e holo io ana iuka, e lawe pu aku no oe ia Kale Vina, a kipa aku olua ma ka Hotele Helu 10. A in a e ninauia mai, Maanei no anei keia kanaka inehinei? E hoole aku no oe, a e kamailio aku no hoi oe e like me ka'u i kamailo ae nei. Mamua ae nae o kou holo ana, e kahea aku oe ia Kale Vina, a e hele mai mahope nei, i hiki ai ia kaua ke hoanoe i kona ano me ka palaoa maka, i lilo ai oia i mea keokeo pu, aole hoi e like me kona ano a maua i lele ai inehinei.

            Ae mai la ka malamamoku, a kaheaia aku la o Kale Vina; ia manawa, kauohaia ae la ke kuene nui, e lawe mai i kekahi eke palaoa. A i ka hiki ana mai o ua eke palaoa. A i ka hiki ana mai o ua eke palaoa nei, ua hoao koke ia ka hana ana, a ua like loa no ia me ka ke Kapena mea i manao ai; a i ka nana ana aku o na mea a pau, o kona ano kahiko no, a ma ke keokeo wale ana no ka mea i ano e ai, aka, e hoohewahewaia ana no nae e ka poe i ike mua ole, a e kuhihewa mai ana no lakou, he kanaka okoa keia, a he kanaka okoa no ka mea i lele pu mai ai me ke Kapena, no ka mea, i ka leleuaki ana o ka aoao he ma, o ka malamamoku pu kekahi, a ua hoolele houia o Kale Vina e like me ka makemake o ke Kapena, a e ukali aku oia mahope o ka malamamoku.

            I ka holo ana o na waapa a hiki iuka, hele inana aku!a na mea a pau, aka, o Kale Vina, ukali aku la oia mahope o ka malamamoku; pii pololei aku la laua nei a hiki i ka huina ana i wehe ai i ka uhi-maka o ka wahine, e ku ana no ka makai nana i hahau ia ianei i ka pahikaua, aohe nae on a wahi mea a ike mai, ua punia loa ia oia i ka hoohewahewa, a pela no na mea a pau i ike mua ia ianei; aka. i ko laua nei hiki ana aku hoi i ka hotele i oleloia, haka pono mai la na o ka Pakipa maluna o Kale Vina, a huli ae la a ninau i ka malamamoku, Mauka nei no anei keia kanaka inehinei? Hoole aku la ka malamamoku me ka i aku, He elua kanaka i like pu na ano maluna o ko'u moku, ua lele mai kekahi iuka nei inehinei me ke Kapena, aka, he ano haulaula kona, he keokeo pu hoi ko ianei. Ae mai la no hoi ka Pakipa me ka i mai, Ma na ano, ma ka leo, ma ka olelo ana a me na mea no a pau, ua like loa, nolaila, ke hoopau loa nei au i ko'u manao kuhihewa. O ke Kanikela no kekahi i kuhihewa ma keia ano, aka, ua hoopau kokeia no nae, mamuli o ka hai maoliia ana'ku. A pela iho la i lanakila loa ai o Kale Vina, mailoko ae o kana mau hewa i hana ai, a ua hele oia me ka lele ole o kona hauli maloko o na palena o ia aupuni, me ka mau no nae o kona noho ana maluna o ua moku manuwa nei, me ka hoolohe i na mea a pau e oleloia mai ana iaia.

(Aole i pau).

Nu Hou o na Aina e.

No Kina a me Iapana.

            Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi "Colorado, 3727 tona, Kapena Morse, o ka Ahahui Hooholo Makuahi o ka Pakipika, i ka auina la Poaono Ian. 9, me ka manao ole ia mamua e ku mai ana, iloko o na la he 19 mai Honokaona mai, ma ke ala ae o lokahama, ua loaa mai ia makou kekahi mau lono mea hou malalo iho:

            Oiai ua hahai mai ka ino i keia moku maluna ae, ma kona ala holo mau, ike iho la na aliimoku i ko lakou wa he 400 mile maluna aku nei o Hawaii, aohe i lawa ka lanahu no lakou e hiki ai i Kapalakiko, ina e kaukoo mau ana ka ino o ka moana ia lakou, nolaila, hooholo iho la ke aliimoku e hooiho mai i Honolulu nei, ke awa hoi ana i ku mai ai i ka hora 3 auina la o ka la 9 iho nei. I ka wa e hooiliia ana ka lanahu, aia hoi, ua nanaia kona mekini, a ua ikeia ua poino kekahi wahi o na mekini. I ka hana hou ia aha o keia pilikia hope, hooloihi hou ia ke ku ana o ka moku i elua la.

            Ua haalele ke Colorado ia Honokaona, i ka la 12 o Dekemaba i hala, he 4 hora mahope iho o ka holo ana aku o ka mokuahi Beritania Mongol, o laua a elua e u holo like ana i Iokahama. I ka mokuahi Mongol i holo mua ai, a he 20 mile mai Honokaona mai, ua kuia oia i kekahi pukoo i ikeia ma ka inoa, "Na Pine Eiwa," aia wa koke no, i poholo iho ai ka moku iloko o ka hohonu, me ka lumai pu iho i ke Kapena, kana wahine, ka malamamoku, ka hulipahu, na wiliki alua a me ke kolu a me ka lehulehu e ae paha. He 14 poe i loheia ae, ua pakele ke ola. Ua maalo ae no malaila ka mokuahi Colorado, ma kahi no hoi i poino iho la kela moku, aka, aole nae i ikeia he moali o na poino, a ei aku i ka hiki ana Iokahama ka loheia ana o keia pilikia, i hiki e aku ilaila ma ka waea olelo moe moana.

            Ua ahai pu mai nei no hoi keia Colorado i ka lono kaumaha, i ka pau ana o ka mokuahi Iapana o keia Laina Mokuahi hookahi, ma kaua huakai e holo ae ana i Honokaona, mai Iokabama mai. O ka nui o keia mokuahi i pau aku la i ke ahi, he 4351 tona. Ua ulia keia poino ma ka la 17 o Dekemaba, i ka wa e eono la mai Iapana mai, a he hookahi hoi la i koe hiki aku i Honokaona. Aole waiwai lawe o keia moku, o ka moku, ka ukana, na leta a me na dala i hoiliia mai, ua pau loa i ke poho; a me he mea la ua hiki aku ka waiwai io i ka elua miliona dala. Aia maluna o keia moku, he 425 ohua pake, e hoi ana i ka home, na aliimoku a me na luina. He elua mau waapa i pae ola aku i Honokaona, hookahi hoi i loaa ae i kekahi moku, oia ka waapa o ke Kapena. O ke koena aku, aohe i loheia mai, aka, aia nae he elua mau moku kaua Amerika, ko nana la ma ke kahua o ka poino.

            Ke olelo mai nei na nupepa o Iapana, ua holo pono ke Kilo Hoku ma Iedo a me Iokabama. Ua kukuluia ho ohenana na ka Emepera ponoi e nana ai i ka maalo ana ae o Hokuloa. Ua ike maka io no ia.

            Ua hooholoia he kuikahi poo leta mawaena o Amerika Huipuia a me Iapana, a ma ka la mua iho nei ka hookoia ana o ia Kuikahi.

            Ua hooholo ke aupuni o Iapana, e hoomakaia na hana hou ma ke awa o Iokahama, oia ke kapili ana i na uapo, a ua hookaawaleia i $1,600,000 no ia hana hou.

            Ua haalele na koa Iapana ia Foamosa. ma ka la 3 o Dekemaba, a e hiki ana i Iapana i keia mau la mua nei. E hookahakaha nui ana na koa i ko lakou wa e komo ae ai iloko o ke kulanakauhale alii, a ia wa lakou e ikeia mai ai e ka Emepera. Ia la hookahi a na koa Iapana e haalele ai ia Foamosa, e hookaa ae ai ke aupuni o Kina i ka Elele Kuhina o Iapana, i ka uku i hoopau wale ia ai ke kaua.

KE OLAI MA NU IOKA.

            Nu Ioka, Dec. 12 -- O ke olai nana i hoonakulu iho i ka po Poaha aku nei, na nui loa aku ka ia mamua o ka mea i koho wale ia mamua aku nei. Ma na kiekiena o Wasinetona, ua like kona halulu me he aloka hekili la. Ma Saputena Taivel, ua hoa mau na kamaaina i ko lakou mau kukui no ka makau o hakui hou iho. He halulu a me ka luliluli ana kai ikeia ma Mauna Vanona Komohana, Kula Keokeo, Mauna Kisco Kens@co a me Kalanah. Ua naueue ua hale, nakeke mai na ipuka aniani, a he nui na wahi i loheia mai, ua kiolaia kekahi poe mai ko lakou mau wahi moe aku, nakake wale mai na kaupokuhale, a ua nui ka makau o haneo mai. He lehulehu wale hoi ka poe i puiwa me ka manao he mea pa-hu la.

30,000 PAAHANA I NELE I KA HANA.

            Nu Ioka, Dec. 12 -- I keia la, ua hoolahaia ae ke kulana o na hana o na Hale Hana Lima a me na Hale Hana Mikiala i hoolimalima he mau paahana lehulehu. Ma ka hana kapili hale, ke mau nei no ke kulana laua a kokoke paha e 7,000 poe palaualelo; na humu kaamea, he 1,000 paha e noho hana ole nei; o ka poe hana hao, kokoke e 6,000 poe noho hana ole; o ka poe hana wai hinuhinu, o lakou ka poe e hana nei me ka hapalua o ko lakou poe paahana, a he 25,000 paha e noho hana ole nei; ua oi aku mamua o 2,000 poe pena hale noho wale, 24,000 poe kupa pahu nele hana, a he 1,000 poe paahana akamai ole e noho hana ole mai nei. Ma ka heluna nui, ua 30,000 a oi aku poe hana ole e noho mai nei, a he mau tausani lehulehu poe hoopii. pii i na ku hane.

NA GULA E LAWE ANA I KALEPONI.

            Nu Ioka. Dec. 12 -- Ua lawe aenei na Agena o ka Banako o Kaleponi he $1,000,000 ma ke gula mai ua Banako aku o Nu Ioka, i keia la; no ka lawe loa i Kaleponi. O ke kumu o keia, no ka mea, ua nui loa ka hoolilo ana a ka Banako o Kaleponi i ke kuai ana i na huita, a laweia mai ai i ka hikina.

            O ka nui o na dala i laweia mai Nu Ioka aku no ia hebedoma, he $2,774,900, ke hai puia ka $1,250,000 ma ke gula a me $404,900 kala auka.

HOPUIA A PAA.

            Nu Ioka, Dec. 12 -- Ua hiki mai nei ka makai o ka Hale Ahaolelo nui o Wasinetona maanei i keia la, me ka palapala hopu kino ia R. B. Irwin, ka Peresidena o ka Ahahui Hooholo mokuahi o ke Pakipika. E laweia ana o Irwwin i Wasinetona i ka Poakani aenei.

            Ke Hoike mai nei na lono, ua haawi aku o Bazaine@ i kana pahikaua ia Sepania me ka manao e hele aku e komo ma ka aoao o ke aupuni i alakai no kekahi puali koa, ke makemake ke aupuni. He Ke@ola kona kulana iloko o ka Puali koa o Sepenia, oiai, he eono on a makahiki e ka noho ana iloko o ka puali kana i ka wa e noho Moi ana o Isabella. O ka ohana o kana wahine, aia lakou a pau i Madarida.