Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 45, 6 November 1875 — No ke koho Balota Lunamakaainana o ka M. H 1876 e hiki mai ana. [ARTICLE]

No ke koho Balota Lunamakaainana o ka M. H 1876 e hiki mai ana.

E ka Xuitpa Kuokoa. k ; Aloha oe :— j E ne oluolo mai ia'n e hookauwa aku i j ko Kilohaoa Pookela o ka Lahui Hawaii, i i keia wahi ukana mam?», a uana hoi e Telegarapa ae ma oa npaoa koho B t!ota o i keia Aupuni mai ka mokopuoi kaulaua o j Hawaii o Keawe, a hiki aku i ka inokopu- \ ni aihoe La o Kauai o Mano, a pulelo wale | aku hoi rai na ae kai lipolipo o Niihao, j kahi i ooho ?a eoeeki Hawaii oiaio. E | h«mare malie skn ma na pepei«o o ka poe j koho Balaa, a ka Paaku (»2 o ke kumuka-! nawai e kuhea mai nei, ouii, eia kaleou ke j tko nei i ka Poakola mai o Febe-1 ruari, ka !a ou e ke Aupoini Hawaii nei e | moliaia ai ma ka lima o ka poe koho Bulota, I » oa Ukou e haawi ae i kou ponuikai, a me I kou oiioa kiekie ma ke kau kanawai aoa | oo ka aina a koo mao kupnna i hoomaaa- j waooi ai me ka paupaoaho oJe t • he la hoi | ī ūaaalo mao mamna o koo niaa maka.i j kela t rao keia alua maknhiki, ooUila eia ka poe kupooo ia kakou e koho aku i Luoanakaaioaoa no kakoo. I. E koho aka i ke kanalia a&auao hoopono. Uia ko kanaka knpuno noia aha ha> nohano : i hiki ke ik« i lea ino a me ka maikai o na Bila Kaaiwai e hiki mai aoa

imoa o ka Hale ; i hiki hoi ke hoa«aka mi'ki*. ioaua o m ho« » k« manao oka bila. Olela Hoobo ; o pah» e hiki a»ai aoa imo« o ka Hale, i biki boi ke kaopaona like i ki pooo, mawaena oke aupnoi a tce &a m»kaaiuao«, aole hoi like po rae kekihi msa lanamakaain«na hupo a*a | i ike maka ai, ma ke kau Abao(e!o o 1872,, ka piakiki waioai o!e m«hope oka Ulao,: a biki i ka ce!e ana, a hoka loa. 2. E koho ako i ke kaoaka ike Kaoawai. Ot« ke kanaka kupono noia aba haoohano: i hiki iata ke wehewehe maopopo lea mai i ka waiwai ame ka ole, ke kopooo ame ka lalao, ka pomaikai hoi a me k$ poino o ka Libut, mamuh o kekehi Palapala Hoopii i waihoia mai, Hoike a na Komite mao a Komite w&e paha, no kekahi m»o b>la, no ka mea, uo!e pono ke koho aku i ka hepo mankauka, aole hoi i ka bawawa lalao, a ike ole i ka manao o ke kaoawai, o loaa auanei kahi olelo, kanlana. 11 Hilihewa ka manao, ke ole ke kukakoka ana," pela hoi keia, hihhewa ka hoakaka »na, kelalao ma ke kunawa», nolail», be "no good ,? wahi a ka haole, Bulusapiti wahi a K&n&e. 3. E koho ako i ke kanaka i ike mau ia kana mnu haoa maikai ma oa kau ahaolelo mua. Oia ke kauaka kupono no ia uha hanohano, oia boi kai maa ina loina aha, kai kamaaina ika pono amekahewaona hana e hiki mai ana imua oka aha. Aole pouo i ka mea hou ke hele ilaila, o haunau auar ei ka waha i ka wa e kamailio ai, a nau hoi na kui i ka wa e hoakaka ai, a lilo ka huaolelo waiwai i mea ole. Kabe hoi ka wai o ka maka, i ka wa e hoopaapaa ai, a uwa ia e ka lehnieha e makaikai mai ana, a noho okoa iUlo, haule wale ka Palapala hoopii a ka apana, a kap.e wj!c ia hoi ka Bila, a olelo ln oholo puha, e like me kekahi mau L. M. a'n i iko maka oi ma ke kau ahaolelo i 1874 rna ka haawina "Kokua mahi ai me na ee moku" a puehn aku li» ke $50,000, i ke ku, i ka noho, iluna a ilalo, pela Wiile no a noho okoa ilalo, nolaila, aole pono e koho aku ia ia, he ia uo kai, he muhee hololua.

4 E koho uku i ke kanaka i makaikai mau i ua b;ina o na kau ahaolelo mu3, oia ko kuuaka kupono no ia aha hanohano : i hiki ia ia ke hoopololei i kaua mau hana nialalo o ka rula, i 010 hoi e liaule wale ka Olelo Hooholo a Bila paha, na ka haluhu mawaho o na rula i ole hoi e hoohilahilaia ka apana koho, i ka hooLbuid mai maloko o ka Nupepa, ka L. M. o Ka apana o , ua halahu mawaho o na rula, a ī ule hoi e hoonoho piuepineia e ka Luna Hoomalu a Percs:dena paha, i kona wa e kamailio ai imua o ka hale, a o ke komite paha o ku hale, aka, i koa oia me ho liona la imua o ua bea, a me he popnki la hoi iinua o na iole, pela oia e wiwo ole ai imua o nu'lii o ka ahaolelo, a imua hoi o na Knhioa o ka Moi, ma ka hooikuika aua i ka poao o kona poe koho. 5 E kobo aku i ke Hawaii ponoi. Oia ke knnaka kupono uo la aha hanohano : o na ili aloha o kou mau kupuna e Hawaii ponoi, kai maholehole i na ihe laumahi o ke koua weliweli o Kauaawa, ma Kau Hawaii : a o oukou hoi e na kualua, a me na moopnna a Keaweheulu ma, na lakou no i alo hooiuanawanui i ka maka o na pololu, ma na kaua hahana o luo, ina Wuiluku Maui ; o Kamoeiamoku ma hoi ko onkou mau mua na lakou no i moepoo ka inea o ka alo ana i ka make i ke kuua o Kepuwahaulaula ma Koliala Ilawaii, no ka imi ena i aina no onkou. Aole na lakou nei ae o hookano mai nei, he kolea kau ahua wale iho no lakou, nolaila, e hoihoi no ia laliou i Kahiki. C. E koho oku i ke kannka i hoonaaoao ia ma na knla nui e laa o Lahainaluua, a me Kapunahou, Kehehuna, apelaahu. Oia ke kanaka kupono uoiu aha haaohano ; oiai, o ka poe i hoouaaoao maikaiia, he poo lakon i hilinaiin, e like me ka lehulehu e i keia aku nei ma na oihaoa aupuni, a oia ka mea uaua e wehe ka liualu o na maka o ka lehuleho, ikeia ka iuo o na kanawai hoopiliki», ahuwale hoi na mea huna a ka poe hookaumaha lahui, ua kamaaioa ka lahui ooia poe, aole hiki i ka hupo maia kulana, no lalo ia no Auwahikika, e like me ka h!ki ole laia ke helnhelu a hoomaopopo iho i na helehelena waiwai io o ka A. E. P. pela e hiki ole ai iaia ke hele i Honolnln, e kau mat i kanawai no ka lahoi, oole oia i hoolako i kona pnniu me ka ai'a aala o ka naaaao, i moani mau kona inoa. 7. E koho aka i ke kanaka he wahi ano maamaa iki keua ma ka olelo Berit.tma. Oia ke kenaka knpono noia aha hanohano, o k& lehu)ebu o na'lil o la Ahaolelo, he mau haole lakoa, o na kamailio ana a n» Kohiu« a pao imoa o ka hale, (Koe ke Kuhioa Kalaiaiaa) he olelo Beritaoia wale no. no* Uila, e pouo e loaa i& wahi iLe i ka lananukaaioaoa, he mea oo hoi e pomaikai ai do ka L. M. iho, anoai, o kono ia oe e ke Knhiaa Waiwai i kana wahi paioa, elen ae la ka poe ike olelo haole, ma ka namu ana, kali iho fa oe, a paa iho !a koa waba ; aole no hoi oia wale no, oa paakiki loa ka pao* ka 1493, o ke Kaoawai K'vila, ma ka haawi ana i ka mana kiekie e hilioaiia ai oa kanawai o keia aopuni, ma ka olelo B«ntania nolaila i k« «• e Uweia mai ai kekahi BjU Kaoawai a olelo hooholo paha imoa o ka Hale e pono ke ooonoo ia kooa ano ino a maikai ma ka olelo Beritaoia, m oia ke ano e hoakaka ai no ka ioo a me ka maikai

p»bA oktß h f a ōii naoi a cna'&§t au t ! uoikiia a;, oia ka tnio!. ilihau o U miikai. ka helu akahi h.-i o ka naoi \ Ao!e o keia k» pao o ka poe kepono a'o ' e hoakaka aku ai, ak*. e oo<>ooo pa i&o o» ; &pa&» koho a pio. Ma fce;a wahi e hoa- ! kaka aku ana au i ka pje kupono o!e a ka-; kou e koho aku ai, oui, e kakoo, e j akaheie, a e oihi hoi ke kohy aoa o lalao. | 1 Mai kt.ho i fce kanaka mu rarua, o : hele aoiinei i Hooololu e inu rams ai, a ; noho il ko o ka me ka ohewa o na j [ maka, a hoopoeli i ka 000000 maikai, bs* ' I pai bew» ka lima ma ka heomahuahua boo | | i oa auhau, malooa oka Lnhui a pthbu» j | bou oe e Hawa'i, mai koho i koua hiloli, ; be popule ia, be 1010 eo ka w-« p*e- { | 2. Mai koho ike kaoaka e ooho aoa rne | i ka wahioe manuahi, be hoailoo»ia oo ke : I kinaka haihai kanawai, e hele auanei oia i | | Honolulo, e hoonoa ai i ka moekolohe, a lawe wale ia ka oukeu maa wahioe maikai I e ka pake pola ki nui o Kina mai, a o ka ī oukou mao kaikamahine e na haoie a-i» nui o Mareka mai, nolaila, mii lawe i kona baiota, bc puhi ia, he ia noho iloko o ka lua, hele ia ma Ewa, he Kikaoe kooa moko. 3. Mqi koho i ke kanaka pepa pīli waiwai, oia ka lua abi wehweli o ka iuo, pau pu laua a elua me ke kanaka wabine eepa. |oa laoa e uhai nei na kanawai laahia a | ka Moi, a me ka malohia oke aupuni Ha- ; waii, o hiki auanei oia i Honolulo, lilo i ka I pili waiwai, poho wale koo apiua i ka waj haolelo ole, nolaila, mai hoo i kooa bulot> i iloko o ku pahu koho balota, no ka ooea, J ua hanauia oia iloko o ole, ka po o ka nele J 4. Mai koho i ka Loīo. O.a ka poe i ! oleloia he kupopui pule ole ia, o hele ana- ! uei oia i Uonoiulu, a ioaa ka hihia lilo ila- | ila e loio a>, a wa»ho wule ka noho hano- : hano o ka apoua na ka nalo e noho, a nele i hoi kau mau palapala Hoopii o ka ! aohe mea uana e heluhelu : aole oia wale j uo, Ka'u poe puni d»la keiu he poe Loio ! ano ai o pa wolii leo wale mai ke Ku-1 hiua Waiwai i Luu;i Holu oe no a I ; i Luna Auhau oia nei no hoi, i I waih) mai auauei kekahi mau Luua Au ! puni i keia mau w.ihi huaolelo. a ko'u hin- j j wina au anei eu, hoi»pii ae oe i 2 kan» hou, ! ! eia ku'u mau di!a 2 honeri, alaila, e poholo i . pu auanei ia ma ka eke a ua L. M. L<j<o ! j nei, alaila, loaa mui o "Kapakahi manuia | ! o Keokoi ko moku e kohu ai," maauei ke i j kamuilio aua, inao ka lima e hapni ai, u k;t | wehewehe aua ma La pono o na lanaka, ; ma o ka waha e hoopuka 8i i k'.Ma huaolelo, j "Ae," nolaila, mai koho aku ia ia, he ale ! ia lo ke kai e luli ana i o a i auei, e kiola i I ' kona balota, a e haehae hoi. |

5. Mai koho aku i ke kanaka e laweluwe ana i ka oihama aupuni, nona ka uku maknhiki i lioukaka ia ma ka Bila Haawina, no ka mea, ika wa e uoonoo ia ai ba bil.» hiiawiua iaiua o ke Ki>mite o ka hale, e paa auanei kona waha, a hamau kona leo, mnumuu hoi na lima, ke hiki mai i konn haawina a aolo uo hoi oia e hoemi bua i kekahi uiau haawina e ae, o hoemi pu iu kuna hauwiua, no ka mea, aule makemake e oki ae i kona pu ai (kona uku makōhiki) a make iho, nolaila, mai koho aku m io t e hoolei i kona b ilota ma ka lua liilii, no ka mea ma o uo ka uwahi, he mukole kau e ka opuna koho. Nolaila, e na apana koho b.iloti, mai kela pea, a keia pea, mai ka la biki, a hiki i ka la kau, a mai na kihi hoi a pau o ke aupuni Hawaiī ; e ike, e maliu, e Uli naua pono, e Uli e, e Uli nana hewa, Uli ia, uana ia, a niaao, owai la ka poe kupono i luoamakaainana no keid Ahaolelo ee, ke hai mai nei, na ao, ke hoike mai nei na lani, a ke hoakaka mai nei kau ahaolelo roua, o ka poe i hoikeia ma ba hapa mua o keia hoopuka manao ann, oia ka poe kuponoilunamakaainana oo kakoa, i wahiolelo no kakou i kauwa maikai e imi i ko kakou mau pono, a i mau, pu kuniuhi naua e ki i na poko, o ke kupaa, a wehe i ua pani hao o te kaumaha o me ku pi'ikia maluna o kekou, a loaa ka mbhs i ka LahuiHawaii Aloha. £na apana koho buloti o Kilo t Hanukua, Kohala, Kona Akau, Kona Hema, Kau a me Puoo, na epana koho ma ka mokupuni i ka hikina a ka Ln Kumukahī. E na apana koho bslcta o Lahaioa, Wailoko, Molokai a me Lana», Ka&napali, kawao, Haoa, na apana koho ika mokupuni kaulana o na Uono o Piilani. E na apana koho biloti o Honolulu, Ewa, Waialua, Koolanloa a me Koolaupo ko, oa npana koho i ka mokupuni a hiki i Kakuhihewa lae nui E na apaoa koho balota o Hanalei, Waime«, a me Lihoe, na apana koho i ka 010 o ka mole o Lehoa, k% mokupuni kupoln» i ka lai, e wae i ke kanaka i loaa keia maa auo i haiia malooa, a oia ke kanaka, e hoouoa cnsi ai, oiai, he nani i», a he maikai. Owau no me ka mahslo i na keiki ulele hna ke pao hoi o ke Kaona. B W. K. Polhoowiu. Lahaina Mau», Sept. 30, lsTā. ygf» Ua hiki «n»i kau episetole eStmuel Kaai o Kaw»ipapa, Hana, nuna ke poo, **He hookae noi. He hoohiUhila ana. A he ka ole ika rola ok» poe maikai." No nt mea aa e hoehal&haU mai nei no kou kipakaia, »olt e hiki ia makoo ke hoolaha iko me ka lohe ole ia o keU aoao. Eia oo hoi kekahi, heaha ka waiwai o bai no k« olaa maa olelo no olua iho ?