Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 48, 25 November 1876 — Page 1

NUPEPA KUOKOA :

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XV. HELU 48. HONOLULU, POAONO, NOVEMABA 25, 1876. KA HELU A PAU 782.

MAIKAI KA HOI KA PAPA !

— A ME —

Ka Laau o kou Hale ! No Hea la ?

KA I NO HOI NO KAHI O

WAILA MA !

Nana aku no hoi ia la,

OHI KA IO O KA LAAU O MAKAWAO, i ka ua mea o ka nani o

Na Papa, Na Laau

— A ME —

NA PONO KUKULU HALE

O NA ANO NO A PAU,

— MA KE KIHI O —

Na ALANUI PAPU a me MOIWAHINE,

...... Honolulu ......

MALAILA E LOAA AI E LIKE ME KA makemake, no ke

Kumukuai makeponoloa. PAPA, PAPA, PAPA

Na PAPA huluhulu,

Na PAPA manoanoa, Na PAPA i kahiia, Na PAPA kepa,

PAPA holo keokeo, PAPA holo ulaula.

NA LAAU! LAAU!

NA KUA.

NA KAOLA, AAHO,

MOLINA,

PEAPEA, PINE HULUHULU,

PINE I KAHIIA,

Na Papa a me na Laau Ulaula ! PILI ULAULA

PILI KEOKEO, PANI PUKA,

PANI PUKA ANIANI IPUKA ANIANI,

OLEPELEPE.

PENA O NA ANO A Pau

Hulu Pena mai ka liilii a ka nui !

AILA PENA ! AILA HOOMALOO,

WANIKI, PATE

NA LAKO

o kela a me keia ano. NA AMI-PUKA HALE,

NA AMI-PUKA PA.

ANIANI !

Pepa Hale me na lihilihi

E LOAA NO MALAILA

KA PAAKAI Helu 1,O KAKAAKO a me PUULOA

No ke Dala kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la no ke kumukuai emi loa.

O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia mai ana no ia me ka lawa pono.

E kipa nui ilaila, i ike i ka oiaio

775 3m 767

Na Kanawai o 1876.

HE KANAWAI

E hoololi ai i ke Kanawai e pili ana i ka paa ana o na hihia a me na hoopii, mamuli o ka make, mare, a banekarupa ana paha o ka poe iloko oia mau hihia. E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni :

Pauku 1. Aole e lilo ka make ana o ka mea hoopii, a o ka mea hoopii ia paha, ma kekahi hihia, i mea e pau ai ia hoopii ana, aka ua hiki no ke hoomau ia e like me ka mea i hoakaka ia mahope ae nei, a ina e paa ana kekahi hihia ke ole ua hoakaka ana o keia kanawai, mamuli o ka make aka o kekahi o na aoao, a ua hiki hoi ke hoala ia a hoomau aku ka hihia malalo o keia kanawai ua hiki no i ka mea i hoopii ia, a o ka mea paha i ili ai ka hihia i hoopanee ia, ke noi aku ma ka palapala hoopii, e koi aku ana i ka mea hoopii, a o ka mea paha i loaa ia ia ke kuleana e hana aku i ka hihia ma kahi o ka mea hoopii, ina ua make oia, e hana aku ka hihia e like me na mea i hoakaka ia ma keia kanawai, iloko o ka manawa i kauoha ia o ka lunakanawai ; a ina aole i hanaia pela, alaila, ua hiki i ka mea i hoopii ia a o ka mea paha i ili ai ka hihia i hoopanee ia, e like me ia i olelo ia maluna, e hoike aku ia aha no ia hana ole ana, a e hoakaka pu aku i ke ano o ka mea hoopii (a o ka mea paha i hoopii ia, ina na ka aoao hoopii i noi mai,) a e loaa ia ia ka olelo hooholo no na koina o ka hihia, a me ka hoakaka ana, mai ka mea hoopii a mai ka mea paha e loaa ia ia ke kuleana e hana aku i ka hihia ma kahi o ka mea hoopii, a ina ma ka mea hope e ohi ia maloko ae o na waiwai o ka mea make kauoha a make kauoha ole paha.

Pauku 2. I na he elua a oi ae mea hoopii, a mea i hoopii ia paha, a ua make kekahi a oi ae o lakou, a ina, ua koe mai ke kumu o ka hoopii i ka mea hoopii, a mau mea hoopii paha e ola ana, a i ole ia ua mau paha ke kuleana hoopii aku i ka mea i hoopii ia, a mau mea paha i hoopii ia e ola ana, aole ia he mea e pau wale ai ka hoopii, aka mahope iho o ka hoike ia ana aku oia make ana ma ka moolelo o ka Aha e hoomau ia aku aku no ka hana ia ana'ku o ka hihia ma ka hoopii o ka mea hoopii a mau mea hoopii paha, e kue ana i ka mea i hoopii ia, a mau mea paha i hoopii ia e ola ana.

Pauku 3. Ina ua make ka mea hoopii nona wale no ke kuleana hoopii, a o ka mea hoopii paha i koe mahope paha o ka make ana o na mea hoopii e ae, alaila, ua hiki no i kona hope ma ke kanawai, ma ka ae ana mai o ka Aha a o kekahi Lunakanawai paha, e hoike aku no ia make ana, a e hoakaka pu aku oia no kona hope ma ke Kanawai, a e hoomauia aku ka hana ana o ka hihia, a ina ua hoike ia aku no ka make ana o ka mea hoopii mamua o ka hookolokolo ana, alaila, e imi pu ia ka oiaio o na mea i hoakaka ia aku, a me ke kuleana o ka mea hoopii i make, a o ka olelo hooholo i hoopukaia ma ka aoao o ka mea nana i hoakaka aku ana, a e kue ana paha iaia, e hana ia e like me he mea la oia no ka mea hoopii i kinohi.

Pauku 4. Ina ua make ka mea i hoopii ia, a o ka mea i hoopii ia paha i koe mahope o ka make ana o na mea i hoopii ia e ae, a ua koe ke kumu hoopii, alaila ua hiki i ka mea hoopii e hoike aku no ia make ana, ina aole i hookolokoloia ka hihia, a ma ka moolelo paha ina ua pau mua ka hihia i ka hana ia, a maloko oia hoike ana e hoakaka pu aku i ka inoa o ka mea i kohoia i Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha o ka mea i make, a ua hiki ia ia ia manawa e haawi aku i kope o na palapala hoike la i ua Luna Hooponopono Waiwai, a Hooko Kauoha 'la, a me kekahi palapala e kauoha i kakau inoa ia e ka mea hoopii, a o kona Loio paha, e kauoha ia aku ana i ua Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha la, e hele mai iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hooko ia ana o ia palapala kauoha maluna ona ; a ina ua hana ole oia pela, ua hiki ka mea hoopii ke noi aku e hoopuka ia mai ka olelo hooholo e kue ana ia ia, ma kona ano he Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha ; a e hana ia no na hihia o keia ano, ina ua hiki ole mai ka mea i hoopii ia mahope o ka luai ana ia ia o ka palapala e kauoha

aku ana iaia e hele mai e like me ka hana ana ma kekahi palapala hoopii maoli e kue ana i ua Luna Hooponopono Waiwai la a Hooko Kauoha paha, e pili ana i ke kumu hoopii ; a ma na pane ole mai ka mea i hoopiiia i kinohi, mamua o kona make ana, alaila, e pane ka mea hou i hoopii ia i ka wa hookahi i ka palapala hoopii a me ka palapala hoike, a ina ua pane mua ka mea i hoopii ia i kinohi, mamua o kona make ana, alaila, e pane ka mea hou i hoopii ia i ka palapala hoike wale no me ke ano hoole aku, a pale e ae paha i kupono iaia e waiho aku ma kona ano he Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha, aka, ina ua ae mai ka Aha a Lunakanawai paha, alaila, ua hiki no ia ia e waiho hou aku i kekahi mau mea hou e pane aku ana i ka palapala hoopii, a e hookolokolo pu ia na hana e pili ana i ka palapala hoopii a me ka palapala hoike, a ina e ko ka aoao hoopii, alaila e loaa ia ia ka olelo hooholo no ka aie, a puu dala paha i makemake ia e hoihoi mai, a e loaa no ia ia na koina no na hana mamua o ka waiho ia ana mai o ka palapala hoike, a mahope o ka waiho ana mai oia palapala e like me he hihia 'la i hoomaka mua ia ma ka inoa o ka Luna Hooponopono Waiwai, a Hooko Kauoha paha.

Pauku 5 Aole e lilo ka make ana o kekahi o na aoao elua, ma keia hope aku mawaena o ka olelo hooholo a ke jure, a me ka olelo hooholo o ka Aha i kumu e hewa ai, ina ua kakau ia ka olelo hooholo iloko o ka moolelo o ke kau i hoopuka ia ai ka olelo hooholo a ke jure, a ina ua make ka mea hoopii ma kekahi hihia mahope iho o kekahi olelo hooholo ku i ka wa, a mamua o ka olelo hooholo hope ma ia hihiu, aole e lilo ia mea i kumu e pau ai ka hoopii, ina ua hiki ia hihia ke hoopii ia e ka Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha i kinohi. A ua make ka mea i hoopii ia mahope iho o kekahi olelo hoohala ku i ka wa, a mamua hoi o ka olelo hooholo hope ma ia hihia, aole e lilo ia mea i kumu e pau ai ka hoopii ina ua hiki ia hihia ke hoopii ia ma na Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha o ka mea i hoopii ia ; a ua hiki i ka mea hoopii, a ina ua make oia mahope iho o ka hoopuka ia ana o ka olelo hooholo ku i ka wa, alaila, e loaa no i kona Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha, kekahi palapala hoala hou e like me ka mea i pakui ia mahope o keia kanawai, a i ole ia he palapala ano like me ia, e kue ana i ka mea i hoopii ia, ina oia e ola ana mahope o ka olelo hooholo ku i ka wa, a ina ua make oia, alaila e loaa laia ua palapala la e kue ana i kona mau Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha, e hoike mai i na kumu e auhau ole ai, a e ohi ole ia ai, na poho ma ia hihia ; a ina ua hiki mai ka mea i hoopii ia, a o kona Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha, ma ka hoihoi ana mai oia palapala i olelo ia, a hiki ole ia ia ke hoike i na kumu kupono e hoopuka ole ia ai ka olelo hooholo hope, a ina paha ua hele ole mai, alaila e ninaninau ia ka nui o ke poho, a i ole ia e waiho ia ka nui o ka poho i manao ia e hookomo ma ka olelo hooholo hope i ke Kakauolelo o ka Aha a ma ka hoihoi ia ana mai o ka palapala kena, a ma ka haawi ana paha i ke kauoha me ka nui o ka olelo hooholo i kakauia ma ke kua, i ka mea hoopii a i kona Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha, alaila e haawi ia ka olelo hooholo hope loa no ka mea hoopii, a no kona Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha, nana ia palapala hoala hou, e kue ana i ka mea i hoopii ia, a i kona Luna Hooponopono Waiwai a Hooko Kauoha paha.

Pauku 6. Aole e lilo ka mare ana o kekahi wahine nana ka hoopii, a oia paha ka mea i hoopii ia, i kumu e pau ai ia hihia, aka hoi e mau no ka hana ia ana oia hihia a hiki i ka puka ana o ka olelo hooholo, a ua hiki ke hooko ia na olelo hooholo la maluna o ka wahine wale no, a i ole ia mamuli o ka palapala hoike, a palapala hoala hou e like me keia kanawai, ua hiki no ke hoopuka ia ka olelo hooholo e kue ana i ke kane a me ka wahine, a e hoopuka ia palapala hoomalu waiwai mamuli oia olelo hooholo. A ina e hoholo ia ka pono no ka wahine, alaila ua hiki ke hoopuka ia ka palapala hoomalu waiwai ma ka mana o kana kane, me ka hana ole i kekahi palapala hoala hou, a palapala hoike paha paha ; a ina ma kekahi hihia oia ano ua hoopii ka

wahine, a ua pale aku paha ka hihia ma kona loio, ana i koho ai mamua o kona mare ana, he mana no ko ia loio e hoomau aku i ka hoopii ana, a pale ana paha i ka hihia ke ole e hoopau ia kona mana e hana pela e ke kane o ua wahine la i mare ai, a hoololi ia ka loio e like me ka mea mau o ka Aha.

Pauku 7 Aole e lilo ka banekarupa, a haawi ana paha o ka waiwai i na Komisina e ka me'hoopii ma kekahi hoopii ma na hihia i hiki i na Komisina, a kahu waiwai, ke hoopii no ka pomaikai o ka poe i aie ia, i mea e pale aku ai i ka hoopii ke ole ae ia na Komisina a Kahu Waiwai paha e hoomau aku ka hihia, a e hoopaa no ka hookaa ana i na koina o ua hihia la, ma ke kauoha o kekahi Lunakanawai i loaa no ia mea iloko o ka wa kupono o ua Lunakanawai la i kauoha ai, aka ua hiki no ke kali ka hihia a hiki na Komisina a Kahu Waiwai paha e hooholo i ko lakou manao e hoomau aku, a e hoopau paha i ka hoopii, a ina ua hana ole a hoole paha na Komisina a Kahu Waiwai paha e hoomau aku i ka hihia a e hoopaa no ka uku ana i na koina iloko o ka manawa i olelo ia ma ke kauoha, alaila ua hiki i ka mea i hoopii ia, iloko o na la ewalu, mahope oia hana ole a hoole ana paha e hoike aku ma ke ano pale i ka banekarupa a haawi ana i na waiwai i na Komisina.

Pauku 8. E hoopau ia a ma keia ke hoopau ia nei ka Pauku 1042 o ke Kanawai

Kivila.

Palapala Kena.

Kalakaua, ma ka lokomaika o ke Akua, &c Ia — — — Esquire.

Ilamuku o ke Aupuni, a i kona

hope, Aloha.— — Ke Kauoha ia aku nei oe e ku ia — — o — — — e hele mai imua o ko makou Aha Hookolokolo Kiekie (a Aha Kaapuni paha,) ma ke kau o — — — oia Aha, e malama ia ana ma ke Keena Hookolokolo o ka Hale Hookolokolo ma

— — — Mokupuni o — — — ma ka la — o — e hiki mai ana. e hoike i ke kumu e helu a e ohi ole ia ai na poho e A. B. (a i ole ia e C. D. ka Luna Hooko Kauoha o ka Palapala Kauoha hope loa a A. B.) e kue ana ia oe (a ina he hoopii e kue ana i ka hope ma ke Kanawai, e hookomo maanei kona inoa, a me kona ano Hooko Kauoha o ka Palapala Kauoha Hope loa — — —,) ma kekahi olelo hooholo ku i ka wa no ka pono o A B. i olelo ia ma ka la — o

— ma ia Aha i olelo ia e kue ana ia oe. A e koi aku oe ia — — i olelo ia, ina aole oia e hana pela ua hiki ia A B. (a i ole ia, kona hope) ke helu a e ohi malalo o ka pulapula hoomalu. I hoike, a pela aku.

Aponoia i keia la 19 o Sept. M. H. 1876 KALAKAUA R

HE KANAWAI

E hoololi ai i na Pauku 483, a me 484 o ke

Kanawai Kivila.

E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni :

Pauku 1. E hoololi ia a ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 483 o ke Kanawai Kivila i hoololi ia e ka Mokuna Iwakaluakumamalima o na Kanawai o 1870, me ke kapae ana aka i ka huaolelo, " hapalua" a e hooko malaila na huaolelo " ekolu hapaha," a ma ka hookomo ana i na huaolelo, " dala oiaio" mahope iho o ka huaolelo " kumukuai," a ma ke kapae ana aku i na huaolelo " he dala ma ka lima, a he mau dala paha i hooaie ia mai na palapala moraki a pau," a e hookomo ana ma ia wahi na huaolelo " na palapala aie a me na aie i hoopai ole ia a me na mea kanu e ulu ana" i heluhelu ia ai ua pauku la penei :

Pauka 483 O ka Waiwai Lewa a pau o kela ano keia i hoakaka ole ia ka auhau ma ke kanawai, a i hookau ole ia paha ma ke Kanawai e auhau ia i ekolu hapaha keneta iloko o ke dala hookahi, ma ke kumukuai dala oiaio i hoakaka ia ;

Ma na huaolelo " Waiwai Lewa ua manao ia ua komo malaila na kahiko hale a pau ; na ukana o na ano a pau ; na moku i ona ia ma keia Pae Aina, ina maanei na moku, a ina paha ua holo ma kahi e ; na dala a pau a ke kanaka, i na palapala aie a me na aie i hoopaa ole ia, a me na mea kanu e ola ana, me na palapala hoakaka mahele o ka poe hoohui imi waiwai i komo ole iloko o ka waiwai paa.

Pauku 2. E hoololi ia a ma keia ke hoololi ia nei ka Pauku 484 o ke Kanawai Kivila i hoololi ia e ka Mokuna Iwakaluakumamalima o na Kanawai o 1870, ma ke kapae ana aku i ka huaolelo " hapalua" a e hookomo malaila na huaolelo " ekolu hapaha" a ma ka hookomo ana i na huaolelo " o ke kumukuai dala oiaio" mahope iho o ka huaolelo " maluna," a e hookomo ana i na huaolelo " e helu ia ma ka apana kahi i waiho ai me ka nana ole i kekahi moraki" mahope iho o na huaolelo " Pae Aina" i heluhelu ia ai ua Pauku la penei :

Pauku 484. E hookupu ia, a e ohi ia, i kela makahiki keia makahiki i ekolu hapaha keneta iloko o ke dala hookahi, maluna o ke kumukuai dala oiaio o ka waiwai paa a pau iloko o keia Pae Aina, e helu ia ma ka apana kahi i waiho ai, me ka nana ole i kekahi moraki, koe wale no ka waiwai i hookuu ia mamuli o ke kanawai.

Ma na huaolelo " Waiwai Paa" ua manao ia ua komo malaila na aina a me na kauhale a pau a me na hale a me na mea paa e ae i kukulu ia a e waiho paa ana maluna o ka aina.

Pauku 3 O ka auhau he ekolu hapaha keneta i hoakakaia ma na Pauku 483, a me 484 e like me ia hoololi ia ae la maluna e ohi ia ma ka waiwai wale no i oi aku maluna o ka Ekolu Haneri Dala ina he waiwai paa a waiwai lewa paha.

Pauku 4. O ke Kanawai i kapaia " He Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 483 a me ka Pauku 484 o ke Kanawai Kivila, e pili ana i na auhau waiwai lewa a me na auhau waiwai paa" i aponoia ma ka la 18 o Iulai M. H. 1870, a me na Kanawai a me na hapa Kanawai a pau e kue ana i keia Kanawai, e hoopau ia a ma keia ua hoopau ia no.

Pauku 5. E lilo keia i kanawai mai ka la mua aku o Maraki M. H. 1877.

Aponoia i keia la 29 o Sept. M. H. 1876 KALAKAUA R.

Ka La Hanau o ka Moi Kalakaua.

Ua malama nuiia keia la ma na Paemoku o Hawaii nei, a ua malamaia ma ke kulanakauhale o Lahaina nei me ka maluhia i like ole me ko na Lani a kakou i hala e aku nei i ka make, oia na Kamehameha a me Lunalilo Akahi. Aka, i ke au hoi ia Kauliluaikeanuwaialeale, he au maluhia o ka aina, ma ke kulanakauhale o Lahaina nei. He taona i hoopihaia i na lealea, a me ka hakaka, ka ona, a me ka hula Hawaii, aka, auhea lakou, ua neo. Eia kekahi aohe no au i ike iki o ka la hanau o ka Moi he la haipuleia.

Ma ke kakahiaka o ka la 16 o Novemaba, mamua ae o ka haawi ana mai o na kukuna malamalama o ka la, a pahola ae la iluna o ka lau o ke ko, ia ia e oili ae ana ma na kuahiwi, ua eo mua i ka makaala o ko makou makua Kiaaina, ua oili mua kela ma na alanui maluna o ka lio, me kona mau ukali Mrs. Emma Kapena, a me Miss K. Shaw, a ua hele huli aku ka palapala olelo mai kana oluamana a loaa aku la.

Ka halawai ma Wainee, ua pihi loa keia halawai i na ano a pau o kanaka, eia nae kahi mea kupanaha iki, ua hooholoia ma ka Poakahi Novemaba 12, o ke Kiaaina ka mea nana e wehe ka halawai oia la 16, eia nae o Makekau a me Kamanonui, na mea ma kahi o ka mea nana e wehe ka halawai o ka la, ia laua la ka pule, aole hoi i ka mea i hooholoia'i.

Mamua ae o ka haawi ana mai o ke Kiaaina i kana haiolelo, ua haawi mai ka papa himeni, i na himeni uheuhene lua, me he la e ohiu ia ana na kokuli o ka pepeiao, o ke Kiaaina ka mua, Mr. Aholo, a me Napaepae na haiolelo o ka la, a mahope iho he elemakule, a mahope o Kauka Poholo, a me Walter Murray Gibson ka haiolelo hope, hookuu ka halawai. Nui ka mahalo i na olelo paipai a na haiolelo oia la, mai ka mua a ka hope. Ia huli hoi ana aku mai ka luakini aku, e hakinua mai ana hoi na alanui i na kanaka o na ano a pau, e kakani ana na waha no na waapa heihei, a e ninau ana o J Puheekai, owai ka mea nana e aa mai e heihei me a'u, mai ka puka o ka hale kuai o Pilipi a hiki i ka puka o ka luakini o Lahainaluna, aohe mea i aa mai a ua kaena iho ia, o ka mea e aa mai ana e heihei me Puheekai nei. Ua noke ia oia e na daimonio, o i ole makau ia no hoi i ka i ala liki wale no mamua.

Ma ka hora 2 P M, hoomaka ka heihei o na waapa, elua no Lanai, elua no Kauapo. Ua hoomaka ka pahu heihei mawa-

ho pono ae o Panaewa a holo pololei a loaa aku kekahi waa, ua hekauia mawaho pono ae o Wailihua, a ua loaa ka oihana mua i kekahi waapa o Lanai, a o ka makana elua ia Hoka, Lihauanu, makana ekolu ia Neki Mele, he ho'aa. Ua makana aku ke Kiaaina $6 dala i ka waapa mua, a ua makana pu aku o Gipikona $6 dala hou, no ka piha i ka olioli ia lakou o Lanai.

A ma ka hora 7 oia po, ua malama he lealea hapahaole ma Luaehu, na na haole a me na keiki Hawaii Ponoi o ka Malu Ulu nei, oia kona mea i kapaia'i he lealea hapahaole, no ka hui ana o na haole me na Hawaii. J. W. KAUWE

Puako, Lahaina, Maui, Nov. 17, 1876.

La Hanau o ka Moi, Nov. 16, 1876.

He mea oluolu paha i ka lunahooponopono o ke Kilohana Pookela, a me na keiki hoonoho kepau o kou mau kolamu, ke hoike akea aku i na limahana mea hou o Molokai o ka la 16 o Novemaba.

1 He heihei waapa. Elua waapa i holo me ka pea, mai Ualapue aku ka hoopiipii a komo i ke awa o Pukoo. O ka waapa o S K. Kupihea, o Kilauea ka inoa, a o ka waapa o Mr. Fountain, o Holokahana ka inoa. Kapena o Kilauea, o J Kaoo, kapena, o Holokahana, o Kailianu. O Ka uku alakaiia a laua ia laua iho ke komo e i ke awa o Pukoo kekahi waapa, he $8.00. Ua puehu aku la i a Holokahana na wahi okuu o J Kuoo ma. Haule iho Kilauea.

2 He lulu wati ma Kupeke, ma ka hale kuai o Akana, pake.

O ka nui o na dala o keia wati pakeke i hoahuia, he $40.00, a he kanaha no inoa. Ua puehu nae ia J Kaoo ka wati, a he ahui maia ka makou. Hoi no ko i ala lilo o na dala $8.00 i lilo ai i ka waapa.

3 He heihei lio ma Ualapue, he elima lio i kinohi, a elima no hoi palahaku i hoahuia. Elua heihei ana, aole puka o kahi lio hookahi ; ua hoopau wale ia ka heihei ana oia mau lio, a mahope iho, heihei hou ehiku mau lio, ehiku no palahaku. Ua puehu ia Robert Fountain, ua hoka makou.

I na hoa heluhelu o ke Kilohana, akahi wale no a malama kiekie ia keia la ma keia apana. I keia mau kakahiki iho nei i hala, he aina wahi paina hoomanao wale no i ka la hanau o ka Lani Kalakaua 1., no ka olioli, a i keia makahiki, kupanaha ke kiekie o ka hoomanao alii ma kuaaina nei. E ola ka Moi ka Lani Kalakaua ! E ola mau loa !!

Ke upuupu wale nei no na hana o ka la 28 o Novemaba nei. Ua koe no kahi hana o keia la 16, no ka pau e o ka manawa o ka la, ua hoopanee a ka la 28 o keia malama, alaila, kuupau na hana oia la.

Aole poino i loohia i kahi mea kino ma keia la, o ka olioli piha wale no i na hana o ka la.

Eia ka mea nui i ka nana'ku, ua hele wawae i keia la, no ka hele ana ae e ike maka i na hana o ka la. Ua hiki no ke koho aku, aole i emi malalo o elima haneri. Nu hoa keia. Ua kuhi makou ua paa i ka halepaahao kanaka o keia wahi ailana, eia no ka i ka punana kahi i moe ai, i hoeu ae nei ka hana o na keiki lalawai o Molokai nei i mau hana olioli no ka la 16, kupono keia mau wahi lalani mele :

" Ula Kalae i ka lepo a ka makani, Hoonuanua ia Apua Kalamaula." A mamuli o ke kauoha a ka aha, e hoike i na mea hou i ka " Nupepa Kaokoa," nolaila, ke hoike akea nei makou. Me ke aloha ia oukou. S K Kupihea, Kokohi, na komite o ka la. Mr Fountain ka Peresidena o ka la. J W M Poohea kakauolelo o ka la.

Wawaia, Molokai, Nov 10, 1876.

Ahiki mai i keia Poaono, ua umikumamakolu mau la o kekahi moku pea mai Kapalakiko mai no Honolulu nei ma ka moana. Ma na la mua paha o keia hebedoma ae e ku mai ai me na mea hou hope loa o ke koho balota Peresidena o Amerika Huipuia a me ke Kaua ma Tureke.

Ua lohe mai makou maloko o ka Hale halawai o Kamoiliili ke Alii ka Moi kahi i komo aku ai e noho oia ke anaina pule, mahope iho o ka hora 3 auina la o ka la Sabati aku nei i hala. A mahope o ka pau ana o ka lawelawe ana o na hana o na Luna Ekalesia no na mea e pili ana i ke aupuni lani, ua haimanao mai ka Moi no na mea pili i ka hooulu ana i ka lahui.