Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 14, 7 April 1877 — Page 2

Page PDF (1.81 MB)

This text was transcribed by:  Rebekah Luke
This work is dedicated to:  Awaiaulu

\Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

ME KE AU OKOA I HUIIA.

MA KE KAUOHA.

 

            Ma keia @

 

NA AINA AUPUNI.

           

            Ua noiia mai I keia Keena no ke kuai aku i na Aina Aupuni malaio iho:

 

Hawaii.

            Kuai koena o Kawainui, Hilo, @ eka no $150 ia S.L. Austin.

            Hoolimalima he umi Apana Aina mai Kaao a hiki i @, Hamakua, he $20 ia A @.

            Hoolimalima o @, Kona @ he $20 ia Polani.

            Hoolimalima o Hokumahoe, Hilo, he $20 ia Mrs. Kaliko Kuhalehili.

            Kuai koena o Kakeha, Hilo, he $@ ia W S Akana.

            Hoo@ o Kumuhoe, Hilo, he 300 eka he $10 ia @.

            Hoolimalima o Kalualio—Au a me Lauku apana o Ha makua—ia Mar@en a me Slemson, no $@ no ka makahiki

            Hoolimalima o Honalu, ua Kauka Trousseau.

            Hoolimalima o ka aina mawaena Keohe me Kalopu, ia Samuel Parker, $100 no ka makahiki.

            Hoolimalima aina o Ka@laiki, Kau, ia A. Hutchinson, no @ makahiki.

            Hoolimalima o Hiinaa, Kau, 370 eka, ia C. N. Spencer, no @ no ka makahiki.

            Kuai ia Keokea, no E. Kekoa, $300.

            Hoolimalima ia Papaaloa 1 me 2 Kihalani 1 me 2. Lau hulu, Koamano, Kumahoe, me Hakoa $205 no ka makahiki ia T H Davies.

            Kuai ia Kaiaimano, Hilo, ia P Wahakane, no $100.

            Hoolimallima—ia Hamakua e pili la i kona aina iho ko Chas. Notley ma ke $10 o ka makahiki.

            Hoolimalima—ia Koamano, Lauhulu, Kihalani, Papaaloa, Apana o Hilo, na S P Puniawa no 10 makahiki.

            Kuai ke koeana o Honomu, Hilo, ua W Kinney, no $100.

            Kuai Aina o Kekala, Puna, he 944 eka, no J W Malao, no $@.

 

Maui.

            Hoolimalima ke koena o Omaopio, Makawao, Apana 1.391 eka, no $2,777.73 ia S T a me Chas. Alexander.

            Hoolimalima aina o Waianu, ia J Markle.

            Hoolimalima aina o Waialua, Koolau, Maui, ia W Fogo.

            Hoolimalima ia Omaopio, Kula, ia Akao, no $20 no ka makahiki.

            Kuai o Keanae, Koolau, Maui. B B Kalilimoku, 3 eka, $3 o ka eka.

            Kuai ia Makuia—apana o Kaupo, ia J W Kalua no $100.

 

Molokai.

            Kuai ia Koolehaa, no M P Kaaialee, he $100.

            Kuai ia Kahananui, no @ P Maui, he $200.

            Hoolimalima o Ohia no $30 a me Kahananui no $25 no ka mahahiki ia F. W. Beckley.

            Holimalima aina o Ohia, no 20 makahiki, he $25 no ka makahiki ia A Fornander.

            Moolimalima o Maku@ no $25 no ka makahiki ia J. McColgan.

            Kuai koena o Kamanoni, na C H Parker.

            Kuai i ka hapa o ko ke aupuni, ma ka aina o Kamiloloa, Molokai, na W C Lambert no $350.

 

Lanai.

            Kuai aina o Kanuolu, na W M Gibsou,

 

Oahu.

            Kuai Apana Aina 266 & 267 ma Kuiaokahua no $100 no ka apana hookahi.

            Hoolimalima ia @onuakaha, 1 1/2 eka, $15 no ka makahiki ia S. Hookano.

            Kuai elua apana ma ke kihi Alanui Nuuanu me Moiwahine, ia G McLean, no $1,000.

            Kuai ia Makauilua a me Poahamai, Koolaupoko, no Papa he $100.

            Kuai aina ma Nuuanu, e pili ia me ka aina o Komo 1/2 eka @

            Kuai ia Lelepaua, Moanalua, 317 eka, $158.50 no S W Maheloua.

            Kuai—Apana aina i Kaluaopalena, Kalihiwaena, Kona, $10.

            Kuai ia Kupapaulau a me Waihee, Koolaupoko, no S E K Pupaui.

            Hoolimalima ekolu apana aina ma Alanui Moiwahine, a me ka Hale Pohaku kahiko malaila, ia T H Davies no $150 no ka makahiki.

            Kuai ia Kaena, Waialua, no Gaspar Sylvia $250.

            Hoolimalima 20 eka ma Leahi, ia A Herbert, no ka Hui Kapiolani Park.

            Hoolimalima hela 96 ma Ainahou, no W Weight.

            Kuai apana helu @ ma Kaluaopalena, $71, no S Paaluhi

            Kuai mau apana helu 4 me 16 ma Kuluaopalena, $150 no Kalolohia.

            Kuai elua mau apanama Kaluaopalena, $@ no Kalii.

            Kuai apana ma Kaluaopalena, ia Julia Prosser, no $290.

            Kuai apana helu 15 ma Kaluaopalena, ia Mahoe no $123.

            Kuai apana helu 10 ma Kaluaopalena, ia L Kaamana, no $30.

            Kuai apana helu @ ma Kaluaopalena, ia Luika no $120.

            Kuai apana aina ma Kaluaopalena, helu i a me 16 no $100.

 

Kauai.

            Hoolimalima—ia Waioli no 10 makahiki ma ka $100 no ka makahiki, na W L Wilcox.

            Ke ko@a aku nei ka p@e a pau e noi mai ana e hoolimalima a kuai paha i ua aina aupuni, e hoike pu mai i ka ili o ka aina, e like me ka mea i @, ka hana i makemake ia ai e hoohana iho a me ka nui o ka uku hoolimalima.

            Ma ke kauoha a ke Kuhina Kalala@.

C.T. Gulick, Kakauolelo.

            Keena Kaiaiaina, Ianuari 9, 1877.       793 @.

 

Ka Nupepa Kuokoa

ME

Ke Au Okoa

I HUIIA.

Published every Saturday, $2 a year

HONOLULU, APERILA 7, 1877.

 

            Ua hoi mai nei ke Komisina nana i ka waiwai o na Aina o Hawaii nei i ka Poaono aku nei i hala maluna mai o ka moku kaua Fantome mai ka lakou huakai mua aku nei i ka mokupuni o Hawaii. Ua haalele keia Komisina ia Honolulu i ka la 20 o Feberuari i hala no Hawaii ma ke ala aku o Honuaula. Aka, oiai aole he hoike pili aupuni i waihoia ae i ke akea, nolaila, aole e hiki ia makou ke hoomaikeike aku i ka waiwai o ka lakou huakai, malia o lohe no kakou mahope aku i ka wa a na Komisina e makaukau ai no ka hoike mai. He hiki nea ia makou ke hooia aku, ua hana kino maoli no lakou me ka ikaika a me ka luhi maoli, aka me he mea la nae paha e lilo ana ia hana i kia hoomanao no ko lakou mau la ohohina a kau aku i n@ mamo. Ke waiho nei makou maanei me ke kali a loaa ka wa e kamailio hou aku ai.

 

Pehea o Hawaii nei?

 

            E ku anei kakou e kali i ka luli ana a ka ohe? Aole anei e ninau kakou me ka hoonui ana i ka noonoo no ka ninau, e hoomauia no anei ke kuokoa a me ka noho ana hooponopono aupuni kaokao o Hawaii nei ina me ke kulu mau ana a na puka liu e hookahe nei i ko kakou lahui makamae, heahea, lokomaikai, i na lua kupapau o ka make?

            Ke akena nei o Hawaii holookoa iaia iho, na naauao ia, ua akamai a ua hiki iaia ke hookele i ka moku o ke aupuni me ka poino ole. Aka ina e huli ae kakou a nana i ko kakou heluna kanaka uuku, e hoopunana nei maluna o na kualono a me na kalana kalae o ka aina kulaiwi o na pupuna, e ike no, kakou, ua hapa ka heluna. O ko kakou ku ana e nana me ka lawelawe ole i na kumu nui e pii hou ai ko kakou lahui, oia ka kakou kumu hana mua loa. He makehewa ka aina ke ole ka lahui.

            Ua ike no makou a he hoike kumaka hoi no ka hooulu lahui maloko nei o ka aina, aka aole nae i pau ko makou noonoo malaila wale iho. Ua komo loa aku makou ma ka noonoo nui ana, he hiki no ia kakou ke hookomo hou mai i ona lahui no kakou ma ke kii ana aku a hookomo mai iloko nei o ka aina, a e hoolilo ia lakou i mau Hawaii oiaio, a i mau makaainana no ko kakou lahui alii e noho mai ana ma ke kalaunu. Aia no kekahi wahi mokupuni uuku ma ka moana Pakipika nei aole i oi aku kona nui i ka akahi hapakolu o Kauai, aia nae he ekolu haneri tausani kanaka maluna iho ona e hana ana a e mahi ana i ka aina a hoohua mai ana i na hua he nui wale.

            Ma keia e kalaia mai makou ma ka olelo mua ana aku, aole makou ma ka aoao e hapuku wale mai i ka hookomo ana mai o kela a me keia ano kanaka, aka, ma ka lawe ana mai i na kanaka maikai e noho oluolu pu ai me kakou, a i ka poe hoi e hoolilo ana ia Hawaii nei i home no lakou a me ka lakou mau mamo mahope o lakou. Aole e kohu ke alii in a aohe kanaka, pela makou e manao nei no kakou iho a me ko kahkou noho ana aku o keia mua. Aole i hala ka manawa, eia no kakou i ka wa kupono e hoonui ai i ka noonoo no keia kumumanao ano nui. Ua hoao kakou i ka Iapana, pake, Manihiki, aka, aole no kakou i hoao i ka imi ana ma kekahi wahi lehulehu e ae o na kanaka nona ka heluna lehulehu e make ana i ka wi, ka pololi a me ka mai a ka noho wale a me ka hana ole. Nolaila, e ala kakou e noonoo a e pale i na manao kekeue, a e imi i kahi e loaa mai ai ka lahui me ka hikiwawe a me ka ulolohi ole.

 

Na Nu Hou Kuloko.

 

            Ua laweia mai ka noonoo imua o keia anaina no ka hookomo ana mai i na kaa kinai ahi mahu. Malia paha o hoo@omo io ia mai i ka wa pono.

            Ua wehe aenei o Mr. Magnin o ke alanui Nuuanu i kona mau waiwai iole hou loa, a ke kuaiia nei maanei a ma Wailuku kekkahi.

            Eia no ka Hale Kuai Kahikina Nui ke noke nei i kana hana o ke kuai. Na ka poe no i hele ilaila e kuai ai e hoike mai no kakou.

           Holo lealea. — M@ ke kakahiaka nui o nehinei, ua holo lealea aku ka moku ahi Pele no Wianae a me Waialua. E hoi mai ana i keia kakahiaka Poaono

            Ua ahewa ke kiore ia D. P E dridge i ka Poakolu iho nei, ma ka hoopai ana ia ia hookahi tausani dala no ka pomaikai o Alo o ka huina alanui o Moi a me Maunakea.

            Ua lono waleia mai nei, ua kuaiia ae ka aina hanai holoholona a Mr. Krull ma Kealia, Kauai, a ua lilo i kekahi mea pali opihi o ke kulanakauhale nei, no ke $48,000.

            Haina nane — He elua haina o ka nane a makou i hoopuka aku ai i ka hebedoma i hala i loaa mai nei ua like nae wale no na wehewehe. O ka moa mua o laua ka i puka.

            Ma ke koho balota i malamala ma ka apana o Ewa a me Waianae no ka hoa akolu o ka papa kula apana o ia wahi, aohe mea i kohoia, oiai, ua like na balota o na E@ele i holo balota.

            Ua haawiia ae ma ka olelo hoolaha e ukuia he $400 i ka mea a mau mea paha naua e hoike mai i kumu e hopuia ai a hoahewaia ka mea naua i puhi kolohe i ka hale wil@ laiki o Waiono, Koolauloa Oahu

            Haina o ka ninau: — Eia ka hai loaa a me ka wehewehe ana; e lawe mua i ka puaa ma kela aoao, alaila, kii hou mai i ke kalo a waiho ma o, alaila, hoihoi hou mai ka puaa a waiho ma ka aoao mua, alaila, lawe aku i ka ilio a wiho pu me ke kalo, a e kii hou mai i ka puaa, oia ka hai loaa o ko ninau, ina oe e hoole ana i keia hai loaa, alaila, o wehewehe mai oe i kau hai loaa no keia ninau, i ike ai hoi au a me na makamaka o kaua e noho mai nei mai Hawaii o Keawe, a Kauai o Mano Kalanipo. Ua pau me ke aloha.

Sam. Kaluhi.

 

            Nu @ nui — Hookahi @ nui loa ma Honolulu @, o ke kuai manuahi o kekahi mau hale kuai Iole. Na ka Hale Kuai Kahikina Nui i hoemi iho nei, emi m@i ana kekahi mau hale kuai e ae.

            Waiho na iwi — Ua make ma Waipio, Hamakua Hawaii, ka Hon. G. W. D. Halemanu, he lunamakaainana no ka Apana ma Hamakua no ke kau e hele nei, a he lunamakaainana no ia apana no kekahi mau makahiki lehulehu i hala O ke kolu keia o na @ o keia @ i ka make.

            E halawai ana ka Ahahui Euanelio o ka mokupuni o Oahu ma Kawaiahao, Honolulu, i ka la 10 o Aperila, A. D 1877, hora 10 a.m. E eleu ae na hoa me ka makaukau i ko lakou haawina.

J. Manuela. — Lunahoomalu.

 

            E halawai ana ka Ahahui Kala Sabati o ka mokupuni o Oahu ma kahi a me ka manawa e halawai ai ka Ahahui Euanelio o ka mokupuni o Oahu, oia hoi ma Kawaiahao i keia Poalua ae, la 10 o Aperila, 1877. Nolaila, ke kono ia'ku nei na Kahu Kula Sabati a me na Elele i kohoia e na Kula Sabati, e hele mai ma kahi a me ka manawa i @ ia maluna ae.

M. Kuaea, Kahu Kula Sab ti Nui o Oahu.

           

            Ka waiwai o Chas. Kanaina. — Ma ka Poaha iho nei o keia pule, ua noho ka Aha Kiekie ma ke Keena no ke koho ana i Luna Hooponopono no ka waiwai o Ka Mea Kiekie i make aku nei. Eia na pi@ koko i waiho ae i ko lakou mau hooia imua o ka aha: Pahau (w), ma o kona loia la E Preston; Makole (w). ma o W. C. Jones la; W. S Pahukula ma o J M. Davidson la; Leialoha (w), ma o O'Holloran la; J. S. Kekukahiko ma o A Kalauli la; Ekeka, ma o S. W. Mahelona la; a o Kaaua ma o L. Keliipio la O ka aie o ka mea i make, ke hui puia me ko Hakaleleponi ua hiki aku ia i ka $28,000; a me he mea la, o ka waiwai io, ua pakolu paha ka nui i ko ka aie.

            Lulu mahina hou ma Imiloa, Waikane Aperila, 1 1877: — He hana maa mau no keia i waena o na Ekalesia Hoele Pope, a pela no e hana mau nei ka Ekalesia o Waikane, nolaila, e ike ia ai ua inoa o ka poe i kokua mahina hou no ko lakou mau kokua i koho mua ai no ka makahiki hookahi a me ka poe ma ka mahina.

No Waikane.   —        Rev. J. N. Paikuli.       $1.50

"           "                       Solomona Kaheana.    .50

"           "                       Kuaiwa.                       .50

"           "                       S. Kailaa, & O.            .50

"           Hakipuu.         Kaehuokalani.             $1.50

"           "                       Kahakauila.                 .75

"           "                       J. M. Kawaihula.         .50

"           Waiahole.        Uilani Papa.                 .50

"           "                       Mrs. Kameo.               .25

                                                                        $6.50

Edward. P. Kapololi, Kakauolelo oka Ekalesia.

 

            Na mea hou o Kahulu: — Ma ka la 15 o Maraki nei, ua kaawe o Apana (pake) ia ia iho, me ke kaula malino i hoopaaia ma ke kua o ka hale, a he kaula lopi silika ma kona ai, a ua make loa oia; a ma ia ahiahi no ua noho ka aha Koronero e noonoo i ke kumu o kona make ana, a ua hooholoia i make o Apana (pake) ia ia iho, nana no i hana i ke kaula me kona lima ponoi.

            — Ma ka la 18 no o keia malama, ua uleu ae na komite Hoola a hooulu lahui ma ka ohi ana i na wahi kenikeni a na wahi hapa kanaka o Kahuku nei, a ua loaa hou na okeni he $15.75 Hele a puni ka makahiki, pokeokeo wahi a ka palahu.

            — Ke hoomahui hou mai nei na wahine o keia apana i ke kuiki-kapa apana, alua kapa i pae, ke humu nei ka apana o kahi poe. He mau wahi mea hou ia o ka lae Akuu, me ke aloha i na keiki o ka Hale Pai a me ka L. H. Ko'u welina

C. M. Lau

            Kahuku, Mar. 20 1877.

 

Nu Hou o na Aina E.

 

         Ma ke ku ana mai o ka moku Discovery i ke ahiahi Poakahi iho nei, ua loaa mai na mea hou o na aina puniole o ka honua nei, e like me ia i hoikeia malalo iho na ka pomaikai o na tausani poe heluhelu i ke Kuokoa.

            Ma ke awakea o ka la 5 o Maraki, ua po@iia o Generala R. B. Hayes i Peresidena no Amerika Huipuia, elike me ka makemake o na komisina Koho Peresidena i hooiaioia ai e na Hale Ahaolelo Elua o Amerika Huipuia.

            Mahope iho o ka hoohikiia ana o ka Peres dena hou@ka Lunakanawai Kiekie e malama i ke kamukanawai a me na kanawai, ua haiolelo aku oia imua o ke anaina nui, he haiolelo maikai loa i huroia a mahaloia ma kona panina. No ka loihi loa, aole paha e hiki ke puka pau aku.

            Eia @ Kuhina.

            He hakaka ikaika mawaena o ka Ahaolelelo lunamakaainana nui o Amerika ame ka Aha Senate no ka @k@ o k@ Peres dena Hoemi loa ka hale ola'o i $25,000 o ka makahiki, a o ka aha Senate hoi e hoomau i $50 000 no ka makahiki elike me ko ke kau hope iho nei o Peres dena Kalani. Ua haawi pio ka hale olalo i ke k@i a ka Aha Senate i $50,000.

            Ua poho kekahi Hui K@lepa o Nu Ioka, oia o J H yt Ua manaoia he $1,165 000 kona pahe, a o ka waiwai io o ka hui, he $458 000

            Ma ka anina la o ka la 6 o Maraki, ua hele aku na P@ Kauikela e noho ana m@ W@, e pahola aku i ko lakou mau hoomaikai i ka Peres dena hou, ma ua inoa pakahi o ko lakou mau aina iho.

            Ua manaoia, aole e loaa mahuahua ana i ka Ahaolelo Senate o Amerika, ka hapa nui kupono ma ka aoao hooponopono Repubalika.

 

NU HOU HOPE LOA!

 

            Ma ke ku ana mai o ka Mokuahi Australia i ke awakea Poaha iho nei, na hoopomaikai loa ia ai na tausani poe heluhelu o ke Kuokoa ma ka loaa ana mai ia lakou he papa aina ono no na mea hou o na aina e mai, e makamaka ana aua no. E loaa no lakou a pau malalo iho:

            Ua hoi mai nei maluna o keia mokuahi mai Kaleponi mai, o Col. C. H. Judd a me kaua wahine, Mrs. C. B. Andrews a me kekahi poe kamaaina e ae.

            Ma ka la 4 o Aperila nei, ua make aku la o Rev C. B Aneru maluna o ka moku, a ua hoihoi ia mai kona kino wailua i Honolulu nei, e kanuia ai.

 

No Amerika.

 

            Ua hoolaha aku na kuhina ho i o ka Peresidena Hayes i na luna aupuni malalo o na oihana pakahi, aia wale no he hewa o ka na luna maa hana ana e pau ui.

            Aole i pau na paonioni ana o na mea i kohoia i kiaaina no Carolina Hema a me Lousiana. He hoopaapaa ikaika ma ka Ahaolelo Senate no keia mau Kiaaina i hoikeia maluna.

            Ma ke koho ana o Hayes i kona aha kuhina mailoko mai o ka poe malalo iho. Ke kuhina Kalaiaina, he Perusia a ua hookupa no Amerika; ka L@na Leta Nui, he mau makua Perusia a ma Amerika nae oia i hoonaauaoia ai, a he Democarata oia ma ke ano. O ke koena aku o na kuhina, he mau haole Amerika ponoi.

            Ua make kekahi kanaka waiwai o Amerika o J. L Lewis kona inoa, aka, ua hooili nae oia i kona waiwai he miliona ($1 000.000) ka nui no ke aupuni, i mea e uku ai i ka aie aupuni. Aka, ua wniho ae kekahi wahine i kaua palapala keakea, e hoike ana, he kaikamahine ia na ko Lewis mau mua aku ma ka hanauna.

            Ua waiho ae kekahi poe waiwai o Amerika i ke aupuni e noi ana, ua hiki ia lakou ke haawi wale aku i $400 000 a hiki i ka $500.000 i dala e uku ai i na puali koa, me ka uku panee ole, o ke kumu paa wale no ka ke aupuni e hoihoi mai ui i kona wa e makemake ai.

            Ma ka auina la o ka la 4 o Maraki i waiho aku ai o Generala Kalani i ka noho Peres dena o Amerika Huipu a, a hoolilo iho la ia ia lho e like me na makaainana e ae. Iloko ae nei o Mei e holo ai oia i Europa, a ua manao oia e hele ma ke ano he kanaka haahaa, aole me na hoohiwahiwa ana.

 

Kaua mawaena o na Tureke a me na Bosaniana.

 

            Ma ka lono waea mai Seara ae a i Ladana o ka la 19 o Maraki, ua hoike ae ia, he eono hora ka hakaka ana o na Tureke me ua Bosaniana ma ka Poaono mamua iho mawaena o Bonaventure a me Drezg@ia. Ua nui no ka make ma na ao io a elua a ua kuemi hope aku na Tureke ma Livnor.

 

Na Hoomakaukau Kaua.

 

            Ladana, Mar. 17. — Ke hiki mai nei na lono mai Pera mai, e hoike ana: O na ao poluluhi o ka hakaka ke hiki mau mai nei i ke Keena Kanikela o Amerika maanei, mai na okana aina lehulehu mai o Bulgaria, Macedonia a me Albania, na wahi a ka maluhia i holo aku ai a mamao, ina ma ke ala loa a maloko paha o na home. O ka poe e makemake nei e haawi aku ia Tureke i elua a ekolu makahiki nona e hooponopono ai no ka hoololi ana ae i na ano o ka noho ana o kona mau makaainana, e ike no lakou i na hopena ma keia mua aku, ina paha maloko o ke aupuni a i ole ia mawaena iho o na makaainana. Aole i papaia ke ohi wale aku i na auhau, a aole he mau keehina i hoikeia mai na hiohiona no ke kukulu ana i ka pono o ka lehulehu.

            Teheran, Mar. 18. — Ke hoke mainei na lonomai E@ mai, he kea ka hele ino a me ka elea o i a luna aupuni malaila no ka hoomakaukau kana mawaena o Tureke a me Rusia. Ke hoomakaukau nei na puali koa e @ee aku i na pelena o Rusia. O ka poe koa keia i hookonia o ka Puali helu 4. ua kahea hoa ia. O ka poe koa ka mau he 50,000 ke hui pu ale ia me 12,000 koa i hoonoheia ma Batson. O na p@pu keia o Kars ua hoopuipui hou ia ae a ikaika. O Ardena keia he wahi he mau m@le ma ka akau aku o Kars ke pa@ nei e 60 000. I hoaluuinia na koa Tureke malaila, a hiki ole a@ i na Rusia ke komo mai i E@. Ua koh@ia ka heluna o na koa Rusia ma na pa'ena o Tureke aia ma kahi o ka 100,000 Ke hiki pinepine mai nei na koa kokua i na la a pau.

 

Ka Emepera Uilama.

 

            He mea nui ka haole ana m@ o Geremania i ke koi a Farani, e komo mai iloko o ka malama ana i ka hoikeike nui o Paris e malamaia aku ana iloko o ka 1878 aenei. Ua manaoia o kekahi o na kumu o keia hoo@e ana, o na kuee mau no mawaena o na manao @ kanaka iho, ka hoolaha hoinaino o na nupepa, a malia paha o lilo ia i kumu e ka@o aku ai iloko o na kuee hooponopoo aupuni ana a me ke kaua kino maoli

            O ka Emepera Uilama, he koa kah ko oia no na makahiki loihi. He al ikoa oia ma ke kahua kaua o Waterloo, nona na hooman@o ana he kauaono makahiki a oi a@ei i hala, a ua ike maoli oia i na i@e@, k@ a e a me ka popilikia. Ua ike maka oia i na kaua a me @ hoouka kaua, ka lanakila a me na hanohano nona ka ho pena i hookuewa iho nei ia Napoliona a me ke kukulu ana ia Geremania lehulehu i aupuni Emepera nui—he mihona @ ola i m@ke a i h@, ua lu@ui@ n@ waiwai a u@ hooneleia o Napoliona i ke aupuni ole.

            Aole paha e k@o hoa ak@ ana ia e hakaka me Farani. Aka, mawaena o kekahi poe Geremania a me Farani, he poe ino e ake ana e hapahapai i kekahi mau k@ma e hakaka ai, a e hoalaala ai paha e enemi aku@a enemi m i.

 

Palapala mai Keomolewa mai.

Kekahi mea auo hou.

Ka ino o ka Rama!

[Kakaula no ke kuokoa.]

 

            Ua hai maa ia ia ano imua o kakou ma na nupepa, a ua ike nui ia ma na wahi a puni ka honua. O ka @ama, he mea ino, a nona mai kekahi mau mooolelo ehaeha i ka ike ana. Ua ike iho nei au ma ko kakou "Kilohana," ua hanaia ia mea e na Hawaii, mai Hawaii a Niihau. Ua kuhihewa nae hoi au, malaila wale no la ia ano, a koe mai la hoi na aina e nei, eia ka e neenee mai ana a kokoke. Aia na@ i ko'u ike ana ia mea ma keia aina, he mea e ka weliweli i ka nana aku, no ka mea, ua hanaia keia mea ma ke taona a me na wehi e ae a puni ka aina, nolaila, laua mai ko'u manao e hai aku la oe no ia ano, iwaena no n@e o kuu mau hoa o ka ili hookahi, a oia hoi keia.

            Ma Port Nadison, inu iho la o Kalua a me Kanakaole i ka rama a ona, a nana aku a ka ona e lik me kona makemake; h@u aku la o Kanakaole i ka pahi a ku ma ka opu o Kalua, a hu m@i la ko loko iwaho, a he mea mauaonao i ka nana aku. He m@u hora mahope iho, make iho la o Kalua. O Kanakaole hoi, ku ae la kela a holo aku la, ua nalo loa a hiki i keia la.

            Ma Seilacoom, ona iho la o T@to me Palau, a hou aku la o T@to i ka pu ma ka ma ka o Palau, a hemo ae la kekahi onohi, ua oki nae oe i ua o Palau e hele maka hookahi ana.

            Ma Port Blakeley, ona iho la o Kaili a me Kiki, a oki aku la o Kaili i ke koi ia Kiki, a moku ma ke poo, a ina paha e naha ka puniu, ina la ua make.

            On a iho la o Sama, a hoolalao hele aku la i ka po, a i ke ao ana ae, aole oia; a hala na la ekolu, laua ae la oia iluna, ua make, a e kuu ana ke alina a ka on a maluna o kana kino, a oia hoi ka hope o k na haua Diabolo.

            Ma Tacoma, ona iho la o Kiui me Kauoomana, a hou aku o Kiui i ka pahi ia Kahoemana, a ku ma ka opu, ina he pahi nui ina ua pilikia o Kahoomana eia nae ua eha o Kiui i ka Lunakanawai, ua lilo aku kaua mau pohaku. Ma Port Gamable, ona iho la o Keo, a hana aku ka ona i kaua hana uso ole i kona hoa, a paani iho la laua, hihia ae la kekahi manamana lima a moku ae la, ke noho nei oia eha manamana i koe.

            Ona ihe la o Puarose me Kupu a hakaka iho la laua, hoopii kekahi, i ke hookolokolo ana, hoopaiia no laua a elua he 19 dala pakahi, ma o kakou la hoi, o ka mea hoopu aole oia e hoopaiia, ua @io aku ia mau pehu a laua.

            Ona iho la o Halape, a eka hele aku la ka ona i kahi ana i manao ai, a hana aku me ka uso ole. Eia nae ua pokeokeo i na okuu he $33 50 ma o kakou la hui ka ona $6 00 hoopai a naue iki ae.

            Ekolu ilikeokeo e ona ana iloko o ko lakou hale, a hele ae la kekahi mea e ma ka puka o ko lakou hale, kahea aku lakou, komo mai kela, me ke iala manao he pono keia, hopu aku ia lakou nei a paa, paa kekahi ma na lima, paa kekahi me ka pahi, me na olelo hooweliweli aihue kekahi i kona pakeke a lilo na dala maikai; o ka mea hoi e paa ana i na lima, ike iho la oia he komo gula, wehe ae ia oia a hookuu aku la, ua pakele no nae kona ola.

            Hele kela e hoopii i ka makai, hopaia na poe nei a hoopaiia; oia kahi apiki, na hoopaa puia me ka mea nana i hoopii, he@a noia ia ia iho no na dala $500, puka ia mawaho o kahi paa; i ka hana ana a ka lunakanawai ua ku lakou i ka hihia nui, na laweia aku ma kahi hana ma Seilacoom, o ka lakou mea i hana ino ai; eia no me makou ma keia wahi.

 

He leo uwalo.

 

            Ma kela kapa o Seilacoom, he mau ailana liilii, e noho ana o John Kipo, he kanaka no Farani, i kekahi la, oiai oia e palau ana, kahea ana keia mea; Ei ala! ei ala!! E hele mai oe! e hele mai oe! Ku keia a hoolohe, hea no kela elike me mamua; hoi keia a ka hale hai aku i kana wahine no keia leo kahea, i mai kahi wahi kana@ hana o laua, he oiaio anei kau mea i lohe ai, hai aku keia he o aio, i mai kela m i hele hou aku oe i waho, owau ke hele aku i waho, ina au e hele aku ike mai ia'u aole oia e kahea hou mai.

            Makemake au i ke la mea wahi a ko@a haku, ina oe e hooohe i ka'u maikai ko ka kou noho maikai ana ma keia wahi no na a pokole, no ka mea, o keia mau aina lulu he mau aina ino, ua l@lo i na uhane ino, oia ko makou mea i noho ole ai maanei, he holo mai no a hoi aku; makemake au e ike i koaa ano, i aku keia, ina i kahea mai, kahea mai kahea aku no oe elike me kana pane ana k@ le@; Ei ala! ei ala! puka mai i waho nei. Puka aku keia ku ana ma ka puka, puka aku ka wahine, e pani aku ana ua wahi kanaka nei o laua i ke kawele paa na maka o ka wahine, aole ike aku i ke kino o na uhane ino la nana'ku la ua haku nei ike pono aku la oia, he kino eepa, he hulu kona kapa, o kona kiekie ua like me ka ulu laau.

            Ia manawa, lilo ne la kona ano kanaka i mea ole, a ulaia aku la, nalo aku la i ka waonahele no ua la he nui. No ka nui aloha o kahi kanaka o laua, mamuli o ke kuhikuhi a Kaamio he kilokilo, ua imi aku ua wahi kanaka nei a loaa iwaena a na ulu laau, o kono kapa ia wa he hulu, o kona aahu mua aole, iwaena o na pule ekolu.

            Kanaka no ke kai.—Mawaena o Koalei a me kahi Ailana he ana aia ilalo o ka papaku, e noho ana o Lila he kau k@ kupua; a i kekahi la, holo aku la ekolu wahine maluna o ka wae, a pae ma kahi Ailana, maloo aku la ke k i, eli aho la lakou a nui ka olepe, aka, loaa a e la u2e i kekahi wahine he olepe nui, kalakala owaho, he Lakohi ka inoa ia lakou—wahi ae la nae ua wahine nei, a ike iho la oia i ka momona o ka io o ka L kohi, i ae 1@ nae oia me ka hoomakeaka i kekahi mau wahine o lakou, "Ina paha penei ka nui o ka ohia a Luli, ina ua pono loa." 1 mai kekahi wahine, "Hewa hoi kakou ia oe, no ka mea, ua lohe no oe, he kapu keia wahi no Lilu, eia ka kau he (1 @o n@ ia mea.

            He mau minute ma ia hope iho, ike aku la lakou nei i kekahi pauk@ e laua hele ae ana; i aku la kekahi wahine, "E h i kakou, ke pii ae nei ke kai, mamuli lilo lo i kakou iwaho." Ia lakou no e hoe aku nei, i nana aku ka hana, e noho mai ana o Lilu iluna o na pauku laau nei, oia holo mai la no a pili ana, a lalau mai la no i na lima o ka wahine nana ka olelo, a kau iluna o ka paaku laau, a k@nou maila i nei mau wahine e hoe. Ia laua la no a pae i@k@, o ka uhi koke m@i la no i@ o ka noe, a paapu iho la ka elua no na la he umi. A ia laua iloko oke ana, ka Hale Katela kupanaha iloko okekai, ke hiolani la paha iloko o ka opu ana ole o ka moana.

            Lohe aku la hoi ke kane a keia wahine, he mea e ke kaumaha o kona manao no kana aloha, a hele aku l@ imua o Kaamio, he kilokilo, a i aku la, "E nana mai hoi oe i kuu wahine, a Lilu i lawe aku nei, ua make paha aole p h@?" I mai ke kil@kill@, "E loaa ana no ia @e, ke hoolohe n@e o@ i k@'u; aohe no i make ko wah ne. A ia @e no e ole@o mai nei, ei ae no o Lilu la ke nana m@i nei ia kaua. Eia n@e k@'u i@ oe, e hoi oe a kakahiaka nui hele mai. A ma ka la i kauohaia, hele mai la ua kanaka nei, a halawai me kekahi kanaka ma ke alanui, eia ka au@ei o Lilu no ia, a ninau mai la, "E hele ana oe i hea?" I hea la? wahi a ka punalua. A hiki ia ma ka hale o Kaamio, a ninau ia mai la, "Aole anei he kanaka i loaa mai la ia oe ma ke alanui?" wahi a ka pane I aku la keia, "He kanaka no, aole nae au i ike mua i kona ano." O ua kanaka la, o Lilu no ia.

            Pane hou mai ke kilokilo, "E hele oe ma ka nahelehele, o ke kauaka au e ha@wai mua ai, Lilu noia, penei oe e olelo aku ai: Ia oe e ka mea i ike ole ia mamua, a ke halawai pu nei kaua ano, a ke noi aku nei au i kou lokomaikai nui, @ ike anei oe i kou wahine? Kunou mai la kona poo' @ a make anei? Luliluli ae la kona poo. He aloha anei kou ia'u? Kunou hou mai la, e hoihoi mai anei oe i kuu wahine? Kunou mai la, hapai ae la o Lilu i kona lima akau a kuhi aku la malalo o kekahi kum@ laau paina, ia ia i kuhi ai, nalo iho la, hele aku la keia ma kahi ana i kuhikuhi mai ai, e noho mai ana kana aloha, a uwe pu iho a laua, Haalele aku au ia laua o ko'u hoi imai noia

 

He aka kino wailua.

 

            E noho ana he mau ai opiopio ma ke ano hoopalau, m@ kahi nae o na makua o ka wahine; hele aku ka wahine ma kahi mamo, oia kahi o na makua o ke kane. I ka wahine a h@la aku, ma ia ahiahi no