Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 20, 19 May 1877 — Ke ola o ke Aupuni. [ARTICLE]

Ke ola o ke Aupuni.

Malana o oa lii « me oa mak iaioana malaili ke ola « ke aopuni, i n» e ula ma> kai ko lakou ola ana, o ka ulu maikai noia o ke oU o ke aupum, ioa ioomo ko lakou ola, o ka inoioo no ia o ke ola aupuoi, no ba nei, aole paha be aupuoi ke uele keia ruau mea elua. I kei» manawa e ole'o paba kakou be mao »l i * he mao makaaioaoa hoi kakoo nniuoa o Ilawaii Pae Aina i keia msu la, a ke oh mn>kai eei bof kakoo a pau, a'aila, ua pooo paha īa kakou ke bookomo fn»i i niono ; penei. Ke oU maikhi | oe< auei ke aopaoi i ke»a manaw» ? Peoei : ka'u pane ma keia oioao o komo, "ke b»no pao oei ke aopuni," oia boi ke emi iho oei koaa ol». O ka emi maa o kooa ma» alii, ke emi o ka lahoi oooa poooi ka &im, a ae ka pii makaahoa o o» li o o ke aopon», M be baou paa an» i» o ke aopaoi, rt me he mea U ua kokoke i kooa m»o hora hope o k» pilikia. Hoko o na makahiki eooo mama* ae oe>, oa kaamaha ke aapooi 00 ka oui o kona maa at,e, » iloko hoi o oa makahiki be kaoalima mamoa loa «eoei, ua kaumaha uoi ke aopuo» no ka make wale 0 koua mao alii a me kooa poe makaaioaua ponoi, ua kao mau keia aoo kauma-

;hA ai4iuu« oke aupuoi, * HoU' h>i he amo i at i noa a tue u* m«k«aiu*o« i p*u» <• u>*u | oui oko aupuoī. Ma keia ej>i { i maa o k> lahui, ap i raalio«hua m«u lioi n« | ii'o aopuni i k«?la ame keia alua m«kahtki, ( | he nBwalitr«li kn hohona kei* i ikei maiu- ; nii oke aupuoi, ame be mea la e kokoke | aku m)« oiA e h«ou t kout hauu hopo lot o ' ka pilikii, me he k«nska m«i !a i emi | <nau kooa ola i Qt la » pau. Me he tne* U | peia ka mea like oo ke «apuuū i Mai hea iuai Uoa kumu i kau mau mal ' ■ai keid mau pil'kia maluua oke «upuni ? ; No ka pilikia i k*u ta maluna o ke «upuni j oo ke emi msu o kona mau alii a o>e kooa \ maa makaainaoa ponoi, aole • k&kou olelo ! maUiU, oiai aole kakou i ike i kooa wahi i | hele m*i ai, aka no ka pti mnhuahua mnu i aoa ooa Mo aupuni i keU a me keia ma I ni>wa iUko o kela a me keiaalua m«k»hi* | ! ki; he pouo i« k«kou o Upaau i« ui.iu kiu* oko kukou aiua aie ua kalai mauio aua, ; iuo ka mea, oia maa pilikia ua kakou i« o ! luna. | lua he pil>kīa o ke aupuni ka pii mahua- ( hua uua'o kona iiuu lilo a 0« ntti «*ku mamua O kooa n»«u loea ponoi; «la»l», pehea ; |)a e pau ai ia p»likia ? pehea hoi ! E lio;i- ! ; kak» iKi paha.m-i kein \v«hi, mumuli ok» | hooknmo aoa i keia wahi niuau. Henh» la ka pil>*i» o ka luhui ke mau altu na hauliI lo mahuahua niau «ua a ke aupuiu, n>) ko* 1 na mau i'kela kau keia kau o ta Aha- | olelo ? Eia paha, %t e kau papaloa ena nei j Ika anhau m»luna ona u»akaain»n»," Mui ; | hea mai la kMi auhau pi«paliia aoa ? Mai- ' j loio aiai uo ia o keia. "Ka pii mao «oa o | ua lilo aupun| i keU kau keia kuu. i Ua ho-jmaka iakeiipiikia e hoipo iho f ( maluna o ken lahui ika Ahaolelo h*m» iho ; nei mu ko lakou hoan aaa e auhao papalua Ika waiwai paa o kela a me keia kaoaka aka, nu kau no n»e Ukou ika auhau e kao i ana i ka hap»lua oka anh+a mua, he m»u | i hiohiona ara »u ouli wale no ne» © »ia pili- j kia t oia piha k» huak*i o koa mahope fua», j ae paha ? pela paha l ! Aole paha !!l pela uo. Ua olelo ae uei kakou no ka pn mau ana oua lilo oke aupuni i kela u me keia kau o ka Ahnolelo, oia ke kumu oke kau | j mai o keii mau ao eiuamalu oka piiikia ; | ma'uua oka lahui, pela io uo. Nawai la | |ka hewa ma keia mea ? no oukou no ? oo i ka mea, oa oukou no i koho iua Luoam*- | kminana, aua lakou »o i kau iu» k*ua- | ! Wui e hoouiahuahua ana i ka lilo oke au- | ! puoi, a hoi i hana i m%u kanawai e i wene ia ae ai kekuhi tnau piliki« o oukou, | 4 aole, ua hana no ! ak», ua hoole i* e ka i Moi, pela paha ! aka, i ko'u aole ?

No ku hoopau ana i keia m»u pilikia a kuumoha peh* o ka Uhui qj keia inau iilo koikoi o ko aopuo», ma ki»oa a o oui i hapultia milloiia ;i oi ak», i mea e okn uku ai oia t i kuna mau hlo oui raa koua mau hu* nahuna ponoi ; a ene hlo ooi lauoa ».»ie i kona m«u iima laweUwe. Pehea e p»u ai ? Eia pnha e iho msi » lalo ua poo aopuni kiekie, a hui ptt m« ouxou e noouoo po e hoenai i na lilo o ke aopuni, e hoefdi » ka nku ooa poo aupuoi, mn ko kiekie loa a i ka haahaa kupono, aia a hoemiia m mau liio aiaila emi raai oa piiikia o ka Uhui No ka mea, nia oa lilo l«n»a lawe awo o ke Aapooi he445, 000 dala ko ke aupum lilo eoalaiU, oia oo ka mea aoo i»ko eoe ka hapalna o oa ioaa aupoui a piu ke hoiia na ioaa mai waho mai a me ko loko oei o ka aiaa, ioa makahiki elua, he oui bfc»ohewa keia iL&a lilo, ua liio kekahi o keia m»u da!a a makepooo i ka oaoa «ku, a o keka* hi ua li'o maoeie, e li*e me ka lilo ina Lunakainwai o na Aha Hookolpkolo Vp»u, ua lilo makepor»o ke dala ia lakoo, raai na luoak«aawai kiekie ai oa loaakaaawai o oa ab& apana, e like hoi ae oa lilo oo ka Papa Boonaanto oo na k«lt, o keiahi mau lilo e ae, he maoele ka iilo aoa o ke dila ia lakoo, h» mea hoopoho wale, in» ka naoa aku oa kiola waleia oa dala i liko me ka hapakolo i kao ia malaaa o ko Ukoo mau oka aakakiki i iqm e hoemi ia ai keia mao lilo maooonou wale oke aupooi. £ oiuole »« ®«a a pao • lawelawe aoa ioa Oihaoa aupuni a pau e hoemi i ko lakoo oku, at ole, sla»U e iike roe ka make ana o ka Lahoi ooī, peU ka make aoa ooa makaaioaoa i na kaamaha aia iahope ake, ak%, ai «Wo oae aa laepuoi o ka Ahaolelo o 1878 ke hele mai oel malie ai ako paha ia lateou k% wan hoioi e pau ai keia kpo o ke aopooi. # *v