Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 49, 8 December 1877 — Page 1
| This text was transcribed by: | Diane Poche |
| This work is dedicated to: | Langues Tirees Translation |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE XVL. HELU 49. HONOLULU, POAONO. DEKEMABA 8, 1877
MAIKAI KA HOI KA PAPA!
---A ME---
Ka Laau o kou Hale!
NO HEA LA ?
KA INO HOI NO KAHI O
WAILA MA!
Nana aku no hoi ia la,
OHI KA IO o KA LAAU o MAKAWAO
i ka ua mea o ka nani o
Na Papa! Na Laau!!
---A ME---
Na PONO KUKULE HALE
O NA ANO NO A PAU,
Ma ke kihi o na
ALANUI PAPU a me MOIWAHINE,
---Honolulu---
MALAILA E LOAA AI E LIKE ME
KA MAKEMAKE
no ke
Kumukuai makepono loa
Papa, Papa, Papa
Na Papa Huluhulu,
Na Papa Manoanoa,
Na Papa I Kahiia,
Na Papa Kepa,
Papa Hole Keokeo,
Papa Hole Ulaula
NA LAAU, LAAU!
Na Kua,
Na Kaola,
Aaho,
Molina,
Peapea,
Pine Huluhulu,
Pine i kahiia,
NA PAPA A ME NA LAAU ULAULA
Pili Ulaula,
Pili Keokeo,
Pani Puka,
Pani Puka Aniani,
Ipuka Aniani,
Puka Olepelepe.
Pena o na ano a pau.
Hulu Pena mai ka liilii a ke nui.
Aila Pena!
Aila Hoomaloo,
Waniki, Pate.
Na Lako o kela a me
keia ano.
Na Ami Puka Hale,
Na Ami Puka Pa.
Aniani!
PEPA HALE ME NA LIHILIHI !
E LOAA NO MALAILA
Paakai Helu 1 o Kakaako a me Puuloa.
No ke Dala kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Kumukuai Emi loa.
O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, e loaa'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono.
E kipa nui ilaila, i ike i ka oiaie. 837 3ms 63y
Ka huakai a ka Moiwahine.
Ua hiki mai ka Moiwahine Kapiolani malunu o ka mokuahi Likelike mai Hawaii mai, a ku ma Makena, ma ke ahiahi Poaono, oia ka la 29 o Sept. M. H. 1877, i ukali ia e James Makee, a me ka L. kanawai, M Kealoha. Maia manawa no, huli aku la ke alo i ka uka o Ulupalakua, a me na pua aala paoa oia uka iuiu ke noho, moe maia po me ka oluolu; a oluolu maikai ke ola o ka Moiwahine Kapiolani me kona pokii Kinoiki a pela no kona mau ohua.
Ma ka la 30 ae oia ka la Sabati, holo i Kula, ka Moiwahine Kapiolani me kona pokii i ukaliia e ka lunakanawai a hiki aku la ma ka hale o J. Kamakele ke Kahunapule o Keokea, Kula. Ma ka hora 2 o ke ahiahi o ua la Sabati nei, ua hoomaka na hana ia manawa, ua oluolu i ka Moiwahine ka haawi ana mai he halawai "Hoola a Hooulu Lahui" maloko o ka luakini o Keokea. Maia manawa no a oi aku paha, ua komo mai la ka Moiwahine me kona pokii Kinoiki; M. Kealoha a me ka lehulehu o kana huakai, a hookipa ia mai la e Rev. J. Kamakele me ka maikai, oiai o loko o ke anaina e hoike ana i ko lakou aloha al i ma ko lakou ku like ana iluna a i ka noho ana a ka Moiwahine i lalo a pela no kona mau makaainana, mahope iho o ka pau ana o ka pule.
KA HAIOLELO ANA.---Ua ili iho maluna o kona mau makaainana i akoakoa mai ia manawa, ka hauoli i ko lakou lohe ana i ka leo o ko lakou Moi oluolu me ka hai pu mai, he hana nui kana i hele mai nei e hoohui me oukou i hookahi manao, a hana aku ina mea e pono ai na kakaainana, oiai, me ka moku e piho ana iloko o ka opu o ka moana, pela aku ke ano o keia lahuikanaka e ola nei. A i mea e pono ai a e pakele ai na ohua, oluna o ka moku, e pono e kokua i wahi waapa, a maluna olaila e aloalo aku ai i na ohua, a hoopae ma ka aina maloo; oiai hoi e malama pono na makua i ka lakou mau keiki e like me ka olelo a ko kakou Moi ma kana huakai mua, o ka Makia paa o kona aupuni ka Hooulu Lahui, a ua hele mai nei au e hooko ia hana. Ua kokua ia ka haiolelo a ka Moiwahine e M. Kealoha. Ua apono ia ke Kumukanawai e ke anaina holookoa. A na hooholo ia na Luna oia Hui Hoola a Hooulu Lahui.
LULU DALA.---Ua hele mai na makua a me na keiki e hoike i ko lakou aloha ia lakou iho, ma ka hoohui ana i hookahi puuwai, loaa aku la na dala nona ka huina he $47.00, a oi iki. Ua hoike mai nae lakou imua o ka Moiwahine, ina i maopopo mua ia lakou e hiki mai ana ka Moiwahine alaila o ka haneri ka piha. Ua hookuu ia keia halawai ana. Huli hoi aku la ka Moiwahine i ka olu kohai o na laupaina o Ulupalakua o ka hora 6 paha ia.
NO HANA KA HUAKAI.---Ua hoomaka ka Moiwahine a me Kinoiki kona pokii e haalele ia Ulupalakua, i ka hora 8 o ka la 1 Ock. 1877, i ukali ia e ka lunakanawai, a hele aku la i ka aina i kapaia o Hana Ualanihaahaa, he loa, he aa, he pali, aole nae i kanalua ia mau pilikia e ka Moiwahine, e hele ana oia e ike i kona mau makaainana e aneane aku ana e haule i ka lua e kaohi mai. A ma ka hora 2 ponoi hiki aku la ka huakai a ka Moiwahine i Nuu, Kaupo. Ma ka hookipa ana a M. Kahunaaiole, moe ma ia po.
A ma ka Poalua ae, oia no ka hora 2 Ock.1877, haalele ka Moiwahine ia Nuu ahele aku la a hiki ma Puuomaiai, a hookipa ia ka huakai a ka Moiwahine e Mr.Kamai no ka hapalua hora a ma ka huaolelo hope a ka Moiwahine, e hele ana au i Hana, alaila, hoi mai au e halawai me na koena o ko'u mau makaainana ma ka Poaha e hiki mai ana, i apono ia e na makaainana. Maia la no hiki aku la ka Moiwahine ma Hana, o ka hora 5 paha ia o ka la 2. Ua hookipa ia ka huakai a ka Moiwahine e ka lunakanawai o Hana a me na keiki lalawai olaila.
Ma ka la 3 ae, hora 10 paha, ua akoakoa ae na makaainana maloko o ka luakini, a e like no me ke ano mau o ka ka Moiwahine mau hana. Ua ku mai o J K Hanuna a hoakaka aku i ke ano o ka ka Moiwahine huakai i hiki mai ai, oia ka hui like ana e kaohi mai i keia lahuikanaka e iho aku ana i ka make, a pela aku, mahope o ka pau ana o ka pule.
HAIOLELO KA Moi w.---E like no me ke ano o kana haiolelo mua ana, a pela no i ko Hana nei. Ua kokua ia e ka mea hanohano E. Helekunihi, mahope olaila, ua heluheluia ke Kumukanawai imua o ke anaina; a ua puana mai lakou me na leo mele like, ma ka apono ana; na pauku a pau he 13 i kakauia iloko o kekahi buke, a ua kohoia na luna o ka hui Hoola a Hooulu Lahui o Hana.
LULU DALA.---Ua hele mai kela keia o na makua a me na keiki e hoike i ko lakou aloha i ka poe i loaa i ka mai a ilihone paha, a ua hiki aku ka huina o na dala he $27.00 a oi ae, a ua kokua no ka Miowahine, i kekahi o na keiki i na kenikeni, ua hookuu na hana mahope o ka pule ia ana.
Ma ka hora 1 oia la no haalele ka huakai a ka Moiwahine ia Hana i ukali ia e ka lunakanawai o Hana a me J K Hanuna a hiki ma Kipahulu, ma ka hora 4 no oia ahiahi, komo aku la ka Moiwahine iloko o ka luakini o Kipahulu ma ka nana ana i ke anaina, na Lei Kohala i ka nuku na kanaka.
HAIOLELO A KA MOIWAHINE.---Ua ku mai oia e hoike iaia iho e hui a e kui lima pu me ka manao like me oukou i hookahi puuwai me ko kakou Moiwahine, a he hana nui keia, a he hana hiki ole ia maua elua ke hana lawelawe ke ole oukou e kokua, mahope heluhelu ia ke Kumukanawai e ka lunakanawai o Hana, ua apono ia e ke anaina. Elua nae kanaka i ka nuku kahi i noho ai me na huaolelo maikai ole.
LULU DALA---Ua ku mai ka hapalua o ke anaina a lulu i na kenikeni i loaa ia lakou ia wa, loaa na dala he $14 00 a oi iki, ua hoomaha ka halawai ma ka pule ia ana. Ua hooluolu ka Moiwahine ma ka Hale o J K Kakani me kona mau hoa hele.
Ma ka Poaha ae oia ka la 4 o Ock. a ma ka hora 8 paha o ke kakahiaka, ua haalele ka Moiwahine ia Kipahulu, a pii aku la i na pali o Kalepa a hiki aku la ma Kaupo ma ka Hale o P Kamai, i hookipa ia e Mere Kamai, kana wahine, ma na mea e oluolu ai keia ola kino ana. Ua kani e mai la ka bele e kahea ana i ka Moiwahioe e komo maloko o ka luakini Pope, a komo aku la ka Moiwahine me kona mau hoa he le. Hoonani ia ke Akua mau loa e like me ke ano mau o ka pule a ka poe Katolike.
HAIOLELO KA MOIWAHINE.---Ua ku mai ka Moiwahine, e like no me ke ano o kana haiolelo i kokua ia e ka lunakanawai M. Kealoha, mahope iho heluheluia ke Kumukanawai imua o ke anaina, a ua puana mai lakou me na leo aloha like, ma ka apono ana i na pauku i hoike ia aku ia lakou.
LULU DALA.---Ua hele mai kela keia e hoike i ka lakou mau wahi dala, a ua loaa na dala he $10.00, ua hookuu ia ke anaina, maia la no moe ma Nuu ma kahi o M. Kahunaaiole.
No Honuauie ka huakai.---Ua hoomaka ka Moiwahine e haalele ia Nuu, Kaupo i ka hora 4 o ka la 5 Ock. ma ka wanaao, ua huli hoi mai la ko kakou Moiwahine hoomanawanui i ke anu a ka makani moae oia aina, ma ka hora 10 oia la hiki ka huakai a ka Moiwahine ma Ulupalakua, hoai aku la i na pua rose a me na pua hoonani i hoomalumalu ia e ka olu kohai o na lau paina, kahi hui o James Makee ko laila keiki lalawai, hoomaha ino la ka Moiwahine a me kona pokii Kinoiki, M. Kealoha, a me na ohua o ka Moiwahine.
Haiolelo ka Moiwahine.---Ma ka hora 7 o ka la 5 Ock. maia po ua wehi ia ka haiolelo a ka Moiwahine ma ka hoomalu ana a M Kealoha i ka malu pono ana o ke anaina. Ku mai la ka Moiwahine a haawi mai la i ke aloha i ka makaainana a pau, maia manawa ku mai la ka makua alii W. L Moehonaa mahope o ka Moiwahine. E like no me kana haiolelo mau. I ka pa ana iho o na olelo a ka Moiwahine, maluna o na makaainana e kuululu ana iloko o ka ulu kuikui i ka pa koloho mai a ka hau maluna iho o ku kahanelo. Ia wa ala like mai la ke anaina, e haa kulou ana i ka puu maniania. Hoomanao ae la au i kahi mele o ka moiwahine kane make.
"Lea kulou a Emma la,
I ke anu o Aipo la."
Ma kaunoho ana a ka Moiwahine i lalo me ka makua alii. Ua ku mai la ka lunakanawai, a heluhelu mai la i na pauku a pau he 13, i aponoia e ke anaina, aole kekahi mae i kue ia.
Lulu Dala.---Ua hele mai la na makua a me na keiki e hoike i ko lakou aloha ma ka hoohui ana i hookahi puuwai a kui lima pu ae i hookahi manao. Ua loaa na dala $15.00, maia manawa, ua koho ka Moiwahine i kekahi mau wahine i mau luna oia hui, a ua hooholia e ka Hui Hoola a Hooulu Lahui ma ka nana ana a me ko'u makaikai ana, o ka oi hookahi o na apena kuaaina ka apana o Honuaula. Ua o ki au maanei ke hoi nei ko Paeahu keiki ua lawe o L hua i ka la. me ke aloha i ka ka Moiwahine huakai.
JOHN KEALOHAPAUOLE.
Paeahu, Honuaula, Nov. 24, 1877.
No ka la Kuokoa ma Waihee Maui.
E ka Nupepa Kuokoa ; Aloha oe:---
E haliu mai me na helehelena oluolu, a na kou lokomaikai ahonui hoi ia e maneawale aku i na kini o kaua e hoekeeke pue mai la i ke anu a ke kio wao ; mai ka la hiki i Kumukahi, a kaulele wale aku hoi i ka mokupuni kaili la o Kauai. Kapili wale mai Niihau, I ka hiki ana'ku i ka pili o ke ao o ka la 28 o Nov, oiai au e kuu pau ae ana i na lene ike a na maka ma ka lewa nuu o ka lani, ua hoopoluluhi ia me na ao kaalelewa ua, e kipu a hoolai malie mai ana no ka ua i ka lalani mauna o Eeka e hali mai ana hoi ka ohu i ka piko o Lihauanu a he omamalu malie wale no ko ia la a hiki wale i ka po ana ; he la i manao ole ia e malie ana, aka, ua like ko luna me lalo aole hoi he mau paka ua e keakea ana i na hana oia la, Aka, i na la mai i hala, Hana mao ole ka ua no Hilo, &c a i keia la hoi, "Ua oki oe he neo ia," I ka hora 11 o ke kakahiaka, ua ladiapaute ae la makou i ka ihu o ko makou mau lio i ka Luakini o Waihee, malaila e ike ai i na hana o ka la, aole no i upu iho nonoho ana makou i muliwae, e kani hone e na hoi ke o a ka bele, e hea ana i ka lehulehu e hele mai e ike i na hana i ku i ka hoohauoli manao. I ka aneane ana e hiki aku i ka hora 12 ponoi o ke kakahiaka, ua makaukau na mea a pau e hoopau ai i ka houpo lewalewa o na malihini a me na kamaaina oua aina kuahiwi luu la, nona na makani kaulana he "Kilioopu a me ke kaaheaha lai o',Niua. Ua komo mua'ku ko Waikapu i ka makani he kololio, ua hoonoho ia mamua, a o na Komiti hoi ma kekahi papaina okoa, a o ke koena ma kekehi aoao.
Ua hui mai ko Waikapu ma keia paina ana me ko Waihee, oiai he mau makana keia i hoaikane mua ia i au wale ka la.
O na nahele kaulana o ke awawa o Pahaalele a me Mauna Alani, oia na mea nana e hoohihipea ana ia lana o ka Awai, a e halii ana ia luna o na papaaina oiai na kohi kelakela a ka puukolu e waiho ana, na lohia luna ia mai e J. Nalau J. Kealoalii, D. Kapoi, a me kekahi mau hoa e ae, ua uleu wale ia mau makamaka. Hoomalu iki ke anaina no ka pule a ka Hon. G. W. Pilipo i lawa no a Amene, "na ia la ka po, na,u hoi ka wala." Ua ai ana lawa pono, aohe mea a ka naau e hoohalahala'i. I ka nana'ku ia loko o Haleoia, kohu pono ka oielo, "Lae-i mai nei o Kohala, i ka nuku na kanaka." Hoolai maikai ke anaina, a na ka Hon. L. W. P. Kanealii i kukala mai i na hana oia la, e like me Noa i hoouna'ku ai i na mauu e lele aku ma kela a me keia pae o ka aina, a hoi mai me na lau oliva, pela, pela no na Komiti i kohoia no ka Hoomaemae hou ana i ka Luakini o Waihee a me ka pa ana ia waho, penei ka hoonohonoho ana:---
Mrs Mary Kealoalii $33.25 Mrs. Kalawakua $10.00
Mrs Julia Kanealii 23.00 Wm Kamana 9.00
Mrs Hattie Makakoa 27.00 Mrs. E Kawahine 6.87
Miss Hopili Maulei 23.05 D Popoki 6.75
Sara Kaloiele 21.00 Mrs E Kaaimalani 5.50
Miss Kaleipanopano 20.00 Mrs K Wainee 5.25
Miss Hattie Shaw 15.50 Mrs Lydia Keliipio 5.25
Mrs Rose Huaka 15.13 Miss L. Punihana 4.25
Mrs seba Kapa 14.25 Rev O Nawahine 4.00
Mrs Akima Kaleikaa 14.00 Mrs Leianuenue 3.37
Miss M A Kekahuna 14.00 Miss E Kaina 3.00
Mrs Akelekele Nap. 13.00 Kilauea Pomaikai 3.00
Mrs Hattie Kailiohe 12.50 No ke Kula Koiahi 1.00
Miss Ualani 10.63 Jno Keloha 1.00
Huina $328.40
a mailoko mai o keia huina dala $ 328.00, ua hoolawe ia na lilo he $ 32.00, ua koe he $ 266.00 ma ka waihona o ka Ekalisia.
Mahope o ka pau ana o keia, na pii aku ka Hon. G W. Pilipo iluna o ka Awai, oia ka haiolelo e pili ana no ka la i Kuokoa mai ai ke aupuni hawaii mai na maiuu mai o na Liona o na aupuni nui o ka honua. A hea mae ehaeha no ka naau ka ike ana i na hoa o ka pupuu hookahi o Hawaii, aia no lakou malalo o na hana lima a na Hui Mahiko o keia mau Wai-eha a ua hiki ole ia lakou ke i ae. He kanaka Kuokoa wau, a o ka la hoi keia i hoihoi ia mai ai ka hanu o kuu aupuni, oiai oia e mauliawa wale ana no i ka hanu hope loa i o ole kupau, a he la hoi i hoaa ia oe, aole me ke kahe ana o ke koko, aole hoi me ka ikaika o na lima, a me ka oi o na mea kana, he ole loa no.---
Ke hoomanao nei au i ka bila Kanawai i waihoia'ku i mua o ke kau Ahaolelo o 1876, na ka pono o ka nookuu ia o na paahana i na la kuleia a pau o ke aupuni, i na la hoi paha na loaa he wahi pau oioina e "hilinai iho ai Puna kalele ia Kau." Hoomanao ae la wau i ka mea mau e pili ana no keia mau wai elua (Waihee a me Waiehu) "Aohe au olelo ana. Ua paa ka ihu i ka uwea. I ka 13 dala polohuku &"c.
I ka lohe ana i na mea a pau a ka haiolelo o ka la, aole he mea a ka naau e hoohalahal'i, a o ka haawina o ka mahalo ka makou i puana'e ai a waiho aku ma na paipai lima ana.
O keia iho la ka hope loa o na hana oiai o Lehua e lawe aku ana i ka la.
W. K. KAUAHOEHAILI.
Waihee }
Dec, 4th 1877
NA ANOAI O KAUAKANILEHUA.
No Kaupakuea.---O keia kekahi o ka pa hana maluhia ole o na kanaka e noho nei, ke nan kau oe ua piha ko lakou mau lima i ka hana mai ka la a po Aole nae he kuonoono o ka noho ana, no ke aha keia, eia, no ke puhi opiuma. A ke ninau ae nei au, mai hea mai ka opiuma i loaa'i i na Pake oonei, a loaa pu ae la i na kanaka Hawaii ? Mai hea mai la. Oia ke kumu pilikia nui o na kanaka ma keia pa hana.
No na Pake.---O keia kekahi pa hana nui o na Pake, ua like ka huina paha, me 100 a oi aku. eia nae, aole lakou malama i ka maluhia o ke Sabati. Ia'a e noho ana maluna o ka puu kaulana o Kauku Hill, loaa pono ia'u a me ko'u mau hoa alo nahele, kekahi mau pake ekolu e amo papa ana i ka la Sabati, a hookuu aku maluna o ka hawai i kai o Kaupakuea.
Ninau aku wau ia lakou, Penei, Owai ka mea nana oukou i kauoha e hana i keia la no ka mea, he la Sabati keia, olelo mai lakou na ko makok manao iho no, ninau hou wau aole oukou i ike he la Sabati keia olelo mai lakou. Ike no makou, he la sabati keia, makou no hanahana, hewa no makou, kauoha wau ia lakou me ke a o aku. Aole oukou hana hou like pu keia mahope aku, mahope hopu ka makai Ua lohe mai no wau ina kamaaina, o ka hana mau ia o na pake maanei. O na inoa o keia mau pake Aiona Akino, Aliona, he mau pake kumakahiki no ka hui o Afong (Apona.)
No na alanui.
O ka alanui aupuni e moe nei mawaena o keia apana, he keu aku o ke ino, a me ke poho ke hoe mai ka n'a he pilikia nui keia no keia apana. No keaha mai keia, eia ma ko'u noonoo iho, no ka hoohaiki ia o ke alanui ma ke kau wahi, aia ma Kaupakuea kahi ino loa e hoomaka ana mai ke kahawai o Honomu, a hiki aku i Kawainui aia malaila ka oi aku o ke poho ole o ka Luna Alanui a me ka poe e noho ana ma keia wahi i ka hoomaemae kupono ole i ke ala nui i hiki kupono ke hele me ka poino ole.
No Hakalau.
Ke hoomakaia nei keia wahi i ka mahiko malalo o ka hookela ana a kekahi haole nona ka inoa (Aole i loaa ia'u)
Eia ka hewa, o ka oki pu i ke alanui aupuni kahi hele mau ia e ka lehulehu, a hoolilo ia wahi i wahi kanu ko a kapae ae i ke alanui ma kahi kaawale i ae ole ia e ke aupuai. Nowai ke hewa ? No ka Luna Alanui paha, i kona ae wale aku i ko lakou nei manao, he mea pono anei keia o ka oki pu ia o ke alanui aupuni, pela pu no me ke alanui mawaena o ka hui mahiko o Ookala ke oki puia o ke alanui aupuni, a hookaawale ia ma kahi i ae ole ia e ke aupuni. he hemahema nui keia o ka hana o ka poe mahiko pela, he hookiekie nui keia o lakou.
No ka puali ana aina aupuni.
Eia no keia puali ana aina ke hele nei me ka pilikia ole. Malalo o ka hookele ana a C. J. Lyons ke poo, a me L. Cabot kona hope, me eha kanaka hala malalo o laua e pii ana maluna o na puu me he poe kaua la, e iho ana hui ma na awawa, e kilohi ana i ka nanai o keia aina, o ka makepono ia o ke dala o ke aupuni i ka poe hana mamua o ka lilo i ka poe hana ole.
Ke hooki nei au i ko'u mau manao, me ka Luna Hooponopono ke aloha, ina lima mikioi i ka ouiu pohai ka Adieu hope.
Me ka mahalo. O wau no ka hoa hele o ka P. A. A.---
J. H. KALUAOKEALA.
Hilo Nov. 17. A. D. 1877.
KA WI O KAU, NEI.
E ka Nupepa Kuokoa ; Aloha oe:---
Eoluolu oe a me kou lunahooponopono, e ae mai ia'e e kamaiho iki aku, no kela mau hua e kau aela maluna, oia hoi ka wi o Kau nei, a nau ia e hoike ae imua o na kaukani maka lehulehu. e nana ana i kon kino i ike na kini makamaka o kaua e noho ana ma na pea a pau o kela aupuni, i kekahi manawa o Kau nei, nui mai ka ai a ma kekahi wa, wi iuo e like me keia manawa, ke ai nei kekahi poe i ka Pala a me ke Amau. Nolaila, he hoike ana mai keia i ka wi o ka aina, i ahona no i ka hua laiki a ka pake, hala ka la i kekahi la nele loa i ka laiki ole, ola i ke ahe a ka makaui. Eia ke kumu o ka wi ana o keia aina, o ka palaualelo loa o na kanaka o keia wahi i na e nui ana ka ai alaila, aole e mahi ai hou, o ka ai wale no a pau, nana i Kauai ka makani, kilinahe ka naulu
Me ka Lunahooponopono ko'u welina aloha a me na keiki lima palanehe ole o ka Hale pai ko'u aloha piha. O wa'u no me ke aloha. D M WAHINEHAIPULE.
Naalehu, Kau, Hawaii Nov. 19, 1877.
NA AGELIPA.
E like me ka olelo kauoha a ka makua Rev. L Lyons ma ke Kula Sabati o Waimea Hawaii, ma ka la Sabati Novemaba 11, 1877, nei. Oia hoi e huli loa na Agelipa, me ka hahai pakahi i ko lakou mau inoa, ko lakou nui, ko lakou ano, a me ka lakou hana.
Nolaila, ua huli au, a na loaa ia'u e like me ka mea hiki, a ke hoouna aku nei e pai hoolahaia ma na Nupepa ka Lahui Hawaii, a me ke Kuokoa. Penei:
Agelipa I. He kanaka hoomaloka, a olelo mai'la. "Aole he Akua ma ka lani."
Agelipa II. Oia ka Lunakanawai A. D. 25, a i ka A. D. 26, make aku 'la oia.
Agelipa III. I ka A. D. 135, ua hoomaikai ia oia e Euselins, no ke kakau moolelo, a me kona hoonaauaoia ana e H Jerome
Agelipa IV. Oia kekahi o na mea hoino ia Libo.
Agelipa V. Ua manaoia, he Keiki'a na Agelipa IV. Oia ka mea nana i hoomalu i kekahi Apana Aina ma Asia i kapaia o Mesia i ka A. D. 70, a mahope mai, ua make iloko o ke kaua me ko Samatiana.
Agelipa VI. Ua kapaia e Josephas, o Agelipa ka nui ke Keiki a Aristobulus, laua me Betenike, moopuna a Herode ka nui.
Agelipa VII. Oia ke Keiki a Agelipa I i noho alii no Iudea, a me kekahi mau wahi e a'e, a nona i kokua i na Iudaio i ka haua hoonani i ko lakou Kulanakauhale a me ka Luakini o Ierusalema, imua hoi ona i hoakaka pono ai o Paulo, i na kumu i hoopiiia'i oia e na Iudaio, a olelo mai'la, na 'lii 'la. "Ua aneane oe e hoohuli aku ia'u i Karistiano" Aka, kanalua no nae.
MISS JANE K. DAVIS.
Waimea, Hawaii, Novemaba 28, 1877.
Waimea Kauai, Oct 30, 1877.
J U Kawainui, Aloha oe.
Ua loaa mai ia'u kau palapala, no ne mea e pili ana i kau nupepa. O ka'u nupepa wale no ia e lawe nei, aole Ka Lahui Hawaii.
E hooikaika au e lawe na mea a pau i kau nupepa, o keia makahiki ae, mai Hanapepe a Mana, a makaukau ka pepa inoa, alaila hoouna aku au. Me ke aloha no.
J H KAPUNIAI.