Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVII, Number 15, 13 April 1878 — Page 2

Page PDF (2.07 MB)

This text was transcribed by:  Kerri
This work is dedicated to:  no na kupuna

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ma ke Kauoha.

 

OLELO KUAHAUA.

 

            O Makou, KALAKAUA, ma ka LOKOKAIKAI O KA AKIA i ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, KE KUKALA AKU NEI.            Ma ko Makou Oluolu i like ai me ko Makou Kumukanawai, e akoakea mai na Hoa o ka Ahaolelo o ko Makou Aupuni ma ka Hale Ahaolelo. ma ko Makou Kulauakauhale ma Honolulu no ke koke ana no na Hana o ke Aupuni, ma ka hora 12 o ka Poalua. la Kanakolu o Aperila, A. D. Umikumainawala Haneri me Kanahikukumumawala.         

            Haawiia malalo o ko Makou Hoailona Alii, ma ko Makou Halealii maloko o ke Kuluakauhale o Honolulu, i keia la eha o Maraki, A. D. Umikumawalu Haneri me Kanahikukumawala, a o ka elima hoi o na makahiki o ko Kakou Nohoalii ana

KALAKAUA K.

NA KE ALII:

J. MOTT SMITH Kuhina Kalaiaina. 850

 

            Ke hoike ia aku nei i na kanaka a pau, e hoopololei loa ia aku ana ke Kanawai e pili ana i na holoholona aea hewa e loaa ana ma ka aina o Luakaha, a me na aina e ae o ke aupuni ma Nuuanu Valley.  A na hookoha ia o Manele a me Moamoa e hooko i kela hookaha, a e hoopaa ia na holoholona oia ano a pau ma ka pa aupuni.

                                                J. MOTT SMITH,

                                                Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina.  Mar. 20, 1878                               342

 

            Ua hookohu pono ia i keia la na mea nona na inoa malalo, i mau Luna Alanui, penei:  R. W. Kapehaku.  Luna Alanui no wailuku, Maui, ma kahi o Geo. E. Richardson i haalele mai.  J. Keohukaua, Luna Alanui no Makawao.

                        J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina. Mar. 1, 1878.                                  851

 

U eluelu i ka Moi hookohu ana ia Henry A. Pierce Esquire, I Kuhina no ko na Aina e.

            Halealii Iolani, Maraki 3, 1878.                      830

 

Ua eluelu i ka Moi ka Hookohu ana ia S. Kipa Esqr. i Kiaaina no ka Mokupuni o Hawaii.

            Halealii Iolani, Mar. 1, 1878.                          830

 

Ua hookohuia i keia la o Mr. Joseph R. Mills i Luna Hooiaio Palapala, no ka APana o Hamakua, Hawaii.

                        THOS. BROWN, Luna Kakau Kope.

            Keena Kakau Kope, Mar. 6, 1878.

            Aponoia: J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.          850

 

OIHANA WAI:

            Ke kalia aku nei i na mea a pau, mai keia ia aku, a hiki i ka la e hoolaha hou ai, e hoopaaia ana ka wai o na piula aupuni.  mai ka hora 6 ahiahi a hiki i ka hora 5 o kakahiaka o keia a me keia la.     R. LISHMAN, Luna Wai.

Aponoia:  J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

Honolulu, Mar. 8, 1878.

 

            I kulike ai me ka pauku 231 o ke Kanawai Kirila, nolaila, ke hooiaha ia aku nei ka lohe e hookaawale ia ana kekahi Pa no na holoholona komohewa, ma Kukaihaele, a apana o Hamakua, Hawaii, mauka o ke alanui aupuni.

I kulike ai me ka pauku 232 o ke Kanawai Kivila. nolaila, ke hoonoho a ke hookohu aku nei au ia R. P. Kuikahi i luna pa no ka Pa Aupuni ma Kukaihaele, apana, o Hamakua, Hawaii.     S. KIPI,

Kiaaina o Hawaii.

Aponoia:  J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaia.na.

Honolulu, Feb. 19, 1878.

 

            Ua hookohuia o R F Bickerton i keia ia i koa no ka Papa Koho i ka waiwai io o na aina no ka mokupuni o Oahu, ma kahi o J W Makalena i make.     J MOTT SMITH. Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.

 

            Ua hookohuia ka poe nona na inoa malalo iho i mau Kalaiaina no na Pa:

Dec. 1, J W Smith, Kona Hema, Hawaii.

Dec. 10, D Kahano, Kona, Oahu, ma kahi o J W Makalena i make.     J MOTT SMITH.

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.

 

            Ma ka Poaono, la 23 o Dekemaba 1877, i ka hora 12 auina ia, e kualia aku ana oia ke kudala, ma ke ala komo o ka nono mauka o Aliiolani Hale, Eono (6) Loi, e waiho la ma Auaukai, Waikiki:  a penei ka nui o na eka o keia a me keia loi:  233-1000 eka, 205-1000 eka, 100-1000 eka, 134-1000 eka, 66-1000 eka, 79-1000 eka.

O ke kii a me ka Palapala Anaaina o na aina i olelola maluna, e like ia no ma ke Keena Kalaiaina.

J. MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina.  Novemaba 8, 1877.

Ua hoopaneeia ke kuai o na Loi Kalo i hoikela maluna ae a hiki i ka manawa e hoolaha hou ia aku ai.

J MOTT SMITH, Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Dec. 11, 1877.

 

            HE HOOLOLI i manaoia no ka Pauku 6 o ke Kumukanawai i haawiia ma ka la 20 o Augate, M H 1864, e like me na olelo o ka Pauku 80 o ia Kumukanawai.

            E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 61 o ke Kumukanawai, a penei e heluheluia ai ua Pauku la;

            Pauku 61.  Aole no e kokoia kekahi i Lunamakaainana i na he pupule a he hupo paha, a ke ole ia he kanaka malalo o ka Moi, a ke hiki ole aku oia i na makahiki he iwakaluakumamakahi, a ke ike ole hoi i ka heluhelu a me ke kakaulima, a ke maopopo ole hoi iaia ka helu waiwai, a ke ole hoi oia i noho ma keia Aupuni i eolu makahiki, mamua iho o kona konoia ana; a ke ole hoi on a waiwai paa, u waiwai lewa paha i maopopo i hihia ole iloko o keia Aupuni e like me elima haneri dala.

            Aponoia i ka la--o---M H 1876.

            E ku kaawale ia mau mahele okoa; aole hoi e noho kekahi Lunakanawai iloko o ka Hale Ahaolelo.

            Aponoia i keia la--o---M H 1876.

 

            HE HOOLOLI i manaoia no ka Pauku 20 o ke Kumukanawai i haawaiia ma ka la 20 o Augate, M H 1864, e like me na olelo o ka Pauku 80 o ia Kumukanawai.

            E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 20, ma ke kapae ana i ka huaolelo "Ahakakau" mamua iho o na huaolelo, "iloko o ka Hale Ahaolelo," a penei e heluhelu ia ai ua Pauku la:

            Pauku 20.  E maheleia ka Mana Nui o ke Aupuni i ekolu Apana okoa, oia hoi ka Mana Hooko, ka Mana Kau Kanawai, ka Mana Hookolokolo.

 

            Ma ka po Poaono o ka pule i hala ua noho na Hui Hoole Waiona elua o Kawaiahao a me Kaumakapili maloko o ke keena halawai o Kawaiahao, a ua kuka ia na mea e pili ana i ka holomua oia hana nui.

 

            AHA EUANELIO o OAHU.--Ma ka Poalua iho nei ka noho ana o keia Aha ma Waikane.  Ua kono ia o Rev. J. Kalana i Lunahoomalu a o Rev. S. Paaluhi i kakauolelo.  Ua akoakoa pono ae na kahu ekalesia o Oahu a me na elele o na ekalesia.  O ke kakauolelo o ka Papa Hawaii a me ke Kumu o ke Kula Misiona o ka Pakipika ka i noho pu ae me ka Aha.  I ka Poaha, ua halawai ka Aha Kula Sabati; ua malama ia no hoi he ahaaina lulu dala no ko laila luakini, a na ohi ia mai he $60 akeu.

 

            HE ULUAOA WAI.--Ua lono ia mai i o makou nei, ke hooikaika nei kekahi mea e noho nei ma Kalihi-waena, e hooholo pono ia na pomaikai wai e loaa ana i na kanaka ma laila, no ka mea, ke hoao la ka kekahi poe e pani paa loa, a me ka hoonele loa ana i ka poe e noho ana makai o ka wai.  A eia hoi ka makou e kalokalo aku nei, e akahele ka hana pela, e hana me ka naauao a me ke kaulike, no ka mea, ua haawi ia mai ka wai no na mea a pau, a aole hoi o kakou kanakwai i hana kapakahi ia, e hoopomaikai ana i kekahi poe a e hoonele loa ana hoi kekahi poe.  Ua akea ke alanui e hiki ai i kahi o ke kanawai, a aole o makou manaolana he lanakila ko ka poe e manao la e pani paa i ka wai ke alakai ia ae imua o ka Aha Kanawai, he mea maopopo e halawai mai ana lakou me na poohu o na lae.

 

KA NUPEPA

Kuokoa me ke Au Okou

I HUIIA.

No ka Makahiki, $2    Eono Mahina, $1.

Dala Kuike ka Rula.

 

                                                APERILA 13, 1878.

$15.00 MAKANA!

            E HAAWI ana ka NUPEPA KUOKOA i ka MAKANA i oleloia maluna no na Kumumanao elua i kela aku ka maikai mamua o na mea e ae a pau i hakuia maluna o keia ninau: PEHEA E LOAA'I I KANAKA HAWAII KA NOHO ANA KUONOONO MA NA PONO KINO?  Penei ka haawi ana, no ka helu akahi he UMI DALA, a no ka helu elua he ELIMA DALA.  He hiki no i na mea a pau ke hooikaika no keia mau makaua, a e hooili mai i na manao i hakuia i ko makou Keena mamua ae o ka la 15 o Iune, 1878.

            O ke KOmite nana e nana i na Kumumanao a e hooholo i na mea i kupno ke haawiia na makana, oia o Rev. W. P. Kahale, Hon. A. F. Judd, S. B. Dole, Esq., Rev. J. H. Mahoe a me Hon. W. R. Kakela.  In aike ke Komite ua hemahema like na Kumumanao a pau, a he waiwai ole ke hoolahaia, o ka nele iho la no ia i ka makana.

 

            HE MEA pono ia makou ke kamailio iki no ka olelo hoolaha e kau ae la maluna ma ke poo o keia kolamu.  Iloko o na makahiki i kaa hope ae nei ua hookomo ia mai ka malamalama iwaena o ko kakou lahui kanaka, a ua loaa k aike ma kekahi mau mea.  Ma ka lokomaikai o Kauikeaouli a m ekona aupuni, ua haawiia na aina i na makaainana.  Ua kukulu ia na kula kahi e imi ai ka poe opio i ka naauao me ka uku ole.  Iloko nae o keia mau mea a pau i hanaia no ke kokua ia ana o ko Hawaii poe ma ka holomua a me ka pii ana ae a noho kuonoono, auhea ua hua i ike ia?  He oiaio no, aole i nele loa.  Aka, o ka oi aku o ka holomua, aia ma ka aoao o na poe o na aina e mai.  O na Pake, na Iapan, na PUkiki i hele mai a noho me kakou, ua holomua lakou.  Ua pii ae kekahi poe o lakou a muonoono maoli mamuli o ko lakou lawelawe maoli me na lima i na hana i loaa ia lakou.  No ke aha keia?  No ke aha i holomua ai ka Pake a haule ihope ka Hawaii?

            Na keia ike o makou i kono i ko makou noonoo a me ka makou peni e hoala i keia ninau iwaena o ka lehulehu.  A ua hoala no makou i na kau i hala, me ke kamailio piha ana maluna o keia kumuhana.  A ano hoi, ke hapai hou aku nei makou i keia ninau, me ka haawi pu ana i na makana i hoikeia maluna i mea hoeueu i ko kakou poe loea, i kumu e hoopuka ia mai ai na manao waiwai no ke alakai ana i ko kakou hanauna hou iluna o ke kahua i mahalo like ia e na mea a pau.  A mahope o ka hooholo ana o ke Komite i na makana, e hoolaha aku ana makou ia mau Kumumanao no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu.

 

KE KAU AHAOLELO,

 

            AOLE liuliu na la i koe a e noho ana ka Ahaolelo o ke Kau o 1878 e hana i kana hana.  Ke kau nui nei ka manao o kekahi hapa o na makaainana no keia Ahaolelo me ka manao e "hemo ana kahi mau pilikia."  Aka he kakaikahi paha ka poe i hiki ke hoomaopopo lea i na pilikia e kau nei maluna o ko kakou lahui, a i hiki ke wehe ia ma o ka poe hana kanawai la.  O na ulia pili kaumaha e kau nei maluna o ka lahui i keia wa, he mea hiki ole ke hookaawale ia ma ke kau ana i na kanawai.  Aia ma na lawelawe kino ana o na makaainana e hiki ai.  O kekahi o na hemahema nui o ko kakou lahui, oia ke kaukai wale ana aku na hai e lawelawe mai i ka kakou mau pono, aole hoi lawelawe no kakou iho.  Ke manao nei kekahi poe na ka Alaolelo e Hooholomua i na hana, e hoola i ka lahui, e hoowaiwai i kanaka.  A e noho ana lakou a pau ke Kau Ahaolele, a ike iho aohe i pau ko lakou mau pilikia, alaila hooili iho i ka hewa mauna o hai.  Aka o ka oiaio, o lakou ponoi iho kai hewa.  O ka nui o na pilikia pili kino o kanaka, no loko mai no o ka palaualelo, ka apiki a me ka uhauha ana, a aole e hemo ana ia mau mea i na kanawai a me na olelo hooholo.  Nolaila ke kau leo aku nei makou i na makamaka, mai hilinai nui na ka Ahaolelo e wehe i na kaumaha.  Na kela a me keia e hana i pomaikai nona iho, a i ole ia, aole e pau ana na pilikia.

            Aka hoi, he kuleana ko ka Ahaolelo maluna o kakou e kau a e hooponopono i na kanawai, a e hooholo i na haawina e pono ai ke aupuni.  A heaha la auanei ka hana o keia Kau?  Aole hiki ke hai mua ia.  He nui ka poe hou, he poe akahi a komo iloko o ia hale; a o ka lakou mea e hana'i aole i ike mua ia.  Ua lawa no ka hale i kekahi poe noeau a makaukau no ia kulana.  A he mea maopopo, in a e hooloheia ka lakou mau alakai ana, e loaa mai no na hua maikai e kokua ai i ka hooholomua ana i ka lahui kanaka.  O na mea e hoea mai ana, na ke au o ka manawa e hoike mai.

 

Na Hihia o ka Aha kiekie o ke Kau

o Aperila.

 

            Ma ka Poakahi, Aperila 1, noho ke jure e noonoo no ka hihia karaima a ke Lii kue ia Manuela, no ke koho balota ana malalo o ka inoa o hai, oia hoi o Iama.  Mahope o ke komo ana o ke jure iloko o ka rumi, ua heoholo like lakou, ua hewa ka mea hoopii ia.  A ua hoopai ia he 3 malama e hana ai i ka hana oolea, me ka uku i na koina o ka Aba.

            Ma keia la no ua hookolokoloia ka bibia a ke Lii kue ia Poka, no ka moekolohe malalo o na makahiki he 14.  A ma ka noonoo ana o ke jure, ua maopopo ua hewa ka mea i hoopiiia a ua hoopai ia he 1 makahiki e hana ai ma ka hana oolea me na koina.

            Ma ia la no, ua noono ia ka hihia a ke Lii kue ia Wi no ka aihue, a ua ahewaia ka mea i hoopiiia; a ua hoopai ia 2 makahiki e ahan ai i ka hana oolea, me ka uku $100 a me ke koina.

            Ma keia la no, ua noonoo ia ka hihia a ke Lii kue ia Kinolua ame Iokia, no ka hana i na mea ino wale, a ua hoopau wale ia.  He hihia keia mai ka Aha Hoomalu mai.

            Poalua, Apr. 2, ua noho hou ke jure e hoolohe no ka hihia waiwai a Paka kue ia Kaulu, no ke komohewa, a ua hoopaiia ka mea hoopiiia he $50 a me ke koina $35.

            Ma ka Poakolu ae, ua hookolokolo ia ka hihia koi poho $500 a Hoomaemae kue ia Kealoha.  I ka noonoo ia ana e ke jure, ua haawiia ka pono no ka mea hoopiiia, a ua hoohalahala ka aoao hoopii imua o ka Banako.

            Poahu Apr. 4, ua noonoo ia ka hihia a Elia a me Malupo kue ia Kinolua no ke komohewa, a ma ka noonoo ana o ke jure, ua a pono ia ka aoao hoopii, a e uku ka mea hoopii ia i $15.00 me na koina.  He hoopii keia mai ka Aha Hoomalu mai.

            Ma keia la no, ua hookolokolo ia ka hihia a Pohaku kue ia W. S. Pahukula no ka aie he $265.  A ma ka noonoo ana hoi o ke jure, ua hoemi ia iho i $250 me na koina.

            Poalima, noho ka Aha Kiekie e hoolohe no na hihia oki mare, a hiki i ka la 9 iho nei, a ua nui no na poe i moku, aia nae a hala na malama eono o ka noho malu ana o ka mea hoopii.

            A ma ka Poakolu iho nei, APerila 10, noho ke jure e hoolohe no ka h ihia a Mrs. Aana Jacobs kue ia Thomas Cummin o Waimanalo, no ke koi ana i ka hapakolu o ka wahine mare iloko o ka aina i kuai liloia aku e Mr. Jacobs me ke kakau inoa ole o ka wahine mare Aana.  I ka noonoo ana o ke jure, ua haawi ia ka pono no ka mea hoopii, oia hoi ua loaa kona hapakolu iloko o kela aina.

 

Ka Noonoo Noeau.

 

            Ana iloko o ke kanaka he lehulehu wale no na hana e ku ai i ka mahaloia, a me ka hoopomaikai, aka, aole loa he haawina i oi ae e like me ka "Noonoo Noeau."  Mailoko mai oia haawina e loaa ai ka pomaikai i na kanaka a pau, nana hoi e haawi mai i na wa a me na wahi kupono no lakou e hana ai.  Ina e loaa ana i ke kanaka ka holopono ma na haawina e ae a pau, a ke nele oia i ka "Noonoo Noeau," aole loa oia he mea nui iloko o keia ao, aka in a aia iloko on a keia talena makamae hoohaki, me ka hiki ana ke koana pu aku ia haawina ia hai, alaila, ua hiki loa iaia ka hooko e like me kona mau iini, ma na hana kupono iloko o keia ola ana, nolaila oia hookahi ke talana i oi aku ka hoopomaikai i ke kanaka.

            O ka noonoo noeau iloko o ke kanaka, he kuamoo ia nana e hoomoali aku iaia, e lona ai na hopena hanohano a me ka mahaloia, no ka imi ana aku i na hana kupono e hooko pono ia ai.  He kahua nui akea a palahalaha ko ka noonoo noeau, i hiki ke paholo aku i kona mana ike ma kela a me keia pea o ka honua, a e like hoi me ka nui o na hana pookela aia haawina e noii kau ai, pela auanei ka nui o ka mana a me ke kaulana, e loaa mai ana maluna iho o ke kanaka nona ia haawina, a oia hoi ke alakai nui no ke kanaka, iloko o kona mau iini a pau e hooko i na hana ma keia ola ana.  O ka noonoo noeau, aia wale no ia iloko o ka poe nona na manao ikaika a me na hoomaopopo maikai ana.  O na kuekaa ana a ka manao he mea hoi i maa mau iwaena o na kanaka naauao, he mau haawina nui ia nana e kono mai i ke kanaka, e kau kona nanaina imua no na la e hiki mai ana, a e noonoo iho hoi, heaha la auanei kona kulana, no na miliona makahiki hou aku e like hoi me ke ano i keia wa.

            Ua maopopo no hoi iaia, o ka ehaeha a me ka hauoli i hookaawaleia nona ma kela ao no ka wa e hiki mai ano, aole loa he mea nana e hoopale ae, i ka hookoia mai o ka hopena oiaio aoia mau haawina maluna iho on a, no ko laua ku mamao loa ana i kahi e.  Ke ike nei oia i ka lealea ame la hopena ehaeha i hunakele mauia, eia ke hookokoke loa mai nei i on a la i na wa apau, a e noho kino mai auanei i ka wa e piha ai ko laua kuleana me ia.

            Ma keia mau kumu, e hooikaika ai ke kanaka nona iho, ma na hana e loaa mai ni na mahalo ia i kupono i kona kulana ole hoi i ka makemake o kona mea nana i hana.

            E hookele pu aku no hoi oia i kona mau noonoo a pau, ma ka hoolawa ana o kela a ma keia o kana mau hooikaika ana, me ke kilohi pu aku maluna o na hana ma kahi manao, e like me kana mau hana mamua ponoi o kona alo, a ke nele oia me ke kahua paa o kona kulana no na la mahope aku, alaila e haule wale ana mai iaia aku, na pomaikai a pau i makana aloha ia mai nona.

            Aka ke puana ae nei makou, e halawai mau mai ana ko ke kanaka mau manaolana me na hooikaikaia, a e pahola aku kana mau hoolala ana mao a maanei me ka hanohano, a e apono ia mai hoi kana mau hana a pau e ka poe maikai e ike ana i kana mau hooikaika oiaio @ pauaho ole, in a aia iloko on a ka haawina o ka noonoo me ka noeau.

 

No Kuba.

 

            Ma na lono i loaa mai, ua hanaia mai nei ke kuikahi hoopau i ke kaua mawaena o Kuba a me ke Aupuni o sepania, a ua hoiaioia hoi imua o ka Alihihaua o na puali kaua Sepania, Matineza Cameposa ma Puerto Perinicipe, a malaila hoi na puali koa o Kuba, i waiho iho ai i ka lakou mau mea kaua ilalo, a pela no hoi i haalele iho ai na pual@ kaua e ae ma na wahi a pau.

            Pela iho la i hiki mai ai ka hopena o ke kaua huliamahi ma ia mokupuni, a ko laila mau makaainana aloha aina i paio wiwo ole aku ai i ke aupuni makuahine o Sepania, a kukulu hoi i ko lakou hooponopono aupuni ponoi iloko o na makahiki eiwa i hala ae nei, me ka paa ana malalo o ko lakou mana iho, i ka elua hapakolu o ia mokupuni, me ka mohaiia o na ola he mau tausani, a he nui hoi na miliona dala ma ka waiwai i hooponioia.

            A ua poino hoi o Sepania he 50,000 a oi aku o kona mau koa, me ka nui hewahewa hoi o na hoolilo ana mailoko mai o kona waihona aupuni.  No ka ike ole ia ana aku hoi e na aupuni owaho, ka hoopuni paa ia hoi e na aumoku Sepania, me ka hoonele ia hoi i na lako kaua a me na kokua e ole ae mawaho mai, nolaila, ua hoi mai na noonoo iloko o ko Kuba poe aloha aina, a hooholo iho la, e hoi hou aku malalo o Sepania.

Okalakala na makaainana Kuba ma Nu Ioka

            O na makaainana Kuba hoi e noho ana ma Nu Ioka, Amerika Huipuia, ua hoopihaia lakou me na manao inaina, no keia hoopau wale ia o ke kaua me Sepania, a ua hoala ae lakou i na halawai maloko o Nu Ioka, me na haiolelo mai kekahi mau Kenela mai o Kuba e noho ana ma Amerika Huipuia, e hooikaika ana e hoala hou i a ke kaua ana me Sepania, a e hoomaikaia na hoomakaukau ana no ia hana.

            Ua heluheluia kekahi palapala mai na kanaka Kuba mai, e olelo ana, e haawi no lakou i hookahi hapaumi o ka lakou mau loaa, no ka hoala hou ana i ke kaua.

 

            I KEIA mau la hoi, ke ikeia aku nei ke ala ana mai o na paia o ka hale @una hou o J. A. Hooper ma ke kahua mua e hahau uinihapaia nei, no ka lawelawe ana ma na hana i kupono i kana laina.  Aole no hoi e nele ana ka hie oia hale ke paa pono loa ae.

 

MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni o ka Apana elua o ko Hawaii Paeaina.  Ma ka waiwai o Aiawale k, Pihi k, a me Kahoike k, no Honokohau, Maui, i make. 

            Ua heluheluia a ua waiho ia ka palapala noi a Kapahi w, e noi ana e hooholo ia ka waiwai o Aiawale k, Pihi k, a me Kahoike k, no Ilokokohau, Maui, H P A i make, i na hooilina.

            Nolaila, ke kauoha i a aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka Peakolu, oia ka la 1 o Mei, 1878, ma ka hora 11am ma ka hale hookolokolo ma Lahiana, oia ka la a me kahi i koheia no ka hoolohe ana i ua nonei la, a me na mea kue ke hoike ia.

                                                ABR. FORNANDER,

                                                L K Kaapani Ap 2, H P A.

            Lahaina, Maraki 29, 1878.                  854 3t

 

MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana Elua oko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o Napeahi k, no Honokohau, Maui, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Lahapa w, a me Kainaina k, na Lunahooponopono o ka Waiwai o Napeahi k, no Honokohau, Maui, H P A, i make, e noi ana e hoaponoia ko laua Moo-Waiwai, a e hookuu ia laua mai ka oihana, a e hooholoia ka waiwai i na hooilina.

            Nolaila ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, i ka Poakolu, oia ka la 1 o Mei, 1878, ma ka hora 10 a m, ma ka hale hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi 1 kohola no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke heikeia.

                                                ABR. FORNANDER,

                                    L K Kaapuni, Apana Elua, H P A.

            Lahaian, Maraki 8, 1878.                    854 3t

 

O KA mea nona ka inoa malalo ke hoolaha aku nei imua o ka lehulehu, eia ma Kanewai nei he Lio kane ulaula nui, laekea, keokeo na wawae eha, a ma ka uha akau ke kuni penei @ P Ke kauoha ia kau nei ka mea a mau mea nona keia lio e kii koke mai meka uku pu mai i ko'u mau poho a poino ma ke ano hehi a helehewa maluna o ka'u mau mea kanu, ma Kanewai, $10.00, a e uku pu i na lilo o keia hoolaha.  Ke kii ole ia mai a hala na la he 15 alaila e lilo loa keia ilo no'u.

            834 2t                          MR. JNO. KELIIPUPULE

 

HOOLAHA PA AUPUNI.

EIA iloko o ka Pa Aupuni o Koholaloa, Apana o Honolulu, 1 Lio e kuai kudala ia ana, ke hiki aku i ka Poaona la 20 o Aperila, hora 12 awakea.  Lio k ulaula laekea nui kikokiko keokeo kona ma ka uha mua hema V, uha hope hema V.  Pipi w, eleele hema hao ano e, ak IS keia mau kuni F powehiwehi.

                                                A B KAAUKUU,

                                    Luna Pa Aupuni o Koholaloa.

            Honolulu, Apr. 11, 1878.                    854 1t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI na kanaka a pau ke nana mai, oiai ua hookohu ia mai ka mea nona ka inoa malalo nei e ka Aha Kiekie ma ka ia 10 o Aperila, M. H. 1878, i Luna Hooponopono no ka Waiwai o KAALEHU (k) to Waimanalo i make aku nei.  Nolaila ke hai ia aku nei ka lohe, ua kapu loa keia a me keia mea e pili ana i ka waiwai i hai ia ae la maluna, mai na waiwai lewa a ka waiwai paa; a o ka poe e kue ana i keia, alaila, e hoopii no au ma ke kanawai.

                                                KAHELA,

                        Luna Hooponopono o ka Waiwai o Kaaleha

Waimanalo, Koolaupoko, APerila 10, 1878   854--1t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE na mea a pau, na kapu ke KAI O HONUKU, e pili la me ke Kai o kaliawe, ma ka hikina ae ke Kai o Kaholaloa, na kapu ia kai, aole kane, aole wahine, aole keiki e hele maluna o ke kai o Honuku; ua lilo i ka hoolimalima la.  Ina o ka mea e kue ana i kela olelo hoolaha, e hoouku la ana oia, a i ole ia a hopa ia oia elike me ke kanawai, e ka mea nana i hoolimlima ua kai la.          Kau na--KEKANE,

            Aperila 10, 1878         (854--1st)        Alenoho, Kalihikai

 

OLELO HOOLAHA,

E IKE e na kanaka a pau ma keia palapala, ua hookohu aku au ia S. KAANAANA a me J. NAPUA, o laua na mea e hana i ke kuleana o KANAAU (w) waiho la ma Kalanihale, Manauanui, Lua, Oahu; aole kuleana o na mea e ae ma keia aina, aole no hoi he mana hiki ke hoolilo aku in a aole i ae na mea mana ma keia aina i hookohe ia e au.

                                                KAMA.

Waianae, Oahu, Aperila 11, 1878                   854--3t*

 

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o Ehu k a me Kauwe k o Waianae, i make kauoha ole.  Imaa o ka Lunakanawai Hon. A. F. Judd.  Olelo kanaka e hookela aku no ka nei ana mai, e koho i Lunahooponopono Waiwai.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Heluaok o Honolulu, e hoike mai ana o Ehu k a me Kauwe k no Waianae, Oahu, ua make kauoha ole ma ia wahi no i oleloia, ma ka la  o M H 1874, mamua aka a mahope mai paha, a e noi ana e haawiia ka palapala hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Heluna k.

            Ua kauohaia, o ka Poaiwa eia ka la 7 o Mei, M H 1873 hora 10 A M. oia ka manawa i kuhia no ka hoohaha ana i ua noi la, imua o na Lunakanawai, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pula ma ke Kuokoa nupepa ma Honolulu.

            Kakaaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Aper 9, 1878.

                                                A. FRANCIS JUDD

                                    Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            Ikea:    A. Rosa, Hape Kakauolelo.                354 3t

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Na ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o John Kawlau, o Nuuanu, Honolulu. i kaawale aku mai kela Aupuni. Imua o ka Luoakanawai Hon. A. F. Judd. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke nei ana mei e koho i Lunahooponopono Waiwai. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapaia noi a Beniamina, o Honolulu, e hoike mai ana, o John Kawelau, no Nuuanu, Honolulu, ua haalele i keia Aupuni i kona wa oo ole, ma ka makahiki 1878, a ua waiho he waiwai paa ma Puiwa, Nuuanu, Honolulu, a ahole i lohe ia kekahi mea mai a iala mai a hiki i keia wa. a e neoi ana e hookohula ka mea noi i Kahu malama no ua waiwai ia i oleloia.

            Ua kauohaia, o ka Poalua, ka la 30 o Aperila, M H 1878, ola ka manawa i kohola no ka hoolohe ana i ua noi la, imua a ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, in a he kumu oiaio ko lakoa, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke Kuokoa, nupepa ma Honolulu.

            Kakaula ma Honolulu, ko Hawaii Pae AIna, Aper 3, 1878.

                                                            A. FRANCIS JUDD.

                                    Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            Ikea:                A. Rosa, Hope Kakauolelo.

 

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Oahu. ss. Kau o Apeeila A D 1878. Anee k. ka mea hoopili na ke oki mare. kua ia Kamaka w. ka mea i hoopilia. Hoopii Oki Mar.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ka Oki Mar, ano ua kauohaia, o ka olelo hoohelu e oki ana mai ka heriia mare aku, e hookomola ma ka moolello o ka Aha, mamuli o ka aoao o Anee k. na ke kumu o ka haalele & moekolohe o Kamaka w. i oleloia, e liko i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ni keia olelo hooholo, ke hanaia e like me ua okio maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hooie ai. A ua kauohaia ka mea hoopil. e hoolaha i ke kope i hooiaiole o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Garette a me ke Kuokoa, i keia a me keia o na hebedloma-eono i o ka hoolaha mua ana Doko o ka malama hookahi, mai ka la aku i hoopukala ai keia olelo kauoha i i mea e hiki al i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o ua malama eono, in a he kumu ko lakou e hooko ole ia ai la olelo hooholo a lilo i mea paa. -- Na ka Aha.

JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.

854 6t

 

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.  Oahu, ss.  Kau o Aperila, A D 1878.  Kapua w. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Kauo k. ka mea ip hoopiiia.  Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Kapua i oleloia, no ke kumu o ka haalele ma na makahiki akolu o Kauo i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai, a e uku ka mea hoopiiia i ke koena, oia na dala iwakalua kumamahiku.  A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaio ia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, in a he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.--Na ka Aha.        JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.

            Hanaia i keia la 6 o Aperila A D 1878

            Honolulu, ss:  Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau malluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 6 o Aperila A D 1878.

                                                            JNO. E. BARNARD.

            854 6t                          Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Oahu ss. Kau o Aperila A D 1878. Holona k. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Kaunuohua w. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Holona k, no ke kumu o ka moekolohe a no ka haalele mau a haalele loa o Kaunaohua w. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me ka olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. - Na ka Aha. JNO. E. BARNARD,

Kakauolelo,

Hanaia i keia la 5 o Aperila A D 1878.

            Honolulu, ss: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e maiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 10 o Aperila A D 1878.

JNO. E. BARNARD,

854 6t Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, Oahu, ss. Kau o Aperila A D 1878. Kailikole k. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Kahuhuki w. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Kailikole k. no ke kumu o ka moekolohe o Kahuhuki w. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. - Na ka Aha.

J O. E. BARNARD, Kakauolelo.

            Hanaia i keia la 6 o Aperila, A D 1878. 854 6t*

            Honolulu, ss: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 8 o Aperila, 1878. JNO. E. BARNARD,

Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

            AHA Kiekie o ko  Hawaii Pae Aina. Oahu, ss. Kau o Aperila A D 1878. Haalou w. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Kaili k. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Haalou w. no ke kumu o ka mai i ike ia he lepera o Kaili, i hiki ole ke hoola ia, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono, mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakaou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

Na ka Aha. JNO. E. BARNARD, Kakauolelo.

Hanaia i keia la 11 o Aperila, A D 1878.

            Honolulu, ss. Ke hoike aku nei au me ka hooiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ia e ko'u lima a me ke Sila o ka Aha Kiekie ma Honolulu, i keia la 11 o Aperila, A D 1878.

JNO. E. BARNARD.

854 6t Kakauolelo o ka Aha Kiekie

 

            AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Oahu, ss. Kau o Aperila, A D 1878. Haawiwaiwai k. ka mea hoopii no ke Oki Mare, kue ia Waikane w. ka mea i hoopiiia. Hoopii Oki Mare.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke Oki Mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Haawiwaiwai k. no ke kumu o ka moekolohe o Waikane w. i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia ole kauoha, ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la'ku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa. Na ka Aha, A. ROSA, Hope Kakauolelo.

Hanaia i keila la 5 o Aperila, 1878.

            Honolulu, ss: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke Keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoike ia e ko'u lima ma Honolulu i keia la 8 o Aperila A D 1878. A ROSA,

854 6t* Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

            AHA kiekie o ko Hawaii Paeaina, Oahu ss. Kau o Aperila 1878. Halelaau w. ka mea hoopii no ke oki mare kue ia Kamaunu k, ka mea i hoopiiia, hoopii oki mara. Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ua kauohaia o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha mamuli o ka aoao o Halelaau w. no kk kumu o ka moekolohe o Kamaunu k, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono mai ka la i hoopuka ia ai keia olelo hooholo ke hana a elike me na olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai. A ua kauohaia ka mea hoopii e hoolaha i ke kope i hooiaioia o keia olelo kauoha ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku i hoopukaia ai keia olelo kauoha; i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

Na ka Aha: A. ROSA, Hope Kakauolelo.

            Hanaia i keia la 5 o Aperila, 1878.

            Honolulu, ss: Ke hoike aku nei au me ka oiaio, o na olelo a pau maluna ae, oia no ke kope oiaio a pololei o ka olelo hooholo o ka hihia maluna ae, a e waiho nei ma ke keena o ke Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

            Hoikeia e ko'u lima ma Honolulu i keia la 8 o Aperila A.D. 1878. A. ROSA.

854 6t* Hope Kakauolelo o ka Aha Kiekie.

 

KE HOOLAHAIA AKU NEI mai keia ia aku na wehwia ka pili o Mr. H. J. AGNEW me ka Hui o DILINAHAMA ma, aole hoi he mana iaia ao ke kakau ana i ka ino o ka Hui, a me ka lawelawe ana i kekahi kana e ae o ua Hui nei.

            Honolulu, Maraki 20, 1878.

                                                            B. V. DILLINGHAM,

                                                            B. N. CASTLE,

na Kahu Waiwai no C. E. Castle a me kona mau keiki oo ole elua,--Na o W. R. Castle kona loio.                           851 tf

 

OLEO HOOLAHA.

 

KO BIHOPA MA

BANAKO MALAMA DALA!

 

E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako penei:

            Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $2.00 a emi mai paha, alaila, e uku i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana. ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu maluna a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi. aole no hoi no ka hapa malama.

            Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee.

            Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai.

            Ma ka la mua o Sepatemaba i keia makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e haipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua, ke kumupaa e loaa i ka ukupanee.

            Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo.

            E weheia ka Hale Banako i na la hana a pau.

851 tf              BISHOP & Co.

 

            851 tf                                      BISHOP & Co.

 

Iloko o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma ke kau o lulai, 1878, ma ke noi a Luia Paloma, Joae Paloma, Madalena I'aloma, Nicolasa Paloma a me Jack Kana kane. Palapala noi a hoona kuleana i kekahi aina i koi ia mamuil o ka pono pilikoko.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai i ka palapala noi a Luia Paloma, Joae Paloma, Madalena Paloma, Nicolasa Paloma a me jack kana kane, he kanaka no ke kai, no Agana, Noko o ka mokupuni o Ouana, ko Mariana paemoku, malalo o ka malu o ke Lii o Sepania, e koi ana i ke kuleana mamuli o ka pono pilikoko ma o John Paloma ia i make. ola hoi ka hoahanau pilikoko o na mea noi iloko o kekahi apana aiea, e waiho ia ma ke aianui Emma, Honolulu, mokupuni o Oahu, ko Hawaii Paraioa, a i hoakaka pono loa ia ma ka palapala noi i olelo ia a no John Paloma i olelo ia, I make kauoha ole ma Honolulu i olelo mua ia ma ka la 6 o Okaloha 1865 a e noi ana i palapala kii e kii aku ia Henry L. Sheklon ka mea koi, a hooholo ia ka pono no na mea noi i olelo ia, ua kuleana i ka apana holookoa i olelo ia a i ole ia i kekahi mahele.

            Ua kauoha ia o ka Poukola ka ia 10 o Iulai ma ka hora 10 o ke kakahiaka, 1878, oia ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie i olelo ia, ma ka hale hookolokolo ma Honolulu a ma ia manawa a ma ia wahi e hele mai ai na kanaka a pau a hoike mai i na he kumu ka iakou e hoike mai ai aole ae ia ke noi o loko o ka palapala noi i ololoa, a e hoolaha ia keia olelo kauoha hoko o ka olelo Enelani me ka olelo Hawaii iloko o na nupepa Hawaiian Gazette a me ke kuokoa no na hebedo. ma ekolu mamua ae o ka ia mua o ke kau i oleloia o ka Aha Kiekie.

                                                Hanaia ma Honolulu, Maraki 20, 1878.

                                                                                                A. FRANCIS JUDD.

                                                            853 35             Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

 

 

AHA KIEKIE o ko Hawaii Paeaina. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o Chas. Kanaina i make me ke kauoha ole. He kauoha e hoike ai no ke kumu e pili ana i ke noi a ka lunahooponopono no ke kuai ana i ka waiwai paa. Ma ka heluehlu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a WC Parke, ka lunahooponopono o ka waiwai o Chas. Kanaina i make, e noia ana i mana e hoolilo aku ai i kekahi waiwia paa ma ke kuai, oia hoi ka IH o Kapaakea, Ewa. Palapala Sila Nui Helu 4497, a me na lele o Muliwai, Ewa. he 40 paha na eka. ka aina ma Kalia, Waikiki, he 194 eka, a me na loi kalo 2 ma Waikiki, he 304 eka. 1 loi kalo ma Waikiki no, he 42-100 eka, ka aina ma Kaieie, Kalihi, he 120 eka, ka aina kai o Waheloa, Ewa he 50 eka, hookahi aina ma Kailua, Oahu, Palapala Sila Nui, Helu 593, he 37 eka ka nui, a hookahi kuleana iloko o ka aina Hui o Manoa. He waiwai no ka mea i make i hoikeia maluna, me ka wahi pu ana mai hoi i na kumu kupono no ka hoohio ana aku i ua mau waiwai nei. Nolaila ke kauoha ia aku nei na pilikoko a pau o ka mea i make, a me ka poe a pau i kuleana iloko o ka waiwai i oleloia, e hele mai imua o keia Aha i ka Poalua la 23 o Aperila, A.D. 1878, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, ia manawa a me ia wahi e hoike mai i ke kumu e ae ole ia ai ka hoolilo ana i ua waiwai la. A ua kauoha hou ia hoi, e hoolahaia ke kope o keia olelo kauoha i ekolu pule mamua ae o ka la no ka hoolohe ana, maloko o ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa, he mau nupepa i hoolahaia ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Maraki 29, 1878

            A. FRANCIS JUDD,

            Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Ikea: A. Rosa, Hope Kakauolelo.       853

 

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Paeaina. Kau o Iulai 1878. Ma ka noi a Nawai w., a me Kauo k., e hoona kuleana i kekahi mau aina i koi ia mamuli o ka p ono pilikoko, imua o ka Lunakanawai A.F. Judd. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Nawai w., a me Kauo k., o Waianae, mokupuni o Oahu, e koi ana i ka pono mamuli o ka pono pilikoko ma o Kauwa w., la, ko laua makuahine, ua kuleana laua i kekahi mau aina e waiho la ma Makaha, Waianae, mokupuni o Oahu, oia ka aina i hoakakaia ma ka palapala noi a no Kanehaku i make kauoha ole ma Waianae ma ka makahiki 1868, a e noi ana i Palapala Kii e kii aku i ka poe e koi mai ana a e hooholoia ka pono no Nawai w., a me Kauo k i oleloia, ua kuleana holookoa laua i ka aina i olelo ia a i ole ia i kekahi mahele. Ua kauohaia o ka Poaono ka la 6 o Iulai ma ka hora 10 o ke kakahiaka M.H. 1878, ka la e hoolohe ia ai ka noi imua o ka Lunakanawai o ka Aha Kiekie i oleloia ma ka hale hookolokolo ma Honolulu, ma ia wa a ma ia wahi, e hele mai na kanaka a pau a e hoike ina he kumu ko lakou e ae ole ia ai ke noi, a e hoolaha ia keia olelo hoolaha ma Honolulu ma ka olelo Enelani a me ka olelo Hawaii ma ka Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa he mau nupepa i paiia ma ke olelo Enelani a me ka olelo Hawaii no na hebedoma ekolu mamua o ka la mua o ke kau o ka Aha Kiekie i oleloia.

            A. FRANCIS JUDD,

            Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

Hanaia ma Honolulu, H. I. apr. 1, 1878.

            Richard F. Bickerton, Kokua o na mea noi.   853 3s

 

 

Ma ke keena o ka Lauakanawai Kaapuni o ka Apana Elua o ko Hawaii Peeaina. Ma ka waiwai o J.W. Kelawaia k., no Lanai i make. Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a Kapapau k., e noi ana e hoonohoia i kekahi lunahooponopono no ka waiwai o J.W. Kalawaia k., no Lanai H.P.A i make aku nei. Nolaila ke kanoha ia aku nei na kanaka a pau ke plii, o ka poakahi oia ka ia i o Mei 1878, me ka hora 10a.m. ma ka hale hookolokolo me Lahina, ola ka ka a me kahi i kohona no ka hoolohe ana i na nonoi ia a me na mea kue ke hoikeia.

                                                                                                ABR. FORNANDER,

                                                Lunakanawai Kaapuni Apana Kiua H.P.A.

            Lahina, Mar. 19, 1878.                                                            852 32

 

 

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai ma ka waiwai o Wahineaea w., o Punaluu i mek kauoha ole. Olelo kauoha e hoolaha no ke moi ana mai e koho i lunahooponopono waiwai, imua o ka lunakanawai A.F. Judd. Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Ui ahelu kane mare a Wahineaea w., e hoike mai ana o Wahiaeaea no punaluu ua make kauoha ole ma Punaluu ma ka la -- o lulai, M H. 1874, a e noi ana e haawiia ka Palapala Hookohu Luna hooponopono Waiwai ia Wahinema'kai k., o punaluu, Oahu. Ua kanehala o ka poalua ka la 23 o Aperila, M.G. 1878, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la. imua o ua Lunakawaila, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia mauawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai ii ke kumu. in a he kum olaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa he nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Paeaina, Aperila 3, 1878.

                                                                                    A. FRANCIS JUDD.

                                                                        Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            Ikes:                A. Rosa, Hope Kakauolelo.                853 8t

 

 

Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni, Apana Ekolu, ko Hawaii Paeaina. Ma ka waiwai o Pea k. no Awapuhi, Hilo, Hawaii, i make. Ua heluheluia a ua waihoia mai ka palapala noi a kamauoha k, kekahi kea pili ia Pae, no Awapuhim Hi'o, Hawa i. I make, e olelo ana ua make aku la o D. Keawehano ka lunahooponopono o na waiwai o Pea, a e nil mai ana e hooilina, a e hoopau aku i ka hana a ka lunahhooponopono. Nelaila. na kanohaia ka poe a pau i pili, o ka Poakahi oia ka la 6 o Mei, M.H. 1878, i ka hora 10 o kakahiaka, ma ka hale hookolokolo. ma Hilo, Hawaii, ola ka manawa me kahi i kohoia no ka hoolohe ana ia poi, me na mea kue ke hoikeia.                                   F.S. LYMAN,

                        Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

            Hilo, Hawaii, Mar. 28, 1878.                                      853 3t

 

 

KUAI A KA LUNA HOOPONOPONO!

KE HAAWIIA AKU NEI KA HOOLAHA malalo o ke kauoha a ka Aha Kiekie, no ka waiwai o SYLVESTER SABLAN Y CASTRO i make aku nei, a e kuai kudala aku ana au ma ke akea, hora 12 o awakea, o ka

Poaono,   -   -   Aperila 13, 1878,

ma ke aio iho o ka Hale Hookolokolo, maloko o ke kulanakauhale o Honolulu, i ka pono a pau, ke kuleana a me na pomaikai a pau o Sylvester Sablan y Castro, i halia ae la maluna.  iloko a ma ua Apana Aina e waiho nei ma Puunui, Honololu, Oahu, a i hoikeia hoi malalo nei:

Aina ma Puunui, Apana 1. 4.  Loi.---E hoomaka aua ma ke kihi hema mauka, e pili ana me ko Poomanu a me ko Nahalelauhale, a e holo ana ma ko Nahalelauhala hem 29o 45' kom. 35 pauku, hem. 40o 45 hik. 66 pauku, hem. 41o kom. 32 pauku, ak. 62o kom 35 pauku, hem 40o 45' hik 66 pauku, hema 41o kom 32 pauku, ak 62o kom 1 kauiahao hem 34o 15' kom 27 pauku. ak 55o 15 kom 87 pauku, ak 37o 45' hik 1.06 kauiahao,m hiki i ke kihi ak mauka o keia e pili ana me ko Poomanu aina.  Hem 70o 45' hik 1.59 kaui ma ko Poomanu a hiki i kahi i hoomaka ai.  ma ia apana 205 anana.

Apana 2. 2 Loi.---E hoomaka ma ke kihi hema mauka, e pili ana me ko Poomanu a me ko Nahalelauhala, a e holo ana ma ko Nahalelauhala, hem 22o 45' kom 80 pauku, ak 69o kom. 208 kaui. ak 25o 30' hik 77 pauku, hiki i ke kihi ak. mauka e pili ana me ko Poomanu aina.  Hema 72o 15' hik 2.04 kaui. ma ka poomanu a hiki i kahi i hoomaka ai.  Ma ia Apana. 197 anana, pau loa, 402 anana.

A o keia aina no hoi ka mea i hoike ia ma ka Palapala Sila Helu 2627, kuleana Helu 1136, i hoopukaia no Paka.  He aian mahi kalo ka nui, a he hale laau maikai e ku nei maluna o ka aina.  No ka hoomaopopo lea ana, e ninau ia.

CECIL BROWN,

Luna hooponopono.

 

NUHOU! NUHOU!

 

UA HOOKOHU pono mai na mea nona na inoa malalo, i mau agena olaio no ka Hui Hana kaa Cortiand, o Cortland Nu loka. Ma no hoi ma ko makou nei keena, he papa kuhikuhi maopopo o na kaa ukana, na kaa holoholo lea lea a pela aku, i hiki ke wae a ka makemake, a he haahaa loa no hoi ke kunukuai, a ua mahalo nuila keia mau ano kaa a pau no ka mikioi, ka nanai a me ka paa maoli no o ka hanaia ana. He agena no hoi ko us Hoi nei ma Canada, ma Wale Hema Hou a ma kekahi mau aina e ae no hoi kahi, i lawe nuiia aku ai ua mau kaa nei ma ke ano waiwai kalepa.

            E hiki no ia oukou e na makamaka ke hele mai ma ko makou hale kuai, e ike i na papa kuahikuhi a me ka makou mau kumukuai no ua mau kaa nei. e waiho mai i na kauoha ia makou me ka hoomakaulil pu hoi i ka oukou mau okeni, a Hoko o na mahina ekolu wale no mai ka ia aku e loaa mai ai o ka oukou mau kauoha, e loaa no ua mau ano kaa nani ia ia oukou.

                                                                                                                        DILINAHAMA Ma.

            Helu 95 & 97, Alanui Moi, Honolulu. Oahu.                         853 tf

 

 

NA KAUKA T.P. Tisdale a me C.L. Tisdale.

HOMEOPATHISTS.

HALE OIHANA A ME KAHI NOHO AIA ma ke alanui Beretania, mawaena o ka Luakini o Kaukeano a me ka pa hale o Kaleleonalani. E loaa no kekahi kauka o maua me ke keena oihana i na wa a pau. O na poe a paa e malama ke ana ia maua. e mikiala no maua me ke kaakaa ole i ke ao a me ka po. T.P. TISDALE.

Honolulu, Mar. 25, 1878 932 tf