Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 24, 14 June 1879 — Page 1

Page PDF (1.42 MB)

KA
NUPEPA KUOKOA:
BUKE XVIII. HELU 24. POAONO. IUNE 14, 1879. NA HELU A PAU 915.


KA NUPEPA
Kuokoa me ke Au Okoa
I HUIIA.

                NA OLELO HOOLAHA :—O na Olelo Hoolaha he 10 laina kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua ana ; elua puka ana, he $1.50 ; no hookahi mahina, he $2.00.
            NA KANIKAU A ME NA MELE :—He 10 Keneta ka uku no ka lalani hookahi, ua like me $1.00 no 10 lalani.
            HOOLAHA MAU :—E hoomanao na makamaka a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua ae o ke awakea Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.
            E hoomanao e na lehulehu, aole e hoopukaia kekahi Olelo Hoolaha, Kanikau a me ke Mele, ke ole e hookaa mua ia mai ka uku.

HE MOOLELO
NO
EVALEKA DE MOLENA!
KE
KOA KA VALIA OPIO WIWO OLE !
KEKAHI KEIKI OPIO KUAAINA O SEPANIA, I LILO I KOA KAVALIA
PUUWAI HOPO OLE.
HE NANEA ILIHIA EHAEHA
NO KA OLALI HIENA O NA MAUNA
PI RENE ME KE KAIWAENAHONUA
ME KANA IPO ALOHA KA UI
NOHEA OLU WAIPAHE,
ROSA AMELIA.

"E ka Manawa !
Nani kou hookahua ana,
A hookupulau mai i
na hihio,
I piha i ke pahaohao a eehia,
E like me ka'u e ike nei ;
I nei mau ouli ano kupanaha,
I oi aku mamua o ka mea io. "

DOMA SANKO.

MOKUNA l—HELU 1.

                Eia kekahi—e Rosa—e lohe aku ana no oe i ka leo uwe kanikau hoo oe-oe a kekahi wahine, a oiai no hoi eia iloko nei o keia muliwai kahi i waiho ai o kona heana poino. O ka'u i lohe ai no keia wahine, he moolelo ia i piha i ka weliweli a me ka manaonao launa ole, a he moolelo loihi no hoi, aka, e hai aku nae au ia ma ke ano pokole.
            O keia lede, e Rosa, oia no kekahi o na lede koikoi a hanohano loa o Garanada, a me he mea la he mamo no ia no kekahi ohana alii iwaena o na Mua. He wahine ui ia, a ua hoaahuia kona oiwi kino holookoa a pau, e na ohuohu hoohialani o ka nani—a na keia nani hoi i kaualako iaia i pio na ka make mainoino. Oiai, iaia i mare ae ai me ke alii ka haku opio Lopeka, a ia Don Pedro Padila puuwai eleele hoi e noho ana ma keano kanohiki ai aina ma Ga ranada, ua lono ia ae la, ua hoao keia Padila e hoohaumia i ko kino o keia lede, oiai oia e noho ana iloko o ka malu hemolele o ka berita paa o ka materemonio—aole i ko na hoao hilahila ana a keia holoholona kanaka. Aka, aole i liuliu mai mahope, ua kauoha aku la ua Padila nei e hoopaa pio ia ka haku opio Lopeka maloko o ka hale Kakela kahiko o na Mua, maluna o kau wahi mokupuni e ku ana mawaena o ka muliwai Korianete, kekahi hoi o na muliwai nui o Garanada, A paa pio ka haku Lopeka, ua noho naauauwa iho la ka lede a ua haku opio nei—oia hoi, ka wahine a kaua e kamailio nei—a mahope iki mai, hoao elua hou iho la ua Padila holoholona nei, aka, ua ko ole ; a no keia ko ole ana o kona kuko lapuwale, ua kauoha ae la oia i kekahi o kona mau koa e umi a puaa iaia a lawe ia mai kona kino ia nei e hooholo-a-ia ia ai. E like me na kauoha manaonao a keia daimonio, pela i hooko ia ai, a eia iloko o keia mau wai puanuanu ka oiwi kino poino o keia lede. Ea, he ku maoli no i ka manaonao a me ka walohia ke lohe pono aku oe i na mapuna olelo kanikau a keia wahine. A penei kekahi mau mea a'u i lohe paka ai:
"E ke aloha,
Poha mai la—
Ka la ma ka hikina,
A nalo aku la ma ke komohana;
Nu ae la ke kaiaulu makani.
A haehae ae la i na lau o ke kuahiwi:
A aole hoi i u iho—puahiohio aku la ia.
A nalo—nalo loa aku la!
Aole poi na maka ooi o ka manu Vule
tela
I ike i koni ala i hoea moi ai—
A i hoholo aku ai hoi a nalo aku la.
Pela hoi oe e kuu aloha—e ka eha a kuu puuwai,
I pua ae ai imua o kuu mau maka—
A nalo—nalo loa aku la !
Ke ui ae nei au—auhea oe ?
A auhea hoi ke ala —
E hai mai e ke aloha, a imi aku au.

            E Rosa, nani ka eha o ko'u puuwai i ko'u lohe pono ana i keia mau olelo, a me na olelo e ae he nui. I ka nana aku, ua pili paha keia i ko ka haku opio Lopeka nalowale honua ana mai iaia mai. A eia no hoi kekahi mau olelo i paa ia'u.
E ka holoholona !
Mea e kou haahaa.
Nani hoi kou ono i ke koko.
Heaha keia a'u e lohe nei ?
Auwe, he mau nehe wawae no ka
make.
Ea, auhea kuu Lopeka, kuu aloha,
Alia, o ko ka holoholona hilahila,
Ua lilo i mea okoa—eia la—
Eia la ke kaulua mai nei—
Me ka make a ka puuwai hilahila ole,
Aloha—aloha kuu Lopeka—
Eia paha au a imi aku.

            I kuu lohe ana mai ka mua a ka hope, aole hiki ia'u ke puliki iho a paa na waimaka, aka, ua hookuu no au ia lakou e haluku iho me ka hookaulua ole.
            E kuu Amelia, i kou wahi kino pananaiki e pii ae nei no ka hiki aku i na makahiki kanaka makua, a hala hope ae paha kahi pukoa kino o KOU mama nei, a hiki aku hoi oe i ka wa a ke au o na manawa e halihali mai ai a ike paka kou mau onohi maka i nei mau hiona weli kupaianaha, a lohe pono hoi kou mau pepeiao i na olaola leo pahaohao a'u i hai aku nei, alaila, e hoomanao ae oe ua hala ole kou mama i ka hoike a hai e ana aku ia oe, i keia mau mea, na mea hoi a na makua hanai uhane o kakou i hai mai ai he mau mea oiaio ole keia —aka, e Rosa Amelia ma ka inoa hemolele o Sana Iokeye (Iosepa) ke hai aku nei au ia oe, he mau mea oiaio loa keia a kou mama e hai aku nei.
            Auhea oe, e hoomanawanui hou mai aole o keia mau mea wale no na mea oi kelakela o ka weliweli, aka, aia he mea hookahi i oi ae mamua o keia mau mea, he mea weliweli a he ku no i ka poino, a oia hoi ka'u e kapa ae anei he mea ino lua ole- ae—he mea na'u e hopohopo e wale nei no nou, e kuu Rosa Amelia aloha.
            Ma keia wahi i kuhikuhi ae ai ua Madama Maria nei i ka hoailona eehia o ke kea, a puana ae la "E Iesu, Ma ria a me Iokeve." (O ke kuhikuhi ana ae i ka hoailona o ke kea, he wahi hana ia i maa loa iwaena o ka poe katolika, i ka wa e komohia loa ia ai kekahi iloko o na(—-oku manao kupilikii, kaumaha, a pela aku.)
            Noho hou iho la ua lede nei me ke ano mumule a hakanu, a liuliu iki hoomaka hou mai la oia e kamailio : "O ka mea a'u e hai aku ana ia oe, e kuu kamalei opio, he mea oiaio loa, a o kou luaui mama nei ka hoike no ia mea, a oia ke hai aku nei ia oe kana lei, ua aneane e lilo kona oia i pio na keia mea pahaohao weliweli, oiai hoi oe i ka 10 o kou mau makahiki.
            E hoolohe pono loa mai oe, e Ro sa, a ke pau ka'u hahai ana aku ia oe, alaila, e kanu oe ia mea iloko o kahi pouli o kou puuwai, a hunakele loa aku hoi ia mea, e like me ka mee—huna—kala (miser) e hoonalo loa ana i kana ahu moni aiai, a me kana ahua gula lelolelo, ma na paia a me na paa o kona mau lua huna : I kekahi po mahina konane aiai, i hele wale a upalu—uhe ka uakea olino o ka malamalama maluna o na kula papu o ka aina a me na mea a pau, e hoaiai ana ia manawa, a i ka hora 8 paha o ua ahiahi po mahina la, oiai no hoi au e noho nanea wale ana no ma keia wahi, lohe maopopo aku la au i kekahi leo himeni nani i ukali pu ia ae hoi e kekahi opu leo hoene o ke gita. Aole i pau.

Na Kanawai o ke Ola Kino.
Hoomakaukau ia Mamuli o ke Kauoha a ka Ahaolelo o 1878,
ma o ko lakou Komite la ka Hon. W.M. Gibson, Hon. W.R. Castle, a me His Ex. J.M. Kapena.

HELU 7.

                Aka, e manao kakou, o keia ka raima nui he pepehi i na keiki, no ke au ia i hala aku. I keia manawa, ua hoopalupalu ia ka puuwai o na makuahine Hawaii mamuli o ke ao a na a ke aloha Karistiano a me ka nalo ana o na makau pegana. A i keia mau makuahine Hawaii, a i na wahine a me na kaikamahine no a pau, ka manaolana hoi o Hawaii ; a i na kane me na makuakane malama a pau, ke pahola ia aku nei keia leo uwalo.
            E hooia ia ka hoohua ana o na wahine Hawaii i na keiki, a e hauoli i ka makee ana ia lakou, me ka heluna laupai, maluna o ko lakou mau kuli; ma ke ano he makana makamae na ke Akua ka Makua Lani mai, ka lakou mau momi laahia loa.—ka wai mapuna o ka ikaika a me ka hanohano o ko lakou Moi; a o ke kahua paa o ko lakou aina kulaiwi !
            Nolaila, he mea pono i na wahine Hawaii a pau, a me ko lakou mau kahu kiai maluhia a pau i aloha i ke Akua, ko lakou mau home a me ko lakou aina hanau, e hoopaanaau i na rula a me na kanawai a pau e pili ana i ka hanau keiki.
            I Ke hapai kekahi wahine—ua hoomaka ia i kekahi hana nui maloko o kona kino, a o ka manawa ia a kona mau makamaka a pau a me ia pu, e malama pono loa ai i kona ola kino ma na ano a pau. He mea pono iaia e hoolanalana i kona kino iho mawaho o ka hale e like me ka hiki, aka, e pale aku i na hooikaika kaumaha loa, ka oi loa aku nae ke kau ana maluna o ka lio. O ka wahine e holo ana i ka lio, me ka noho kiihelei, me ka maopopo no ua omaka he ola hou maloko o kona puao, e pono e kuhi iaia he pepehi kanaka oiaio.
            2 O ka wahine hapai i makemake e loaa na keiki mohaha maikai, e ai i ka ai maikai ina e loaa ana, e like me kona makemako, a iloko o na manawa kupono.
            3 E alualu maikai a kupono ka lole o ka wahine hapai keiki. He mea pono ole ke komo ana i ka aahu e likiliki ai a e oluolu pono ole ai kona kino. Mai ae aku i na hui hauoli ana, aolo hoi o ka hele ana i ka pule, i kumu e komo ai i ka aahu kupono ole e eha ai ka hua o kona opu.
            4 E pale ae i na kumu hoohuhu a me na kumu hoopihoihoi a pau, oiai ka manawa e hapai ana.
            5 Ke hoomaka ka nahunahu ana a kokoke i ka manawa hanau, mai hoopuni i ke kino o ka mea mai me ke kaula a me na mea e ae, me ka manao kuhihewa e onou iho i ka iewe ilalo, a hoopaa i ka hoi hou ana ae iluna o ka puao. Mamuli o keia mau hana i na wahine Hawaii oiai i ka manawa hanau, ua lehulehu na kumu pilikia a me ka make. E hoomanao kela a me keia i pili i keia mea he hanau keiki, e hoomanao, na ka ikaika o ka puao e pale aku i ka hoi hou ana o ka iewe, a o ka mea kupono loa no hoi ia nana e pale loa aku iwaho.
            6 Mai koi aku i kekahi wahine oiai e hooikaika ana, akahi no a hanau i ke keiki, a mamua ae o ka hemo ana o ka iewe, e ku iluna, i kumu e hoohemo mai ai iwaho. He kumu keia e kahe nui oi ke koko me ka poino. Iloko o keia manawa, o ka ikaika mimiki o ka puao ua ano nawaliwali, a o ka moe malie me ka hooluolu pono ka mea maikai, i wahi e hoihoi ia mai ai ka ikaika, a hoomau i ka nawe ana o na kumu o ke ola o ke kino. Ua lehulehu wale na wahine Hawaii i make mamuli o keia mea he ku iluna mahope koke iho o ka hanau ana.
            7 Mai haawi iki i ka wahine, oiai e nahunahu ana i ka barani a i kekahi ano waiona e ae paha, me ka manao he mea hooikaika a e hoohanau koke. He mea ino ia, a he kumu hooloihi i ka hanau ana.
            8 Mahope iho o ka hanau ana, e ae aku i ka mea mai e moe malie no kekahi manawa. He ku kekahi poe wahine a hoomaka e hele i ka la hookahi no, a i ka la paha mahope iho o ka hanau ana. O keia ke ano o ka hana a kahi poe wahine hupo o na manawa i hala a hiki mai i keia wa ; aka, e hoomanao na wahine Hawaii o keia wa, ua pau ko lakou kulana pegana a ano holoholona paha. E pono lakou e 'moe malie me ka hooluolu no ekolu a eha paha la. He mea hoomaikai ia i ko lakou ola i na la mahope, a he kupono no ka malama ana a hanai ana i ke keiki hanau hou.
            9 E hooluolu pono ia me ka ea ke keena o ka wahine hanau keiki, a e hoomaluia me ka nanakuli ole. He mea nui loa i ka poe Hawaii ka hoopuuluulu ana i kahi o ka mea mai ma ke ano he hoike i ke aloha. He mea maikai no i kahi manawa ka hoohauoli ana mai i ka mea mai ; aka, o ka puulu kanaka iloko o ka rumi o ka mea mai, he mea hoopihoihoi ia i ka manao o ka mai, a he hoinoino i ke ea. O ke kane aloha, e like me ke Kauka malama pono, ma na aupuni naauao a pau, e papa koke ana i ka noho ana o ka poe noho wale aku no iloko o ke keena o ka mea mai. Mai ae oukou e na makuakane Hawaii, e papa ia oukou ma keia mea mamuli o ke aloha a me ka lokomaikai i hanauia iloko o oukou. E hoomanao oukou, ua poniia ka makuakane i makua malama a kiai no kekahi pulapula opiopio i hoouna ia mai e ke Akua ka Makua Mana Loa. O keia kamaiki opio a me kona makuahine nawaliwali, ke kaukai mai la ma o kau mau kiai a malama aloha ana. Ke hooko oe i keia a mikiala ma ka malama ana me ke aloha o ke kane a makuakane oiaio, alaila, e lilo auanei oe he hoola no kekahi mau ola makamae, na kumu hoohauoli hoi a kokua o kou maa la aoo—ke koo o kou aupuni a me kou aina i na la e hiki mai ana, a o ka hoola hoi o kou lahui mai ka nalo ana aku.

Ma ke kauoha.

                Keena Aina, Oihana Kalaiaina Honolulu, Mei 1, 1879. Ua makaukau no ka hoopuka aku na Palapala Sila Nui e waiho nei ma ke Keena Kalaiaina o na Aina malalo nei : SAM'L G WILDER. Kuhina Kalaiaina.

MAUI.

Palapala
Sila Nui                                                  INOA                                                                     AINA
3088                                                                        Kanakahou                                                            Honuaula
1483                                                                        Maaweki                                                                "
2133                                                                        Mahiai                                                                    "
2138                                                                        Kaimu                                                                     "
1491                                                                        Kihuluhulu                                                            "

1507                                                                        Kahula                                                                   "
1482                                                                        Nahualalaau                                                          "
1505                                                                        Puukoa                                                                   "
1493                                                                        Kane                                                                       "
1487                                                                        Mahiai 1                                                                 "
2132
1/2                                                  Pai                                                                           "
1484                                                                        Kaleo                                                                      "

2139                                                                        Imihaku                                                                  "
1495                                                                        Kukaheku 2                                                           "
1481                                                                        Kaku                                                                       "

1506                                                                        Kaihelani                                                               "
1508                                                                        Makahanohano                                                    "
1226                                                                        Kihuluhulu &c.                                                     "

1494                                                                        Kupaa                                                                    "
1472                                                                        Kahaleokanu                                                         "
1490                                                                        Keoni & Kalahili                                   "
1476                                                                        Kenui                                                                     "

1480                                                                        Kawahapaa                                                           "
1475                                                                        Kaaea                                                                     "
3930                                                                        Nakilu                                                                     "
5004                                                                        Kihuluhulu                                                            "
1269                                                                        Kapawa                                                                  Hana
1759                                                                        E
Rooke                                                                 "
2548                                                                        Kealo                                                                      Kaupo
3597                                                                        J A Kuakini                                                           "
2141                                                                        Keawe                                                                    Kipahulu
1569                                                                        J A L Willis                                                           "
5965                                                                        Keawe                                                                    "
1681                                                                        Mahoe & Kamaka                                                Waikapu
1514                                                                        "              "                                                              "
1511                                                                        Keaka                                                                     "
1512                                                                        Pakele                                                                     "
4091                                                                        Kanakaloa                                                             "
1518                                                                        Kekua                                                                     "
1516                                                                        Koa                                                                         "
4948                                                                        Hakiki                                                                     "
4937                                                                        Kahinu                                                                   Waihee
6196                                                                        Kuanea                                                                  "
1217                                                                        Helehua                                                                 Kula
1205                                                                        M Burns                                                                "
1207                                                                        Napela                                                                    "
5176                                                                        Kekapoi                                                                 "
2125                                                                        Naoopu                                                                  Hamakualoa
2630                                                                        Keahi                                                                      "
1078                                                                        Wanaoa                                                                                 "
1085                                                                        Kamoekolohe                                                        "

1079                                                                        Puowaina                                                               "
1087                                                                        Hanakahi                                                               "

1258                                                                        Piho                                                                        "
3355                                                                        Kamauu                                                                 "
3660                                                                        Namokuelua                                                          "
5394                                                                        Pilali                                                                        Kaanapali
4633                                                                        Nahinu                                                                   "
5969                                                                        Kahula                                                                   "
2910 1/2                                                  Holoua                                                                   Lahaina
5660                                                                        Kalaipaihala                                                          "
5633                                                                        J S Kaawa                                                              "
2998                                                                        Wm. Ap. Jones                                                     "
4398                                                                        B Mamakaeha                                                       "
4377                                                                        Kaekae                                                                   "
4557                                                                        Kauhihewa                                                            "
4561                                                                        Kapu                                                                      "
3534                                                                        Kaweawea                                                             "
1869                                                                        B Kaai                                                                    "
5005                                                                        Kalaipaihala                                                          Olowalu
1483                                                                        Maaweiki                                                               Moloa
2133                                                                        Mahiai                                                                    Papanui
2138                                                                        Kaimu                                                                     "

3088                                                                        Kanakahou                                                            Mooiki

MOLOKAI.

1133                                                                        Kupanihi                                                                Honouli
2581                                                                        Kalawaianui                                                          Waikolu
1132                                                                        Kuhio                                                                     Honouli
6037                                                                        Luaaka                                                                   Manowai
6062                                                                        Kaneheana                                                            Kumueli
6312                                                                        Makaholo                                                              Pelekunu
5549                                                                        Pihi                                                                         "
2970                                                                        Waimea                                                  Mapulehu
4139                                                                        Kauhanui                                                               Kumimi
3944                                                                        Lawelawe                                                               Honouliwai
5203                                                                        Ailaau                                                                    "
6113                                                                        Kaleo                                                                      Honoulimaloo
6050                                                                        Ohule                                                                     Kupeke
6160                                                                        Piapia                                                                     Puaahala
3649                                                                        Kaauhaukini                                                          Ualapue
6365                                                                        Hauhalale                                                              Kalaupapa
6036                                                                        Kekuhi                                                                   Pukoo
3870                                                                        Kahueia                                                                 "
6038                                                                        Pua                                                                         " 2
6257                                                                        Kalino                                                                    Kalamaula
6274                                                                        Kahapuu                                                                Kawele

HAWAII.

6323                                                                        Meheula                                                                Hamakua
6309                                                                        Kamalo                                                                   "
5101                                                                        Kaanaana                                                              "
6174                                                                        Kahulanui                                                              Waipio, "
6277                                                                        Kuahine                                                                 Kohala

5098                                                                        Kaui                                                                        Kawaihae
912 4t.

OLELO HOOLAHA.

E. LILILEHUA.
Loio a he Kokua Ma ke Kanawai !

                IMUA o na Aha Apana a Hoomalu o ka mokupuni o Oahu. E hanaia me ka eleu loa. E loaa no au ma We bekealaula, ma alanui Maunakea, a i ole ia, ma ka Hale Hookolokolo o ka Aha Hoomalu ma Honolulu. 898 ly

S. AUKAI.
LOIO ! LOIO ! !

                UA ae ia mai oia e lawelawe ma ka Oihana Loio imua o na Aha Kakau Ole o ka mokupuni o Oahu. 898 ly

He Nui Anei Kou Makemake i na
Mekini Humuhumu Lole ?
Ina pela, alaila, e kipa mai no ma ka Halekuai
o

KAKELA A ME KUKE.

                A malaila oukou e ike ai a makaikai i na ano MEKINI a WHEELE R a me WILSON, mai ke $40 a hiki i ke $50 ke kumukuai o ka mea hookahi. Ka MEKINI a SINGER, ma ke $50 pakahi, a me ke ano MEKINI a WILCOX me GIBBS, ma ke $30 a hiki i ke $50 ke kumukuai. 1 mea e pau ai ko oukou kanalua e na Makamaka no ke kupono o keia mau ano Mekini, e naue mai no me ke kuihe ole, a e ike no oukou iho. 862 tf

Kauka O. S. Cummings. M, D,
HOMEOPATIKA.

                Oia ke Kauka i kamaaina mua ia oukou e na kanaka Hawaii ma ka inoa, " KULU WAI LIILII" Ua hoi mai nei oia, a e pahola hou mai ana oia i kona akamai lapaau ia kakou. Aia kona Keena Lapaau a me kona wahi noho i keia wa ma kahi o"Mr. Wm. G. I rvin, ma ke kihi o na alanui Papu a me Beretania, ma keia aoao aku o ka luakini o Kaukeano. 888 tf

ANO NO I LOAA MAI NEI!

                Na Kaa Lio Holo Lealea ! Na Kaa Lawe Ohua a me na kaa holo palua, mau mea hoikeike aku, mai ka Hale Hana Kaa mai o ka Hui o Cortland ma Nu Ioka. DILLINGHAM & Co.. 870 tf Na Agena kuai ma Hawaii nei.

KO BIHOPA MA
BANAKO MALAMA DALA!

                E MALAMA NO MAUA I KE DALA O na kanaka maloko o ka Banako, penei: Ina hoomoe mai ke kanaka hookahi i na dala $200 a emi mai paha, alaila, e uku maua i eono hapahaneri ukupanee makahiki, mai ka la o ka lawe ana mai a hiki i ka la o kona ohi ana, ke waihoia ke dala hoomoe i ekolu malama a keu paha. Aole ukupanee e helu ia no ka hakina o ke dala hookahi, aole no hoi no ka hapa malama. Ina ohi koke oia i kana dala, aole i hala na malama ekolu aole ukupanee. Ina i manao ke kanaka e ohi i kana dala, e pono ke hoike e mai oia ma ka Banako i kona manao ohi, i kanakolu la mamua o kona ohi ana, a o kana Buke kekahi ke laweia mai. Ma ke kikoo wale no a ka mea dala e haawi ai i kana, a o ka Buke kekahi ke laweia mai. Ma ka la mua o Sepatemeba i kela makahiki a i keia, e houluulu ai i ke dala, a e huipuia ka ukupanee me ke kumupaa o na dala i hoomoeia no na malama ekolu a keu, a mahuahua ke kumupaa e loaa i ka ukupanee. Ina oi aku ke dala hoomoe mamua o $300, alaila, hooholo pu ka olelo. E weheia ka Hale Banako, i na la hana a pau. 851 tf BISHOP & Co.

Ale ka Wai ke Ike Aku
I keaha la hoi?
I na Waiwai Nani ano Hou loa hoi paha o
ka Halekuai o
GOO KIM.
Nana aku no hoi oe, "Hoonuanua i
Apua a Kalamaula."

                Oia no hoi na Hainaka Silika Nunui Eleele a Ulaula. Pulu, Wai Gula a Wai Dala. Na Hainaka liilii Lei A-i. Na Mamalu kane, wahine a me na Mamalu liilii kihi weluwelu o na kaikamahine. Na uhi huihui nani nunui a liilii. Na Kihei Silika lau ma kaekae. Na Koloka kamalii nani a me na Koloka hoopumehana no na bebe. Na Huluhipa lau a me na lole huluhulu holoku o na wahine. Na Muumuu keokeo o na wahine lihilihi ma ke alo, a me na Palekoki. Na Papale wahine Malina i hoopinanaia kekahi aoao, hele kela a kapakahi Manuia o Keokoi ka moku. Na Papale Waiokila aiai, a ke kau mai i ke poo, moa uakea loa kela ke pa iho ka la, a he nui wale na ano papale e ae i ike ole ia mamua. Na Hulu Eheu Manu no na papale wahine, e kau ai ka iwa. Na Kalakoa hou loa, na Makalena a me na lole Iliwai, na Puuwai Gula a me na Gula Pepeiao o na wahine. Na Kamaa ano hou o na kane, wahine a me na kamalii, na Kuka Kanahai, na lole wawae a me na Palule o na ano he nui wale, a me na Pale Pakaukau. Na Hainaka Silika Hou loa o kela a me keia ano waihooluu like ole, nui a liilii, na Kalakoa Huluhipa ano hou loa, na Makalena o kela a me keia ano, na Moena Pake, Ti Inu a me na mea hou e ae he nui wale na ano mai Kina mai. O keia mau waiwai, eia no ke ahu mai nei o na ano hou loa wale no, a me kekahi mau waiwai e ae he nui loa i hiki ole ke helu papa aku. Ina aku no hoi a kapalulu hou mai, ma kela a me keia ku ana mai o ka mokuahi o na aina e. Nolaila e komo hale no e na hoa o ka iu o ka la, e wae i ko oukou mau iini aole no hoi makou e uiha iki, ke hele mai oukou e kuekaa i na waiwai ina no ke kuai a nana wale no paha. E kuaiia aku no keia mau mea ma na kumukuai haahaa. Ma na Poakahi a me na Poaono, oia na la e kuai hoopaki loa ia aku ai ua mau waiwai nei. 858 tf GOO KIM.

WAI HUI O KA HAU.
MA KA
"BONANZA"
MA ALANUI HOTELE!
NO
JNO. W. CROWELL, (Kolowela.)

                E LOAA no i na keonimana a me na lede o keia kaona, kahi e hoomaalili ai i ka wela ikiiki o ka houpo, ke kipa aku ma ka hale inu wai hau huihui o Kolowela ma kahi i hoikeia maluna, ma o aku o ka halekuai o Grant a me Robertson ma Monikahaae, Honolulu. E naue ae malaila i ike pono. (876 3m)

MAIKAI KA HOI KA PAPA !
A ME
KA LAAU O KOU HALE!

NO HEA LA! KAI NO HOI NO KAHI O
WAILA MA!

                Nana aku no hoi ia la Ohi ka Io o ka Laau o Makawao I ka ua mea hoi o ka nani o Na PAPA ! Na PAPA !! A ME-NA PONO KUKULU HALE O NA ANO NO A PAU. Aia ma ke kihi o na ALANUI PAPU me MOIWAHINE! HONOLULU MALAILA E LOAA AI E LIKE me ka MAKEMAKE NO KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA ! PAPA, PAPA, PAPA. Na Papa Huluhulu, Na Papa Manoanoa. Na Papa i kahiia, Na Papa Kepa, Papa Hole Keokeo, Papa Hole Ulaula. NA LAAU, NA LAAU Na Kua, Na Kaola. Na Aaho, Na Moli Na Peapea, Pine Huluhulu, Pine i kahiia, NA Papa a me na Laau Ulaula! Pili ulaula, Pili Keokeo, Pani Puka, Pani Puka Aniani. Ipuka Aniani, Puka Olepelepe. PENA O NA ANO A PAU Hulu Pena mai ka Liilii a ke Nui, Aila Pena, Aila Hoomaloo, Waniti, Pale. NA LAKO O KELA A ME KEIA ANO ! Na Ami Puka Hale. Na Ami Puka Pu, ANIANI! Pepa Hale a me na Lihilihi E LOAA NO MALAILA. PAAKAI HELU 1 O KAKAAKO me PUULOA No ke DALA KUIKE, e loaa no na mea a pau i haiia ae la, no ke Kumukuai Emi loa. O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau e loaa 'ku ana ia lakou, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono. E Kipa Nui Ilaila, I ike i ka Oiaio 840 3ma