Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVIII, Number 40, 4 October 1879 — KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA: [ARTICLE]

KA MOOLELO O BERIANA KA WIWO OLE A ME MAHONE KE KOA:

MOKUNA X. āMAMA, wahi n kc keiUi aln Kale i pane mai ai, oiai oia e hoouluku ia nnA e na palapu eha i loaa īaia, na aiina hoi a ka kaktu koa i hookau aku ai maluna ona ; oiai iakou e paio ana maloko o ke ana. No keia palapu i loaa ia'u, ua hoomnlule ia ko'u mau ami, aka, e pann aku no au i keia haawnia hookahi i loaa ia'u malunn o lakou ke loaa la'u La oluolu kupono. Aka, o ka lei gula a lakou e imi nei, eia ma ko kakou poho iiina i keia wa, nolaila, mao ka make wale la no, e līlo aku ai ia mai ia'u aku. I maikai loa i ka waiho ana o knkou iloko o ke ana. la kakou i hoio ai i ka wa o ka pohaku i haule ni maluna o ke kanaka pakaha wnle. Nolnila, eke 'Ih Kale, ina kakou e lele kaua la mni ma ke nlnhnka n Kiiimala, nlaila, e kioU aku oe īloko « ka mu* iiwai ; i ole ai e loaa hou ia Berinna ia lei gula. Aka, ina kakou e pakele mai kein • wawa aku, aiaila e pili hou no me kakou ia waiwai makamne. Hamau ! eia lnkou ma na uoao a puu o knkou. Nolaila, e hoe me ka ikaika n pau, e m kiu nuho inauna. E hiki e knkou i ke alahaka o Kilimala mamui o lauou. wahi a ke a!ii Powa. Nolaila. ua haawi iho la na keiki kupa noho kuahiwi i ko lakou mau ikaiku a pm, a pakika aku la ku wuapa maluna o ka mutiwai me ka palamimo. Oiai o Beriana a me kona mau kon e <no€ make ana i ke alualu I ka enemi m»loko aku oka ululuau. ua haawi ae la oia i kekahi mau oleio hooiana i kona mau koa penei: E houinanao e na koa o'u, o ka hanohnno liiekie oka Papa N<>ita oia ka makana e haawi ia t ka mea e loaa ai ka lei gulu a hoihoi mai ia*u; nolaila, e kui ka inama a nui, i hiki e i ke alahaka o Kiiiinaia mamua 0 ka enemi. (a wa i kau koke ®e ai ke koa opio Mahone maluna oka ho kaua h'iona, a holo aku la no kahi oke alahaka, i ukali ia mai hoi e Donala, me kona kukala ieo nui ona : iinua no ue alahnka o Kilimala ! E make na Denemaka kolohe a me na powa oke kuahiwi. Ua hala e aku la ke koa Mahone mamua, u>A ke ala e hiki aku ai i kahi o ke alahaka, oiai, ka lehulehu ua haaiele loa la mahope; no ka m«a, aole lio holo ma Kinikora, eloaa aku ai ka mama o Fiooa. Oiai oia e moe poo ana imua. e kani m«u ana i kona mau pahu lono na olelo hoolana a ka Moi Beriana. [Ja hiki e aku la o Mahone i ke «lahaka mamua oka eneiui, «ka, o kona ake nui la vra o ka ike i ka waapa o na powa. (aia maluna o ke alahaka, e nana ana oia uii o a mainei, nie ke ake nui e haule awu kona ike ana ī ka uiaalo mai o ka enem»; aia hoi, ua hoohikilele m oia i ka ike ana 1 ka waapa o na powa, e holo mai ana J ona la. £ia nui ae, wahi ana. A pehea auanei la au e hiki ai a halawai pu me lakou ? O kuu IHe wale no ka mea e |K)no ai iloko o ka waapa a piholo Ukou a pau iloko oka muliwai a inake. Oiai ka waapa o na powa e holo roai ana roe ka pakika io ia nei la, ua ike mai la ke ahi Powa ia Mahone maluna o ke aUhaka, oiai ke aliiwahi'ne oka po e kiola piha iho «oa i kona konane lailaī ta manawa, a ho«maopopo iho ia oia, o ke koa Mahone wak oo ko iuna o kealahaka. Nolaila. lalau iho !a ua kupueu nei ona kuahiwi i ka lei gula, ku ae la iluna iloko o ka waapa, a paa a® 1« ma kona lima, a pa* ae mai la :

E ka iapuwaie o na iaouwale O keia waiwai ro«kamae, ao!e ioa e lei ia e kekahi pua alii o Tekemona ma ke kabua kaua. E hoike aku oe i ka Moi Beriana. ke homo nei au iaia a e aia kue aku laia. ke imi ae oin no keia lei ma ko'u pa kaua iwaena o na kuahiwi! E maiama ia oe iho e ka opio hehena. oiai o kou hopena, he hopena ma» inoino. Atie e ioihi a e iilo oe he pio na'u. I keia wa i komo mai ai ka waapi malaio o ke aiahaka a ke koa Mahone e kau ana. Me ka uiupuni ia e ka huhu kupouii no keia mau oieio kaena a ke aiii Powa, hou ae la o Mahone i ke kepa i ka aoao o kona iio, a hoio aku ia no kela aoao o ke . alahaka, kahi haahaa iki iho ilalo, a iele aku ia a kau ma ka aoao o ke aiahaka. | la wa koke no i oili ae ai ka waapa o na | powa malalo ae o ke aiahaka, a hoea ma I kekahi aoao, a me ka leo hooho ka kakou | koa i uwa iho ai. a kiola iho ia oia i kana ' paiekaua iia.'o me ka ikaika iiuna o ke aiii ' Powa, oiai no oia e paa kehakeha ana no ī j ka lei guia ma kona lima. Pa aku ia ka paiekaua i ka iima o ke aiii Powa e paa ana i ka lei gula, a hemo ae la ua lei ia mai kona puili ana a hauie aku la lioko o ka muliwai. i E make oe e pono ai e ka opio hookano, i ! pane mai ai ke alii Powa, oiai ka waapa e | pahee ana me ka holo. E hoopaa i ka holo 1 o ka waapa e na hoewaa. Aole i hohonu i loa ka wai a e ioaa no la kakou ka iei gu!a. [ E pa tausani ia ka poino mmnoino malui na ou e ke keiki aea waie. wahi a ke aii l i' Knie i pane mai ai, iaia i wiliwiii aku ai i ; kana pahikaua ia Mahone. | No ka iua pa-u puanuanu o ka make au | e hoino nei m oe, wahi a Mahone, iaia i hai pai ae ai i kana pahikaua a omu aku ia | imua o na Oenemaka; o ka iei gula eia oia | malalo o ko'u mana i keia wa. ! la wa oia i hou iho ai i kana pahikaua | iiuna o ke aiahaka, a luu poo aku Ja oia ! mai iuna aku o ke alahaka iioko o ka muliwai, no ka imi ana i ka lei makamae. Maanei, e haaleie iki kakou no ke koa Mahone, oiai oia iioko o ka hohonu kahi i | luu ai, a e huii ae knkou • nana i na powa a | me ke kaoo lio o ka Moi Beriana. j Oiai ka waapa o na powa e iawe ia ana e 1 ka wai me ka ikuika, a e hooikaika anu na ; hoewaa e hoopaa i kona nee mua ana, e | noonoo ana ke alii Powa a me na Denema- | ka i kahi e make »i ke kou Muhone. 1 keia wa i hoea mai ai o Ounala a me na kanaka pana pua o ka Moi n.a ke aiahaka. Ai» na enemi ke holo la, wahi a Donaia, o hooieie aku i ka oukou mau elele ahailono ole maluna o lukou e na Delnknsiana pana pua haia oie. E kn Makua Hemolele, aia la mahea o Mahone, ka hoahanau o kuu puuwai ? Leie iho ia o Donnia mai kona lio iho, a lalau iho l<i i ka pahikaua a Mahone i kukulu ai iluna o ke alahaka, oiai e ku ana no kona 1 io ma kahi ana i haaieie ui. Alawa aku ia o Donala i ka waapa o ka enemi e moe ann i kn holo, oia no hoi ka wa a na kanaka iena kakaka i hookuu nku ai i na j aunu ihe iau meki moiuna o ko iakou mau j enemi. Uu lawe pio aku paha iakou, a i ole, ua lawe ia paha ke ola o ke koa Mahone, w«hi a Uonala me ka pihoihoi. Ina he waapa kekahi maanei e kau aku ai kakou a alualu aku ia iakou. Aia nui lu ke moe poo ia i ka hoe. 1 ka wa o Donaia a me na kanaka pana pua i hiki ai i ke alahaka, ua pau iho ia ka hoio ana o ka waapa o na powa, aka, i ko lakou ike ana e hauie mukawaiu ana na pua | a ko inkou mau euemi maiuna o iakou, ua ! kena hou ae ia ke alii Powa i kona raau ! hoew«a e hoe, E na 'ln maikai, aole e loa» ia kakou ka ; iei gula i keia wa. wahi ana; no ka mea, ke j kali mai nei ko kakou hopena ia kakou ke ; hoao aku kakou e ioaa ia iei. Noiaila, e : hoe e na pokii. j 1« lakeu e holo »na, ua nauki a kuaki loa | Oenemaka no ka hauie ana o ka iei ; gu)a mai o lakou aku. I Awu, pane mai U ke ahi Powa, e na Mii ! e, e hooiuolu i ko olua manao. E ioaa hou j ana ia kakou ia lei inamua ae o ko kakou ; haaleie ana i ke awawa o Kinikon. 1 Pela lo anei ? wahi a ke 'iii Kaie i nīnau i aku ai. O ka haina no ku'u nioau, ua hoike ia I mni, wahi a ke kupueu o na kuahiwi. £ loaa no ia kakou he wahi e malumaiu a», aole t mamao loa aku, alaiia, mai laiia mai e hele inai ai kekahi o kakou e imi } ka !ei gul», no ka me#. o ka opio pupuie, ua make : oia iaia i leie ai iloko o ka wai e imi i ka | lei gula. a aole he poe e ae i ike i kahi i j hauie ai. Ua oi aku ke mo o keia hana ana nnua o ( ks make, ke hoaieie ana la iei e wmho t ka I o ki hohonu, mahope iho o ko kaj kou hooik«ika ana iloko o k» inea a me oa popilikia he nui, wahi a ke 'iii Kale. £ na 'lii e, aole kakoo e haaleie i ka lei

guia lioko o ka opu o ka hohonu, wahi a ke 'aii; Powa. £ ioaa hou ana no ia kakou, a e Uwe pu aku kakou me ia waiwai mai keia wahi aku a i ke awawa mamao mai lanei aku. Aoie e hiki ia iakou ke ukaii ae j ia kakou. no ka mea. he inoino ke aia e hiki i ai, a e hoi aku no iakou no Kinikora me ke \ kaumaha no ka iīlo ana o ka iei guia. | (AoU i pau.)