Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIX, Number 24, 12 June 1880 — Page 1

Page PDF (1.57 MB)

This text was transcribed by:  Diane Blue
This work is dedicated to:  Hawaiians and Hawaiians at heart

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

\

 

BUKE XIX.HELU 24}  POAONO, JUNE 12,1880   {NA HELU A PAU 967.

 

 

KA NUPEPA

 

Kuokoa me ke Au Okoa

 

I HULLA

 

NA OLELO HOOLAHA : --- O na Oleleo Hoolaha  he 10 i ana kakau lima, he Hookahi Dala no ka puka mua aua @ elua puka ana, he $150; no hookahi mahina, he $2.00.

NA KAKIKAU A ME NA MELE: He 10 ken@@a ka uku no ka lolani hookahi, na like me $1.00 no 10 lalani.

HOOLAHA MAU; - E hoomanno na makamaka  a e hookomo mai i na olelo hoolaha mamua  ae o ke awaken Poaha, i ole e kaukai ia aku a kekahi pule ae.

E hoomanno e na lehulehu, aole o hoopuka i kekahi Olelo Hoolaha. Kanikau a me ka Mele Ke ole o hookaa mua ia ma ka uku.

E h@@@@@@a pololoi mai in a lela i ka Nupepa Kuakoa.

 

                                

                              KA MOOLELO O

 

                            BERIANA  KA  WIWO  OLE

 

                                      ---- A ME ----

 

 

MAHONE  KE  KOA:

 

       MOKUNA XX11

 

HOOMAUPOPO  iho la ka kakou koa, e a @o ana ia ka hae o ka lanakila maluna o kona hoa paio iloko o keia manawa ana e @@@ hope nei, no ka mea, he mau iwilei wale no ke komite mai o laua aka a i kahi e waiho ana o Donala me ka ike ole.

Ma keia Manawa, i pu-o hou ae ka laua mau makakila; ka lewa, a hohola ae la na leo akena kakana mai ko laua mau ki-leo ae, a iwaena laua o ke okoko enaena o ka imu ahi o ko laua inaina; aka, ile, aku la o Finavola; ka oili pulelo ana o kekahi mea a waiho ilalo mahope aku o Donala.

Ma keia Manawa, i pu-o hou ae ai ka laua mau makakila; ka lewa, a hohola ae la leo akena kakana mai ko laua mau ki-leo ae, a iwaena laua o ke okoko enaena o ka imu ahi o ko laua inaina; aka, ile, aku lao Finavola; ka oili pulelo ana kekahi mea a waiho ilalo mahope aku o Donala.

Mamua ae o ka lona ana i kona mau kapuai ke kulaua e ko hou ai, aia ka kakou koa ma kona aoao.

E kau hou ana kona kapuai ma kona umauma, a o ka win@ oi o kana pahikaua i kona puu, a puana hou ae ia ia;

Nolaila, ano e make koke oe e ke kanaka hoopunipuni me ke Kaulua ole.

E Mahone, e Mahone, i uwe mai ai o Finovola, iaia i lele mai i kahi o kana ipu, e hoomamao i kau huaolelo kauoha naita; ua ae oe e lawe aku iaia ma ke ano he pio imua o ka Moi Beriana.

E Finavola, ua hoole oia i kana olelo hoohiki, a ua hoa oia me ka manoa ino lawe i ko'u oia. Nolaila, e hookaawale aku ia oe e Finavola, ua makaukau ka make nona ma kuu lima.

Aole e hiki ia oe ke mawehe ae i kau olelo naita maluna ona, ina he pono a pono ole kana hana. E Mahone, mui hoopaumaele i kau pahikaua me kona koko. E waiho aku iaia imua o ka Moi Beriana,alaila,e hoomaika ia auanei oe e a'u, i pane mai ai ke kaikamahine.

Lalelale iho la noo ke koa opio e hoomoo iho kana makakila maluna o kona ememi

Aka, aole ia o kona pula kaumaka, ka hoopaumaele ana i kana pahikaua me ke koko o ke koa aoo, aka hoi, ua uluhia lua ia no kana mau hana makona a aloha ole i hana ai maluna ona.

Pane aku la oia kaikamahine, i ka i ana aku; pehea ia e hiki ae ia'u ke pale ae iaia mai ko'u mau lima aku. E nana aku oe i kuu hoa'loa ia Donala e waiho mai la iloko o na palapu a ka ehaeha a me ka poino; na kona mau lima menemene ole a me ka naau lokoino i hookau aku i na haawina o ka popilikia maluna ona. Ua akena mai hoi oia imua o'u nana i pepehi i kuu makuakane me kona lima koko ponoi. Ua ino loa oia imua o'u ine he makawela la ma ka huna kele ioa ana i ko'u mookuauhau a me ko'u inoa ponoi i kappa ia ai. Nolaila, ina au e hoopakele iaia e Finavola, e haliu kue hou mai no oia ia'u.

A pele no, i pane ae ai ua alu Powa nei. Mai manoa oe e haawi aku ana au i na olelo hoalohaloha ma ke ano hookamani imua ou anoa oiai kau pahikaua e kau nei i kuu puu. E luinai iho i kona oioi e like me ka hili e ka opio hupo. Ke hoino mau nei au'ia oe iloko o ko'u manawa hope loa.

E kuu makua, e hamau ia oe iho, i pono aku ai kaua lei milimili.

E lumai iho i ka oioi o kau pahikaua e Mahone, ka hoahonau oioio o keia puuwai, i pane mai ae o Doanala, iaia i kaikai ae ai i kona poo a nana mai la i ke koa opio. Mai hoopakele oe i ke 

 deragona iou koko, e like me a'u i waiho ole ai iaia. @ oa ia'u ka ikaika e kaupe aku ai a hiki ma kona aoao, e uumi iho no au i ka makili ana ae o kona hanu mai kona. Kino ae a lilo aku kona uhane mai iaia aku.

E hoonani ia na lani no ka heokoe ana mai i kou ola e Donala. @ pane mai ai ke koa Mahone; ua hopohopo nui loa au, @a kaila ia aku kou aho e kela pohaku lokoino.

E pepehi iaia e Mahone i pane hou aku ai a Donala; e pephi iho i ke alakai o ka lima koko a me ka hao wale, i lilo ai ia i hoike he kupapau palaho wale kona kino; ke noi aku nei au ia oe e pepehi iaia, i make ai au iioko o ka maluhia.

E hoopakele ae i kuu makua e Mahone, a nou auanei ka'u mau hua pule e noi ai ma ka la o ka hoouka kaua e hiki mai ana; a pela pu no hoi no ka Moi Beriana.

E hamau ia oe iho e ke kaikamahine, a i ole, e hoino auanei au ia oe me ko'u aho mauliawa  hope, i pane aku ai kona makuakane.

Heaha ka'u hana ai e Finavola? Ina au e hoopakela ana i kona oia ano, aole e hiki i ko'u mana ke kakoo iaia a kai aku imua o ke kaua hoomoana o ka Moi Beriana, oiai e wahi ana au; kuu Hashanah a waiho nei i ka ehu.

Na'u e kiai iaia e Mahone, i pane mai-ai ke kaikamahine, iaia i kulou koko iho ai a kaili mai la i ka pahikaua i haule aku mai ka lima o kona makuakane, ke manaolaua nei au no ka nani ma kein mua iho, e alakai aku no au iaia mai ianei aku, @ne oe a me kou ho@hanau.

Alaila, halio au la ke keikamahine i kona makuakane a pane aku la; E kuu makua e, aia he maku i makaukau nou iloko o na hina o Mahone. E lilo na iani i hoike no'u e kamoe n@ au i kein makakila  maluna iho ou ina oe hoao i kau wahi lihi iki e pakele aku, oiai kakou e hele ana i kahi hoomo@na'o ka Moi Beriana.

Ua hoopiha ia ae ia na maka o ke koa @pio me ke kahaha nui iaia e haka pono ana mal@@@ o ke kaikamahine, aka, aoli i hoomama ia ko Donala manoa no keia mau hana; a pane mai la oia:

Ua oi loa aku ka pono pepehi iho iaia a make, a pau kona heluna; aku, oiai ua haawi aku oe i kau ae e hoopakele iaia, noisily, na ke kaikamahine e kiai iaia.

Ku iho ia ua opio palupalu ia ma ka aoao o kona makua me ka hakilo a makaala ana no kana mau maalea, oiai o Mahone e kokua ana ia Donala ma ka hookau ana ae iluna o ka @@@. E hiki anai ia oe ke hele malie? I pane aku ai o Mahone.

Ke hee mama nei na hoku imua o ko'u mau maka, i pane mai ai ka mea i hoeha ia, a ua aneane au e hoopouli ia e na kahawaikoko, aka, ua hiki no ia'u ke paa i ke kaola kaohi me ka hoomanawanui. Na na Kahuna ia paau i kahi hoomoana o ka Moi Beriana e hoomama kuke i ko'u mau palapu.

Ano e ka powa lima koko e alakai aku no au ia oe imu o ka Moi Beriana, nolaila, e koele wawae oe ma ka aoao e kuu lio, a ke hoohlo nei au i kou mau keia kaula.

Lapuwale,i nau iho ia na kui lena o ua @hi Powa nei. Ua palapala ia iloko o ka wanana a no kaula, a kakele no au maluna o ke kahua kaua o Clontarf, a aole e hiki i @@ puali kaua a pau a Beriana ke keakea mai ia'u, aole loa no hoi e hiki ia lakou ke lawe pio ia'u. E he kaikamahine, ke hoole nei au ia oe aole oe na'u a mau aku.

A na'u e hiipoi laaia ia oe e ka opio, i pane aku ai e Mahone.

Ua hoike mua aku 'au mamua, a ke hoike hou aku nei, aole he legeona i hoolauwili iaia iha e like me keia kanaka; i pane aku aia o Donala.                    Aole i pau

 

 

                                     MOOLELO

 

                                      --- O KA ---

 

Ahaolelo Kau Kanawai o 1880

 

La Hana 2, Poaha lone 3, 1880

Halawai ka hale ma ka hora 10 am.

Noi ka Hoo Kinsman e bapai@a ka noonoo ana i ka boike a he komiie o ka hale no ka hoopanee ana i ka Heawica no ka Aio Ahi he $16,000. Aponia.

M@ ke noi, ua waihoia ka hoike a ke komite @lalo o na Rula.

Na Hon. Hanoue he hoopii mai-na kaikamahine o ke kula e Hale iwa e noi ana i $3000 no ke kukula ana i ka Hale kula kaikamahine o Waialua. Aia i ke Komite Na@uao.

 

 

                                   HOIKE  KOMITE

 

Na Hoa Kipikona he hoike a ka Komite Waiwai. Ua pau i ke paiia a o ka panee ia aku koe i na hoa. Ua noi pu oia e waihoia ka noonoo ana ma ka papa a ka la e @aueha ia ai a ka hale no ka heluhelu mua; apeeoia.

Hookaawale ia ka Poakahi e hiki mai ana ao @ hana.

 

                                Na  OLELO  HOOHO  ME  NA  KILA

 

Na Hoa Kuauiakoa, a kauoha ana i ka hale e koho i Komite 13 iaia, a o Kipihoaa ka L@@phoomalu e ia Komite no ka hale ana.

Kapae na rula a waiho mai o Pilipo i ka palapaia hoopii  a na leper@. O Kalawao. Molukai, malalo o na kumu lehuleho.  A waiho hou mai oia he hoopii hou.

 Mai ke Kuhina Kalalaina mai he hoopii a pau a na Lepers.  Waiho ia na hoopii a pau a na Lepera i ke Komite Wae; oia o Aholo Hanuna, Kuhina Kalaiaina.  Pilipo a me Roke.

 Na Hon Wood e noi ana @ Hale Leta no Puehuehe, Kohala, Hawaii; waiho ia malalo o na rula.

 Na Hon Kakina he heluhelu Kanawai e hoololi i ka pauku 6 mok. 53 o @e Karaima; waiho ia ma na rula.

 Na Hon Kaulukoa he olelo hooholo e kauoha ana i ka Peresidena o ka Hale e kauoha  i ke Komite nana e paa nei i na hila kanawai ana i waiho mua mai ai i keia Hale e waiho koke mai mua o ka Hale.

 Na Hon Kipikona  he nei na ke Kakauolelo e kauoha aku ia Komite e hoike mai. Aponoia.

 Na Hon Keau he olelo hoohole kau@ha e hoike mai ke Komite.  Wae no ka olelo hooholo e hoonee aku i na hale hana kopa ma Leleo.  Waiho ia ma na Rula.

 Ma ke noi ua hapaiia na hana o ka la.

                              NA  HANA  O  KA  LA

Komite ke hale, Mr. Martin ma ka noho. Hapai ia ka noonoo ana ma ka Bila Haswina.

 Ma ke noi, ua hapai hou ia ka noonoo ana "no na lilo o ke Aloalii @ $16,000.

 Haiolelo mai ke Kuhina Kaai no ka pono e hoomau ia kele mau dala pela no kela Haawina. Oiai, wahi ana, ma keia mau malama ae nei elua, ua loaa mai i ke Keena Waiwai o ke Aupuni mai ka Oihana Dute he 67,00.06, a ua hai pa mai oia, ua ae ke Aupuni e hookuu i elua dela auhau o keia a me keia kanaka. A o na dala he 16,000, aole e kau ia maluna o na kino kanaka, aka, aia wale no keia kaumaha mailoko ae o naloaa aupuni a'u e malama nei.

 Hoomaha ke Komite a hora 1 P.M.

 Hora 1 P.M.M:----Halawai hou ka Hale. Noho hou ke Komite e noonoo i ka @ila haawina. Na lilo o ke alo ali@ $16,000.

 Noi ka Hon Pilipo e kapae loa, kokua ka Hon Nawahi.

 Noi ke kuhina Waiwai e hooholo loa i ka haawina.  Lilo ke komite i ka hoopaapaa ana.

 Ma ke noi kakau ia na me na hoole.

 Ma ka hoopanee loa, ---Bihopa, Kakela, Roke, Kamika, Kunuiakea, Keau, G. Wihkoki, Mahoe, Pilpo. Kaai, Wood, Nawahi, Glendon, he 13, a o ke koena iho ma kela aoao he 25.

 Ma ke noi, ua hoopau ia ke Komite, a ua hai ia'ku ka Hale, ua hooholo loa ia ka haawina no na lilo o ke @lo alii $16,000.

 Noi ka Hon Kalauli i haawina no Kaiulani, $2,500, haule.

 Ma ke noi, ua hoopanee ke komite apopo. Hoopanee ia ka Hale.

 La Hana 28, Poalima. Iune 4, 1880

 Halawai ka hale e like me ka hoopanee ana.

                                HOIKE  KOMITE

 Mai ke kuhina Kalaiaina. Lunahoomalu a ke Komite Wae no ka palapala hoopii noi a ka Ahahui Malama Buke Heluhelu o Honolulu, e noi ana i apana aina no ke kukulu ana i hale noia mea. Ua apono ke Komite i ka ae ana'ku ia noi. Apono ia ka hoike.

Ma ke noi, ua haawi hou ia @e manawa no ke Komite Wae i koho ia no ka noonoo ana i ka @ila Kanawai e papa ana aole e kuai hou i na aina aupuni.

                             OLELO  HOOHOLO

 Mai a Geo Wilikoki no ka wa mua kuhila Kanawai e h@awi ana i uku no ka mea nana e hoohiki i kekahi hihia hewa; waiho ia ma na rula.

 Mai a Hon Keau no ka wa mua he hoololi no na pauku 527 530 o ke Kivila; kaa malalo o na rula.

 Mai a Hon Geo Wilikoki no ka wa mua he kanawai e hooponopono a hui pu na Kanawai o ke aupuni; waiho ia malalo o na rula.

 Noi ka Hon Kakina e hookomo ma ka hila haawina i uku no ke Kama Aliiwahine Likelike, i $6,000; apona ia.

 Mai a R W Wilikoki no ka wa mua he hila Kanawai e hoopau ai i na auhau plikino o na makua mea keiki lehulehu; waiho ia malalo o na rula.

 Mai a Hon Hanuna he noi e hoopanee ka hale mai keia la ahu a ka Puakahi no ka pilikia a ka Puakahi no ka pilikia o ka Poaooo i ka Hoike Kula Sabatiz.

 Mai a Hon Kalama e hookaawale ia ma ka Bila Haawina @ $1,000 no ka Luna Makai o Waialua me Koolauloa; waiho ia me ka Bila Haawina.

 Mai a Hon Keau he noi i Komite no ka wehe ana i alano i ma Kapuakolo @13 @a@@, a o ke Kuhina ka@aiai@@ ka Lunahoomalu o ia Komite, a na Kakina e nana p@ i ke alanui Hotele Kakahi.

 M@ ka hoololi a Hon Aholo, na apono ia; 3 no@@@la, oia ke Kuhina Kalaiaina , Keau, a me @@kina.

 N@ Hon Kahapula i $15,000 no ka hana ana @alahaka no Molokai, mai Halawa a Kala@@waiho ia ma ka papa.

 M@@a Hon R Wilikoki no ka wa mua he Kan@@ai e hoopau ai i ka mokuna 60 o na Kanawai o 1860, waihe ia ma na rula.

 Ha@ai ka Hale i ka noonoo ana i ka olelo hooho@@ hoane ia na hale hana Kopa; nele.

 Ne@ia na hana o ka la.

                                  NA  HANA  O  KA  LA

 Hapaila ka Bila Haawina imua o ke Komite o ka Hale, L Aholo ma ka noho.

 Noonoo ia ka uka o ka Mea Kiekie ke Kama Aliiwahine Likelike e like me kekahi olelo hooholo imua o ka Hale i $6,000.

 Hoopanee ke Komite a hora 1 P.M.

 Hora 1 P.M..---Halawai ke Komite a hooholo loa ia ka uku o ke Kama Aliiwahine Likelike $6,000. Ae ia ma ka Bila Haawina.

 

                             NA HA@WINA KU MAU

 Ka Mea kiekie ke Kama Aliiwahine Likelike - - - $     6,000.00

 Na Lilo o ke Al@alii -----------------------------------    16,000.00

                      NA HAAWIKA KEMAU

 Meiwahine Emma -------------------------  --------- $    12,000.00

 Mea Mahaloia P. Kanoa ------------------------------       2,400.00

 Metusela Mahuka --------------------------------------        @00.00

               KA AHAOLELO ME AHUKUKAMALU

 Lilo Ahaolelo o 1850 -------------------------------- $      16,700.00

 Kakauolelo Ahukukamalu                                 200.00

 Lake palapala a me na lilo Ahukukamalu                   100.00

                    OHANA HOOKOLOKOLO

 Uka Lauakanawai Keikei ------------------ ---------$      32,000.00

  "   Kokua mua ---------------------------- ----------       10,000.00

 "    elua ------------------------------------- ----------       10,000.00

 Uka Kakamolalo

 "    IIope Kakauolelo a malama Waihoua

      Buk@ -------------------------------------------           3,800.00

 "    Mahekeolelo -----------------------------------           3,000.00

 "    Luna@anawai Kaaponi Apana 2 -----------           4,000.00

Lelo Kaahele o ua Lanaka nawai ia ---------------             200.00

Uka Lunakanawai Kaapuni Apana 3 -------------            4,000.00

 "   Lunakanawai Apana @ o Kauai ------------            3,000.00

 "   Lunakanawai Hoomalu o Honolulu --------            4,800.00

 "   Lunakanawai Hoomalu o Hilo --------------            2,000.00

 "   Lunakanawai Hoomalu o Lahaina ----------            1,600.00

 "   Lunakanawai Apana o Hilo Akau -----------             600.00

 "   Lunakanawai Apana o Kona @ --------------             600.00

 "   Lunakanawai Apana o Kona @ema, @ ----              600.00

Ina hookahi Lunankanawai -------------------------            1,000.00

Uka Lunakanawai Apana o Kohala Akau --------            1,000.00

 "  Lunakanawai Apana o @amakua, Hawaii ---              800.00

Koena uka i hookaa ole ia ----------------------------             150.00

Uka Lunakanawai Apana o Honuaola, Maui --------          400.00

 "   Lunakanawai Apana o Makawao ----------------        1,000.00

 "   Lunakanawai Apana o Hana & Kaupo ----------          800.00

 "   Lunakanawai Apana o Molokai ------------------          800.00

 "   Lunakanawai Apana o Ewa & Waianae --------          800.00

 "   Lunakanawai Apana o Waialua, Koolauloa, Oahu       @00.00

 "   Lunakanawai Apana o Koolaupoko -------------         1,000.00

 "   Lunakanawai Apana o Hanalei, Kauai ----------           800.00

 "   Lunakanawai Apana o Kawaihau, Kauai -------           800.00

 "   Lunakanawai Apana o Lihui, Kauai -------------           800.00

 "   Lunakanawai Apana o Waimea, Kauai ---------           800.00

 "   Lunakanawai Apana o Koloa, Kauai ------------           800.00

Uka Kakauolelo Aha Kaapuni Apana @ --------------          100.00

Uka Kakauolelo mua Aha Kaapuni Apana 3 ---------           300.00

Na Lilo o ka Aha keikei ----------------------------------         2,300.00

Na Lilo hoike ma na hilia Karaima no ka Lunakanawai

Peresidena e uku ------------------------------------------           300.00

Na Lilo Aha Kaapuni Apana 2 --------------------------         1,800.00

Na Lilo Aha Kaapuni 3 --------------------------------           1,800.00

Na Lilo Aha Kaapuni 4 --------------------------------             800.00

Kaui ana i Bake Kanawai ------------------------------             500.00

Na lake Palapaia no na Aha a pau i hui ia na lilo

pai@@ ----------------------------------------------------          1,200.00

No ke pai ana i no olelo hooholo a ka Aha keikei --           3,000.00

                         O@HANA AINA E.

Uku Kuhina -----------------------------------------------         10,000.00

 "   Kakanolelo ------------------------------------------          5,000.00

Lilo Keena -------------------------------------------------          3,100.00

Poole@a @e -----------------------------------------------          3,000.00

No na Elele i na Ainae ------------------------------------          6,000.00

Uku o ke kuhina noho ma W@@inetooa --------------         10,000.00

Kokua a hoihoi mai i na poe@@hune mai na aina e

mai -----------------------------------------------------------          1,500.00

Uku Elele ---------------------------------------------------             600.00

Kakauolelo kope -------------------------------------------             600.00

Kuai ana i kea  Hoohauoh@n@ ------------------------           1,600.00

Hoopanee ia ke Komite

Ma ke noi ua hoopau ia ke Komite a ua haiia 'ku ka Peresidena ua hooholo ia keia mau Haawina:---

Ma ke noi ua aponoia ka hoike a ke Komite a hoopanee ka Hale a Poakahi hora 10.

La Hora 29, Poakahi. Iune 7, 1880.

Halawai ka hale e like me ka mau.

                          Na  PALAPALA  HOOPII

Na Mr Wood m@@ Kohala mai eha mau hoopii 1 E papaia na pake a me na lehai i kaikahi ole me Hawaii nei, aole e haawi ia ka waio@a ia poe. 2 E hoom+huahua ia ka uke o na makai o ia apaoa. Mai na haole mai o ia wahi penei: 1 E hoohaiki ia ka ram@ i ua pake a me a me na lahui e ae i kuikahi ole me keia aupuai. 2 E hoomahuahua ia ka uke o ua makai; waihe ia keia mau hoopii i ke Komite Hookolokolo.

Na Mr Glendon he noi mai a Diekey mai hookahi wahi e loaa ai na hoailona pa; ma ka apana; waiho ia i ke Komite  Waiwai.

Na Mr Nawahi he hoopii aianai mai Honolulu mai, e hoekea ia ua alanui la, a hiki i ka hoohole ia ana o ka olelo hooholo o na alanui; waiho ia i ke Komite a ua hana hoa.

Mai a Mr Kuapaa he hoopii mai ka mea hookahi mai, a no ka hemahema ua hoihoi wale ia. Ma ke noi, kauoka ia ka luna o Waimea e la ae mai; ua ke ano hila Kanawai.

Mai Geo Wilikoki mai e noi ana; Telefona a puni o Kauai no $2,6oo; waiho ia i ke Komite hana hou.

Na Mr Wood mai Kohala hema mai e noi ana e papa loa ia ka waiona i na pake a me ua iahoi o ka Hema. 20 na pake i pau ka ua i kapa ia i e hoihoi i Kina; waihoia i ke Komite Hookolokoio.

 

                              HOIKE  KOMITE 

 

Heluhelu ia mai ka hoike a ke Komite Hookolokolo e pili ana i ke Kanawai e kauoha ana i ke Kuhina Waiwai e ohi a malama i na dala o ka Papa Hoonaauao. Ua mahalo ke Kom@@e i keia Kanawai, ua manao nae ke Komite e waiho i@ua o ka hale i keia hoike; apono ia ka hoike e ke Komite. Ma ke noi, ua waiho ia ka hoike a noonoo pu me ka hila.                            Mai ke Komite Wae mai, no ka hoopai a ka poe pupule o Kalaepohaku. Ua manoa ke Komite a hookuu i kekahi mau mea elua. Ma ke noi, ua hoihoi hau ia ka hoike i ke Komite.

Mai ke Komite Wae mai o ka Papala Hoopii a Celso Caesar Moreno e noi ana i $36,000 no na mokuahi e Kina o na makahiki elua.  Ua manoa ke Komite e hoole i keia hoopii malalo o kekahi mau kumu oiaio loa.  Ma ke noi, ua apono ia ka hoike a ke Komite.

Mai ke Komite Wae mai o ka 1878 no ka imi ana i na rula a pono ai ka malima ola ana.  Ua hoolaha aku ke Komite i na ho'a o keia hale i ua buke 360, i ka Papa Hoonaauao 250, a i kekahi poe ae 150.  A ua makaukau e hoolaha hou aku ke noi ia mai. Ma ke noi, ua apono ia ka hoike a ke Komite.

Mai ke Komite Wai mai, o ka palapala hoopii a na keiki o Keoneula, ua noonoo nui ke Komite; a ua mahalo ka hale; a ua manao e hoomahuahua hou i ka haawina no ia Hale.  Ma ka noonoo ana i ka hoopii a Keonaona no ka hana kupono ole a Gideon Kaluakini, --- no kona ho@inu ana ia Keonaona i ka hanawai.  A ma ke noi. ua apono ia ka hoike a ke Komite. O ka hoopai no ka hooinu ana i ka hanawai ua waihaia i ke Komite Hoonaauao.

Ma ke noi; ua hoomaha a hora 1 pm.

Hora 1. ---Hoomak@ ka Hale.  Mai ke komite wae mai i kohola no ka noonoo ana i ka Bila Kanawai e hoololi ai i ka pauku 1 mok, 59 o ke kanawai karaima. Ma ke noi ua waiho ia a hoea mai ka hoike a ka hapa uuku.

      NA  OLELO  HOOHOLO  ME  NA  BILA

N Hon Kaulukoa no ka wa mua i ka bila kanawai e hooponopono ai i ka aila mahu. Waiho ia i ke komite kupono.

Mai ke Kuhina waiwai mai no ka wa mua i ka bila kanawai e huikala ai i ke Kuhina waiwai i kona hoolilo ana i ke dala o ke aupuni me ka ae ole o na kanawai a me ka Ahaolelo. Waihoia i ke komite kupono.

Mai a Hon Hanuna he olelo hooholo e kauoha ana i ka Peresidena o ka Papa Hoopae lima hana.  E hai mai i ke ana o ka uku ia an@ o na Kapena na'lii o na moku e ki@ poahana nei.  Ua hai ia mai ka haina me ka pokole.  A ua haule pu kahi olelo hooholo.

Mai a Kunuikea mai he olelo e kauoha  ana i ka Hale e hooloheia e ke komite o ka Hale ka Bila Haawina ma ka Poalua, Poaha a ma ka Ponono. Hoololi mai ke Kuhina o na Aina e ma ka Poakahi, a me Poalima. a e hoomakaia ma ka Poakolu ae nei aponoia.

Mai a Kaulukou, he hoolaha kananwai, hoololi i ka pauku 1009 o ke Kivila, a heluhelu ia no ka wa mua.  Waiho ia i ke komte kopono.

Mai a Kaanaana mai no ka wa mua he bila kanawai e hoopau ai i ka auhau kula maluna o na makua he mau keiki ka lakou aia i na kula olelo haole.  Waiho ia i ke komite kopono.

Ma ke noi ua hapaiia na hana o Ko la. 

                               NA  HANA  O  KA  LA

Hapaiia na Hoike a ke Komite waiwai. Ma ke noi na waihoia ma na Rula.

Heluhelu alua o ke kanawai e papa ana i ke Kuhina waiwai aole e haawi i uku no na Luna Aupuni ma na Aina e. Waihoia i ke komite wae; Koke, Kunuiakea. Kahanu. Beka. Kuhina Waiwai.

Heluhelu alua i ke kanawai e hoopau ai i ka pauka 480 no ka auhau Poo. Waihola na ana Rula.

Heluhelo alua o ke kanawai e hoali hoa ai i ka hapa o ka pauku 2 o ka mokuna 52 o na kanawai i hoopau ia 1878 e pili ana i ka uku a ka mea na oa e hoohiki na hiha kawa.  Wathoia ma na Rula.

Ma ke noi, ua hoopanee apopo hora 10 am.

 

                             KAKELA  a  me   KIKI 

 

O KAKELA OPIO A M@ F.M.HATCH, @@ @@ hana maka @@we@@@@ ana i ka @@@@@@ @@@ i ka @@@@@@ Lolo ua hiki ia hana ke ka @@@@ ,o na ana a pau, @@@ ka @@@ Hoomana a keia @ ana. A o @@@@ia@@ no hoi ma na h@@@ p@@@ i ka hooponopono waiwai na ka i@@ ana i na Paiapaia  @@@ A@oa, ka hana @@@ i na Paipai Kuai, Hoo@m@@na, a @@ ka @@@@ @@@@ ana.

              W.H.CASTLE, L@@@ Hookaia K@p@. K@@@@ Hana, @@@@@@ @@ a ka Haiaha@@ o Dillingham @ @@@, H@l@ @@, Al@@@@ Papa.

 MAIKAI  KA HOI  KAPAPA

                                --- A ME---

 

KAL@AU  AU  O  KOU  HALE:

 

                             NO  HEA LA@

 

KA@  NO  HOI  NO  KAHI O

 

WAILA @A!

 

Nana aku no hoi ia la

      Ohi ka lo o ka Laau e Makawao

             I ka ua mea hoi o ka nani o

 

Na PAPA!   Na PAPA!!

 

                                  ---A ME ---

 

NA  PONO  KUKULU  HALE

 

      O  NA  ANO  NO A PA@

 

          Aia ma ke kihi o na

 

ALANUI PAP@  me MOIWAHINE

 

                                HONOLULU

 

MALAILA E LOAA AI

 

         E LIKE me ka MAKEMAKE

 

                 --- NU KE ---

 

KUMUKUAI  MAKEPONO LOA!

 

PAPA, PAPA, PAPA,

 

  Na papa Manoanoa,

        

         Na Papa i kahiia,

 

        Na Papa Kepa,

 

Papa Hole Keokeo,

 

Papa Hole Ulaula.

 

NA  LAAU,  NA  LAAU

 

Na Kua,

 

    Na Kaola,

 

        Na Aaho,

 

           Na Molina,

        

               Na Peapea,

 

Pine Huluhulu

 

         Pine i Kahiia

 

NA Papa a me na Laau Ulaula!

 

     Pli ulaula,

     Pili Keokea,

     Pani Puka,

 

             Pani Puka Aniani,

             Ipuka Aniani,

             Puka Ol@pelepe

 

PENA  O  MA  ANO  A  PAU

 

Hulu Pena mai ka Liilii a ka Nui,

 

        Aila Pena,

 

               Aila Hoomaloo,

 

                      Wanili, Pale,

 

NA LAKOOKELA A ME KEIA ANO!

 

     Na A@i Puka Hale

                    na ami Puka P@

 

                ANIANA;

 

Pepa Hale a me na Lihlihi

 

  E LOAA NO MALAILA

 

PAAKAI  PELU  I  O  KAKAAKO  ma  PUULOA

No ke Dala, k@ike, e loaa no na mea a pau i hai ia ae ia, no ke kumukuai E@@ loa. O na ka@oha mai Hawaii a Niihau, e loa a ako a no ia lakoo, e hooko koke ia no ia me ka lawa pono. E kipa nui ilaila, i ke ka oiaio.

                                                               905 tf