Ka Nupepa Kuokoa, Volume XX, Number 48, 26 November 1881 — Page 3
| This text was transcribed by: | Cyndi Defenbaugh |
| This work is dedicated to: | Aunty Stella Burgess, Kaua'i |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA HOOPAU ANA I KE KUAI ANA O KA LOLE,
No ka Hoololi o na Hana.
Nolaila, ua Hooholo Au e Kuai aku i Ko’u mau Waiwai a pau !
NA LOLE A PAU,
NA LOLE O NA WAHINE,
NA LOLE O NA KANE
A ME NA MEA HOONANI HALE HE NUI WALE.
Ua ake Au e koe ole kekahi Waiwai mamua o ka La Makahiki Hou; no laila
aohe wae ana aku o ke Kumukuai e lilo ai,
AIA KA PONO O KA PAU !
A. M. MELEKI
E NANA I Ka’u mau Kumukuai: a e ike Oukou i ka Olalo o Ka’u mau Olelo. Eia:
Na Lakeke Nanahe i hoonaniaa i na Lihilihi $1 75
“ Lole Hulu Kamelo Hauliuli a Halila no ka i-a 25
“ “ Huluhipa Eleele a panio 35
“ “ Pukiki Nahenahe pua (3 lole ke huila) 2 00
“ “ Huluhulu hapa Silika, no ka i-a 25
“ Kaaini Wahine nani o na ano like ole (1/2 kakini) 50
“ Palemai Kane Merino 50
Na Hainaka Silika nunui 30x30 $ 75
“ Penikala maikai loa ma ke Kakini 25
“ Pepa Kakau (1/2 @@eam) ma ke Ope 25
“ Pale Noho Liilii nani 25
“ Kilika Papamu no ka lia 50
E haawi makanaia ka poe komo mai he Kii nani me ke Kumukuai ole. O ka poe Kuai a hiki i ka $5.00 a oi aku: e hoihoi hou ia he pa-umi keneta o ke DALA KUIKE WALE NO !
E HOOLILOIA AKU ANA KA HALEKUAI.
A.M. Mellis,
1043 tf Helu 104, Alanui Papu
NA LAKO HALE ! NA LAKO HALE ! !
HE EMI LOA ! HE EMI LOA !!
He Hoemi Nui i na Kumukuai,
MA KA HALEKUAI O
C. E. WILLIAMS !
Halekuai Nui, Emi, a Maikai hoi o na Lako Hale, ma ka Paemoku
o Hawaii nei, i kukuluia i ka Makahiki 1859
Ua loaa mai ia makou na Lako Hale he nui wale a e kuaiia aku ana me ke Kumukuai Haahaa i oi ae ka emi mamua o na Halekuai e ae. Malalo e ikeia ai ka inoa o kekahi ma Lako Hale:
Noho Laau .75, Noho le $1.25, Na Moe mai ka $5 &7 a pii aku. Na Bela Moe mai ka $2 a pii
aku Noho Koki $15 a pii aku, Aniani 25 a pii aku.
Na lako o na rumi moe, oia hoi: Moe, Pela, Pahuume me ke Aniani, Pakaukau holoi maka,
Pakaukau, Elua Noho me hookahi Noho Paipai, o keia a pau loa no $35 wale no. Hulu lei,
laau o na Kii, na Kaula kau Kii o i a waihooluu like ole, na Kui kau Kii a pela aku. Ka
paikini hou loa o na ano KAA BEBE, he $10 wale no. Ka Mikini Humuhumu Lole a
“Williams,” he mikini hou, maikai e hoohanaia nei a na C. E. WILLIAMS wale no e kuai
nei. He emi he 35 wale no dala.
Eia pu no hoi he mau Ili Kaa hou no ke kuai emi ana aku. Eia pu no hoi me makou he heluna
nui o na Pahu Kupapau i makaukau no ka hoolimalima me ka emi loa.
Mai hoonele e na makamaka i ke kilohi mua ana i ko makou mau waiwai mamua o ke kuai ana ma kekahi mau halekuai e ae. A mai poina i ka Halekuai kahi e loaa ai keia mau waiwai maluna aia no ia ma ka Halekuai o.
C. E. WILLIAMS,
1042 4t Helu 111 Alanui Papu.
HOOLAHA A KA LUNA HOOPO
NOPONO WAIWAI.
Ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo e ka Aha Kiekie i Lunahooponopono no ka Waiwai o S D Burrows o Honolulu imake. Nolaila o ka poe i kuleana i ka waiwai o ka mea i make ma ka moraki a me kekahi ano e ae paha, e hoike koke mai lakou i ka mea nona ka inoa malalo iloko o na mahina eono, o hoole mau ia lakou, a o ka poe i aie i ka waiwai o ka mea i make o hookaa koke mai me ke kaulua ole la.
ALEX. J CARTWRIGHT
Lunahooponopono o La Waiwai o S D Burrows i make.
1042 4t
HELE MAI HOOKAHI!
Hele Mai a Pau Loa!
EI A KA NANI LA
MA
HALEALOHA!
Ka Halekuai Pohaku e ku nei @@
Monikahune, ma ka Huina o na
Alanui Papu a me Holele.
K K hoolaku mau la nei ia Halekuai me na Lole nani o keia a me keia anu, a me na mea hookinohinohi i na paikini o na wahine a me ko na kamalii, i ku i ka lini u kela a me keia aina, a eia ua mau mea hoonuanua ia.
Na Silika mae ole o keia a me keia ano o ka Aina Pua, na lole hapa silika o na ano he lehulehu wale, na linina maoli o na ano a pau, na hapa lilina, na makalena aeae paheehee, na nahenahe, na hale a na pau, na kalakou, na alapia, na kalepa, na iliwai, na huluhulu, na veleveta, na keokeo paina, na lipine, na lihilihi maoli a me na lihilihi kuuwela, na mea paa o na wahine, oia na muumuu komo lole a me na muumuu moe po, na palekoki ku a a me na palekoki lihilihi nui, na leia-i silika o na ano a pau, na hainaka silika nui a liilii. Na Lole o na Kane: na lolewawae paina, kakiiua, huluhulu, na kuka lola a ekekei o na ano a pau, na lole paa o na kamahiwahine a me na keikikane. Na papale wahine o keia a me keia ano a me na ohu o luna, na papale keiki, na papale kane. Na kamaa wahine me ko na kamaliii, na kamaa kane. Na kakini wahine o na ano a pau a me na kakini pua silika a ma ka aono no na kaikamahine, na kakini o na keikikane a me ko kanaka makua o na ano a pau. Na mamaka silika nunui a liilii o na ano he lehulehu wale. Na pale kkolei wawae he nui wale eia maanei.
I mea e maopopo ai ia oukou e na hoe kiku na oluehu ia ke komo ana mai maloko o Halealoha, a e nana pono i ike pono ke au nui a me ke au iki, a e loaa no me ke kumukuai oluolu O keia mau waiwai i kaka oe la maluna, e hiki mau mai ana ma keia a me keia ku ana mai o na mokuahi.
GOO KIM.
Honolulu, Oct. 11, 1881 1039 @@
Halekuai Ili hou o
HUGH MACKAY
Ka mea hana Ili akamai o Hawaii nei.
Aia malaila na Ili o kela me keia ano i hoo-
luu ia me ka nani lua ole.
E uku no au i DALA KUIKE no na ano ILI a pau, ina
ILI MALOO A MAKA PAHA,
no ka auhau kiekie ke lawe ia mai I o’u nei. A hana no au na
ko’u Halekuai Hou o
WEHE KA OLU !
Ma Halemahoe, alanui Moiwahine, o huli polonei ano ke ano ke Alanui Kaahumanu
O ka’u ia o kauleo aku nei i na makemake e naue mai i o’e nei 1034 Iulai 10 lf
OLELO HOOLAHA.
EIA ma ko’u pa waiho Kaa Kikane ma ke Alanui Kaiepa me Moiwahine he mau Eke PAAKAI no ke Kuai ana. O ka poe a pau e makemake ana e hoolako ia lakou iho me na PAAKAI, e loaa no ma keia wahi me ke Kumukuai Haahaa.
C P WARD, (Pepee.)
1041 3ms.
OLELO HOOLAHA.
Maikai ka hoi kou Paa Lole?
Nohea la kahi i loaa ai ia oe?
No kahi o
ROBSON & SORRENSON,
ma Alanui Papu.
Keena o McINTYRE.
1022 6m.
CHRISTIAN CERTZ
Mea Hana Buti
MA
NA KAMAA MAOLI !
Alanui Papu, makai o ke Keena o Lui & Dickson
KE HAI AKU NEI OIA I NA MEA A PAU
Ua hoi mai oia mai Kapalakiko mai,
Ilaila Oia i oki kino mai nei i na waiwai
nani a paa o kaua oihana, a ke
waiho ia aku nei no ke kuai
ana no na kumukuai
a ka manawa
HE MAU WAIWAI IHA O NA BUTI
Na KAMAA HAAHAA a me na ano kamaa
no na Lede. Na Buti, na Kamaa Haahaa
a me na ano kamaa e ae a pau
no na Keonimana.
NA BUTI & NA KAMAA HAAHAA.
A ME NA ANO KAMAA E AE A PAU
NO MA KAMALII !
NA KAMAA O Na ANO HE NUI
O NA KAMAIKI OPIOPIO.
O eia mau mea a pau na kanaka me ke akamai loa a me ka pua o na ano hou loa, a ke @@@ ia aka nei ia mau mea e like e me ka mea i olelo ia.
E lawe ia no na kanaka mai na Mokupuni me ka mai au me ka eleu. 942@
HUAI PAU, HUAI PAU, HUAI PAU.
NA WAIWAI HOU LOA O NA ANO A PAU LOA,
AKAHI NO A HOEA MAI, A EIA NO KE HOOLELEIA NEI.
Piha Ku-i na Hale Hoahu Ukana i keia mau Waiwai Hou.
Aole wahi e ae e loaa ai na Waiwai hou me ke Kumukuai Haahaa Loa, ma ka
Halekuai wale no i kau ia me keia inoa, o
J. T. WATERHOUSE !
(WALAKAHAUKI.)
MA ALANUI MOIWAHINE !
Malalo iho e ikeia ai kekahi mau inoa o na mau Waiwai la;
Na Noholio o na ano a pau, na Paa Lole Kane a me na Lolewawae Kane, na Palemai o luna a me
lalo o na ano a pau, Pililakeke o na ano a pau, Koloka o na Wahine, Palule Huluhulu, Palule
Keokeo, Palule Kalakoa o na ano a pau. Kilika lau eleele, na Waihooluu Kilika o na ano a
pau.
Ma ko makou Halekuai e kuana aku ai me na Kumukuai Waipahe na Lipine Kuuwelu o na aoao,
Papale o na ano a pau, Veleveka o na ano a pau, Ahinahina o na ano a pau, Kukaenalo o na
ano a pau, Kihei Huluhulu o na ano a pau, Aila Honua emi a maikai, Kukaepele 20 keneta o ke
ope, Mamalu, Wati mai ka 8 a hiki i ka 12 dala, Keokeo o na ano a pau, Lilina mau@, na ano
Pio lole kupono no na Lolewawae Kane, 1-e Pelekane 75 keneta o ka paa, Waiala, Kopa bulu
12 auka o ka pahu elua wale no Dala.
A he nui au no na Waiwai i koe, na komakou mau
1038) Makamaka no e hele mai a ikemaka (lm
NU HOU, NU HOU.
NA WAIWAI HOU LOA,
NA PAIKINI O KEIA AU,
E Loaa no ma ka Halekuai o
DILINAHAMA MA !
MA ALANUI PAPU,
OIA NA WAIWAI MALALO IHO NEI;
Na Palau, Kaa Huilapalala, Kopala, Piki, Oo, Koi, Koilipi, Na Hainare Kamana o na
ano a pau, Na Mea Hana a na Kamana, Poe Hamo Puna, na Amara a me na mea hana o ka Poe
Akeakamai a pau.
Pena, Aila, Vaniki a me na Palaki, Pauda, Poka a me na Kukaepele, Palaki hamo Puna, Pulumi,
Pakeke, Kapu Holoi Lole a me na Papa Holoi Lole, na Ipu t, na Pa Palai, Na Makau Lawaia,
na Aho Lawaia o na ano a pau, na Kaula o na ano a pau, na Pahi, O, a me na Puna,
A HE NUI AKU NO NA MEA I KOE,
I KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA I NA HALE,
i hiki ole ia makou ke huai pau aku, aka, na oukou no e hle mai a e hoonuu iho ia maluna ae, e
loaa no ma ka Halekuai o
DILINAHAMA MA,
1036 3ms Ma ka Helu 37, Alanui Ppu.
$6000 $6000
KA WEHE KAOKOA ANA O
NA WAIWAI AIWAIWA O KA NANI
HE NUI WALE!
NA LOLE O NA KANE, MAI NU IOKA, PILADELEPIA
A ME EUROPA MAI!
HE WAIOLU NA KUMUKUAI,
A he Kaulike ka Panai ana.
Ke kona aku nei au i ka lehulehu e makaikai mai i kua maa Waiwai Nani o Europa me Amerika mai, me ka ninau ole iho oiai o ka oi keia o ke ku o ke ahua, a i wae pono ia ma keia kaona. He oi loa aku ka haahaa o ka’u kumukuai, no na lole ano Silika hou maoli. E ao o epa ia mai oukou. E naue e ia e ikemaka no oukou iho, i ko’u mau Waiwai Maemae he nui wale. He manaka okoa no hoi i ka helu papa aku.
NA LOLE HOU O LOKO MAI MA KE KUAI HOOPAKI!
Ke kono hou aku nei no au, e noii akahele i ko’u inau Waiwai me na Kumukuai. Aohe olelo ana no ka hoikeike wale no. E hookola aku no ua kauoha mai a pau.
CHAS. J. FISHEL.
C. O. P. BAZAR.
1001 tf Kihi o na Alanui Papu me Hotele
JOHN RUSSELL
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
Alannui Kalepa, Helu 32, kihi o Alanui Papu.
Honolulu, H.I 1002 lyr.
D H A KINIAKUA.
Ua makaukau oia e hana i na ano palapala pili kanawai a pau: Palapala kuai, Hoolimalima, Aelike, Oki mare, a me na ano palapala hoopu kipaku aina, no ka uku haahaa K loaa no wau ma ka Hale Kula ma Pulehu. kula apana o Makawao 992 6m.
CECIL BROWN.
LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI
A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.
Helu 8, Alanui Kaahumanu. Honolulu, H. P. A. sy
RICHARD F. BICKERTON.
(PEKETONA.)
LOIO a he KOKUA ma ke KANAWAI
E HELE ANA OIA IMUA O NA AHAHOOKOLOKOLO a pau o keia Aupuni ma na ano hihia a pau, ina paha ma Oahu nei, a ma na Mokupuni e ae.
Ua makukau mau oia i ka hana ana i na Palapala pili kanawai o keia a me keia ano.
Ua hiki no hoi iaia ke hoaie dala aku ma ka moraki ana ina aina, ma ka ukupanoe haahaa loa.
e hauaia na hana me ka hikiwawe a ma ka aku haahaa.
Keena hana, Helu 23 Alanui Kalepa,elea puke ma o aku o ka hale kauka o Kauka Minuteole.
840 ly
KAKELA a me HAKI.
UA NEE aku maua ko oukou mau Loio mai ka pili pu ana me ke Keena Kuokea a i ke Alanui Kaahumanu Helu 15, ma o mai o ka Baneko o Bihopa ma.
Ua makaukau mau maua o lawelawe i na hihia a pau ma Honolulu a me ko na mokupuni. E hooko ia na Palapala Kuai. Hoolimalima a me ka Moraki me ka eleu. He Luna Hooiaio Palapala no hoi o W R Kakela 980 tf
S. B. DOLE.
HE LOIO A HE LUNA HOOIAiO
PALAPALA.
E hiki no iaia ke lawelawe i na hihia o kela a me keia ano imua o na Ahahookolokolo a pau o keia aupuni. Keena hana ma Alanui Papu, maluna ae o ka Halekuai o Likikini.
Honolulu, Oahu Iulai 10, 1880 971 tf
ASA KAULIA,
Loio a Kokua ma ke Kanawai.
UA makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu. E loaa no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu i kekahi wa Hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe.
JNO. LOTA KAULUKOU.
LOIO A HE KOKU
UA makaukau au e lawelawe i na hihia a pau o keia a me keia ano iloko o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni. Ua hiki no hoi ke hana i na palapala a pau e pili ana i ka Oihana Loio me ka eleu. E loaa no au ma Heeia Koolaupoko. a ma Honolulu no hoi i kek manawa. 901 tf
NU HOU KULOKO.
Eia i Honolulu nei o Hart, ka ona o ka mahiko Niulii.
O keia Poakahi ae ka la kuokoa o ke Aupuni Hawaii nei.
Ke kukulu la o D B Mahoe he kula loio ma ka apana o Kawaihau, Kauai.
Ua waiho aku o Lee Loy i ka noho luna nui ana no ka makiko o Kaupakuea Hilo.
Ke noho nei iloko o keia mau la ke kau kiure kuikawa, no na hihia ma ka Baneko
Ua kakelekele waapa na keiki o ke kula hanai o Hilo, i ka la hanau iho nei o ke Alii ka Moi.
Ma Makuau, Hamakua, Maui, make emo olelo iho la o Mose pela mai ka leta a Mao o Paia Maui.
Ua hoopai ia imua o ka Aha Hoomalu i ka Poakahi nei, kekahi makamaka o makou o Waikiki no ka ona.
Ke manao nei ka Ahahui opiopio o Kaw iahao e koho i Peresidena no lakou, iwaena o kekahi lala o ka hui.
Ua hookoha ia o T Purvis i luna alanui no ka apana o Kawaihau, ua nui ka mahalo ia no ka hookohu ia ana o keia makamaka.
Ua hiki mai kekahi lono mai Kaupo Maui mai no kekahi pepehi kanaka mainoino, a ke imi la ka Luna makai i ka mea nana i hana ia hana ino.
Ua malama ia ka Poaha o keia pule e na puuwai Amerika ma Honolulu nei ne la hoomaikai i ke Akua. Ua haawiia he haiolelo ma Kaukeano e ka makua Damona.
Ma ka mokuahi Zealandia o ka Poakahi nei i holo aku ai ka ona nui o ka makiko o Kaauhuhu Mr Hind me kana wahine e ike i ko laua ohana ma Pelekane.
Ua hoonaueue ae he olai ikaika ma Kau i ka la 19 o ka pule i hala, ua hai mai ko Kau poe i ka ikaika o ka hoonaue ana o ua olai nei malaila.
Ua ike makou ma ka halepai o Montana ke kii o ka Hooilina Moi, he kii keia i like ka nui me ko ka Moiwahine Emma a he nani no hoi.
Ua hoomaka iho nei o Davidson e lawelawe hou i ka oihana loio ma ke kulanakauhale nei. E loaa no kona keena ma ke alanui Kaahumanu.
Ke liuliu mai nei kekahi mau makamaka o Hawaii, i na manao hai iwaena o ka apa na, eia ma ko makou nei keena kekahi mau palapala.
Ua hele ae kekahi aihue a lawe pakaha aku la 3 puaa liilii a me 7 manu kaka, na kekahi Pukiki e noho nei malalo iho o Puowina. Pela mai o J K Keawe o Manoa ae nei ia makou.
UA hooholoia, i ka la e hoea aku ai ka Moi i ka Ua Kanilehua e hookuuia ana na keiki Kula, he hoohiwahiwa na ko Hilo i ka Moi. Ua hiki, he momi la hoi na keiki ua nani ia i na maka o ke Lii ke ike aku.
Ke haawi nei na paahana o ke Kuokoa i na mahalo maikai ia J A—no kona haawi manawalea ana mai i kekahi ahui maia ono i hoouluia a hoohua ia mai na hua ono maikai ma ke kahawi kaulana o Manoa.
Na Komite nana e hoonohonoho i na hana o ka la o ka Moi e hehi ai Kona mau wawae i ke one o Hanakahi, oia o L Severance, Hon. J Nawahi, G W Akao Hapai, D H Hitchcock a me S L Austin.
Maemae maoli ka pa a me na hale e kukulu ia nei no na mai lepera ma Kakaako, he 6 ka nui o na hale i kukulu ia a puni ka pa, a mawaena konu o ka pa he hale ano poepoe i hana ia no ka hooluolu ana o na mai ma ia wahi.
Ma ke ahiahi Poalua nei i kau aku ai ka Moi maluna o ka mokuahi Bihopa no Kauai i ukali ia e Kona Puuku a huli hoi mai i ka la apopo, malaila ae Kona kaikuahine Likelike, a o na keiki puhi ohe no hoi a he heluna nui o na makaainana. eia ka makou e maalahi Kona huakai ala moana.
Ua hai mai o Jos. Nailima opio ia makou o Waihee, Maui, aia malaila kekahi kanaka e alakai nei i na hana o ka pouli i kanaka, o Kamealani ka inoa; a ua hele aku keia kanaka a hoopilikia wale i kehaki mau elemakule. He mea pono e nana ae na kini o ke Aupuni i kela hana.
Uleu ka Nupepe Kuokoa a uleu pu no hoi na luna, pela na leo kupinai i pa-e mai i ko makou mau pahu kani. Ae, uleu ka Nupepa Kuokoa a ke hooikaika nei oia no ka pono o ka lehulehu a eia kana penei e uleu mai i na wahi koena i koe o keia makahiki, a e uleu hoi no keia makahiki ae.
Ke hoomaka la ka hoomoe ana o ka hao o ke alanui hao a S G Waila o Mahukona, he 50 anana a oi i paa i keia wa, a ua hoa o ia ka lawe ana o ke kaa i na hao maluna o ke alanui; a o ke kanaka mua loa i holo ma kela alanui hao he Kahanapule, o S C Luhiau. Hehe ka ka aka a Waila i ka ike ana aku e iau mai ana.
O kau o S L D a me J L K, a keia pule ae; ua haiki ka pepa o keia pule.
Ma keia la e ku mai ai ka mokuahi lawe leta mai Kapalakiko, pela na lono.
Eia i Honolulu nei o G H Dole, ka Luna Nui o ka Hui Mahiko o Kapaa.
Ma ka Likelike o ke ahiahi Poalua nei, i kau aku ai ke Kiaaina Kekaulike no ka mokupuni o Hawaii.
No ka piha loa o ka pepa ua kali iki makou a keia pule ae kamailio makou no ke kumuhaua malalo o ke poo “Ikea ka Noa.” i hoopuka ia ma ka Elele.
Ke hele la o Kaleleonalani i ka loa a me ka laula o Maui a ua apo aloha aku na makaainana, pela ka lono i o makou nei.
He hoa’loha anei kekahi mea ina o ka hana ia he kii wale i na ukana o loko o ko hai kuka me ka ae ole o ka mea nona ia ukana. Ua pono anei ia hana?
Ua koho ko Hilo i mau Komite Ohi Dala, no ka lakou mau hoohiwahiwa i ka Moi, ke hele aku Oia e ike ia mau makaainana ona. Ua pono ia.
Ua hooholo ko Haiku poe ma ke koho ana he mau komite wahine he 13 na lakou e apo aku i ka Moiwahine Emma ke hiki aku ilaila, wahi a Helekunihi ia makou.
Ma ka Kalohai leta ia makou, ua hookuu ia kekahi mau paahana o ka mahiko o Halaula no ka hana ole a ua imi lakou i ko lakou pono ma na hana hoolimalima; ua hookohuia o H Johnson i Lunakanawai apana no Kohala ma kahi o J Kekipi i hoopauia.
Ke hoomaka la ke Kula Haole a J B Kaleihopu e kula, ma ka apana o Hamakua. A ke mahalo mai nei o Thos. S K Nakanelua, no ka haunaele ole o na kanaka ma ka la hanau iho o ka Moi.
Ua hulihuli kekahi waapa ma ka muliwai o anahola, ma Kauai. I ka mananawa i huli ai, mai pua ka pu ai o kekahi mau wahine i ka niao o ka waapa; a kokua koke ia hema ai. Peia mai nei ka leta a S H Kahukula.
Ua like ka na hoohiwahiwa ana a ko Maui poe ia Emma me ka wa ka ia Kamehameha III ke alakai ia o na puaa ma na alanui, ke kahe o ka hinu o na puaa i kalua ia, ke kapalulu o na eheu moa, ka halala o na ahui maia a pela aku, wahi a J P Kuia.
Wahi a D Kahaulelio o Lahaina, ke ala nei na kanaka ma na hana pono, a ua malama ia he mau halawai ma ka Poakahi, Poakolu a me ka Poalima; ua pono ia.
Ua hiki mai na lono mai Kapalakiko mai no ka make ana o Harry Black keiki a J H Black o Honolulu nei. Ua hanau ia oia ma Honolulu nei a ma Honolulu nei kona hanai ia ana a nui, a i kona mau la hope ua waiho kona kino lepo ma na aina e.
Ua hoolaha ia ma ka nupepe Kalepa o keia pule no ku maikai ole o na uapo a me na alanui mawaena o Hilo a me Laupahoehoe. Ua pakele ke ola o kekahi haole ma ke kahawai o Kolekole ma kona lilo ana ka wai me kona lio.
E kala mai e Pahia, Kalaukoa a me kakahi poe e ae i kakau manao mai no ko kakou pepa i keia pule no ke komo ole ana o ka oukou mau manao. E aho nui mai a keia pu e ae hoea aku. Pela no hoi me ka moolelo o ka Aha Lunakahiko a Maui.
Heaha la ka $15000 a me $20000 ? Eia ka mama, kai noa no hoi he puu ki kekahi i ke pohue. Eia no ka hoi i ka Elele ka eke uhane o ka lahui Hawaii e huna mai nei a wehe ae nei ka hana, kani mai ana ka pelehu pokeokeo. Kahaha, ia wai hoi ka pokeokeo ana kai no i kahi Elele kukalike no hoi nana aku ka hoi ia la hookohukohu lua. U, hookohu io no.
Ua loaa mai ia makou mai a P R Holi o Kauai, he pane i ka Elele, a me ka mea nana i hoolaha iaia; penei kaua pane a makou i lawe mai ai ma ke ano nui: He oia io, owau a me ko’u hoa ka mea i lawe mai ia Kamahueeu he mai pake a me kekahi mau mai e ae mai Hanapepe me ka pilikia ole a hiki i Lihue, i kahi o ka Makai nui a pau ka’u hana nona a huli hoi au no ko’u wahi; aole owau ka mea nana i hoopilikia he makai okoa nolaila ua lalau loa ka Elele no ka hoolaha ana, a lalau no hoi ka mea nana i kekau ia moolelo.
“Kui ka hao oiai ewela ana” wahi a ka Elele i leo nui ae ai i keia pule. Kakaha kai no o ua wahi elele nei ka mea hamare kui hao, kui nui iho no hoi paha i ka hao i leo nui ia iho nei? Hewa anei ke hooilua ka hana maluna o ko lakou hokua? Noke nui iho nei hei i ke kui i ka hao o Pauoa aole nae he wahi mea a meheu ae eia nae o ka hune ka makou i ike ai maluna o Likelike. Alia kakou e pulale e ma ka ae ana he hoea hou mai koe me na kilai nuku.
“Haawiia mai hoi paha na dala elua a ko kane no ka Nupepa Kuokoa o keia makahi ki ae, i loaa ke kii makana nani o ka Ohana Alii o Enelani.” i pane aku ai ko makou wahi Peke i kekahi wahine. “Kahaha, kai no he Nupepa lapuwale ke Kuokoa he hoolaha hoi paha i ka pono ole o na hana a kuu kane a ua huhu kuu kane i ua Nupepa nei, a ua olelo aole ana makemake e ike i ka Nupepa Kuokoa mamua o kona alo,” i pane mai ka wahine. Eia hoi ka penei a ke Kuokoa, aole anei i ike ia, ua oiaio na kalei ana a ke Kuokoa?