Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 6, 11 February 1882 — KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUIIA. NA LA HOPE LOA O KA HAKU NELEKONA KE DUKE O BERONETI. KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c. [ARTICLE]

KA NUPEPA Kuokoa me ke Au Okoa I HUIIA.

NA LA HOPE LOA O KA HAKU NELEKONA KE DUKE O BERONETI.

KE KAUA ANA O NA AUMOKU KAUA BERITANIA,-A ME KO ENELANI MAU PAPU LAAU, &c.

VA LoKAUI KA MAIUO.—AKA, UE 1100 KAlīl walk mo xo o ' xklekoxa: " —Earl St. Vintent. Ka Waiho ia ana o ke Kino o ke Koa Kaulana iloko o ka Ilome Luakupapau. ; JkiAl ka huakai hooiewa e pii mniie ana. : V e l< n ni mna ann na pu minute mui na : aumoku Beritama mai iioko o ke awa a me na papu ma na kahakai. oka be!e ona halepule, e kani-ke mau ena iakou iloko o na mmute a pau. A iloko ona hora poko-1 ie, hiki nku la ka maheie koa mua loa me ka Alihiknua Nui ke Keiki Aln o loka i ka Ipuka o Temple Ba, aia hoi i keia wahi ka ; Haku Meia o ke kulnnakauhale o Ladana i kahi i kaii ai no ka hiki aku o ka huakai , h »olewn. Ika wa i hiki aku mke Keiki i Alii imua ona, helo mai la ka Haku Meia ; c>na. a pane mai la i kekahi mau hun- i oleio pokole e plli ana no ka hookipa hooie- : wi. 1 ii(t pau ana o kona mou kamailio, . alaieai aku ia kd£ v ?t£Uu Meia » ka nua k? ī | hoolewa iloko o ka pa o ka halepule o Sana { Pwulo. I I ka wa i hiki aku ni o na koi kiua lio i I k\ ipukn o ka halepuie, hele pololei nku ia ! iakou a ku mni la ma keknhi aoao o ke ala- j nui.a o na kon helewawae hoi, komo ae ia \ lakou rnn ka aoao o ka halepule, a iloko o ; ia manawa i hele poioiei mai ai ke kaa na- j na e lawe ana ke kino make o ka Haku Ne-1 iekonn a ku ma ka ipuku o ka halepule, ku | iho la ma ia wahi no kekahi mau minute ; pokole, he haioielo hookipa na ka Haku Me-1 ia o Lndana ika pahu oke koa kauiana. | Iloko o na mmute pokole o keia kamaiiio ana, he!e mai li ke Keiki Alii ke Duke o iv»ki, kona niuu Ukaii i me na Kenela, i | ukaliia hoi * na Kapena o na Mahele Kon, j kti iho la lakou mamua o k» pnhu o ka Ha-1 k'i Nelekoua, a iloko o ia wa i hapai īa ae ; ai ka pahu o ke koa kauiana, a lawe ia aku ! I i iloko o ka halepule, a kau ia aka l.t nn ; k<ni i hooinakaukaa mua ia no kona hano- !

hano. 0 U halepu'e o Sana Paulo, ua hoopiho kona mau pan\ e nn t»usani lehulehu o un uuWmkai. Oka huakai hoolewa, he na< ni okoa m ke n>tna aku, oi«i, nole he karmk,i koa i kaulana e laa 11% hoohiwahiwa a ke kuianakauh»le o Ladana e like me Nelekona. oke Keiki Alii ka Hooilina o W«le. i ukaliia e ke Duke o Kalolena, ke Duke o Kent a me Cumberland- ke Duke o Sosse.\. i nkaliin e na Haku harl o Moria, Shrridan» Tienery, <Scc>, pti aku la likou a ku mai mai U mOuna o ka pap* himeni, a himeni mai la na Keiki Aii> i ke mele lahui kaulan» o Enelani, —E*Ola ka Moi i ke Akua. 1 km hoomaha ana iho o na leo himeni, ua ku m«i ka Bihopa o Linekon*, a haiolelo m*i U oia i kekahi haiolelo e pili aoa oo ka mea i make, oia keia: I— l, Aole kakou i la«fe mai i kekahi mau pono tio keia ao, a he mea maopopo no boi, aole no he mau pono e hiki ke lawe ia mai keu «o aku; Na ka Hiku i haawi inai, a na ka H&ku no i Uwe aku, e hoomaikaiia ka inoa o ka Haku» 2—"o ke kanaka i hanauia mai e ka wahme, he inau la pokole wale no kooa oaa ka ili oka honua. U« pii ae oia iiuna, aua oki koke ia ae !a oii e like me ka nne ana o na pua." 3— 'oiai kakou e ola ana ne na kino w»»k»i, eai ana a e inu ana me ka hauoli, *»* no ko kakou luakupapau ke hamama roau nei mamua o kakou me ka mak«ukau. ,T 0 keia inau kumu ekolu maluna ae 1«, ua web««ehe mai Ia lea fiihop« o Linekona t kona haioleio loiki oo ra hora ekolu, a i ka put aoa o kana haioklo, ua ku mai la ka

Bihopa o Cbestcr a kokas roii li tnt ka hapa oka Bihopi o Lioekooa, a ika pao ana o kani fcaioiflo ras ka hon 5 o ke ahnhi, aa himeai u mai 1« keia Meie K%nikau e n* Keiki Aiii, me ka hookaoi aoa mii o ke Kaena Aiiiwahine ka Mea Kiekie ke Dachess o loka ma ka piano:

1 ka pau nna o na hana hoano a eehia a nn Bihopa i ka pahu o ka mea i make, alaila, ua hiki mai ka wa e waiho ia ai kona kino anuanu iloko o kona home m&u loi ma k* aoao 0 Sana Pauio. Mamua oka uhi ana mai oka po, ua ho-a ia ae ia na kukoi o loko oka halepuie, aua piha hoi o loko o a keena nui me ka ma)amalama*ano eo na kukui. He mea e ka nani o keia mau hana, a he hana no hoi aoie i bana ia no kekahi mea mamua aku, mai ke kukulu ia nna mai o la halepule kaulana a hiki iloko o ia la, na hoohiwahiwa 1 pahola ia inai i ke kino make o ka Haku Nelekona e ka iahuikanaka o Enelani. He mea i olelo nui ia mahope mai no na hana kamahao i ike ia īioko o ua po nei, no ka hoshoi ana aku i ka pahu o ka u>ea make iloko o koua luapao. Oiaī ke aoaina holookoa e nana ana me ka eehia nui maluna o ka pabu o Neiekona, i« manawa i himeni hope loa mai ai ka papa himeni ona Keiki Aiii i kekahi mau pauku i hakuia no Neiekona, i pakui ia aku ma ka psuku hooe loa o ke mele iahuHo Enelani, oia keia maiaio oei penei: E hui kakou ma inoa nui o Nelekona, Ka makamua ma ka papa o ke Koa, £ oii kokou iaia. E uhoia kakou a puni i kona Koa, Ka hanohano o ke kahua BenUoia, « Nana i hoonaueue a hooioliiuii na aie o ka moioa E oia ka Moi i ke Akua. Ua waihoia kona kino me ka enaluhia, Aka, — E oia ūo kona Inoa i ka wa e htki mai aoa. I ka wa i pau ai o keia raau leo himeai, ke hai ako nei ka mea e kakao nei, aia ako la ke kino o ka Haku Nelekona me keia paho kupapau nan» iUko o kona home laa «nuaou; Ka home a ua koa kauiana la o na aie e waiho ata a hiki iloko o keia i»; Kona home aoa e noho hookahi 1a aohe kokoolua; Ka bome aoa e noho la me ka oloolu, aohe lahi; A eia waie ihono ka Eneiani mea e haua ai, ina o keia mau makahiki iebulehu e hiki mai ana a hookabuliia kona kuokoa e na eoemi, ke pa-e mai nei ka leo o ka Haku Nelekona t kooa mau iioko o kona home luakupapau,—e hoopakele ae i kona kiahoomanao a me kona home, —i uku paoai na iakou oo kooa hookahe aoa i Bbaa koko malana oke ka. I hua kaoa, i ioaa ka ianakila a me ka enalahia no finebnt iloko o kaia I».

Ma ke kauoha m ,I(f Aupaoi o Enelani, e m»l4rai!9 ke kiao O s ki eooku o Ne!ekon«, oia hoi ka aiokokt<|if aole e hoohoio bo-j !& ma ka «ahaoe no ke k«oa, aka, e kukuiu iai* iloko u ke iwt o Portsmoulh, t biki i k» wa e heleei ai o kona mau aoao. t *tyWtl[il r )tfTi o ka llaku Neiekona maiuna [. o ka pap*hefe o kaiu moka» ma ke kaaoha i, ake Kec<ta|fcaa t «t. ha.es.ia kekahi apana £ ehla palaA»ha, a kōpiīī ia milana okn pa» »»„ ..Lc'q o moku 'E aakila, ao na haaoleTd i pMapala la m?luua oua ap*na data U, e heluheiu ia no i» jenei: ' Maluoa o keia ].ipahele, i haule ai ka Haku Neiekona il»lc.,—l k« la hoouka kaua hauoli rae na aum»ko kaua hui o Faraoi rae Sepania. raa ka Lae o Tarafalaga T M. H. 1805." He mau makahīki pokole mahope mai o ia manaw.i, kauoha ae la ke Aupuoi o Enelani e kapiii ia i eioi nnu mokukaua, a e i kipaia hoi ko iaua mau inoa H. M. S. NeI lekona ame H. M. S. Tarafa!aga. i mea i hoomanao na m Aupuni i ka inoa o kona j Koa kaulana. a i hoi o kahi i ha- | lehia ai o kana punaheie. ; Ika makaukau 834 oka moku mua e kua ; iloko o ke kai, ma ka ia 21 o lune. M. H. | ISI4, ua kau ae la he 40 o na koa i hoouka !ai i ke kaua o Tara(alaga maluna o ka mo|ku Lanakila. O Mr. Robert 0. Fiimouth, |ka mea nana i kapiii keia mau moku, ku mai ta oia a hoao «e !a i ka inoa o Nelekona. me ka inu an*«e i ke ola o Enelani me keia mau huaoleio: "E hooīoihiia na L i o ka Nohi Alii ana o Enelani,—via ka Mana Nui nana e Kau Kanawai na Ah * ka Moana !!!" Mamua o ko'u hookuu ana ia kakou ua hoa'loha o Nelekeha i heiuheiu i kona moolelo kaulann, ke lawe hou mai nei au i keīa mau wahi iaini pokoie i na poe heluhelu, i haioielo pinepine ia e na kanaka koa mai ia au mai n hiki iloko o keia ia. Ua olelo ae 0 Enelani, inai Uko mai o ka heluna o na tausani k»a wiwoiole o knna mau aumoku a me nn pualikaui aina, aoie he mau kanaka 1 kauiana ai o kcTft inoa e iike me ke Keiki Aiii o VVataiu a'l/oke hōi o AVeiinetona ma ka aina. a o ke Keiki Alii hoi oka Hekiii ka Haku Neiekona ma ka moana. I mea e hoikeike aku ai i na poe heiuhelu no keia mau kanaka. ke olelo nei keia mau Buke Moolelo penei: Jt Ua moe ke koa, ua kuu oia i kona luhi, a ua waiho mai oia ī kana mau hana oke kahua ahi, i enea na kakou e hahai aku ai mahope o kona meheu. Heaha ka Nelekona hana ma ke kahua kaua o Tarafalaga? A o ke Duke hoi o Welinetona ma Watalu? O keia mnu kanaka puuwai wiwo ole elua, ua lawe mai ia iaua i ka hae o ko laua aini, a oia ka iaua ī hoike aku ai i na aupuni kno* o Gur9pa me ka hanohano. E haawiin na hoohanohano like ia laua a elua, oiai ua i>ke iaun a iike ina ke kuUna o ke koa a me ka wiwo ole. Ina o keia mau makahiki loihi e heie ng, a i hoopukapuka ia ae ka inoa o na kanaka koa, a o ka inoa o ke Duke o Welinetona kekahi e kamaiho ia ana, —ke noi aku nei ka mea e kaknu nei i na hoa'ioha o ka Haku Nelekona, m«i poina kakou i ka hapai pu ana ae i kona INOA, — 0 kekahi ia ona Keiki Aiii o ke Koko; ke i'ukonakona o na Kaiuli; ka Oiali nana i na-i ka Moana; ka Hookalakupua Nui a na enemi e ii ni ko Ukou ili; ka Pulakaumaka i hoopunohele la e kona aini hanau. Ua w->i-ho mui oia i keia ola ana me na hanohano he nui wate i kona aina, a o ka hon hoi o kona iuhi a me na inea o ke kaua, kaa aku ia ia mnu pono ī kona ohana, ua hookiekie

iu kona mau kaikuaana ma na kulana kiekie oia Aupuni. Auwe ka eehia ame ke kahaha ! ina pnha he mea hiki ia Nelekona ke sia mai mai ioko mai o kona home lutkupapau, aiaila, e ninau mai paho auanei oia, owai ia ke kanaka i hooko iho oei i ka ieo o kona aina, i pono! i maiohia !! a i lanakiia!!! Ke kaena mai nei ua Neiekona nei i na aupuoi kaua moana o ke ao nei me ke kuhikuhi roai, e heie imua; imua o ke kahua kaua a make a ola ! Aia ilaiU ka hanohmo. aia iiaiia ka lanakiia, iia no ilaila ka maiuhia. O keia mau mea nui ekolu. ioa e olelo la ae kekahi kanaka koa i hooko i kekahi o keia mau !ala, mai Poina oukou i ka inoa o Neiekona i mea hoohalikelike, — Oia ke Koa ho'omoana kaulana ioi malalo iho o ka ia i ike ia iloko o ia au a hiki «loko o keia la, a me ka manawi no paha e hiki mai ana, "OkeAao NELEKON A, Na la o ki luhi a me ka inea, Na la c k« hookahe koko, a me Na ia o ke kanikan komakena/' Aloha Oukoo. Halemai Alii o Garinawika, ) Oekemah», 1852. \ Thoxas P. Sn»ctt. Haiepai Napepa Kaiepa, I Hoaoioia» Feb. % IM. {