Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 12, 25 March 1882 — Page 3

Page PDF (1.34 MB)

This text was transcribed by:  Bernardette Piilani Akiona
This work is dedicated to:  No Ka'u Keiki Kāne I Aloha Nui ʻIa - Jace Jin Kaʻelukū Akiona

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA HUI

LOLE AAHU NUI O KA HONU NEI.

Nu Ioka, Ladana, Parisa.

O KA HUINA PUU WAIWAI,

$3,000,000.

ARNOLD FITZGERALD, Peresidena

A.M. MELLIS, (MELEKI)

O KA

HALEKUAI LOLE AAHU NUI, OIA KA AGENA NO KA PAEAINA HAWAII.

 

            Ua hoomakaukau a ua hoopaa ka mea nona ka inoa malalo iho nei me ka Hui Nui i oleloia ae la, e hoolawa i na makamaka o Hawaii nei a puni me na lako aahu i hana mua ia a paa, a ke kono aku nei i ka lehulehu e hele mai e nana a ike maka i na waiwai i loaa mua mai nei ma ka moku D.C. Murray - oia hoi na Lole Paina o na kane, a me na Aahu o kela a me keia ano.

            NA AAHU SEKOTIA -- NA KUKA

            NA AAHU SEKOTIA -- NA LOLEWAWAE

            NA AAKU KUKA O KE ANO HOU LOA.  HE MEA NUHOU.

            Na aahu no na kanaka makua a me na kamalii o kela a me keia ano, maika loa, a he ano hou.  Ua hanaia keia mau aahu a pau no ka manao nui ia e hoolawa i na mea a pau no keika Kulanakauhale a me na apana mawaho aku.  He mau aahu no ka maemae a me ka nani, a ua kii pololei ia aku, a loaa mai ka hale hana lole mai; A HE MAKEPONO LOA MALALO O NA MAKEPONO A PAU KE KUMUKUAI, malalo o na halekuai e ae a pau o keia Kulanakauhale.

            N.  B.  He mau aahu a me na ano waiwai e ae o kela a me keia ano, ke waiho nei no ke kuai aku me ka

            Uku Haahaa Loa!

            A.M. Meleki.

Halekuai Lole Nui o ke Kaona, ma ka Halepohaku Nui o Burua Ma.

Helu 104, Alanui Papu

Jan 18 t

 

KUAI HOEMI NUI, KUAI HOEMI NUI.

MA KA HALEKAUI O

 

CHARLES J. FISHEL!

KIHI O NA ALANUI PAPU ME HOTELE.

 

UA HIKI IAʻU KE KUAI KO'U MAU WAIWAI HOU A NANI I KO'U MAU MAKAMAKA ME KA EMI I OI AE MAMUA O KEKAHI MAU HALEKUAI E AE O HONOLULU NEI.

EIA MA KO'U HALEKUAI

He Heluna Nui o na Lako Aahu o na Kane a me na Kaimaiki,

NA KAMAA, PAPALE, PAPALE-KAPU

AKAHI NO A HOIKEIA MA HONOLULU NEI.

 

Eia ke kumukuai o kekahi mau Waiwai;

Pua Lole Huluhulu o na Kane, $10 wale no, a ma kekahi mau Halekuai e ae he $18

Pahoehoe, $1 o ka La.

Palemai, he 50 keneta wale no.

Palule Kalakoa hou a nani me na Pulima elua me elua

A@i kala, he $1.50 wale no.

 

E Kilohi Mua i Ko'u Mau Waiwai

MAMUA O KE KILOHI I KO HAI HALEKUAI.

1055] [tf

 

NU HOU, NU HOU

 

NA WAIWAI HOU LOA

 

NA PAIKINI O KEIA AU,

 

E Loaa no ma ka Halekuai o

 

DILINAHAMA MA!

MA ALANUI PAPU,

 

OIA NA WAIWAI MALALO IHO NEI;

 

Na Palau, Kaa Huilapalala, Kopala, Piki, Oo, Koi, Koilipi, Na Hamare Kamana o na ano a pau, Na Mea Hana a na Kamana, Poe Hamo Puna, na Amara a me na mea hana o ka Poe Akeakamai a pau.

 

Pena, Aila, Vaniki a me na Palaki, Pauda, Poka a me na Kukaepele, Palaki namo Pua, Pulumi, Pakeke, Kapu Holoi Lole a me na Papa Holoi Lole, na Ipu@ti na Pa Palai, Na Makau Lawaia, na Aho Lawaia o na ano a pau, na Kaula o na ano a pau, na Pahi, O, a me na Puna,

 

A HE NUI AKU NO NA MEA I KOE,

I KUPONO NO KA HOOHIWAHIWA ANA I NA HALE,

 

I hiki ole ia makou ke huai pau uku, aka, na oukou no e hele mai a e hoonuu iho.  O keia maluna ae, e loaa no ma ka Halekuai o

 

DILINAHAMA MA,

1036 3ms                                                                                             Ma ka Helu 37, Alanui Papu.

 

KAKELA.

 

Ua NEE aku maua ko okou mau Loio mai ka pili pu ana me ke Keena Kuoka a i ke Alanui Kaahumanu Helu 15, ma o mai o ka Baneko o Bihopa ma.

            Ua makaukau mau maua e lawelawe i na hihia a pau ma Honolulu a me ko na mokupuni.  E hooko ia na Palapala Kuai, Hoolimalima a me ka Moraki me ka eleu.  He Luna Hooiaio Palapala no hoi W R Kakela.  980 tf

 

ASA KAULIA,

Loio a Kokua ma ke Kanawai.

 

Ua makaukau au e lawelawe i na hana a pau ma keia Oihana imua o na Aha a pau o ka mokupuni o Oahu.  E loaa no au ma Koolaupoko, Heeia, a ma Honolulu i kekahi wa Hooko ia na kauoha mai na wahi a pau o ka mokupuni me ka eleu a me ka hikiwawe.

 

CECIL BROWN.

 

LOIO A HE KOKUA MA KE KANAWAI

 

A HE AGENA no ka Hooiaio ana i na Palapala no ka Mokupuni o Oahu.  Helu 8, Alanui Kaahumanu.  Honolulu, H.P.A. 2y.

 

KALE KULIKA,

 

Luna Hooiaio Palapala kuai,

 

MOLAKI A ME NA PALAPALA OIA ANO.

 

Luna Hooiaio Palupalu Aelike maweana

O na Haku a me na Kauwa.

 

Luna Haawi Palapala Mare.

 

Me ke kihi o ke Alanui Moiwahine me Kaahumanu, kulana kauhale o Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.  906 tf

 

            MA ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu, ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o Kikopua k, no Kau, Hawaii, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala nei a Haaheo w, e noi ana e hoonoho aku ia J H Martin i Luna Hooponopono no ka waiwai o Kikopua k, no Naalehu, Kau, hawaii, i make.

            Nolaila, ua kauohoia na mea a pau ke pili, o ka Poaha, oia ka la 13 o Aperila, 1882, ma ka hora 10 A.M. ma ka Hale Hookolokolo ma Waiohinu, Kau, Hawaii, oia ka manawa a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, me na mea kue ke hoikea.  FS LYMAN,

Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu.

Hilo, Hawaii, Mar. 7 1882.  1059 3t

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o HANA w, i make.  Olelo kauoha mamuli o ke noi a ka Lunahooponopono no ke kuai ana i kekahi waiwai paa.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a H Kepohoni, kekahi o na lunahooponopono o ka waiwai o Hana w i make, e noi ana e kauoha ia e kuai i kekahi waiwai paa o ua mea make la i oleloia, a e hoakaka ana i kekahi mau kumu ku i ke Kanawai, e aeia ai e kuai ia na waiwai paa la.

            Ua kauohaia e hele mai ka poe a pau i kuleana i i ua waiwai la.  Imua o keia Aha ma ka Poakolu, ka la 12 o Aperila, M. H. 1882, ma ka hora 10 o ke kakahiakama ka keena hookolokolo ma Honolulu, ma ia wa a ma ia wahi e hoike mai ai in a he kumu kekahi e hoopuka ole ia ai ka olelo kauoha e kuaiia ua waiwai la.

            A ua kauoha hou ia e hoolahaia ke kope o keia olelo kauoha no ekolu pule mamua ae o ka la e hooloheia ai i oleloia, iloko o ke "Nupepa Kuokoa," he nupepa i paiia ma Honolulu i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Maraki 15, 1882.

L. McCULLY,

Ikea:  Lunakanawai o ka Aha Kiekie

A Rosa Hope Kakauolelo.  1059 3t

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Paeaina, ma ka hooponopono waiwai.  Ma ka hana o ka waiwai o SUSAN REYNOLDS. Olelo kauoha mamuli o ke noi a ka Luna Hooko Kauoha no ke kuai ana i kekahi waiwai paa.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Jno. E Barnard, Luna Hooko o ka Palapala Kauoha o Susan Reynolds i make e noi ana e kauohaia e kuai i kekahi wai paa o ua mea make la i oleloia, a hoakaka ana i kekahi mau kumu ku i ke Kanawai e aeia ai e kuaiia ua waiwai paa la.

            Ua kauohaia, e hele mai ka poe a a pau i pili i ua mea make la a me na mea a pau i kuleana ma ua waiwai la, imua o keia Aha ma ka POALUA, ka la 28 o Maraki, M H 1882, ma ka hora 10 o ke kakahiaka ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, ma ia wa a ma ia wahi e hoike mai in a he kumu kekahi e hoopuka ole ia ai ka olelo kauoha a kuaaia ua waiwai la.

            A ua kauohaia ho ia e hoolahaia ke kope o keia olelo kauoha no ekolu pule mamua ae o ka la e hoolohe ia ae i oleloia, iloko o ka "Hawaiian Gazette" me "Nupepa Kuokoa," he mau nupepa i paiia ma Honolulu i oleloia.

            Hanaia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Maraki 7, 1882.  A. FRANCIS JUDD.

Ikea:  Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie

A Rosa, Hope Kakauolelo.  1058 3t

 

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Paeaina.  Ma ka waiwai o Thomas Jefferson no Wailuu, Maui, i make.

            Ua heluhelu a ua waihoia ka palapala noi  a Rev Graser, e noi ana e hoaponoia a hooiaio ka palapala kauoha hope loa T Jefferson no Maui, i make.

            Nolaila, ke kauoia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha, oia ka la 20 o Aperila 1882, ma ka hora 9 am, ma ka hale hookolokolo ma Wailuku, ma ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me na mea kue ka hoikeia.

ABR. FORNANDER.

Lunakanawai Kaapuni Apa 2 H P A.

Lahaina, Feb. 28, 1882.  1058 3t

 

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o John D Havekost no Makawao, Maui, i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a John Boardman a me Th. W Everett, e noi ana e hooiaio ia ka Palapala Kauoha hope loa a JD Havekost no Makawao, Maui, i make, a e hoonoho laua i Luna Hooko.

            Nolaila, ke kauoha aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaha, oia ka la 20 o Aperila, 1882, ma ka hora 11 am, ma ka hale hookolokolo ma Wailuku, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.  ABR. FORNANDER,

Lunkanawai Kaapuni Apana 2 H P A

Lahaina, Feb. 20, 1882.  1058 3t

 

HOOLAHA A KA LUNAHOOPONOPONO WAIWAI.

 

            Ua hookouia mai ka mea nona ka inoa malalo i Luna Hooponopono no ka waiwai o P Kamakala i make o Kohala. Ma keia ke hoikeia aku nei ka lohe i ka poe a pau i aie i ka waiwai o ka mea i make e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo, a o ka poe eia malalo o ka lakou hooponopono ana he mau aina no ka mea i make e hoike hoke mai i ka mea nona ka inoa malalo me ka hakaiia ole.  O ka poe a pau he kuleana ko lakou i ka waiwai o ka mea i make e hoike koke mai iloko o na mahina eono o hoole mau ia lakou.

H P WOOD.

Luna Hooponopono Waiwwai no ka Waiwai o P Kamakala i make.

Kohala, Feb. 10, 1882.  1055 4t

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

            KE hoike aku nei ka mea nona ka inoa malalo, like me ka mana o kekahi palapala kuai ma kekahi palapala moraki i haawiia e LEIMAKANI W a me KEPILINO k ia James Makee, i hanaiai ka la 8 o Iulai, 1878, a hoopaa ia ma ka buke 59 aoao 96 ua manao ka mea nona ka inoa malalo e hooko i ka mana piha i kulike me ke Kanawai no ka uhakiia o na olelo aelike i hoiikeia ma kudala akea ma ka hora 12 o ke awakea ma ka rumi kudala o E R Adamu ma Honolulu ke hiki aku i ka POAONO, KA LA 25 O MARAKI, 1882, o na mea a pau i hookakaia ma ua palapala moraki nei oia hoi, o kela apana aina e waiho la ma Pohak@nai Waihee Maui nona na ili eka he elua a oi no ka aina i hoakakaia ma ka Palapala Sila Nui Helu 5139 ia Kekai.  PN MAKEE

FM Haki, Loio

Feb. 28, 1882  1057 4t

 

HOOLAHA HOOKAPU AINA.

            UA papa loa ia na Lio, Bipi, Palahu a me ke ki manu ana aole hoi e hele wale aole hoi e ki ia maluna o na aina o Waianae-uka, Wakakalaua, Pouhala, Waipio ame Namakuli  ma Waianae, a ua hookohuia o Kahao e nana i kea mau mea a e hooko e like me ke Kanawai.  C.H. JUDD

1053 2m.  H.E. WHITNEY.

 

E Nana, E Nana,

A E IKE

I KA MEKINI HOU,

HE HIKI KE HANA MA NA AOAO ELUA.

 

O ka Mekin Humuhumu

ST. JOHN, ST. JOHN,

 

Oia wale no ka Meikini maikai a kupono i na Kanaka Hawaii, no ka mea,

AOLE E LOAA KEKAHI ULIA O KA MEKINI

 

E HELE MA KA

HALEKUAI MEA KANI O

GEO. F. WELLS.

 

A e Kuai i keia ano Mekini Hou, a e loaa no ke GITA Makana wale.  O na Kauoha mai na Mokupuni e ae, e hoolawaia no ia me ka eleu.

 

GEO. F. WELLS,

Helu 66 me 68 Alanui Papu  1044 tf

 

            Ua lehulehu alua ia mai nei ka bila kanawai e hoopau ana i ke kuikahi panailike maloko o ka ahaolelo nui o Amerika a ua hooholo ia, hoe ka heluhelu ekolu ana, ua nui na manao i hoike ia no ka hoopau loa ana me ke kue nui ia me ka aolelo ia ua kaa ka pomaikai ma ka aoao hookahi oia hoi ko Hawaii nei aoao.

            Ua kamailio e Kuhina Alani e noho nei ma Wasinetona a me ke Kiaana Boutwell, no ka hoomau ana i ke kuikahi.  Ua olelo laua he wahi huna uuku ko Hawaii nei mau kopaa ke hoohalike ia me na kopaa o na mahiko o Amerika nei, a in a e hoopau ia ke kuikahi alaila he mea pono ia Hawaii ke imi hou i kulana hou no ka maluhia o kona mau waiwai.

            Hookahi hiona ano e ike ia maloko o ka Hale Ahaolelo, oia ka hoouna ia ana mai o kekahi palapala hoopii mai Nu Ioka mai he 35 kapuai ku loihi i kakau inoa iae na haole halepa no lakou ka huina dala i hiki aku i ka 110,000,000 e hoopau i ke Kuikahi no ka mea e hiki mai ana na hiona poino maluna o na hana kaplea o Amerika nei.

 

E Hoolohe!

O D.W. AIWOHI wale no kai aeia e Kakauinoa no na Dala i Hookaaia mai ma ke Keena o ka NUPEPA KUOKOA.

 

NU HOU KULOKO.

            He 400 kapuai ka loihi o ka uapo hou ma Hanapepe Kauai.

            Eia ma ka hale paikii o Montana; ke kii o ke ala hao o Mahukona.

            Ua loaa mai nei na haole mahuka o ka moku kalepa Sapolo ma Hilo.

            Ua hoopau ia mai nei ka noho lunamakai ana o Magoon no ka apana o Wailuku.

            Ma ka la 13 o keia mahina he mare dala kai malama ia ma Hilo, no Mr me Mrs Hitchock, ua nui na makamaka i hele ae e hooluana me na paa mare.

            Ua hele makaikai iho nei ke Kahukula nui DD Baldwin i na kula aupuni o ka papa o Honolulu nei.

            Ua hookohu ia aku o A S Cleghorn i komisina e nana ai i ka poao maweana o na haku a me na kauwa.

            I ka wanaao o ka Poakahi nei i ku mai ai ka mokuahi Kulanakauhale o Nu Ioka a holo loa aku la no ka Hema.

            Ma kekahi la o ka pule i hala ua moku pu iho la ka wawae o kahi keiki Kahalemauna i ke kaa huki lepo o ke alanui kaa ahi e hana ia nei ma ke alanui Alapai, he keu maoli no a ka hoohemahema o na makua i na keiki.

            Ua loon ia ua make maloko o ka muliwai ma Kalihi he kakamaine, no ka loaa pono ole o kona inoa, nolaila aole e lohe ko makou poe makamaka i kona inoa, ua lohe ia no Maui mai oia a ka la Sabati no ke ku ana mai.

            I ka la Sabati nei ua komo kolohe ia iho la ka hale humuhumu lole o Wm Johnson a lawe ia aku la he paa lole a me kekahi mau mea e ae.  Ua hoao ia ka pahuhao dala e wawahi, aka me he mea la he holona paha keia mea kolohe no ka mea ua hoao ia ka pahuhao e wawahi ma ka hoao ia ana e ume me ka upa okioki lole. 

            UA hiki loa aku ke hanaia ana o ke alanui kaa ahi i ke alanui Beritania ma ka hikina a i na alialia paaka o Kakaako ma a hema know nae ka hoomoe ia ana o ke ala hao a o ka paeli a me ka hoopiha ana i na alualua ka hena o keia mau la. Ke ku nei ke kaa mahu maluna o ke ula hao o kahi i paa.

            I ka wa a na paahao e eli ana i ke kahua hou o ka halemai lepera ma kahi o na pau one nunui ma ka aoao mauka o ka halemai, ua loaa iha la  he mau pahu kupapau.  Ua eli loa ia iho ilalo a ua loaa hou he mau pahu hou mawaena o keia mau pahu ua loaa kekahi pahu no kekahi wahine a e kakau ana no na gula pepeiao i hele a lelo.  No ehia la makahiki o ka waiho ana o keia mau gula aole i maopopo.

            MA ka la Sabati iho nei i huli hoi mai ai ka Moi mai kana huakai makaikaiia Maui a me Molokai.  I ka wa i hookomo mai ai ka mokuahi Likelike ma ka nuku o Mamala, ua kani ku-i like mai la na pukuniahi i hookahua ia ma Kuloloia a ma Kakaako he 42.  I ka pili ana o ka moku i ka uwapo ua hoohanohano ia ka Moi ma ke mele ia ana o ka mele lahui a me na pualikoa hui.  Ua maikai Kona ola a ua maluhia hoi kana huukai.

            MALUNA mai o ka mokuahi o Kaleponi i ka Poakahi nei i hiki mai ai ka Hon. Michinorio S. Nagasaki o Iapana.  He Elele keia mai ke aloalii mai o ke Aupuni o Iapana a i Hawaii nei.  Ua hoomakaukauia nona ka hale o ke Alii Keelikolani ma Kapalama, a aia oia ilaila e noho.  Ma ka Poakolu nei ua haawiia he ike alii nona imua o ka Moi a ua hoolauna ia aku oia e ke Kanikela Iapana.  Ua hoonaauao ia keia kanaka o Iapana ma Aerika Hui, a iloko no o ke kula hookahi kahi e ao ia nei keiki Hawaii o kakou, oia o W A Kinney.

            I ka la Sabati nei ua make iho la o C P Ward (Pepee) ma kona home ma Koula.  He haole kamaaina oia i ko Honolulu nei a me kekahi mau wahi e ae, ua haalele iho oia he ohana nui.  Aloha ino.

            Ma ka Poakahi nei i hoonanea ae ai na keiki puhi ohe ma ka Hotele Hawaii, no ka maikai o na ea a me ka maile o ua ahiahi nei ua nui na makahiki i hiki ae.

            Iloko o keia mau la ke hana ia nei e na paahao ke kahua hou o ka hale mai lepera ma Kukuluaeo, e hoonui hou ia ana ka pa a e kukulu hou ia ana he mau hale hou.

 

NU HOU O KONA AINA E.

Ka hoao ana o kekahi kanaka puple e lawe i ke ola o ka Moiwahine Victoria.

Pakele kona ola no ka ehiku o ka hoao ia ana e make.

Na manzo hoalohaaloha mai Amerika Hui a me kekahi mau aupuni e ae

Na lono huikau o kela a me keia Aupuni.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Kulanakauhale o Nu Ioka i ka wanaao Poakahi nei, ua loaa mai na lono makamaka loa e pili ana no ke ki ia ana mai nei o ka Moiwahine Victoria i ka pu e kekahi kanaka pupule a me kona pakele ana, a penei ka moolelo piha.

            Ladana, Maraki 2 -- Ma keia la ua ki ia i ka pu ku Moiwahine Victoria, oiai oia ma kahi hoolulu kaa ahi ma Windsor a ua pakele kona ola me ka loaa ole o kekahi poino maluna o kona kino.

            Windsor, Maraki 2 -- I ka wa a ka Moiwahine e hoomakaukau ana e kau aku maluna o kona kaa, ua hi mai la ke kahi kanaka i ka pu i ka Moiwahine, a ua hopu koke ia oia e ka makai.  Aole he ola i poino ma keia ki ana.

            Mamua ae o ka hiki ana mai o ka Moi wahine ma Windsor a mailaila aku a kona Kakela, ua piha pono kahi hoolulu o na kaa i na makaainana makaikai, a hoo maka ae la oia e kau maluna o ke kaa ia wa i lohe ia ai ka poha ana o kekahi pu mai waena ae o ka lehulehu makaikai.

            Ma ka hoomaopopo ia ana ma ke ano o ke kani ana o ka pu me he mea la aole i hoopiha a piha pono, aole i ike ka Moiwahine i ke ano o keia mea i hana ia a lawe hikiwawe ia aku la oia ma kona Kakela.

            I keia wa ua hopu koke ia iho la ua haole nei ma ka inoa o Roderika Makalena e ka makai a ia wa no i lele mai ai na kanaka maluna o ua kanaka nei me ka manao e hana ino iaia a i ole ka hiki ana mai o kekahi mau makai pakele ai oia a lawe hikiwawe ia aku la oia i ka halewai.

            Ua hoike ia ae na lono e hooiaio ana he kanaka oia i loohia ia me ka mai pupule a o kona hoohemo koke ia ana mai no ia mai ka halemai pupule a aia me ia na paiapala hooiaio mai na kauka mai o na halemai nei.

            No keia mea ua hoouna aku ke Kuhina nui o Amerika Hui i Kuhina nui e noho ana ma Ladana i na hoomaikai o ka Peresidena a me na makaainana o Amerika Hui i ka Moiwahine Victoria no kona hoopakele a kiai maikai ia ana e na Mana Lani mai na manao eleele a ka puuwai lokoino, a he panai hoi mai na makaainana o Amerika Hui i na makaainana o Enelani no ko lakou hoike ana mai i ko lakou manao walohia a haahaa no ko lakou Peresidena i make.

            Ua hoike aku ka Pope i kona manao hoomaikai i ka Moiwahine no kona pakele ana, a he nui ka poe hanohano i haawi aku i ko lakou manao hoomaikai.

            Ua olelo ia o ka Ehiku keia o ka hoao ia ana o kona ola e make a o ka Ehiku keia o kona pakele ana.

            Ua hopu ia mai nei ma Kapalakiko i kehi mau la iho nei he mau 50 mau hui like ole no ka hihia e ike mau ia nei oia ka hehi Sabati.

            Ua wehe keia mau hui like i ko lakou mau halekuai i ka la Sabati a ua kuai aku lakou i na mea o loko o na hale me he la noa la.

            Ua makana ia aku e na makamaka o kekahi wahine i hanau i kekahi keiki he hinai i kakau ia me keia mau huaolelo, "aloha i ka malihini hou."

            Ua nui ka mahalo ia o keia hinai no na hua i pena me na kinohinohi wai gula e ka ohana a koe ka wahine hii-keiki a ua ninau ia kona manao no keia mau huaole, pane mai la oia penei:

            "He hewa nui loa keia, no ka mea, aole keia he malihini kuewa, aka kekahi keia o na lala ponoi o ka ohana."

            Ke noke ia mai nei na kanaka o ke kulanakauhale o Kikako i ke O ia a ua hookaawale ia he la no kela a me keia i kulike ai me na hana penei:

            Poakahi, na luna makai a me na makai, Poalua, na keiki iloko o na hale kula aupuni, Poakolu, na malihini, Poaha, na kahunapule, Poalima, na kanaka oihana kalepa, Poaono, no na wahine, la Sabati, no kela a me keia i komo ole ma na oihana like ole i hoike ia maluna ae.

WEHE I KA PILI HOOKAO IA LOKO.

E ka Nupepa Kuokoa e.  Aloha oe:--

            Me ka lana o ka manao, ma ou wale la no e hikiwawe ai ka ahai ana ae i ka lohe i ka nu kaumaha i na makamaka, ka ohana o D Kanaina mai Hawaii a Kauai.

            Ma ka Poaono la 11 o Maraki o keia makahiki, ua pii aku la ka mea e kakau nei i keia wahi moolelo i ka la-i, o D Kanaina me Hakui kana wahine mare, me Rahaba, a ma kahi i kapa ia o Aimalolo iho like aku la makou a pau, a iwaena kona o ka pali, malaila ko makou hana ana i ka la-i ai.

            A no ko'u ike aku i ko i ala hele loa aku i ka lihi pali, olelo aku la au a me ka'u wahine, aole pono ia oe e hele hou ma kahi nihinihi, a hoi mai la no kela i o maua la.

            A mahope iho, kaha aku la no kela mauka iho o maua, ke hele la i ka uhaki la-i, olelo aku la au iaia, aole he la-i aku oia wahi, malaila aku la no hoi au a hoi mai la.

            Aole nae kela i ekemu i ka maua kono aku, ua hooholo koke iho la ko'u manao e hoi a e pili makou ma kekahi wahi e aku, oiai aohe no he mahuahua o na la-i e loaa ana ia makou ia wahi Aohe paha i hala ae na minute 5, piwa koke ae la maua i ka haluku, nakolo, me ka manao o loko iho o'u, he pohaku olokaa wale no na D Kanaina.

            Hoomaka koke aku la no ia o Rahaba e kahea, oiai maua ma ia wahi e oki la-i nei, e Kanaina! e Kanaina!!  O ka lele koke ae la no hoi ia o ko'u hauli, a kahea aku la me ka leo nui loa, a no ka pane ola mai i ka pakolu, paha, palima ma ke kahea ana aku, manao ae la no makou ua lele o Kanaina i ka pali.

            Iloko o keia wa a makou e uwalu nei i ka pii i ka pali, me ka manao e hiki pono aku i ka wekiu o ka pali.

            A o ka honua aku ia, ua eehia loa ia makou no ke kaumaha, e hakukoi ana hoi ko makou mau manao me he moana ahiu la e hoonui hana ana i ka puuwai.

            Hoi aku la na wahine a mau e hai aku i ka poe o kauhale, e hai aku ua lele o Kanaina i ka pali i hiki ai ke kokua pu mai i keia mea!

            Owau hoi, ma ko'u ano kamaaina no keia wahi, ua loaa ia'u he wahi alanui kokoke e hiki wawe ai i kahawai.

            Loaa aku la ia'u e waiho ana ke kino make, ua lele ka hanu, ma kuu manao iho, i na aole loaa he wahi puka ma ke poo, i na no paha ua loaa'ku ka hanu e kamau ana no.

            Oiai hou au e unu hookahi nei i ke kino, me ka naau mokumokuahua i ke aloha no kuu hoaloha oiaio, boho pono ae la ma na aoao elua o keia kahawai pouli poele o kaukeano, aka he mae ole wale no ia mau ano kahiko.

            Ia'u e kali loihi ana no ka hoea mai hoi o na kokua.  Hoea mai la o Nuehu Kamiki, Kaiama, Haawinui, o ka makaukau no ia no ka hoi makai o ke kahawai, he loihi nae keia hoi ana.

            Mai kahi i hoholo mai ai a hiki ilalo he wahi kaulu uhi he 205 kapuai, a mai kahi kaulu a kahawai, kahi e waiho nei ke kino make, 79 kapuai, ke nana aku i kahi o ka holo ana mai me he mea weliweli i ka maka ke nana aku, in a paha he ano hahale ka pali i nau ua lele ke kino, a o ka pakiki no ia aole nao.

            O Pahoehoe, Kona, kai opua i ka lai kona one hanau, na Kehakauila k, me Hana kana wahine, ua loaa paha na makahiki he 20 ma keia honua ia ia, a no kona ano miki, eleu ma na hana lima a pau, ua loaa ia ia he wahine i kona wa opiopio. A ma ka lokomaikai o ka Makua Lani, ua hoopomaikai ia laua i na keiki 5.

            A ma ka la 4 o Maraki o ka makahiki i hala ae nei, i ako ia ae ai kekahi pua rose a lau, he kaikamahine, aia i Kona elua mau keikikane me ka ohana, eia hoi i Kohala nei 2 keiki.

            O kona ano e lilo ai au i hoike oiaio, he hoopono me ka pololei, he ikaika ma na hana e pomaikai ai keia noho ana, o ka hana puni i na wa a pau, he loko maikai, oluolu i na wa a pau me ke akahai.

            A no ka maeele o ke aloha i loko o'u a me ka ohana e noho a nei ma keia aoao o ka muliwai eleele, nolaila au e huli hope ae ae nei a nana aku, "Wehe i ka pili hooka-o ia loko."

JOS. W. KEOLOEWA

Makalapa School, Mar 17 1882.