Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXI, Number 13, 1 April 1882 — Pauahi ma ka Moana. [ARTICLE]

Pauahi ma ka Moana.

! fMai ka Eieie Poakolu mai ]

Ma ke ka ana mai a ka mokuahi Likehke | i ke lakahiaka Sabati oei, aa kxat rati ke« | kahi lono hoopuim a ku no hoi i ke doba ! no ka pau ana i ke ahi o kekahi moku Beri- | tania ma Jka moana, a peoei tui mea i loaa : mai ia makou roai kekahi mai o na loina. Ma b!a3i o Okatoba> M H 188!. ua | haalele aku au a rae ko'u mau hoa luiaa i ; ke awa o Huli, EneUni. maluna o ka moku ! Beritania hao, nona ka iooa o Nonrai, he 1427 tooa» (oalaio o ke kapeoa Halli«iay,« e ho?o ana no Kapalakiko, me 1865 tooa Unahu ukana. Ua holo mat makou | roa ka moana me ka m«ikat a me ka oluoiu onioeii piu, a hiki i ka ta \ o Maraki,

0 keia oialoiliiki, ua hoohikilele ia ka ha- : uli o na ioea a pau i ke paba aoa o kekuhi raea me he pu ala. a lele ae la ke pani o ka puka nai o «aeoa o ka oaeki, kahi hoi e j hookomo iho ai ka okaua. fa maoawa, ike | : iho ?& makoa me ka weliweli nui.ua a ia ka \ lanahu e ke abi. mamuli o k* wela loa o }alo. ; ! ia manawa koke, ua hoomaka makoo e { ■ jwunr.a i ke kai iloko o ka moku a hik» ka"! ; hohoou 1 ka ehiku kapaai, me ka manao e j ; pio ke ahi. A mahope, hoomaka hou ka ; ; paam« i ke kai o loko o ka moku. a oa pii | \ pu mai ke kai tne lei laoahu i a ia e ke ahi | | Kauoha iho la ke Kapeoa ia makoa e hoopaa ■ i && paei o luna iho, a e hoopaa i oa hika-« ; h«ka a pau i koeno oie ai ka makaoi, alaila \ ; pio ia hoi; ua hoeko ia ke kauoha me ko j makou manaolana e pio ana. j 1 keia manawa, ua hookuuia na waapa me 1 ka makaukau i na n»ea a pao. no ka a loa o | ke abi. alaila. kau koke no a ha*lele aku j Aka, ia la a po a ao. ua manaoia ua pio ke } ahi. nolaiia. ua buk> hou ia na waapa iluna. Eia ka a®le ; no ka mea. ms ia hope raai, ua haalolu mau ke kino holookoa o ka moku, e like me ka haalulu o ka ipuhao ti ke paila ka wai iluna o ke kapuahi ; a he mea «weliweli no hoi ia. Ua hoomaka mai ka ike aoa īho o ka ili o ka wawae i ka wela o ka papa oneki, a ua pii mai na hiona kaniuhu a me na hoomaoao ana ae no ka home a me ka ohana. >No ka mea. ua hoike mai ka pilikia ku i ka poine imua o ko makou mau maka iwaenakonu o ka moana kai hohonu ino. a aohe mea i ike i ko maiou hopena, o ke Akua wale iho no. Ua hoomaka makou e pule no makou iho, me na naau kaumaha me ka mihi; » haawi aku ia makou a pau iloko o k* poholima o ke Akua aloha, a lokomaikai. I ka hora 5 o ke ahiahi o ka la 3 o Maraki, a o ke kolu no hoi ia o ka la mai ka ike mua loa ia ana o ke ahi, oiai makou e paina ahiahi ana, ua pahu ae la me he hekili nui aia, ke e t wela hahana o ka lanahu i hoopaa ia ilalo, me ka ikaika nui, a haalulu ae la ka nr»oku mai mua a hope, e like me ka naka ana o ka honua i kekahi olai ikaika loa, a ie'e lulii aku la na pani ]>uka, na puka aui- . ani, a nie kahi mau mea e ae he iehulehu wale, a alaa pu ia ae la kekahi in *u papahele o ka oneki, a waiho hakahaka o lalo. lioko o keia lele liilii ana o kehi me keia mea, ua kau aku la ka ulia eha maluna o p|ua o makou. Ua ieie aku la he apana aniani a moku aku tu malalo iho o ka auwae 0 ka Malamamoku, a o ke kuene hoi, oiai ke kuene e hana ana i ke pakaukau mea ai a na 'Lii moku. ua hapai ino ia ae la ia mni ka papahele ae, a hina aku 1» ilalo ke poo, a moku pu ka puniu. I keia manawa no hoi, ua pihoihoi ae la makou a pau ; a holo aku la ma o a maanei me ka ike ole i ka mea e hana aku ai. Aka, me ka malie loa ke Kapena i pane mai ai e maluhia, a kauoha mai la e hoomakaukau koke no ke kau ana oku iluna o na waapa. Ua noho makou me ka hoomanawanui a hiki i ka hora 1 o ke numoe. «i kt latitu o 30' akau. lonitu 120 komohana, he 2 000 a 01 mile mai Hawaii aku, e pololei ana i ke kukulu Hikina Hemn, oia ka manawa. a ilaila hoi makou i haaiele aku ai i ko mBkou home mo&na me na kuiu waimaka o ke alo ha nona. He eha o makou mau waapa ; hookahi ma lalo o ke Kapena, hookihi i ka Malaihamoku hookahi i ka Hulipahu, a hookuhi i ke Alii Hooko Kauoha; a ua puunauelike ia a pau pono ko makou nui he 29 mawaena o keia mau waapa. «Mamua ime o ko makou kau ana iluna o na waapa. ua huki e makou i na pea e like ine ka hiki, i kau ai kona mau nani a pau mamua o-kona nulo ana mai o makou aku no ka manawa p-u ole ; a ua hoopaa ia ka hoe no ka ihu e hooiho ai mamua o ka makani, a e kau arm ka ihu i ke kukulu Hema 4 «He mea hiki ole ia'u ke hoike aku i ka nui o ko makou kaumaha, me na uwe kanikau ana Ua Uke ke aioha nona me he la he ipo e ahai ia ana mai ka poli aku. Hoe mai la ko makou mau waApa a mamao iki mai ka moku mai, a hoohna iho la. He mea e ka nani o ka moku a makou i aioha nui ai. Me kona mau pea e poho ana i ka makani, a pii ae la hoi ka malamalama o ke ahi, he uia wale no ia a pum ka ilikai moana. Hooiana aku U makou me ka uwe ana nona, oiai oia e mamao aku ana, a mamua o kona kaawale loa ana aku a koiiuliu, ua hina iho la ke kia waena, me ke kia hope, a o ke kia mua wale no kai koe. a e pakika am kona kino kilakila maluna o ka moana. Huli ae la makoa a haalele aku la iaia me na maka haloiloi i ka waimaka. Kau na pea, a oiai ua makaukau makou me na pono hookele moku, ua kau na ihu no Hawaii. 1 ka po mua ioa a ao ae, ua ; nalowale aka ta ka waapa o ka Malamamoj ku, a aole makou i ike hou ia lakou a hoea ! | wale no ia nei. Ua kauoha paa ke Kapena 1 j iaia e kia poiolei no Hawaii, a ina ua hooko | • oia, aiaila, ke lana nei ko u manao, ua pae ; ; aku ia ia ma kahi wahi o Hawaii. a i ole, ua j j loaa i kahi moku ma ki moana. Iloko o na ' i ia mua 6. he keu o ka inoino o ka moana, a ' ; ikaika no hoi ka makani; a mahope mai, he 1 1 maikai wale no. j j I ka 6 o na la, ua aoo nawaliwali ka waa*) , pa o ke Alii Hooko Kauoha. no ke ano po- i ! popo, a «a kau inai ia lakou iluna o na waa*: | pa eiua i koe, a haalele ia aku !a hoi keia j Ua #u mai la ko makou mau wahi halela- j ī na jpt ka eleu me ko makou hoomanawanui * i I k» pololi a me ka makewai he mau wahi i apana pelena elaa a ekolu. me elua wahi ki-: aha kini w*i uuku, oia iho la na haawina ; . like no ka la hookahi. m*i ke Kapena a me | makou • pau; a aohe mea hoekahi i kunukunu. O kekahi me« na na e hoomalieiie ka | maloo o ka puu. oia no keia. I ka manawa e ikaika ma» ai ka makani tne ke kilihune lallil o na pikaua, alaila, hamama aku k 1 ka waha i ka makani. a leie mai b na huna 1 kai i awiii pu ia me ka ua, a oluolu ikū la; ka malohah* o ka puu. He keu na« o k*

mea eha oka opu. Ua si a inu akaheie ; makoa i kahi si ame ka «nai; ai ko makou ; hoea ana i ka aioa, e koe aoa 110 ia maa po- f . no e la«ra ai no hookahi pule hou aku. ' | Ua hoio iike keia raau w~a%pa ikeao ® ; | me Wa po aohe kaawal? «ku o kaki mai kai hi, t e kainaiiio roau ana makou a pau i ka : > po. i naiowale o!e ai a kaawale. Iloko ona S ! b ikaika maikai o ka makani. e !oa& aoa ia • ; makou he 130 a 140 mt!e Uoko o oa hom he ; 124, a iaa no hoi e oawaliwali mai ka maka» \ j ni. emi mai no hoi ka hok), (Ja makaala ī j mau ko makoo Kapeoa a me ka Hulipahu i 1 |ka nana mau i ka la, ame ka hoomaopopo \ I mau ana iko makou mamao mai Ha«rau j ako. Ahe <lua ia mamoa ae oko makou ; I ike ana i ka aioa ua koho mua oo laua, ke | [ ka makaoi. e hehi aoa makoa i ka ' ī lepo oke Aupuoi oka Moi Kalai:aCa he | elua la i koe. aua oiaio no! No ka mea. i k* ivrakatua o ua la mahope mai o ko makou haaiele aoa aku i k» home aloha oka oiha- \ na aumoona, me na waimaka' kaoika», a me j na puuwai pihoihoi no ko makou hopena—e j ola ana paha a e make aaa paha—aia hoi, i | kela b nani kamahao lua ole. oia hoi k» ; iwakaiua ona ia mahope mii oko makou haaiele ana aku iko makou moku i aloha nui ai. he mea e ka hoopiha ia ana o ko roakou mau puuwai e ka hauoli nui, i ka ike j ana aku i na kiekiena hauiiuli o na kuahi*i | o Hawaii e o-ku kilakila mai ana maluna ae ; ona ao hoopuni kuahiwi; a haawi ae la i makou i na hoonmikai i na Lani a me na leo huro ; nalo aku la na waimuka o ke kauma* ha, a kaheawai mai !a hoi ko ka hauoli. a o' na manao kaniuhu, ua auhee aku la, a komo ho la na manaolana hauoli i panihakahakai. I ko makou hoea ana mawahoae o kekahi wahi i haiamu ia e na kauhale, (Laupahoe-1 hoei ua loa* aku la ia makou he kuna, a ua hoopili aku ia makou ilaiU Ua oluolu kona Kapena e lawe aku ia makou, aka. hai e mai la nae kela, he mokuahi (Likeiike) aia ma kekahi huli ma ke Komohana o ka aina, he mau mile wale no, e holo ana i ke kapitala oia o Honoluiu nei. Oa hauoli makou no keia lono, a hooikaika hou, a i ko makou hoea ana a pili me ua mokuahi nei, e hoomakaukau ana kela e holo inai. Apo koke mai la ke Kapena ia niakou me ke aloha, a pela no me na *Lii o ka inoku, a me na ohoa kau ko makou mau waapa, a holo mai la a hoea i Honolulu nei. Iloko o ke-a mau la pokole, ke hoike nei au no makou na olulo, he keu ko makou mahalo no ko Hawaii nei poe a pau a makou i hui pu iho nei, mai na haole a na Ha« waii. Ano ke Kapena ame na 'Lii oka Likelike ko makou aloha. E hoomaikaiia ke Akw.i Mana Loa !