Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 2, 13 January 1883 — Page 2
| This text was transcribed by: | Walt Kekoanahenahe Bodnar |
| This work is dedicated to: | Halau Malamalama O Ka Mahina |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA
KUOKOA ME KE AU OKOA.
[I Huiia.]
No ka Makahiki. $@ 00
Eono Mahina $1 00
Dala Kuike ka Rula.
POAONO, IANUARI 13 1883.
Paiia e Thos. G. Thrum, ma ka halepai o ka nupepa Saturday "Press."
MAKANA A KA NUPEPA KUOKOA NO 1883.
KE KII NANI O KA PERESIDENA O
AMERIKA HUIPUIA,
JAS. A. GAFILA.
E Loaa ana keia kii nani a kahiko hoonani hoi no na Home, i ka poe a pau e lawe ana i ke
KUOKOA NO 1883,
Me ka hookaa mua mai i ka uku o ka Nupepa.
$2.00
Hoko o keia keena. E waiho akea ana ka puka no keia pomaikai a hiki aku i ka
LA 31 O MARAKI.
Na ka hiki mua ka loaa mua.
KA PONI ALII.
Aole no paha e hiki ke hoahewa nui ia ka poni Alii e hoomakaukauia nei no ka la 12 o Feberuari, ina he lealea wale iho no ka Moi a pau ae, ma ka ili ole mai o na haawe oia hana maluna o ka lehulehu.
O ka hookaumaha mua e loaa ana ia kakou no keia hana, oia no ka haule ana o ko kakou inoa maikai ma ke ano he aupuni noonoo maikai, a he hana ma na ano naauao. Ua loaa mua ia pomaikai i keia aupuni ma na kau i hala, imua o na maka o na lahui naauao, a malalo hoi o na alakai kupono o ia mau kau. Ua kapaia kakou e na aupuni nui, he wahi aupuni uuku hana naauao.
Ua kaulana ko kakou aupuni, aole no ka nui o ka aina, aole no ka nui o na kanaka, aole no ka nui o ka waiwai, ao. le no ka hookelakela hanohano ma na hana hoohiehie o waho, aka, ua kaulana oia no na hana pono, a no ka hooholo mua ia o na hana o ka aina ma ke ano pololei, me ka hookiekie ole. Aka, heaha la auanei ka manao o ka poe naauao ma na aina e no keia hana poni Alii, he mau makahiki loihi mahope mai o ka ka Moi noho ana maluna o ka noho alii?
Me ka nui loa o na hemahema o ka aina ma na hana kuloko, e hoolilo nui loa ana nae ke nupuni i ke dala no kekahi hana hoihoi ole mai i na lilo, a hoonaauao ole no hoi i na makaainana, a hoopomaikai ole no hoi i ka ohana alii. He hana e loaa mai ai ia kakou na hoohenehene ana o ka poe kiekie, a me ka mahalo ole ia mai e ka poe naauao ma na wahi a pau, ke ike io lakou i ke ano o ka hana.
Ua maopopo loa no hoi, aole e oi aku ana ka hanohano o ka noho alii imua o na maka o ka poe kiekie o na aina e mamuli o keia hana! Aole e oi aku ana ka paa o ka noho alii mamuli o keia hana; a aole no e hiki ke kuhikuhi ia kekahi pomaikai hookahi e loaa mai ana i ke aupuni a me na makaainana; he nui loa na hoolilo ana, a o ke kaumaha oia mau hoolilo, e hoi mai ana maluna o na makaainana.
Ua pau mua keia mau mea a pau i ke kamailio ia e ke KUOKOA, a he makehewa no paha keia pane ana; aka, e kuhihewa ana paha kekahi poe, ke ike iho i ke "mele poni alii" e puka aku ana ma keia pepa i keia pule ae, a manao iho ua loli ae ka manao o keia pepa, aole nae pela, he oia mau no ke kanalua o ke KUOKOA no keia hana; aole nae no ka manao ino keia kamailio ana.
KA REPUBALIKA O FARANI.
Ke hoonioni nei kekahi poe o Farani. Ua paa ke aupuni ma ke ano Repubalika, a he mea maopopo, ua naauao ko laila poe makaainana ma ko lakou hookahuli ana i ke aupuni ma kona ano hou e noho nei.
O ka malu o Farani i keia wa, he malu mamuli o ka mana o ka barota, aole ma na pu a me na pahi, e like me ke aupuni mua.
He haule wale na aupuni hoomalu mamuli o ka mana koa, houle wale lakou imua o ka mana o ka noonoo i laulaha ae iawena ao na makaainana, a i koo ia mai hoi e ka pono koho barota naauao.
Houle ino kela aupuni mua o Farani i kooia a hooikaika ia me na koa, na pu, a me na lako kaua a pau, me na hoohiehie wale a Napoliona; no ka mea aole i komo ka noonoo naauao o na makaainana iloko o ko laila hooponopono aupuni ana; a e houle ino ana no na aupuni a pau e hilinai wale ana ma ka mana koa, aole ma ka noonoo pono o kona poe naauao.
O ke aupuni puni hanohano wale no, a he puni lealea wale no kona mau poo, me ka hoowahawaha i ka noonoo o kona poe akamai, a hookuli i ka leo o ke kaulike, he mea maopopo mua e pau ana ia aupuni; a he pono ia Hawaii e noonoo.
Ake, he nui no na keakea umua o ka Repubalika o Farani; he poe kekahi malaila e hoao mau ana e hoohounaele i ke aupuni. Ua haawiia na kaiolelo hoohaunaele imua o ka lehulehu, ua pai ia ma na alanui na palapala hookonokono i na haunaele, e paipai ana e hookahuli hou i ke aupuni; ua kue ia ka mana o na makai, a ua hoohui ae kekahi poe ia lakou iho me na lako kaua ma kekahi mau apana, e kue i na mana o ke aupuni. O lakou nae ka poe hoopilimeaai mamuli o ke aupuni alii mua, aole nae i hiki ka lakou hana, a aole no e hiki ana. O keia mau hoonioni ana o ka poe e kue nei i ke aupuni, he mau hoike hou ia no ke oni paa loa o ka Repubalika o Farani, no ka mea, aia oia iluna o ka poohiwi o na makaainana kahi i kau ai, a he nui o lakou he poe naauao.
KE KALAI AUPUNI E PONO AI.
(Unuhiia.)
O ka mea i makemakeia e pono ai ma keia aina, a e ikeia ana no ke hala ae he mau makahiki, oia ka aoao hooponopono aupuni e hoomaopopo ana, o ka pono o ke Akua Mana Loa ka mea e pono ai na hana o na kanaka a me na aupuni. Eia ko kakou pilikia, aole i ae ia ke Akua e komo iloko o na kalai aupuni ana. Ua loaa ia kakou he diabolo, he lehulehu o na uhane ino.
Ka diabolo o ka makke oihana aupuni, ke diabolo o ka uhauha wale, ake, aole o kakou Akua.
Ua loaa ia kakou a nui loa ke gini, ua nui loa ka rama kahiko, a ua nui loa ka lapuwale o na Ahaolelo, aka, aole ke Akua. Aole au e ake ana e ike i ka hoohuiia o ka pono hoomana me ke aupuni. A he ahe ko'u e ike he aoao hooponopono aupuni ma keia aina e hooiaio ana ma ke akea i ke Akua iloko o na hana aupuni, aole ma ke ano hoopilimmeai hoomana, aka, e like me Wasinetona i hooiaio ai, a ma ona la i loaa mai ai na pomaikai o ko kakou kuokoa ana. TALMAGE.
KA MAKAIKAI ANA I NA HALE INU WAIONA O HONOLULU. NA MEA I IKE IA MALOKO A MA NA ALANUI.
He mau po ko'u o ka naue hele ana iloko o na hale inu rama kahi e hookahe ia nei ka luai pele weliweli o ka waiona ka mea hoi a na Lunamakaainana lokoino i wehe iho nei i ka ipuka o ka poino a o ke pao ana hoi i na kauna kakaikahi koe o na kanaka ui opio o kuu Home kulaiwe iloko o ka umu ahi lalapa o ka waiona, a o kekahi o na kupuino e holapu nei i na opio. Ma na hale inu rama a pau a'u i komo ai, ua halawai mai au me ka naluea o ko'u puuwai i ka ike ana o ka hapanui o ka poe e uhauha ana iloko, o na opio, no lakou na makahiki mai ka 15 a hiki aku i ke 30; e inu ana kekahi poe, e walaau ana kekahi puulu, e nama hailiili ana kahi mau opio o ka inoa o ke Akua ma na huaolelo haole polopolona o ka lapuwale haahaa loa; e kui aku ana kekahi i kekahi, e hilala ana kahi, e inu ana kahi, e kani ana na pila, e hula ana kekahi, e muimui ana kekahi me ka hehe o na aka me ka paipai o na lima hehihehi na wawae i ka nana ana i kekahi mau opio o haa ana, e luli ana na kino i o ia nei, puka ma ka waha na mele, anapuu kekahi wahi o ke kino iluna ilalo, e meo ana ka poe aohe wahi kenikeni o ka pakeke i ka poe e hele ae ana e inu, nona kau wahi kiaha a pela eku. Eia kekahi mea a'u i ike pono ai, he mau kanaka kilipaki ka i hele ae a kaui i ka pakipa i omole rama no laua a komo aku la ma kekahi rumi ie inu ai, a komo aku la kekahi opio a nonoi aku la nona kahi kiaha, hoole mai la na kelipaki, hoohua loa aku la no me ka hoomalimali ana, me ka ilelo hou aku, oe makana lili rama, wau pau dala, oe makana aikane, uluhua paha ke kilipaki la i ka hoomano o ke noi, lalau iho i ke koena omole a puka aku la iwaho, u'oki oe i ua wahi ipio ala e hoaa hele ana me ka hoke loa.
He nui ka poe e hele ana e kuai no ma ka omole a hoihoi i kauhale e inu ai, o kekahi mau keiki opiopio mawaena o 13 a me 14 paha makahiki, ua komo e kuai omole rama a hoi aku; na na makua paha i hoouna mai e hele e kuai, ai ole no laua ponoi iho no paha. Ma ka po Poakahi iho nei, ua ike ia he nui ka poe i ona, e oni ana kahi me he nahesa 'la, e kuhea ana kekahi me ka leo nui okalakala, auhea la ka hapa haole o Kohala? makemake au e hakaka, olelo hoi kekahi, makemake ia ia ka hoonoaia ana o ka rama, no ka mea, he mea hoola kia i ka lahui, a nui wale aku na huaolelo ano like i hoopukaia; mahope koke iho na ua ulu ae la he hakaka a lele aku la kahi e poalo a e kui hoi i ka maka o kekahi, e aumeume ana laua a hiki i ka hihina ana ilalo, ke hilikau hewa wale ae la no ka lima ma o a maanei a lele iho la kahi poe e kokua, a kaawale ae lana opio; oiai au e puka ana iwaho mai kahi a na opio i hakaka ai, ike aku la au i kekahi kanaka i uluhiaia e ka uhane haukae o ka waiona, e alualu ana i kekahi wahine me ke kuamuamu ana i na huaolelo hauna o ka makona i hiki ole iaia ke kamailio i kona wa noonoo maikai; ua ninau aku au i ka makai oia huina, pane ia mai la ka haina, ua lawe aku nei i kekahi kanaka ona i ka Halewai; a e olelo ana kekahi hapa haole e hakaka me ka poe e hele ana ma ke alanui; ua hele aku au a olelo i ka makai e hopu i kela kanaka ona, ua lawe wale aku no ua makai nei a hookuu wale aku la no: ua ninauia aku ka makai, no ke aha la i hopu ole ia ai ka po@ e ona nei? Ua aoia lakou aole e hopu i ka poe ona hoohaunaele ole, aia no a hoolapa loa, alaila, hopu. Aole anei keia he hoohaunaele ke alualu ana i na wahine a me ka hoopuka ana i na huaolelo pelapela? Aole anei he kanawai no ka hopu ana i ka poe ona? Aole i paneia mai ka haina. Nawai la i papa, nana Kuhina anei? Na na 'lii makai anei? Ina pela he mea kupono anei e hooko ole ia ke kanawai malun o ka poe ona? Ua manao au ina e hopuia ka poe ona i ka Poakahi aku nei, piha u loko o ka Halewai a koe paha kahi poe iwaho: a he mea kupono i ka poe hooko kanawai ke hooko aku; a he mea makehewa ke kanawai ke ole e hoohanaia aku; a he mea no hoi e poino ai ke aupuni ke hooko oleia na kauoha ana a ke kanawai. A he lehulehu na mea i ike ia, aka, ua lawa paha keia hoike no keia manawa, a mahope, hoike hou aku.
Ina he mea hiki oleia ke hoomalu ka poe ona me keia ke ano, he mea kupono i ka poe makee maluhia e hoopii imua o na Poo aupuni, e kauoha ikaika ia e hopu i ka mea ona ina ua hoohounaele a hoohaunaele ole, ina nae ua ona e pono e hopuia.
KAKAIKAI.
HE KAKE ULIA,
Ma ka Poakahi ka ia Hape Nuia iho nei, hele aku la kekahi mau keiki haole o keia kulanakauhale i ka hole lio.
Ua hololio makaikai aku lakou ia Laeahi a me na kapakai o Waikiki, a me na kapakai e hele mau ia nei e auau ma Waikiki, a huli hoi loa mai la lakou no ke kulanakauhale.
Ia lakou e hoi nei no ke kulanakauhale, halawai mai la lakou me kekahi kaa ma ke alanui a e holo mai ana no ke kulanakauhale. Mamua pono mai o na kaa a me kela poe, he elemakulae o Kaaiweuweu kona inoa, e hele ana oia ma kapa o ke alanui, a e hele mai ana oia no ke kulanakauhale. He 70 makahiki a oi o keia elemakule.
I keia poe maluna o ka lio e holo mai ana a kokoke i ka elemakule, hookui iho la ua elemakule la me ke kaula keehi o kekahi o keia poe e holo nui nei a haule aku la oia ilalo o ka lepo.
Ua lele koke iho la kekahi o keia poe ilalo e kokua i ka elemakule poino ma ka ninini ana i ka wai a hiki i kona pohala ana, a hookau ia aku la oia iluna o ke kaa a hoihoiia aku la i kona hale. Mai ia ia mai a hiki i ka Poaha ka la 4 o keia mahina, ua pahollaia ae ka lono e i ana ua make oia mai na alina i loaa iaia ma ka la Hape Nuia iho nei.
Ua noho ka Aha Koronero e nana pono i ke kumu o kona make ana, a ua hooholo lakou ua make oia ma ka ano ulia.
Ma ka nana ia ana o kona kino kupapau e kekahi o na kauka o keia kulanakauhale, ua hoike oia ua haki kekahi o kona mau iwi aoao, ua paewa hoi kekahi mau iwi mai ko lakou mau wahi mau, ua puuhaku ke koko ma kekahi wahi, a o ke koko o kona puuwai ua ano hauliuli, a mamuli oia mau mea ua manao oia nolaila ke kumu o kona make ana.
KA LA HAEPNUIA, KA LA MUA O IANUARI M.H. 1883. MA KILAUEA KAUAI.
Ma ke kakahiaka poniponi o keia la, ua pulelo ae la na kahakahana lole, na hae Beritania a me na aupuni e ae; a ma ka puka uahi o ka Hale Puhiko ka hae kapalili kohaihai o ke aupuni Hawaii, ka hae o ke aupuni Liona, ka hae hoku kinohinohi o ke aupuni Aeko, a me ka hae o ke aupuni Geremania.
Ma ka hiki ana ae i na hora awakea ua hoomakaia na o hana o ka la.
Ka mua, Paani Pukiki. Elua, Kukini poai puni. Ekolu, Heihei Eke. Eha, Pii laau i hama aila ia me ke dala iluna. A he mau lealea e ae kekahi, a ua malama ia na hana me ka maluhia mawaena o ke anaina kanaka o na wai hooluu like ole i naue mai.
Ua malamaia ka hanohano o ka la me ka maikai, a ua piha hauoli na kanaka maoli a me na haole; a ua haawi ia na makana i ka poe na lakou ka eo o ke kahua heihei.
He haunaele ona rama ko kekahi mau kanaka Hawaii ma ke kahua paani i la, hoolapa no hoi kanaka; o Hepa a me Kaanaana na inoa o keia mau kanaka ona, no Koolau mai aole no Kilauea iho, a ua lehulehu no na kanaka maoli i ona ma ia la haunaku aku hokake mai, hapala kea na ka ele ka ai, hele ia o na maka la a ulaula pela ke kanaka naauao lua ole o ke au kahiko i hoike e mai ai me ka olelo ana, ia wai la na maka ulaula a pela aku; o ua kanaka kamipulu kawaihae hoi i ka olelo haole a ke kau iho keia, iho ko luna poe pii ko lalo pakake ka waha i ka hoopuka i na hua olelo haole pelapela loa.
Ma ia awakea no ua malama ae ka Aha Hui Opiopio Imi Pono Karistiano o Kilauea, he wahi papa aina uuku a me ka hoipule ana maloko o ka luakini, no ka hoomaikai ana i ka Haku ka mea Nona mai ka makahiki hou; aole nae i hololea na hana, komo mai ana kekahi mau kanaka Hawaii maluna o na lio ua uluhia ia e Kuamu oia ka ona, ka mea nana i hoauana ka noonoo maikai pii mai la kekahi me kona lio iluna o ka lanai o ka hale o ke Akua ma ka manao e komo loa iloko, eia nae, aole ko kona manao; ua hoopauia na hana no k malu ole, no ka mea, ua hiki mai o diabolo ka hua awaawa mulea o ke kau Ahaolelo o ka M.H. 1882 i hala. Auwe!! Auwe!! Ka Ahaolelo kau i na kanawai hewa!!
O kekahi mea apiki, aohe makai o ke Aupuni malaila ia la, aohe no hoi ka Ilamuku; Ihea la na makai i hookohu ia ai e ke Aupuni no Kilauea nei? Aia auanei la a pau ka mahina, a pau na hapaha kikoo na bila dala i ke Aupuni me ka makaala ole i na hana oke Aupuni; Waiwai anei ke Aupuni ina me keia ke ano hana? Aole no paha. A na ka lahui mai o a o e kaupaona i keia.
Ua pau au maanei a ke nakii nei au i ka eku ana o ka ihu o ka'u makapeni ma keia wahi, a maalo hou aku no keia maluna o kou kahua mokomoko; no na nu hou makamaka e loaa ana, a ke hoo kuu nei au ia oe, a o ke aloha no kou e ka Lunahooponopono a kilihune wale ko'u adieu i na keiki kukulu hua metela o kou Papa pai a ke hoi nei ke keiki o ka makani ahiu o Pohakueaea.
IKEMAKA.
NA MEA HOU O KA MALU UPU O LELE.
Ma ka hora 10 A. M. o ka la Hape nuia iho nei, ua malama ae na Kula Sabati o Maui, Kom. he hoike Kula Sabati hui, ma ka luakini o Wainee, Lahaina; ua haiamu ae na makamaka he lehulehu wale o na hooluu like ole, e ike i na mea hou a ka naau e eehia'i, a na Kula Sabati i ulana e ai. Ma ka nana ana, ua kalaunu ia na hana a pau e ka nani a me ka mahalo piha ia.
Mawaeno o no hana hoike oia la, ua malama ia he lulu dala no ka hoomaemae hou ana 'i ko makou apulu luakini kahiko, a mamua o ka hoomaka ana e hapai o ka lulu, ua haawi mai la kekahi mau opio kane i kekahi mele lu dala, a he ku i ka ii a ka manao ke hoolohe pono aku i na huaolelo i haku noiau ia, a ua lu ia mai la e na iwa maka nohe nohea o ua Lai nei a piha ae na hua mohaha maikai, nona ka huina i pakeo ole aku mamua o ke $70.05 a nana puukani lima waliwali no ka hoouheuhene ana maluna o ka Ogana i hui pu iho hoi me ko lakou mau leo nahenahe aiwa loa aku ka uhene, he $7.75 a mai na Komite noi dala, a hoomanawa nui hoi i na leo pakike kakana o kahipoe, e hoomau ana hoi i ka hele i ka poe e aloha mai ana, he $276.00 a i ka hui ana o na loaa, ua piha ka $353.80.
He ma'u @a mau huna kehau a ke aloha, ke hui pu iho ma kahi hookahi he kiowai ka olelo ana; ua uleu no; nee'a imua a lanakila a na ke au o ka manawa e hai i na mea pohihihi i koe.
Mahope iho o ka pau ana o na hana, ua pua mai la kekahi leo paipai mai kekahi kupa mai o ka aina, a me kekahi mau hoa e ae; a ua hookuu ia aku ke anaina no ka paina mawaho o ka luakini, malalo iho o na lau manako a me ka ohai. Ia wa no ua weheia, he lulu dala no na kapa apana i hume mikioi ia, e kekahi mau lede, a he koeha no ka fea o ka la 22 o Dek. o ka makahiki i hala; ua loaa he $77.50.
Na loaa a pau o ka hoomaemae hou ana ia Wainee, iloko o na malama ekolu e pau ana ma ka la 31 o Dek. Mai na po mele mai a ka Hooilina Alii Liliuokalani i malama ai a me kahi fea liilii a na wahine i wehe ia ai e ke Alii a me keia lulu hope iho nei, ua hiki ka huina nui o na dala i ka 1031.77.
He mau ia wahi mau anoai, me ka haahaa.
A PALI.
KA HOIKE KULA SABATI MA
PAAUHAU.
Ua hoike io no ka Hoike Hui makahiki o na Kula Sabati a pau o na Hamakua nei ma ka lukini "Carmel" o Paauhau nei.
Ma ka la ekahi iho nei o Ianuari '83' ua ike ia no ka makaukau o na kula a pau mai o a o ma ka lakou mau haawina i hoomakeukau ai ma na buke o ka Baibala, a me na mele himeni mai na buke mele like ole.
He la malie maikai keia la Hape Nuia a'u e hoike nei. A mawaena o na hana nui o ka la, ua hoohui ia kekahi paa mare e Rev. S. Kauwe, oia hoi o Mr. Kaaukai @olani me Mrs. Kaleinuialia, no Honokaa laua. A mamua iki iho o ka hoo kuu ana o na hana o ka la ua malamaia he lulu dala no na pilikia o ka Ekalesia, a ua hiki aku ka huina o mea i lulu ia i ke Kanahakumamakahi dala, a hookuu ia na hana, he paino kai hoomakaukauia no ka hookipa ana mai i na kula Sabati a pau, a ke manao nei au. aole mea i hoohalahala no ka lawaole, oiai i keia mau haneri i ai a pau ae. aole i makahi iho na mea i hoolako ia no ka pahola ana aku.
He nui na mea i hanaia ma ia la i kupono ke lawe ia mai e hoike aku i kumu hoohoihoi no kekahi mau kula, aka, minamina nui au no ka polole o ko'u manawa e kakau nei nau e ke KUOKOA maikai.
J.N. HAENA.
Paauhau, Hamakua, Ianuari 5, 1883.
KA NEPEPA KA "HOKUO KE KAI."
Ua ike au i ke kino o keia wahi nupepa a ua nui ko'u mahalo, ma ka nana ana i na mea hou, a me na kaao, a me na mea hoonaauao, ua noonoo au he mea kupono loa i na opio o keia lahui e lawe nui i keia wahi kama hou; aia no hoi maloko o keia wahi nupepa na mea e pili ana no na Ahahui opiopio me kekahi mau rula e hooholo mua ai i kekahi mau hana pono imua.
He mea kupono i na lala o na Ahahui Opiopio e lawe nui i keia milimili hou a kakou, a o ka mea nana e hookele nei keia nupepa, he kanaka opio Hawaii i ikeia kona makaukau; o ka'u iini e welo mau ka Hoku o ke Kai ma na ipuka o na Home Hawaii. na ke akua e hoopomaikai i keia wahi Malihini kamahao. S. L. D.
HOOLAHA HOU.
Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Eha o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai Ma ka hana o ka Waiwai o K AILIPUNKEA W, o Hanamaulu Kauai, i make. Ma ke keena imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palap[ala noi a me ka papa hoike o A. K. Mika, Lunahooponopono o k Waiwai o KAILIPUNAKEA W, no Hanamaulu i make, e noi ana e aponoia na hoolilo he $10.00, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $-----, a e noi ana e nana a aponoia keia mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia o ka POAONO, ka la 24 o FEBERUARI, M. H. 1883. ma ka hora 10 A. M., imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena ma ka Hale Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me ka papa koike i oleloia, a o ka poe a pau i pili malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i olele ia. A o keia kauoha ma ka olele Hawaii, e paiia maloko o ke KUOKOA he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamaua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Kola, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 2 o Ianuari, M. H. 1883.
JACOB HARDY,
Lunakanawai Kaapuni Apana Eha.
Aha hookolokolo Kaapuni Apana Eha, ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Ma ka hana o ka waiwai o KAPULE W< O Koloa, Kauai, i make. Imua o ka Lunakanawai Kaapuni ma ke Keena.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a me ka papa hoike o A. K. Mika, Lunahooponopono o ka Waiwai o KAPULE w, no Koloa, i make, e noi ana e apono ia na hoolilo he $13.75, a e hoike ana o na mea i loaa mai iaia he $-----, a e noi ana e nana a aponoia kela mau mea, a e kauohaia e mahele i na waiwai e waiho ana ma kona lima i na mea i kuleana malaila, a e hookuu ana iaia a me kona mau hope mai ko lakou noho ana ma ia ano.
Ua kauohaia, o ka POAONO, ka la 24 o FEBERUARI, M. H. 1883, ma ka hora umi o kakahiaka, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena ma ka Hale Hookolokolo ma Koloa, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, a me na papa hoike i oleloia, a o ka poe a pau i pilt malaila e hele mai a e hoike i ke kumu, ina he kumu io ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la, a malaila e hoike mai ai na hoike o na mea i kuleana maloko o ka waiwai i oleloia. A o keia kouoha ma ka olelo Hawaii, e paiia maloko o ka NUPEPA KUOKOA, he nupepa i pai a hoolahaia ma Honolulu, i ekolu pule mamua ae o ka manawa i oleloia no ka hoolohe ana.
Kakauia ma Koloa, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 2 o Ianuari, M. H. 1883.
JACOB HARDY,
1102 3t Lunakanawai Kaapuni Apana 4-
Aha Keikie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai. Mokupuni o Oahu, ko Hawaii Pae Aina, ss. Ma ka waiwai o MYRON J. ROSE i make Olelo kauoha e koho ana i la e hooiaio ai i ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 10 o Ianuari, M. H. 1883, ua waihoia mai imua o ka Aha, kekahi palapala i oleloia, oia no ke Kauoha Hope Loa o MYRON J. ROSE i make aku la; a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoh a e hoopuka hoi ka Palapala Hooko no F. A. Schaefer ua waihoia mai e F. A. Schaefer-
Nolaila, ua kauohaia o ka Poalima oia ka la 2 o Ianuari M. H. 1883, ma ka hora 10 A. M. ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka la a me ka hora, e hooiaioia ai ia Palapala Kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana i ka Palapala Luna Hooko.
A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu iloko o ka nupepa Hawaiian Gazette a me KUOKOA he nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu. Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina.
A. FRANCIS JUDD,
Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.
Ikea: D. K. Fyfe, 1102 3ts.
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aiua. Ma ka waiwai o NALAELUA k, a me KEKAPOIk, no Honokohau Maui i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a I. K. Keaniho, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o NALAELUA k, ame KEKAPOI k, i make no Honokohau Maui, a e hooholoia i na hooilina.
Nolaila ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o k POALUA oia ka la 30 o Ianuari 1883, ma ka hora 11 A. M. ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER.
Lunakanawa Kaapuni Apana 2, H. P. A,
Lahina Ianuari 6, 1883, 1102 3t
Ma ke Keena o ka Luna K. Kaapuni Apana Elua o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o KAWAAPALAOLE k, no Wailau Molokai i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a N. P. Nuuhiwa, e noi ana e hooponopono ia ka waiwai o KAWAAPALAOLE k. no Wailau Molokai i make, a e hooholoia i na hooilina.
Nolaila ke kauohaia nei na kanaka a pau i pili, o k POALUA, oia ka la 30 o IANUARI 1883, ma ka hora 10 o ke kakahiaka ma ka Hale Hookolokolo ma Lahaina, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
ABR. FORNANDER.
Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H. P. A.
Lahaina Ianuari 5, 1883. 1102 3t
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
E like me ka mana i hoakakaia maloko o kekahi palapala moraki i hanaia e Akiona (pake) no Kohala Akau mokupuni o Hawaii, ia William Hook, no ia wahi no, ma ka ia 12 o Mei M. H. 1881,. a ua kopeia ma ka Buke 74 aoao 476 a me 477, ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni; a no ka uhaki a hooko pono ole ia i na kumu i houkakaia maloko o ua palapala moraki nei.
Nolaila ke hoolaha aku nei au e paniku a e hooko ia aku ana ua moraki nei, e like me ke Kanawai, a hala na pule ekolu mai ka la mua o keia hoolaha ana, ia wa no e hoolaha aku ai ka manawa no ke kuai kudala ana i ua waiwai la i morakiia.
WILLIAM HOOK, ka mea paa i ka moraki ma o kona Loio H. L. SHELDON.
Kohala Hawaii, Ianuari, 5, 1883. 1102 3t.
Olelo Hoolaha.
O na uku hoolimalima a me na mea e ae o Ka Mea Kiekie R. Keelikolani, e hookaa hoke mai ia'u. R. W. MEYER,
Luna Malama Waiwai o R. Keelikolani.
1099 4t
HOOLAHA HOU.
Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o ISAAC Y. DAVIS no Waimea Hawaii i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi ana e hooponopono ia ka waiwai o ISAAC Y. DAVIS no Waimea Hawaii i make kauoha ole, a e hoonoho iaia i Lunahooponopono no ia waiwai.
Nolaila ua kanohaia i na mea a pau i pili, o ka POAHA, oia ka la 22 FEBERUARI 1883, i ka hora I awakea ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi, la me na mea kue ke hoikeie.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni, Hilo H. Dek. 30'82.
1102 3ts.
Ma ke keena o ka Lunakanawai Kaapun Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o J. KEAI w, no Puna Hawaii i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a J. W. Kumahoa k, e noi ana e hooponoponoia ka waiwai o J. KEAI w, no Puna Hawaii, i make kauoha ole, a e hoonoho iaia i Lunahooponopono no ia waiwai.
Nolaila ua Kauohaia i na mea a pau i pili, o ka Poalima oia ka la 23 0 FEBERUARI 1883, i ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Hilo H., DEK. 28'82.
1102 2ts.
Ma ke Keena o kaLunakanawai Kaapuni Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina,. Ma ka waiwai o P. KAMAKALA k, no Kohala Akau Hawaii i make.
Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a H. P. Wood ka Lunahooponopono o ka waiwai o P. KAMAKALA k, no Kohala Akau Hawaii i make, e noi ana e haawiia ka mana iaia e kuai aku i ka waiwai paa o ka mea i make, no ka lawa ole o na waiwai lewa e hookaa aku ai i na aie.
Nolaila, ua Kauohaoia i na mea a pau i pili, o ka Poaha, oia ka la 15 o FEBERUARI 1883, i ka hora 10 o ke kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo Hawaii, oia kahi a me ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la me na mea kue ke hoikeia.
F. S. LYMAN.
Lunakanawai Kaapuni Hilo H. Ian. 2 1883.
1102 3ts.
MAKANA LA KULAIA
KUAI!
MA KA
HALEHUAI LOLE NUI O
HONOLULU NEI.
E makana waleia aku ana he
mau kii pena i ka mea kuai mai
a hiki aku i ka $1.00 a oi aku ka
lilo i ka wa@hookahi.
EWEHE MUAIA ANA IKEIA LA
MAKA HALEHUAI LOLE NUI
O
HONOLULU
He Kuai Manuahi Launa ole.
He Kuai Hoopoho a Hoopakika.
E hele nui mai e na makamaka.
E wae oukou e like me
ko oukou makemae
iho i na
waiwai o keia a me
keia ano he nui
wale.
A. M. MELEKI.
HELU 104 ALANUI PAPU.
ANA AINA! ANA AINA!!
Frank Pahi a me
Samuel M. Kaaukai.
KEENA HANA-Aia ma Alanui Moi, koko ke loa i ka Uwapo o Hooliliamanu.
1096 tf
PONI MOI.
Mai hoolohe i ka na Halekuai liilii, e like me
Meleki a me Magnin e hoolaha nei e kuai
makepono ana laua, oiai o ka'u mau
Kumukuai e kuai ai, he emi loa
malalo iho o ka laua.
C. J. FISHEL!
Ina hookahi a oukou hoao ana ko'u Haleuai, e hoohulikoke iana oukou o ka'u ka emi loa a me ka hilinaiia o na Haiekuai o keia ano, ma na
LOLE PAA I KA HUMU.
Lole Pio,
Na Kamaa,
Na Kamaa,
Na Papale a me
Na Papale Kapu.
He hale hana Papale pu me ko'u e ku nei ma ke ano maikai loa o na hookinohinohi ana.
Aole au e hoike aku ana ma ke ano haawi wale i kela a me keia e kuai mai ana no ka $1, alaila, hookiekie wale aku i ke kumukuai o ka lole. Aole ia o ke ano o ka'u e hana nei, he hana pololei ka'u.
O na Kumukuai i hoemi maole ia, oia ka'u e kapa nei
He makana Karisimaka.
E NANA MAI I KEKAHI O KA'U MAU
KUMUKUAI E WAIHOIA
AKU NEI:
Na Silika Hinuhinu e kuaiia nei ma kekahi mau halehuai no ka $1.75 o ka iwilei, ia'u he 75 keneta wale no.
O na Keokeo Amerika he 10 iwilei no ka $1, ia'u he 12 iwilei no ka $1.
O na Silika Eleele he 50 keneta o ka iwilei, ia'u he 25 keneta wale no o ka iwilei.
O na paa Lole Kane $15 ma kekahi wahi e ae, ia'u he $7.50 wale no.
Eia na Makana Karisimaka a pau Ia'u.
O na Palule Poni Moi o na ano no a pau, he maikai a me ka makepono.
O na Lole he emi maoli na kumukuai ma ka Halehuai o
CHAS. J. FISHEL,
1099 tf. Kiki o Alanui Papu me Hotele.
NA HOOLAHA.
Olelo Hoolaha.
O ka poe a pau i aie ia James Richardson ma ka aoao o ka halekuai o Kohala. ma keia ke konoia aku nei lakou e hookaa koke ia MR. Joaquin Zablan o Kohala oiai oia ka i hoomanaia e haawi i na palapala hookaa no na @@@@ @ hookaaia, a ua hoomanaaia no oia.
1100 4t THEO. H. DAVIES & CO.
Aha Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Mokukupuni o Oahu, Hawaii Pae Aina. ss. Ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o PUHAIKALA w, o',- i make. O@@@@ kauoha e koho ano i la e hooiaio ai ka Palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.
No ka mea, ma ka la 28 o DEKEMABA, @ @ 1882, ua waihoia mai imua o ka Aha. kekahi Palapala, e olelo ana ua make o PUH@@@@ w, ma Honolulu, me ka waiho ana @@@ @@ Palapala i oleloia, oia no kana palapala Ka@@@@@ Hope Loa, a o ua palapala Kauoha @@@@@@ ia aia ma ka lima o Keliiwahale@@@@@@@@@@ me ka Palapaia Hoopli@ hooiaioia keia Palapala Kauoha a e @ hoi ka Palapala Luna Hook@ ua waihoia mai e Auahiwa a me Awa@
Nolaila, ua kauohaia, o ka @ la 18 o Ianuari, M. H. 1883. @ 10 a. M., ma ka rumi hook@ ma Aliiolani Hale, ma Honolu@ ka hora, e hooiaia ia ai ia Palapala K@ e hoolohe hoi noia noi ana mak@ pau i pili, e kue ana ia Palapala @ ka hoopuka ana i ka palapala I@
A ua kauoha hou ia, e hoolaha@ na pule ekolu iloko o ka Nu@ he nupepea i paiia a i hoolahaia ma H@
A ua kauoha hou ia, e hoop@ la Kena no na hoike no ia Palapala Ka@ me na hooilina o ka mea make@ Mokupuni o Oahu, e hele mai e kae@ Palapala Kauoha i ka wa i oleloia. A@ o Keliiwahalolo i oleloia e hele mai e h@ Ke palapala Kauoha Hope i oleloia ma ka @ nawa i oleloia.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Ana,
Dekemaba 28, 1882.
BENJAMIN H. A@
Ikea: Lunakanawai o ka Aha Kie@
Jno. E. Barnard. 1100 3t
Olelo Hoolaha.
O ka poe no lakou na inoa malalo. @ kemakeia lakou e hele kino ae i ke Keena k@ kanolelo o ka Aha Kiekie, iloko o ka m@ hookahi mai keia la aku, no ka lawe ana @ lakou mau Hookohu Lunahooponopono @ wai a Kahu Malama Waiwai, i hoopuk@ Aha Hooponopono Waiwai, e like mak@ akaka ana malalo, a e waiho aku i na @ like me ke kauoha a ka Aha.
J. R. Mill, Lunahooponopono o ka wai@ W. Dart i make.
W. T. Kawlins, Lunahooponopono o ka @ wai o W. J. Rawlins i make.
L. W. Kahoolei a me Kalaniku. na L@ ponopono o ka waiwai o S. Pale i make.
John Mckeague, Lunahooponopono @ wai o M. Makalii i make.
Nuela a me H. White, ha Lunahoop@ o ka waiwai o Maleka w.
Kahi, Luna hooponopono o ka waiwai @ oku i make.
J. P. Green, Lunahooponopono o ka waiwai e Hooaea i make.
J. P Green, Luna hooponopono o ka waiwai @ Makanahelehele i make.
G. B. Kaiaaukane, Lunahooponopono o @ waiwai o Kahauawali i make.
Mele Maikai w, Lunahooponopono o ka @ wai o Maikai i make.
Mr. M. E. Smith, Lunahooponopono o ka waiwai o D. Smith.
Hoaa Nakapalau w, Lunahooponopono o ka waiwai o Loke w, i make.
Alfred Doiron, Lunahooponopono o ka waiwai o J. J. Doiron i make.
Kahumuu w, Lunahooponopono o ka waiwai o Kauhi w i make.
H. G. Crabbe, Luna hooponopono o ka waiwai o Thomas Meek i make.
Wm. H. Jarrett, Luna hooponopono o ka waiwai o William Jarrett i make.
W. Puaa, Lunahooponopono o ka waiwai o Kalo a me Kalaua i make.
Hon. A Fornander, Lunahooponopono o k waiwai o Lai i make.
Wm. Kahawaii Collins, Lunahooponopono o ka waiwai o D. Pohakahi i make.
J. Kua, kahu Malama o na keike oo ole o Pahau.
G. W. C. Jones, Kahu Malama o na ke@ ole o Jones.
J. W. Palauole, Kahu Malama o na Ke@ ole o Kahananui.
D. Uhalu, Kahu Malama o na Keik@Emele Kapali.
Kaluna w, Kahu Malama o S. L. K@ molio.
H. G. Crabbe, Kahu Malama o Li@
Maunaiki, Kahu Malama o Lahela w, @
Kaneumi, Kahu Malama o na keiki a Kale@
D. Malo, Kahu Malama o Kalama.
D. K. PY@.
Hope Kaka@
Honolulu. Dek. 18, 1882. 1000 @
Hoolaha a ka Lunahooponopono Waiwai
Ua hookohuia mai ka mea nona ka @ lalo i Luna hooponopono Waiwai @ o Petero Wahakane o Hilo, Hawaii @ Ma keia ke hoikeia aku nei ka lohe @ pau i kuleana i ka waiwai o ka mea @ hoike koke mai lakou i ko lakou ma@ a me na hooiaio kupono, i ka mea @ malalo, iloko o na mahina eono m@ aku, a i ole e hoole loa ia lakou. O ka p@ pau i aie i ka waiwai o ka mea @ hookaa koke mai i ka mea nona ka m@ lo. W. AUSIIN W@
Lunahooponopono o ka waiwai @
Wahakane i make
Keena Oihana, Alanui Kaahuma@
Honolulu , Dekemaba 20, 1882.
1099 4t
ELUA DALA MAKANA
Ua nalowole ma Kalihi he lio k@ulaula lae kea pohaka ulaula hao kuni H. @ O ma ka @ A. K. hope. I hoki hauliuli hao kani H. T uha A. K. hope.
DANIELA. 1101 @
Olelo Hoolaha.
E ike auanei oukou e na kanaka a pua owau o Amina k, no Manawaialee, Hamaka, Hawaii, he aina ko'u he 50 eka ka nui, ua ho@limalima mai o Kaipo Pakana o waimea @ mau eka la o'u i ka malama o Mei. M. H. 18@, na na makahiki he 10, no ke $50 no ka m@hiki, ua hookaa mai i na makahiki eha. @ makahiki 1881 me 1882 nei, aole @ mai; ua koi aku au, aole loaa mai. @ hoike nei au imua o ke akea, o kela pa@ Aelike i hanaia e maua, ua lilo ia i mea @ mau loa aku, ua neo ia. Na @
Am@
Manawaialee, Hamakua, Hawaii, Dekemaba 2, 1882. 1100 @
Ma ke Keena o ka Lunakanawai Ka@ Apana ekolu o ko Hawaii Paeaina. M@ waiwai o TITUS COAN, no Hilo, Hawaii make
Ua waihoia mai imua o keia Aha hoopalapala i oleloia oia ka palapala kouoha hope @ TITUS COAN i make, a ua waiho@ keia la 14 o Dekemaba, M. H. 1882, ka pulapala noi a Lydia B. Coan me Samuela L. Coan, e noi ana e hooiaioia kela palapala k@ oha hope, a e hoonohoia laua i mau Luna Hooka, a Lunahooponopono Waiwai.
Nolaila, ua kanohaia na mea a paa ke pili, o ka POALIMA, oia ka la 23 o FEBERUARI M. H. 1883, i ka hora 2 P. M., Eia ka hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka manawa a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la a me na mea kue ke hoikeia.
F.S. LYMAN, Lunakanawai Kaapuni.
Hilo, Hawaii, Dek. 14, 1882. 1102@
S. B. DOLE,
He loio a he Luna Hooiaio Palapala
E hiki no iaia ke lawelawe i na hihia o keia a me keia ano imua o na Ahahookolokolo a pau o keia aupuni.
KEENA HANA-Ms Alanui Kaahumanu.