Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXII, Number 30, 28 July 1883 — KA HAKU KOKERANA. [ARTICLE]

KA HAKU KOKERANA.

O ka makahiki 1818, o ka makahiki ia i hoomanaoia e Enelani no kona lanakila hiwahiwa ana maluna 0 na aumoku a ke aupuni o Sepania i olelo ai, o kona mau aumoku e holoholo ana ma ka moana Pakipika, oia ka Ipuka Pani nana e pale aku na enemi no ka hoopilikia ana i kona mau waiwai kalepa e hoahu ana ma na mokuaina hema o Amerika Hema. O ka hana a keia mau aumoku Paniolo ma keia mau kai, oia ka powa ana i na moku kalepa waiwai Pelekane a me na manuwa uuku e hiki ai ke hoopioia me ka hikiwawe. Iloko o na mahina ekolu o keia |>owa ana a keia mau aumoku, hiki aku la ka lono i Enelani, ua jx)waia ma na kahakai e kokoke ana i ka Lae o Kepohoni iloko o na pule wale no elua, he eono haau moku Valepa waiwai nui e holo ana no Livapulu, a he ekolu manuwa llilii i puhiia i ke ahi e na aumoku Sepania, aia i ke awa o Kalio ma Peru ke awa hoolulu o keia mau aumoku i keia manawa. O keia mau lono i hiki mai ai i ke keena kaua o Enelani, ua lawe ae o Sepania i kekahi kulana kipi ma ka moana Pakipika, ua wae koke ae la ka Adimarala kiekie i kekahi mau moku eono ua like ko lakou ikaika, a e lawe ana i ka heluna like o na kanaka, hoonohoia aku la ka Haku Kokerana ma ke poo o keia mau aumoku, nana ke alakai ia lakou imua o na aumoku Sepania a me na papu o Kalio. O ka moku kaua EseUna, oia ka moku o ka Haku Kokerana e kau aku ai 0 kona hae, ma ka la 2 o Maraki, 1818, huki ae la na aumoku eono i ko lakou mau heleuma ma ke awa hoolulu moku o»Portsmouth, a hooiho pololei mai la lakou i ka moana Atelanika no na kahakai o Barazila ma Amerika Hema. 0 keia mau la loihi a na aumoku e holo nei, aoie loa lakou nei i hui iki me kekahi moku ma ka moana, a hiki wale i ka la 27 o Aperila, ma ka auwina la o ua la nei, kalewa ae la na aumoku Beritania iwaho o na kahakai o Barezila, a hoouna aku la ka Haku Kokerana 1 kona waaj)a e holo iuka, e lawe i kana palapala i ke Kanikela Beritania e noho ana ilaila, no kekahi mau ninau ana no na mea e pili ana i na enemi. Ma ka hora 8 o ka po, ua huli hoi niai la ka waapa me ka leta a ke Kanikela Beritania, a e hai mai ana oia, ua kokua aku ke aupuni o Peni i na aumoku Se[xinia ma na kahakai o ka moana Pakipika. Ua lohe mai oia, he mau papu ikaika ko Kalio e nohoia nei e na koa Sepania, a ua makaukau hoi lakou i na manawa a pau no ke kaua aku i na moku Beritania e holoholo ana ma ka moana Pakipika O keia mau lono i hai ia mai la e ke Kanikela, he mau nuhou maikai loa ia no lakou nei, ka hai ana mai i ke kulanaona enemi. Nolaila, ma ka wanaao o ka la 2S ae, haalele aku la na aumoku Beritania ia Berexila no ka ]«ae o KepohonL lloko o na la hoio he 12 mai keia wahi aku, ua ano ikaika inai ia ka makani mamua pono mai o na aumoku, ua pii ae la ka ale a uhi pu iluna o iakou, e luli ino ana ka moku ma kona mau aoao, me he mea k, e iho ioa aku ana nva kekahi aoao. No keia ano kupikipikio o ke kai, ua hookauiua iki ka hooiho ana aku o na aumoku no kekahi mau la ehiku, a i ke ano malie ana ae, ua hoopuka loa aku la na aumoku ma ka moana Pakipika me ka maal&hl

E hoo|x>fcole iki kakou taa keia wahī { ; e na poe heluhelu, a e kamailio kakou j no ka wa i hiki aku ai o ka Haku Ko- \ \ kerana ma na kahakai o Peru. i Kalewa ae la na aumoku Beritania j j iwaho o Kalio, ma ka la 2 o lulai» no:na hoi ke kaawale he 20 a he 30 mile | iwaho oka aina. Ma ka hora 6 ahiahi 0 ua la ala, hookokoke iki inai la na aumoku ma na kahakai, a kau aku la ka Haku Kokerana mal^ia.. p kona waapa hoio, a holo makaikai aku la oia ia loko oke kaikuono o l&lio. O ke a\\a o loko. eku loihi aaa kekahi pa pohaku me kona mau pukpniahi e kau iho ana, aua kapaia lakou e keia poe, na Kakela 0 Kalio. Ona moku kaua Paniolo ame na moku kalepa, eku ana lakou ma ke ano hapa poe|)oe e hoopio ana i ke Kakela. | He awa pohihihi i ka nana aku, no ka hookele ana ina moku i ka po. He hapaha mile mai kahi mai o na aumoku Paniolo eku ana, e lana ana kekahi wahi moku kialua pailaia, a oia ke kiai nana e malama ka maluhia o keia awa. Ina oia e ike ana i na enemi e hele mai ana, alaila, holo aku oia e hai i na moku Paniolo, a i ole, ki ae i elua mau pukuniahi hoailona ina ua hiki mai na enemi. 0 ka waapa makaikai oka Haku Kokerana e lawe nei, aia oia maloko o keia in'oku kialua kiai. oia hoi, aia mawaena oka moku kiai awa ame na aumoku Paniolo malalo iho o ke Kakela. Mahope iho oka hala ana o kekahi mau hora ia lakou nei, a maopopo hoi 1 ka Haku Kokerana kana mea e hana aku ai ia lakou, ua hoopuka ae la lakou ina ka aoao malalo oua moku kiai nei me kona ike ole mai, a hoi aku la no ko lakou nei mau aumoku e kalewa mai la. 1 ka manawa i hiki akū ai iluna o ko lakou mau aumoku iho, hoopuka hou aku la lakou nei iwaho o ka moana e kalewa ai, i kumu e ike ole mai ai na enemi ia lakou nei. O ka hana i hanaia e keia niau moku no keia po aku, oia hoi ka hoomakaukau ana i na waapa kaua imua o na enemi. Houluulu ae la ka Haku Kokerana i kona mau koa mai luna mai o na moku eono, a ua hiki aku ka heluna ikaika o na koa i ka ekolu haneri me kanahiku, a ua lawa hoi lakou 110 na waapa kaua nunui he umi, malalo o ke alakai ponoi ana a ka Haku Kokerana, Ma ka hora 9 ponoi o ka po ana iho o ua la nei, ua akoakoa ae la na waapa kaua o kela a me keia moku, a maloko o kekahi o-le hoailona, ua iho like aku la na koa a kau iluna, a hoe aku la lakou no ka nuku o ke awa, oiai na aumoku e ku laina ana mawaho ae o na kahakai, no ke kali ana i ko lakou mau waapa. Ua oleloia kela moku kialua pailata e ku nei ma ke 'kaikuono, he moku kiai ia no na enemi e komo malu mai ana i ka po, alaila haawi aku oia i ka hoailona no ke Kakela o Kalio. O ka Haku Kokerana, ua ike mua oia iaia ika po mamua iho, nolaila, aole oia e komo ana iloko o ke kaikuono a hiki i kona wa e lawe pio ia ai ina e hiki ana. Ua papaluaia ka laina holo o keia mau \yaapa kaua, a e hahai ana kela a me keia waapa mahope aku o kekahi, a e hoe ana hoi lakou me ka hoomau, me ke kiani wale ana no o na mapuna hoe iluna o ka ilikai me ka nakeke ole. Oka waapa mua loa, aia īluna o iaiia ka Haku Kokerana e ku ana mamua o ka ihu o ka waapa, no ka mea, ua lilo iho la no oia ke pailata nana ke alakai ana i na waapa kaua ma na kuaau papau, ma ko lakou alahele e hiki aku ai imua o ke kialua kiai awa e lana ana i ka nuku o ke kaikuono. {AoU i pau.)