Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 2, 10 January 1885 — KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa. [ARTICLE]

KA MOOLELO KAAO O Kahanuopaineki, Ke keiki alii o ke aupuni o Italia Ka Olali o na Waoakua o Arabia, Ka Naita nana i kuakua na lua huna o na Powa.

PILI mai ia ua waapa nei ma ka aoao o ka moku oiai lakou nei e le-ku ana a e hoolai ana hoi na sela, a iloko o kela a me keia sekona* e haawi ana lakou i na huro o ka hauoli a me ka hoomaikai ana no na alii opio. ' Pii mai la kela a me keia kanaka o ka wa* apa iluna o ka moku me ko lakou mau aahu i hele wale a luluu i na mea hoonani o kela a me keia ano o na waihooluu like ole, a e hiolo ana hoi na pilali, a e hoike ana hoi kela a me keia mea pakahi o lakou i na ieulana maikai, a he mea no paha ia e poina ole ai i na hoa heluhelu o keia nanea, a aole hoi me ke kahe o ka hou i loāa ai, aka, me ka oi wale no na mea kaua. Hele mai la lakou a pau imua o ka alihikaua nui a haawi mai la i%o lakou hoomai-

kai, a pane niai la lo lakou alakai : Auhea la ke alii opio * Ua hai ia aku na haina, aia no iialop ka moku, a ua mākau'kau hoi no ka lele aku i ka aina. la manawa ua haawi koke ae !a ua alakai nei i ke kauoha i kona mau ukali i hele pu mai ai me ia, e ku laina ae me ka haawi ana hoi i na hoomaikai imua o ko lakou alii opio i kona wa e pii mai ai mai lalo mai. Iho aku la ua alakai nei ilalo 0 ka moku no ka halawai ana me ke alii opio. Hiki aku la ia imua o ka kakou koa a me kana aloha, aia hoi, me ka puuwai i hoopiha ia i ke aloha alii, ua kukuli iho la ia ma kona mau kuli, a haawi aku la i na hoomaikai ana imua o laua, me ka manao ole no kona mau aahu nani. Pau kana hoomaikai ana, ua iauna kamailio iho Ia lakou, a iwaena o keia mau kamakamailio ana, ua ninau aku la ua alakai nei ina o ka wahine keia a ko lakou Moi aloha, aka ua kuhihewa nae; ua hoole mai la ke alii opio me ka olelo pu mai : Aole keia oka mea a kuu makua i kauoha mai ai ia'u e kii, aole ia e kala i hoea ai iko kakou aupuni nei, a aia hoi ua ui la ke hiolani la ma ka aoao o kana aloha, ka mea hoi nona ka inoa i kau la ka weli e na aupuni nui oke ao nel A o ka mea au e ike mai la, ka mea hoi nona ka

nani o na nani, a me ka nohea o na nohenohea, oia no ka mea nana i kaili aku i ko'u mau manao aloha a pau e pili mau me ia, a o ka mea hoi nana i hoauwana aku i ko'u mau noonoo ana e hiki ole ai 1 kekahi mea ke hoomalie lie iho. A nolaila e hoopau kakou i na kamailio ana, a e huli hoi aku kakou no ke kulanakauhale o ka alihikaua nui ke Poo Haa Ia wa ua hoomaka aku la lakou nei e pii, a ua pii pu mai la no hoi me na ukali o ua alii opio lau I ko lakou hoea ana aku 1 ka oneki o luna loa, aia hoi ua haawi koke mai la na ukali o ka mea e pii pu aku nei me na alii opio i na huro ekolu, a me na hoomaikai palena ole, a pela i hoomauia ai na hoomaikai ana a hiki i ke kau ana aku o ua mau alii opio la me na ukaii īluna o ka waapa, a hoomaka aku la na seta e pu-le-he te i ka boat, a nee aku la lakoa nei me ka pakika iiuna o ka Hiwai om he kalania maikai a hna malie hoi ka wai, aohe! wahi ohuku aie. | Oiai lakou nei i pHi aku ai i ka uwa-1 po, ua piha-u mau ia b uwapo i na kanaka a me na puaii naila o Poo Hao, a ku laina mai ia lakou a pau ma kahi a 1 na aiii opio e pii aku ai rac ko iaua man ukak Ua haawi mai ta iakoa i na hoomaikai palena oie imaa o na aiii opio, a pek no hoi iaua nei i panai ako ai imuao iakou ma iai haawina hookahl Hooniaka aku ia ka huakai aiii e nee imua, a no ka hak o Poo Hao ka pahu hopu. I ko iakou hiki ana aku, ua hoomakaukauia ka papaaina, a iloko o keia papaaina, oa pahda

ia mai na mea a-ka puu e hoohaUhala ole ai, a ua pahola pu mai ta hoi ka alihikaua nui Poo Hao 1 na mea inu o kela a me keia ano, a hoomaka iho la e paina. Ai ko lakou wa e ohohia ana i ka ono o na mea ai, ua hoopiha h mai la na kbha waina»« roe na leo kaukau e pili ana no na alii opio, rriēl£ē' kalokalo pu ana ma ka inoa o na lihna Lani, e hoeloihi i ke ola ana o na alii opio a kau ike aheahe lau makani, a inu ae la lakou.

Ua hoomau ia keia papaaina a hiki | wale i na hora ko-liu oke aumoe, ua I haawiia na lealea hoohauoli, a ua haa \ mai la hoi ka poe hula, aua kono pu! ia mai la na alii opio e komo aku ma i ia aha lealea a hoohauoli manao, a hula! pu īho la lakou. Elike no me na mahalo ia ana a me na hoomaikai a pau i loaa ia laua i Sepania, pela no hoi na makaainana e haawi nei i na mahalo a me na hoomaikai he nui maluna o laua nei ma keia mea he hula. Ua hoomau ia keia mau lealea a hiki wale i ke ao ana, a ua kau mai la- hoi ka hiamoe maluna o kela a me keia o na kamaaina, a haule aku lakou a pau iloko o ka hiamoe nui. I ka puka ana mai o ka la, ua makaukau mai la na lio o lakou nei, a pau ka pama ana, ua iiuliu iho la ka huakai a na kamahele no ka huli hoi aku i ke kulanakauhale alii no ka ike ana aku i ka maka o ka makua. • Ma keia huakai a na alii opio, ua hahai mai la ka alihikaua nui Poo Hao me kana lede, ka laua kaikakamahine, kona mau mahele naita he ehiku, na haiawahine lawelawe he 50, a he huakai nui ke ano o keia huakai ana alii opio. Ua nee aku la no hoi keia huakai a ua kae'ae'a nei ma ke ala kuahiwi, a no elua la me ka hapa ko lakou naku hele ana ika na.helehele, e hoi i ke anu o na kehau o ka *vaokele f a kokoke loa aku la lakou nei i ke kulanakauhale alii o kona makuakane. No elua mile ke kowa mawaena o lakou nei a me ke kulanakauhale alii, ua hoouna aku la ka alihikaua nui Poo Hao i kekahi o kona mau ukali e holo aku i ka pa alii, a e hai aku imua p ka Moi e hoomakaukau i kekahi ahaaina nui no ka hiki aku ona alii opio, a meia hoi kona ahhikaua nui, a e hooko koke ia keia mau mea a pau mamua 0 ko lakou hiki ana aku.

Oiai ua mau elele nei e holo ana no ka hale alii, ua hiki aku ia laua iloko o ka hapalua hora, ama ko laua ano he mau elele alii, ua hele aku la laua a hui aloha pu iho la me ka Moi, a pane aku la kekahi o laua : Auhea oe eka Moi, i hoounaia mai nei maua he mau elele e hai aku ia oe, eia'e na alii opio ke hoi mai nei. a oiai hoi ua kokoke loa. Oke kauoha i kauohaia mai nei, e liu* liu a e hoomakaukau oe ika hale alii, % e hoomakaukau pu ia hoi me kekahi ahaaina nui, a e hookipa mai hoi i na ahi opio me ka hanohano nui, a e kauoha aku hoi oel ko kakou mau tausam naita, e kahiko ia lakou iho me na kahiko piha o ka oihana, a e ku laina hoi lakou ma kela a me keia aoao o ke alanui, a e wehe ia hoi ka pa alii me ka nani a me ka hiehie, a e malama ia na lealea a pau ma ka wa ana aJii opio e makemake ai E kauoha pu aku no hoi i na naita helu ekahi o kou alo alii nei, e kahiko lakou ia lakou iho me ko lakou mau kahiko piha o ka oihana naita, a hoolako hoi me na mea kaua, a e ku poai puni lakou i ka hale alii nei, no ka malama ana ika maluhia ona alii rpio, a me na hana e hana ia aku ana i keia po, oia hoi na lealea, a o keia mau mea a pau a maua e hai aku nei imua ou e ka Moi aloha, o kau keiki hookama no ia, a eia pu hoi meia ka ui o Arabia nei a kakou i ike ole ai mamua, ao ka mea hoi ake alii i aloha al

I ka iohe ana o ka makuakane o Kahanuopaineki i keia kauoha, ua kauoha koke ae la oia i kona haku puuku e kauoha aku i kona mau tausani naita a me na kuene a me na mea no a pau, e hoomakaukau lakou ia lakou iho mamua o ka hiki ana nsai o ko lakou Moi opio. A e ku laina hoi keia a me keia naiu ma na kapa alanui; a i ka wae piika mai ai ka huakai alii mawaho o ka ululaau, e haawi aku lakou i na hoo» maikai a me ke aioha alii ma ka maka o ka lakou mau mea kaua, elike me ka mea rraa mau. He mau minuie pokole mahope iho o ka pau ana o na hoonohonoho ana o ! na prali naha me ka hotopono o na hana, ak hol» ua ike ia aku ia ka huakaialii e puka mai ana mawaho oka

uluiaau, a e pulelo ana hoi ka hae alu o Arabia. Oiai ka huakai a ua op*o

I nei, e iho mai ana, aia hoi. ua haawi u! ? aku he mau ko mele ma na mea kani, | ! a ma ka hoomaopopo aku a ka poe maj kaikai, he ku maoli no ika nariL Ike kokoke ana mai o ka huakai e komo 1 aku U na naita iko lakou aloha i ko lalioa Mw i opio, ka mea hoi a lakou i makahehi nui ai, a e kukuli ana hoi lakou a pau, ana keia mau hana hoalohaloha a kcv na mau makaaina imua ona, aole e hiki iaia ke aua iho i kona mau waimaka, oiai e iho makawalu ana ma kona mau papalina. Ua komo aku la ka huakai alii iloko o ka pa alii me na hoohanohano he nui wale, a ua meie pu ia mai la ke meie lahui o Arabia, a iloko o na leo mele o na mea kani e uhene nei, e lohe pu ia aku ana na leo hone ona lede e oiliiii ae ana iloko o kt ikuwa o na mea kani, a hiki loa aku la iakou nei i ka puka oka hale aiii, a lele iho la lakou nei iialo. .

Ia wa, j)uka niai la ka ui o Sepania iwaho me kona nani nui, ka mea hoi i kapaia ka l4 Ui Lalinia," me kona mau ukali no ka hookipa ana aku i na malihini, ua kuikui lima aku la ia me ka ui 0 Arabia, a mahope aku no |xoi ka kakou koa me ka alihikaua nui ke Poo Hao, ame na ukali. A iloko o keia wa f e haawi mai ana na tausam makaainana ina leo hulo. Ana keia mau | hoomaikai i kono mai ike koa opio e j haawi aku i kona aloha imua o lakou ma kona kunou ana. Ia wa, ua komo aku ia ua eueu nei me kona mau ukal» 1 ka rumi hookipa; aia hoi ua ku mai la kona makuakane Moi a me kana aloha, na alii a me na kaukau alii a me ka poe hanohano o Arabia, a haawi mai Ia i ko lakou hoomaikai nui imua oke koa opio. {a wa, me na waimaka 1 e hiolo ana ma na papalina o ka makuakane o ka kakou koa, ua hele mai la ia a kukuli mai la imua o kana keiki, a no ka ike ana mai o na alii i ke kukuli ana o ko lakou Moi aloha, ua kukuh like mai la lakou a pau malalo mai ona. No ka ike ana o kana keiki ina mea a pau e hana ia nei e kona makua Moi a me na alii, ua pane koke aku la ia : Auhea oe e kuu makua r mai ku kuii raai oe imua o'u, owau lee k ikuli aku imua ou. Aoie, aole oe e kukuli mai imua o'u, wahi a ka Moi, no ka mea, ua poni ia oe i Moi no ko kauo aupuni nei, aooe ka mana maluna o makou a pau. Pau keia mau launa ak>ha ana, ua hoi aku la lakou no ka rumi aina, a malaila lakou kahi i hoo nuu iho ai i na mea ai i hoomakaukauia.

Mahope iho o ka pau ana o ka pai na, ua huii hoi aku ia lakou ma ka ru mi hookipa, a hooluana iho la, me ka oluolu. Ua kukala akea aku la ka Moi

imua o kona mau tausani makaainana, e akoakoa mai iloko o ka pa aiii ma ka hora eono o ia ahiahi, no ka haawi ana i kekahi ahaaina a me na lealea no ka hoohanohwio ana i na aiii opio, a o ka hooilina hoi o ke kalaunu o ke aupuni 0 Arabia; nolaila, e hoi oukou i ko oukou mau home īho, a e iiuliu hoi no na hana o keia po. N oiaiia, ua hookuu ia ke anaina e hoi aku i ko lakou mau home iho. Kukakuka iho la ka ma kua me ke keiki no ka mare like o laus 1 na wahine, aka, ua hoole akia la nae ke keiki me ka olelo aku : Aole maua e mare koke, oiai eia ke kau mai nei ia'u na boomanao ana no kuu hoohiki paa, oia hoi keia : Aia au a ana pahika*ja pu rae kuu mea nana i heomainoino, a make kekahi o maua, a o ka

mea o maua e ola ana, oia auanei ka mea nana e lei i keia momi makamae, ka mea hoi nona ka nani a me ka ui z ieuu puuwai e li*a mai ai; nolaila, he mea pono o olua no ke mare e mamua, aia hoi a hookoia ka'u mea i hoohiki ai, alaila, mare maua. Aka, |»ne hou mai la ka mafcuakane : Aehea oe e kuu keiki, ua noi mai nei ko wahine e maie like kakou. Me ka leo oka inaina, pane aku la ua keiki nei: Aole anei ee i lehe e kuu makua, o kuu ka nawai paa i hai aku nei ia oe, nolaila, e hoi oe a hai aku iaia, e noho la me ka hoomanawanui a hiki mai i ki manawa a ( u i hai aku ai iaia, alaila, t heoko ia no ia mau mea.

Huli hoi aku la ia no ka hiii ana aku ī ka nlelo i ke kaikawahine alil Hikt aku la ia imua o ua ui nei a pane aku la : £ kuu kaikamahine, aok i holopono ko'u mau manao i h*le aku nei imua o ke alii, no ka mea, mt olelo paa mai nei kela, aole olua e ra3ire a hiki i ka wa e hakaka pu ai me ko kane hoopalau, a o ka mea o laua e lanakila

aru, oia auanei ka e mare pu m« oe. He mea makehewa wale no paha kokakou kamaUio wale aru no ka lakou marc, a e huii ae hoi kakou no k* ahaaina hoohanohano ia po iha