Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 29, 18 July 1885 — Page 3

Page PDF (1.81 MB)

This text was transcribed by:  Lynn Elia
This work is dedicated to:  Daniel & Ruth K. Elia Sr.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

           

@ @ THOS. G. THRUM ma ka Halepai o ka nupepa "SATURDAY Press."  Keena @ pono ma na kihi o Alanui Moiwahine ma Nuuanu.

            E hoouna @ mai na Olelo Hoolaha ma ke Keena Hooponopono mamua ae o ka hora 12 o ke awakea o na Poaha a pau.  Aole e hoopukaia na Olelo Hoolaha ke laweia mai @ o ka hora i hoikeia maluna.  E hooko @ ana makou i keia rula maluna.

            E @ mai i na leta a pau a me na kauoha @ @ @ pepa ia KA NUPEPA KUOKOA ma Honolulu.  Ina e loaa pono ole aku keia pepa@ poe lawe, e hai mai me ka hakalia @ Keena.

            O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona @ he umi keneta no ke dala, koe ka @ @, Oahu, a me kekahi mau apana @ @ ka luhi i ka halihali ana i ka @ @ mau apana, e hooiia ka uku luna.

 

NA HUNAHUNA.

            E lawe ia mai ana ka pepehi kanaka Maxwell maluna mai o keia mokuahi, @ mai Kikane mai.

            Ua hookolokoloia o Keo, Keola, me @ imua o ka aha hoomalu, no ka @ @ ana me  ka laikini ule.

            E holo aku ana paha ka moku hou Ke Au Ho@, ma ka Poalima no na @ o ka hema.

            Ma ka heihei lio ma Kapiolani Paka mawaena o Rossita a me May D, ua @ @ no ka pili he $250.

            Ke @ ia aku nei e hoea mai ana he mokuahi mai Kina mai, a he pake pa@@ kana ukana.

            Ua make ma Kikihale o Kuoloha (k) ma ka Poakolu iho nei.  He ohana kona e noho u aku nei ma keia aoao.

            Ma ka pa kuai papa ma Hilo, ua aihueia e ka piko pau iole he mau tausa@@@ hale, a ua nalo loa ua kolohe la.

            Ma ke ahiahi Poaon o kela pule aku nei, ua hoikeike hou ia ae ma Huehue ka wai kinai ahi, ma ka nana aku no @ pio io no ke ahi.

            Ma ke Kinau o ka Poalua nei i kau aku ai he kaoo poe makaikai lua pele ma ke ala ae o Keauhou, a e ku mai ana ua wahine aukai la ma ka la apopo

            Ua loheia mai, e haalele ana ka mokuahi hali limahana Iapana ia Honolulu nei mahope iho o kona huli hoi ana mai ma@ Hawaii.

            Mahope iho o ka haawi ia ana o Maunakea i na kuala puupuu a ka lima muumuu, ua hoopii hou ia oia a ua hoopaiia he elua mahina ma ka hana oolea me 50 dala.

            Ma ke kakahiaka Poalua Iulai la 7. ua loaa aku ke kino make o kekahi pake e lana ana ma ka nuku o ka mul wai ma Kilauea, Kauai, aohe i maopopo o ke kumu o ka make.

            Ma ka Mariposa i holo aku no Kapalakiko i ka Poakolu nei i kau aku ai he lehulehu o ko kakou mau kamaaina a mawaena o lakou o Kikikoki me kana wahine, kumukula nui o Lahainaluna. Ua ohuohu pono kona oneki.

            Ua malama ae na makainana Amerika o Hilo he mau lealea heihei kukini, kekake, pi@ pou aila, a nui wale aku, no ka hoomanao ana i ko lakou la kuokoa.  Ua hauoli piha lakou a maluhia pu na hana lealea.

            Ua laulaha ae na lono, e lawe aku ana ka mokuahi Lilinoe i ka hooilina alii Liliu a me ke kama aliiwahine Likelike i ka mokupuni o Nihoa e makaikai ai.  He nui ka poe e ukali aku ana ma ia huakai makaikai hookahi.

            Ke panio mai nei i keia mau la na @ pohaku o ka halekuai hou o Chas. J. Fishel ma ke kahua no o ka halekuai mua.  Ua lohe wale ia, eia ae i ka moana na waiwai ke au mai nei.

            Ke kahea ia aku nei na lala a pau o ke komite Hooko o ka ahahui kula Sabati o ka Paeaina e akoakoa ae ma ka luakini o Kaumakapili, ma ke ahiahi o ka Poaha hora 7:30 oia ahiahi la 23 o Iulai, 1885.  Ma ke Kauoha.

            E hoike hui ana na Kula Sabati a pau o ka Apana o Hana, mai Keanae a Kaupo, ke hiki aku i ka la a o Augati ae nei, ma ka halepule hou ma Mokae, mahope iho o ka pau ana o na hoolaa o ia hale ia la.  E hele pu mai me na hipau a ke aloha.  S. W. KAAI.

            Ma ka Buletina o ka Poalua iho nei i ike ai makou, ua haawi makana ae o @@iona, kekahi pake kamaaina o Kau, ia Hanale Walakahauki he 25 dala no ka luakini o Kaumakapili.  Ina pela io alaila, he mau hiona ia  o ka holomua o na hana karistiano iwaena o na pake.

            Ua ulu ae he hakaka mawaena o kekahi wahine Hawaii me Ah Yan he wahine pake, no ko ka pake kuai ana aku i ka pu panapana liilii i ke keiki a ka wahine Hawaii i hoouna aku ai e kuai lole.  Ua laweia mai laua ma ka halewai e hookolokolo ai, a ua haawiia aku he mau olelo ao.

            Ma ke kakahiaka Poakolu iho nei, oiai kekahi haole ma ka inoa o Dick Cahil e hookolokolo ia ana imua o ka lunakanawai hoomalu Pekekona, no ka lawe malu ana i kekahi waapa, ua kui ia aku ka maka o ka loio J. M. Monsarrat, aka ua hoopai mua ia iho ua haole nei i ke $50.  He haole lima kahi keia, he eueu maopopo, ua hana no oia i kekahi mea ano like me keia i kona wa e noho ana ke kiai no ka hale wili ko o Wailuku.

            Ua haawi makana aku na hoa o ka papa malama b@ke, i ka lakou kum@ ia P. C. Jones no kona aloha a m@ kona manawalea, ma ke ao wale ana ia lakou me ka pauaho ole.

            Ke hehihehi kulana mai nei na keiki Hawaii a me hapahaole o ka hui kini popo i kapaia ma ka inoa o "Hawaii." Ke hoomau mai nei lakou i ka paan hoomaamaa i ka hapanui o na ahiahi.  He mea maikai ke hoomau loa ia aku a ailolo i na ai kaniu lae a H@makahua, a i hiki mai no hoi paha ia o ka wa e uniki ai, lawe no a malule; haalele nui iho no ia lakou la ae e lohi aku mahope.  Na lakou no ia e kupuoi aku.

            He mea mokumokuah@a mau ka ike ana iho ma na kolamu o ka nupepa Kuokoa, i ka make ana o  B. W. Kawainui kuu kuaana o kela puu panoa, ka puu kaulana nana i hoomalamalama ia ka aina.  He nui na mea a'u i hoomanao ai no Kawainui, oiai au e noho kauwa ana no ka laua nupepa, ka nupepa hoi i kukuluia e ke kanaka Hawaii.  Maanei ke komo pu aku nei au ma ka u pu ana me Hon. J. W. Kawainui ke kaikuaana i hooneleia i ka pokii ole, pela me Peke Kawainui, ka wahine kane make.

                                                                                                                                                                                    WM. N. P. KAUHI.

            Kealia, Kauai.

 

HE KANI KOO UA HALA.

            Ma ka wana@o Sabati Iulai la 5. ua oluolu i ka Mea Mana Loa ma ka lani kiekie, i ke kii ana mai @ kana, o ka Uhane, mai ke kino aku o Kaluhi (w), ma Kahinano Hilo Akau..  No keia wahine hoi na makahiki i hiki aku 120, a oi aku paha.  oiai, ua hiki aku oia i kua kolu o na moopuna ma keia ola ana; ua aneane aku ka hiapo o kana moopuna kua-kolu e hoohuiia maloko o ka berita maemae o ka mare.

            A ma ka hoike ia mai, i ka wa o kela Heiau i hana ia ai o Mailekini, ma Hawaii Akau, a me ka makahiki i hoao ai ka Nai Aupuni, Kamehameha @ me ka Mamalu, ua nui oia; ua hana i na hana hewa o keia ao.  Ke hoike nei keia maka peni ma keia wahi, i ike mai ai na makamaka puni mea hou o ka Paeaina, i ka loihi a me ka lehulehu o na la o keia wahine, a ke Akua ka makua i haawi lokomaikai mai ai iaia.  A ma ka la, a me ka malama i hoikeia ae la maluna, ua kii mai la  Oia i kana ukana makamae, a lawe aku la, e like me ka mea i palapalaia ma ka baibala. " Na Iehova no ia haawi mai, nana no e lawe aku "  Ua haalele iho oia ma keia ola ana, he kane, he ohana e noho u me ke kaumaha nona.

                        J. HUAKINI.

 

            Ma ka po o kekahi la o keia pule ma kekahi wahi ma ke ala-nui Puoina, ua manao iho la kekahi wahine haole e holo i Kauai ma kekahi la ae, a hoomakaukau iho la i kona mau wahi pono a hookomo iloko o ka pahu a waiho aku la mawaho o ka lanai, aia nae ma ke ao ana ae aia hoi ka pahu ua laweia ka lole a me kekahi mau mea liilii e ae a koe no nae kekahi mau mea gala, na kekahi mea i ike ole ia i hana ke@a kolohe, he piko pau i ka iole maopopo a he koa hoi.  Ua hai ia aku keia mea i ka Ilamuku, a ke imi ia nei ua kolohe ala, loaa aku haihai na iwi; ua huli hewa @a aku nae ka hale o kekahi pukiki a loaa aku la ka nalo.

            E helu i na hoku o ka lani ke loaa he manawa ia oukou, a e ike no oukou i ka huina, he kokoke loa no ia i ka 3999, a he oi hou aku no i ka poe maka ikaika o ka ike.  E hoao me ka pauaho ole, me ka hoomaloka ole, a e loaa no ka huina (kokoke loa) he 3999.

 

KA LA 31 O IULAI E HIKI MAI ANA.

            E like me ka Baibala, "Aia hoi, nani ka maikai a me ka o uolu o ka noho lokahi pu ana o na hoahanau."

            Mamuli o ka lokahi o na manao o ke Kula Sabati o Ewa, ua hooholo lakou penei:

            E hoolilo ana lakou i ka la 31 o Iulai i la hoa'loha'loha a hoomaikai i ke Akua, a eia ka lakou mau hana no ia la:

            1 Na mele haipule a me na pule hoa'loha'loha i ke Akua, &c.

            2 He haiolelo na ka mea mahaloia L K A o Ewa, e pili ana i na hana a Ka Lani Kaukeouli Kamehameha III.

            3 He lulu dala Hale Kahu.

            4 He haiolelo na H N Kahulu, no na mea pili i na hana a ke Akua ma keia Pae Aina, a me na mea pili i ka la 31 o Iulai.

            A mahope iho o keia mau hana haipule ke hookuu ia, he mau mele hoonanea la 31 o Iulai.

            Ma ia po iho, ua oluolu i ke Kula Sabati o Ewa e wehe ae i Aha Mele makana no ka po: a pau e hele mai ana.  E wehe ia ana ka puka o Kahikuonalani i ka hora 6:30 P M a ma ka hora 7 ponoi e hoomaka ai na hana.

            Me ka oiaio:  S. P. K. NAWAA.

            K K S o Ewa.

 

Ke Aupuni o ke Czar.

            O ka hookahi hapahiku o ka ili honua holookoa a oi aku no paha, oia ke aupuni o ka Czar o Rusia.  Maluna iho o laila aia he 100,000 a oi mau ola uhane i kapa aku i ua Czar la (Emepera) he makuakane no lakou, a he poe hoi i noho hoomaluia malalo o kona kanawai ponoi.  Ma Rusia, ua hoomaopopoia ka averika o na hanau ma ka ewalu iloko o ke sekona hookahi; a o na make hoi iloko o kela a me keia 11 sekona a puni ka makahiki.  I loko hoi o keia mau makahiki e hele nei, ua hoomapopopoia, ua papalua iho ka nui o 11 kanaka mamua o na makahiki he kanaono i hala aku, a ke pii mah@ah@a nei no.  Hookahi wale no mea ano e i ikeia ma Rusia, oia no ka haole hope loa ana ma na hana akamai, na hoonaauao kupono ana, a me ka malama pono ana i ke ola kino o na keiki.  Me he la, o ke 60 pa-keneka paha o na keiki liilii malalo o elima makahiki ka i make wale ma o keia mau ano h@p@.  O ka averika o na makahiki e o'a ai na kanaka, he 26 wale no a pii aku o haule loa malalo iho o ko na kanaka ma na mokuaina komohana o Europa.

 

Ka nohoalii o Rusia.

            Ua hoikeia ma na nupepa haole, ua uhi paa ia ka nohoalii o ka Emepera wahine o Rusia me ke gala, a ua like me 1,500 rube, 8,000 turquoises, a he nui wale o na momi makamae i kinohinohiia.  Ua hoike pu ia no hoi he nohoalii daimana ko ka Emepera kane, mawaho ae o na kinohinohi i hoonani ia maluna.  He aina a he aupuni o Rusia i kaulana no ka nui o na pohaku momi i loaa malaila a me na mea makamae e ae he nui wale.  O ka halepule o Mosekao i uhi ia me na pohaku momi makamae a me ke gula, a ua hiki aku kona waiwai io i ka $12,000,000

 

HOOHOKA PONO IA.

(SERVED HIM RIGHT.)

            He hoahanau akalesia o Mea, a makemake oia e mare me ka wahine ui a waiwai.  Aole nae oia he hoahanau.  Hoopuka ua kane nei i kona manao i ka wahine e mare me ia.  Hoopuka pinepine ia manao iaia, aole nae oia i ae.  A i kekahi la, olelo ka wahine i keia kane, ua ike oe, he hoahanau oe, a owau hoi, he kaikamahine lealea, a lilo i na lealea o keia a@.

            A manao ua kane nei. o kona ano hoahanau paha ka mea i keakea i kona mare ana me ua wahine nei.  Nolaila, hele oia a noi aku i kona ekalezia, e hookuu iaia iwaho o ka ekalesia.  Ae no ka ekalesia.  Alaila, hele hou oia i ua wahine 'la, a olelo. ua pau paha ka mea keakea i ko kaua mare ana, ua hookuuia wau iwaho o ka ekalesia, ua pau kuu noho ekalesia ana.

            Pane ka wahine me ke ano howahawaha, e mea, ua ike oe ia'u, he wahine lealea, a hiki ole ke pale aku i na mea hoowalewale.  Ua hoohiki au, aole au e mare me ke kanaka hiki ole ke kupp a hiki ole ke hookupaa ia'u iho.  Ina he kanaka lauwili oe, a haalele wale i kou ekalesia, kou Haku Iesu, pela paha oe ke mare oe me a'u, lauwili mahope, a haalele ia'u.  Aole au e ae ana e mare me oe.  E hele aku oe, mai hoike hou mai oe ia oe iho maanei nei.

            Aole anei he hoohoka ponoia keia?

            Mai lauwili, a hoopilimeaai, i mea e loaa ai kahi pomaikai kino, kahi oihana paha  Hoopaanaau Iak. 1:8.

            HAWAII.

 

E MAHALOIA KA AHAOLELO O KANASAKA.

            No ke aha?  No ke kau ana i kana wai hookap@ loa i ke kuai ana me ka haawi ana i ka baka o kela ano, o keia ano i na keiki malalo iho o na makahiki he 16.  No ke aha?  No ka maopopo lea, he mea ino ka baka i ka poe opiopio.  He mea hana ino i ke kino a i ka lolo ke kumu o ka noonoo.

            Pela no na kula nui he nui wale, ua hookapuia ka baka, ke puhi baka, ke puhi kika, ka nau baka.  Pela na kula nui o Hawaii nei.  Ua hookapu ia ka baka i na haumana, aole ae ia e hpuhi baka a e nau baka.  Aka, ma na kula ia, nui paha ke puhi baka ana o na haumana.  Puhi baka na makua.  A hoi na keiki i ka hale, puhi pu no lakou me na makua.

            Hele na keiki i ke kula me ka piha o ka lole a o ka wah@, a o na buke paha i ka hohono baka.  Haawi na kumu i na ninau helu paha, paakiki i kekahi poe, a loaa ole ka haina.  Ukiuki ke kumu, a kapa i ka haumana, he naaupo he poo oolea, manoanoa, loaa ole.  Ae, oiaio no ua manoanoa ke poo, ka lolo i ka uwahi baka.  Ka uwahi baka, he mea ke@kea ia, a hoopohihihi i ka noonoo ana.

            Hele no kekahi mau keiki i ke kula, a nui na makahiki me ka loaa ole o ka naauao e hiki ai ke komo iloko o na kula nui.  Pehea la e pau ai ke puhi baka iwaena o na keiki?   Aole e pau ma ka papa ana o na makua.  E hoolohe anei na keiki i na makua, oiai e puhi baka ana lakou?  Aole pau ma ka papa ana o na kumu, oiai aohe mana o @a kumu maluna o na haumana ma waho o ka hale kula, oiai hoi e puhi baka ana kekahi mau kumu.  Aole e pau ma ka hoohiki o na keiki e haalele, a e puhi baka ole, oiai he poe hoopunipuni kekahi mau makua, a kekahi mau hoahanau.  Hoohiki lakou e haalele i ke puhi baka, aole e puhi baka hou.  A mahope iho, hoi ho@ no i ke puhi baka.  A pela hoi paha na keiki e hoopunipuni ai, ae e haalele, a e puhi ole, a mahope, puhi no.  Heaha ka hewa?  Ua hoi hou ka makua, ka hoahanau.

            Pehea la e apu ai?  E kau paha ke Aupuni i kanawai hookapu loa i ke kuai ana me ka haawi ana i ka baka o kela ano, o keia ano i na keiki me na @i malalo ae o na makahiki he 16, me ko Kanesaka ma Amerika H@i, me ka uku hoop@i ke hakiia.

            O ke puhi baka me ka nau baka, ke aia ia e hele aku ai i ka inu rama.  A o ka inu rama ke nui, keliilii, ke ala ia e hele ai i ka oai.  A o ka @, ke ala ia e iho aku ai i ka make mau loa.

            Eia nae ka mea nui e pau ai ke puhi aka, me ka nau baka.  O ka hoohanau hou ana mai o ka Uhane Hemolele i na keiki, i na ui, me na makua, a nana e hoopau i ka ono o ka baka, a haawi mai i ka hoowahawaha me ka hoopailua loa aku.  HAWAII.

 

Rusia me Enelani.

            A hiki mai nei i na lono hope loa no na mea e pili ana i ka holopono o ke kuikahi o Enelani me Rusia, ua hoikeia mai, aole no i holopono.  Ke hoao la na aoao a elua e hooko koke ia ke kuikahi, aka, ma o kekahi mau kumu e ae ua ano ulolohi loa.  O na liuliu kaua'na aole no i kuemi hope mai, a o ka oi aku paha o na hoomakaukau ana, o na Rusia no.  Aia lakou ke aneane la e lele kaua aku maluna o Herata, a ke kali la no ka hiki mai o ke kau mehana ma ia mau aina.  Ua paa ka manao o na alakai o na pualikoa a me na koa pu e lawe mai ia Herat ma ko lako i lima, a e anai loa aku i na Afegana mai ka aina aku.  Aole he hopohopo ana i koe nona, no ka mea, ua holopono ka hool@la ana i ke alahao hali koa a lako kaua @ao a maanei o ke kahua kaua.  Ma ka hoomaopopo ia no hoi aole keia he au no Rusia e hoi hope ai ma ke kaua.  Ua lana mau kona manao e lanakila loa ana ia maluna o na enemi ana i makawelawela ai, a o ka haule pio wale no ka mea e oluolu ai kona inaina.  Iloko no o ko Rusia noho kuapapa nui ana i ka aie, aole i makau iho no ka hoaie hou ana aku; ina he pa haneri kona hoohokaia ana, alaila, e haneri no auanei kona hoao hou ana.  Hookahi paha mea nana e hoonawaliwali i kona nee mua ana, oia ka mai, aka nae, ua nui na kanaka o ka aina a ua lawa ka ikaika.

 

Na Waimaka ma ka Omole.

            Ma ke aupuni Peresia a puni, he mea nui i ko laila poe ka h@le ana e uwe i na kupapau i make.  I ka wa e make ai kekahi kanaka, ua kono ia ka poe makena kupapau e hoopuni i ka mea make e ka ona nona ka hale, a kane a wahine paha no ka mea i make.  I ko lakou wa e noho puni ana i ke kupapau, aole lakou @ ae ia e uwe, koe wale no ka mea i hoolakoia me kekahi lole ano pulupulu i mea holoi no na waimaka.  E hoolakoia ana no hoi ua poe makena la a pau me ia ano pulupulu; a i ko lakou wa e uwe ai, alaila, e kawele no lakou i na waimaka me keia pulupulu a hiki i ka piha pono ana i ka waimaka e like me ka hu'ahu'akai, alaila, e uwi ia keia waimaka iloko o kekahi omole a malama.  He mea maa mau ia iwaena o ia lahui mai kinohi mai a hiki no paha i keia wa, a ua manao ia ua hoohalike lakou me na kuhikuhi a ka baibala ma Halelu lvi. 8; e huli a nana iho.

 

He Anaina Hui Nui.

O NA EKALESIA

KAWAIHAO ME KAUMAKAPILI.

Ke malama ia ana maloko o ka luakini o Kaumakapili, ma ka hora 7:30 o ke ahiahi Sabati, Iulai 26 e hiki mai ana,

            no ka hoolohe ana a malama i ka

HAIOLELO HOOLE WAIONA,

A KA

REV. OLIVA P. EME@O@A

            Kekahi o na ewe Hawaii e malama nei i kekahi ekalesia ma Amerika Hui, a i hoi mai nei e ike i ka home oiwi a me ka ohana.

            Nolaila, ke konoia aku nei ka poe a pau e hakilo nei i ka nee ana o keia mea e paulehia ia nei, na hoaloha, na makamaka a me ka poe uhane ola a pau e hele ae e hoopiha i ka hale, a e lohe.

            Ke poloai pu ia aku nei na kahu ekalesia o Kona Oahu nei, na Kahu Kula Sabati, na Peresidena Ahahui Opiopio Imi Pono Karistiano a me na hui e ae kokua ana i keia hana nui; e paipai aku i ko oukou mau hoa a me na lala o ko oukou anaina mau e hele mai ma kahi a ma ka manawa i hoikeia maluna.

            Ma ka poloai a na Komite hui o na ekalesia o Kawaiahao a me Kaumakapili.  JOHN HAMAUKU.

            Luna Hoomlu o ke Komite.

            E hoolakoia ana he mau kiai puka komo o ka luakini, no ke ohaoha ana aku i ka poe a pau e hele mai ana.

 

He 9 wahine, me 117 keiki.

            He moolelo no kekahi kanaka kanik@o ka i hoikeia ae, a penei ia: He kanaka keia i ola loihi no na makahiki he 103; na kaahele oia ma Amerika mamua aku o ke au kaua o ka akau me ka hema, a ua ike oia i na hana o ia au.  Mai ia manawa mai a hiki i ka lo @a ana o kona moolelo, ua mareia me ia na wahine he eiwa, a mai ia la kou mai na keiki he 117.  Ua hanauia oia ma ke kulanaka@hale o Trenton ma ka mokuaina o Karolaina Akau, a ma ka la 9 aku nei o ka mahina o Mei o keia makahiki no i piha ai iaia @a makahiki he 103.  He oihana mahi ka hapa nui o kana hana, a e hooulu mau ana oia i na hua ai o kela me keia ano a me ka pulupulu.  He kanaka paaua mau oia i ka hana, a ua hana mau oia i ka la a po a hiki i ka Poaono; a ma ka la Sabati ua haiolelo oia maloko o na luakini, a he kahunapule no hoi oia no kekahi ekalesia ma Mauna Ziona no na makahiki he ewalu.  He kupanaha io keia kanaka.

 

NA MAKE WALOHIA.

            Kuu Nupepa Kuoko:---Ka ipo manuahi aloha hoi a kuu puuwai walohia e kaunu nei i na wa a pau,  ka matelia hoi nana e hoala mau i kuu noonoo i kela a me keia sekona manawa.  Akahi no au a kakau a hoouna aku i keia mea hou; no ka mea, akahi no a lawa pono ka makaukau e pono ai ka'u oihana.  Ua minamina loa au i ka haule loa na i ka huelo; aka, ke hauoli nei au , no ka mea, no'u a no kaua no no na wa a pau.  He mea luuluu na'u a me kuu peni ka hoike ana aku i ka moolelo walohia p la ,ale ama p ma bepe Miss Kamahuialani  a me Loke kona kaikaina; na hua mua hoi mai na puhaka mai o Keliihananui (k) a me Kaloke (w).

            Ma ka la 22 o ka mahina o Mei i hala, make aku la o Kamahuialani, ma ka la 28 mai no oia mahina make aku o Loke.  Hookahi no ano mai o keia mau kaikamahine he (hikoko,) a malalo no hoi o ka lawelawe ana a kekahi kahuna Hawaii i hilinai paa ia e na makua; (he luaui  ia no'u) Aka, aole au e hewa ke kamailio nona maanei  I ka wa i hookau ai o ka mai, ua lilo ia i mea na na makua e kii pinepine aku ai i ke kahuna, a ua pane mai ke kahuna me na huaolelo pokole penei: "E huli ke ola, aole paha owau ka olua e kii pinepine mai ai a i make iho, owau ka ka olua luaahi."  Aka, ua lilo ia kumu pale a ke kahuna i mea ole i keia mau makua: nolaila, ua hooko aku la ke kahuna i ko laua makemake ma ka hoi ana a noho paa, me ka manaolanaia no hoi e na mea a pau e loaa ana ka pono; aka, he mau moeuhane palaualelo ia.

            I ka make ana o ke keiki mua ke nawaliwali loa iho la ka mea hope.  Ia wa i lohe ia aku ai ka waha-@ mai a kekahi mau kahuna makani wahine, i ke kii ia ana aku hoi e hele mai e hana, kau ae la ka ihu iluna.  Mamuli o ka'u kakau ana ma ka'u buke hoomanao; nolaila, ua hiki wale no ia'u ke helu i ka nui o ko laua mau la.  Ua ha@@uia o Kahuialani i ka la 17 o Dekemaba i ka makahiki 1882, a o Loke hoi i ka la 12 o Ianuari makahiki 1884.  I ka make ana no hoi o keia mau keiki, aohe mea hokahi iho i koe i ke alo o na makua, aia malaila kahi oi loa aku o ka mokumokuahua i ka puuwai lokuloku i ka iwihilo hoomalohi i ke kino.  Oiai ko'u ano oiaio maoli ina la i hala aku ai kuu kuahine aloha, no ia pilihua o na makua,  ua hoohala laua ma Honolulu a hala loa ma na pali hauliuli o Koolau, ma kahi paha i kapaia o "Kini Kailua o mano Kaneohe i ka nui o na i-a i paa."

            Ma ko'u ano he pilikana @a keia mau bepe, ke pahola aku nei au i ko laua moolelo walohio.

            WM. N. P. KAUHI.

 

Nu Hou o ko na Aina E.

            He lono ke hoike ana mai Tonakuina mai, ua pa ae kekahi makani ikaika ma ke kowa mawaena o ka mokupuni o Formosa me Kina, a ua hoopiholoia he elua mau moku kaua liilii lawe mea hoopahu o na Farani e holoholo ana malaila, a ua pakele no na luina.

            Ke pahola la ka mai taifoda fiva maluna o na pualikoa Farani e noho la ma Tonakuina, a he weliweli loa na nanaina o ka mai i ikeia.

            Ua hooholo ae ka aha senate o Parisa, e haawi ia i 10,000 hapaha Farani no na mea e pili ana i ka hoolewa o Adimarala Koubeta o na aumoku kaua Farani ma na kai o Kina.

            Ua hoala ae ka lahui kanaka e noho hoomaluna ana e Isa Khan he kaua kue ia Abadula Khan, ke Kiaaina o na okana aina ma ka akau o Afegana Tureke, a o kekahi o na aliikoa o ka pualikoa o ka A'nia o Afeganitana.  Ua maki aku na koa o keia Isa Khan no Kanaiboda @ lawe ae i kekahi waihona dala o L1,000,000 a he dala keia i hoo@naia aku na ka Amia no ka hohana ana aku i pono no na koa. O keia Isa Khan, ua kuikahi pu oia me na Rukini.

            Ma ka ili ana @ nahaha ka mokuahi "kulanakauhale o Tokio,"  ua makemakeia e loaa ona mokuahi hou ma kona hakahaka.  Ke manaoia la e hooholo aku ma ia wahi i ka mokuahi "kulanakauhale o Kikane"  e holo nei mawaena o kakou me na aina e.

            Ma ka heihei waapa pukahi mai nei mawaena o Hanalana me Lee no ka pili he $1,000, o ekoulu mile ka pahu heihei, ua eo ia Hanalana.  Manawa 15 minute me 22 sekona.

            Ua hookahua loa na Rukini ma na wahi o Pendjeh, ma na palena o Afeganitana, e kali wale ana no no ke kau, @laila nee aku imua o Herata.

            Ua loaa aku kekahi haole Norewai ma Wisikonsina i loaa i ka mai pake, he elua makahiki me ka hapa ka loihi o ka manawa o kona mai ana.

            Ua ala hou ae he ano kuee ma n@ palena aina mawaena o Rusia me Kina, a ua hoouna aku o Kina i kekahi pualikoa me ke kauoha, e oki aku i na po@ o ka poe e loaa aku ana e eli ana ma na lua gula iluna o kona mau aina.

            Ua pa ikaika ae kekahi makani ikaika ma ke kulanakauhale o Parisa, me ka ua pu.  Ua hoopihaia na muliwai a hu mao a maanei o ke kulanakauhale.  Ua halana pu ia na hale e ka wai, hoohioloia kekahi mau hale, a luku ia he huina mahuahua o na kanaka.  Holapu ia kekahi mau hale e ke ahi mai o ka uwila.  Nui ke poho o ka poe kalepa e lawelawe hana ana ma ia kulanakauhale.

            Ua haawi ae o Hanalana he hoikeike nui ma ke kulanakauhale O Toronto, i kekahi mau Kamaa tini ana i hana ai, a ua hoike ae ia he hiki iaia ke hele maluna o ka wai me ka holopono.  Ua komo oia i ua kamaa ala a hele aku la maluna o ka wai imua o ka lehulehu.  He mea nuhou loa keia i hana ia, a ina e holopono loa ana hoi ua kamaa la a hoea maaaei, o ka pau no ia o na kanaka i ka hele huakai ma na mokupuni a hala loa i Amerika.

            Ua hoikeikeia ae ma ke kulanakauhale o Santa Cruz kekahi kino iwi ka naka nunui i loaa i kekahi mau kanaka eli gula, a penei ke ano o ua iwi kanaka la i ikeia:  Mai k@na iwi poo a hihi i ka wawae he umi kapuai, ke anapuni o ka iwi umauma a hala mahope o ke kua, he elima kapuai me eha iniha, a o ka loihi o kona iwi poo he 13 iniha.  He kino nui maoli keia.

            Ua hanaia e kekahi haole ka pulu o ka niu, no ka pale ana mawaho o na moku kaua a ua ike ia ke kupono loa no na aumoku kaua.

            Ma kekahi aha hula alii ma Ladana, no ka hoomanao ana ia Ferederika Kale i make, ua kono ia mai ka elele Farani e ke aliiwahine Victoria ma ia aha e hele aku me na pono kanikau, a ua pane aku la ua elele nei ma kekahi palapala: e hai aku ana i kona kaumaha no ke kue ana aku i ke kauoha a ke aliiwahine, oiai, he kauoha paa na kona aupuni, aole e komo i ke kanikau no kona mau enemi,  a ua hele aku ia me kana wahine me ke kanikau ole.

            Ua ike ia ma Pelekane, ka nui loa o na keiki lilii i make i hoopaaia hoi iloko o ka Hui Hoopaa Ola, mamua o na keiki liilii i make ma ke ano e ae, ua koho wale ia ua pepehi maoli ia no paha e na makua i wahi e loaa ai ke dala.

            Ke kamau ala no ke ola o Kalani.

            Ua ano oluolu loa ke ola o ka Emepera Uilaina i keia mau la.

            He nui ka mai a me ka make o na koa Rukini ma kahi hoomoana ma Pendjeh.

 

He ala laula palahalaha.

He iki nae kona kumu;

I waiho kamoe loihi

Mawaena o na awawa.

 

Hulali nae na ipuka pa,

I ku mao a maanei;

Ma na pa e moani ana,

Na pua rose nani onaona.

 

He hale nani i ku mamao,

Mawaena o na laau;

Kani na lira ma ke ao a po,

A po a ao hou ae.

 

Ma ka puka i kau ia,

Na hua mohaluhalu;

A-U-C-T-I-O-N S-A-L-E,

He kuai kudala.

 

Ma ka puu i kau he huila,

Me ka hao loihi e oni ana.

Iluna, ilalo, a hana mau,

Hoomaha nae ke paa ia.

 

Ka! apiki la, ua pupu,

Ke kumu e kakaa ai;

Ua ike au ka mea hana,

Ua haki kona kui omau.

 

KA MOHO! KA OLALI!

Ka Moolelo Kaao Nani!

O

TONERIKA!

KA

Anela o Mekiko.

 

E hoopuka ia aku ana ma na kolamu o ke KILOHANA POOKELA nei ka moolelo nani a kamahao o Tonerika, oia hoi ka Anela o Mekiko, a o ka

 

Hiapaiole a Ahikanana

E hooiloli pu ai me na kini makamaka heluhelu o ke KUOKOA, a he hoa kuwili pu no keia hapalua makahiki.

 

E WIKI, E LAWE I KA NUPEPA

KUOKOA HAPALUA MAKAHIKI

I lele pu me

TONERIKA

Ka Anela o

Mekiko

 

NA HOOLAHA KUMAU.

 

J T. WATERHOUSE

            (Walakahaui.)

 

HALEKUAI KUKAA NUI ME LIILII

 

Ua piha pono me na waiwai makamae hewa a@ na maka i ka @ o ka lehua.

 

Heaha no la hoi ia

MALAILA

Na Apa Kilika o na ano a pau,

Pahoehoe o na ano a pau,

Alapia o na ano a pau,

Huluhipa o na ano a pau,

Na Huluhulu holoku,

Na Keokeo Paina,

Lilina lau puu.

Wetoria.

Leponalo.

Lainakini.

Ahina pelekane,

Na Kihei o na ano a pau,

Na Koloka o na wahine,

Na Kihei Huluhulu,

Na Kalakoa o na ano a pau,

Na Kihei uhi moe,

Na Koloka o na wahine,

Na uhi Kilika,

Na uhi Alapia,

Na Hainaka nunui a liilii

 

Eia hou.

 

HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE

O NA KANE A ME NA KAMALII.

 

Na Apa paina maikai loa,

            Polu manoanoa a lahilahi,

            Huluhulu manoanoa a lahilahi.

            Na Apa huluhulu a pahee,

            Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,

            Na Pililakeke loloa a pokopoko,

            Na Palule kaula o na ano a pau,

            Na Palule keokeo,

            Na Palule kalakoa,

            Na Paleili.

Na Papale wahine i kinohinohiia me na pua me na hulu nani, a he heluna nui o na

kane a me na kamalii o na ano a pau

 

HE HELUNA NUI O NA KAMAA.

Na Kamaa buti,

Na Kamaa pihi,

Na Kamaa huka,

Na Kamaa laho@o,

Na Kamaa we@e@eka.

 

HE HELUNA NUI O NA NOHO LIA MAIN@

Na Noho Italia,

Noho pulu mamua

a mahope o kela a

me keia ano.

 

NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.

Na Aila honua helu i he aiai @ he wai.

Aila pena, aila hoomaloo, aila Oliva,

Aila inu, Aila lauoho,

Waiala maikai.

 

NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.

Keokeo,

Eleele,

Polu,

Melemele.

&c.,     &c.,     &c.,     &c.,

 

Ina Iho Ina Iho.

Na ipuhao, na ipu ti,

Na koi nui a liilii,

Na pahi nui a liilii,

Na pahi olo, pakani

Na pahi olo palua

Na @abu nui a liilii,

Pakeke nui a liilii,

Na lako kamana,

Na lako amala,

Na kamaa lio,

Na moe hao,

Na pela uwea

 

NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI

Na lako pa,

Pa nui a liilii,

Na bola,

Na kiaha aniani,

Na aniani kilohi,

Na ipukukui o na ano a pau.

 

HE HELUNA NA MEA AI.

Palena poepoe,

Palena poepoe pah@

Palena @nuinaha,

Palaoa o na ano a @au

Na kamano maikai loa ma ka pah@.

Na kamano tini,

Paakai o Livapulu.

Paakai inu,

Paakai inu,

Paakai hu,

Manu Kaleponi,

Palani ai a ka lio.

 

hel@@@nui o keia mau waiwai aiwaiwa

ko'u mau halekuai aole i pa@ i ka huaiia aku

na oekou no e hele mai a kilohi no oukou.

Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma

Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono

a me ka pomaikai o na kaneka Hawaii, m@

na kauoha mai @a mokupuni hool@oia m@

ka eleu loa.

            J. T. WATERHOUSE