Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXIV, Number 33, 15 August 1885 — Page 3
This text was transcribed by: | Rockygirl Osaki Chong |
This work is dedicated to: | To Bobby Meheula |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Ka Nupepa Kuiloa.
@@@ e THOS G. THRUM ma la Halepai o ka nupepa. "SATURDAY PRESS." Keena Hoo@@ pono, ma na kihi o Alanui Moiwa@@ne me Nuuanu.
E @@@na muai @mai na Olelo Hoolaha ma @K@@@ Hooponopono mamua ae oka hora ma ke awakea o na Poaha a pau. Aole e @@ p@aa na Olelo Hoolaha ke laweia mai @@@@@ ka hora i hoikeia maluna.
@ @@@@@ mai i na leta a pau a me na kauoha a me ka uku pepe ia KA NUPEPA KUOKOA na Honolulu. Ina e loaa pono ole aku keia @@ au kona powe lawe, e hai mai me ka hala;oa @ i keia Keena.
O ka uku a keia pepa e haawi ai i kona maluna he umi keneta no ke dala, koe ka @ @@ o Kona. Oahu a me kekahi mau apana @@ kahi mu o ka luhi i ka halihali ana i ka @@ ma ia mau apana, e hooia ka uku luna.
KELA ME KEIA.
Ma keia la e huli hoi aku ai ka mokaahi Mariposa no Kapalakiko.
M ka auina la Poaha iho nei i hookona mai ai ka mokuahi G remania.
Na hoihoi ia mai nei na kamaka pau mano ma ka Malulani o ke awakea la @@ba@@ hala e ka Hon. D. Nakinu.
Ma ke ahiahi Poaha nei ka hoanu ana o ke keaka lio, mauka iho o ka ha@@@@@ K@@ Koka. Nei ke akamai.
Ma ka Poakelu nei i holo aku ai ka Meiwahine no Aiea, Ewa, maluna o kahi Kamapoaa a huli hoi mai la no ma ia auina la.
Ua ku hoa ae he pahu have hou ma@@@ o ka pa o Aliiolani Hale, he pani no ka pahu have mua i haki i ka maka@mo i pa iho nei.
Ua hopuia o Petero Miranda he ka laiwa kaa, a hoopaiia no ka lawe a malama pu i ka pu panapana ma kona kimono no $15.
Ma keia pule ae e malamaia ai ka hoike kula Sabati mui o ka mokupuni o Hawaii ma Kohala i he piha aku paha @@ a paua.
Ke panio mai nei na paia o ka hale kaai pohaku hou o Chas. J. Fisher a ua manao ia e makaukau ana iloko ae nei o Sepatemaba.
He hooanaia aku ana ka moku kuna Ena no Pohoiki, Puna, Hawaii, he papai hakahaka ma kahi o ke kun Pohoula i poino.
Ua hala aku kekah mau lima o keia Halepai no ka paia aal i ka hala, a aia paha lakou ke hanu la i na ea lauae o na pali o Uwekahuna.
Nui ka makaloia oa na lio keaka i ke akamai i ka paikau. He huhewa ae no kekhai poe kanaka ke paiku pu me keia lio.
Ua lawe aihueia aku he mau kula pepeao daimana no Miss. Dore kekahi o ka ohana o ka one milioua. Aole he meheu no ka aihue i loaa.
Ua pani ia na puka o na hale oihana aupuni a me na hale hana ma ka auina la Poaha nei, no ka hoomanao ana i ka make o Gen. U. S. Kalani.
Naui mau no hoi na haole lawe Elele i ka haule mau o ka namu, n ka nea, i lawe no lakou i ka Elele no ka namu kipalele walawalk-ki wai-ki-poha.
Ma na huakai aku nei a na mokuahi, Kinau a me Maluhlani i keia pule, ua hele no hoi a kau i ka nuku na ohua. O keia noa ana ae paha ka oi loa aku a ka paha.
Ma ka po o ka Poaha iho nei hoau mua ai na hana hoikeke keaka o na holoholona o ka nui keaka a Fryer; he akamai maoli no hoi, a hapa iho paha ko kekahi poe kanaka.
Ua malama ae ke Kama Aliiwahine Likelike, ma kona home noho ma Waikiki he anaina ike alii, ma ka la 6 o ka pale i hala i malaila pu ae na keiki pu @i ohe.
Ma keia ahiahi e malama hou ia ai ke keaka lio a Fryer. E hele ae e na hou e ike maka i pau kuhihewa i na mea i hoikekeia ma ke kii a kakou e ike nei ma na pipa alanui.
E halawai ana ka ahahui Poola ma ko lakou hale halawai nia ke ahahi Poakahi hora 7, nonoila, ke kahea ia aku nei na lala a pau e akoakoa ae ma a ahiahi. Ma ke kauoha.
E hanai mai i na puaa iloko o keia mau mahina eha o keia makahiki a pau ae, i hele a hiki i ka la ehahi o kela makahiki momona. Kalua no loihi o ke ola ana. He eha wale no mahina i hoe.
No ka pomaikai o ko makou powe heluhelu, ua noi ia mai makou e hoopuka aku i na rula o ka Oihana Leta, mai puke ia aho nei. Nolaila, e hoopuka ia aku ana i keia pule ae ke loaa ke kowa kupono.
O ka hookuku kanipopo mawaena o na hui Honolulu me Oceanic i malama na ma ka Poaono i hala, ua kaa ka ha nohano i ka ui nona ka inoa mua, a o ka maa loa no hoi ia o ka ea ana o ka Oceani@ iloko o keia kikina.
Ma ka la Sabati i hala i loaa mai a he lono e hoike ana aia he mai hepera ma Hana, Maui, ka i puka ae maluna o kekahi o na Iapana i hoounaia aku ilaila. Ua hoouna koke ia aku kahi Kamapuaa me na kauka no ka nana pono ana in a io he mai, Ua huli hoi mai oia a aole ane he mai hepera io.
Ua hookololokoia a hoopaa ia ma Kawa e hana i ka hana oolea loa he uku panai no ka hoohemahemaia o k@ na piko a lilo ana i ka iole. E ahahele no hoi na makua i ka piko @ ka lakou mau keiki o pau i ka iole.
Maluna mai o ka Mariposa i hoea mai ai he huina nui o ke dala gula n@ na ka waiwai io he $145,000. He 85,000 o keia huina no ka banako o Bihopa ma, a o ke koena iho no ka hui o Messrs H. Hackfeld & co.
Raiatea kekahi o na moku o ka laina e holo ana mawaeha o Geremania me Tahiti a ma ia ahiahi no i holo hou aku ai no Kapalakiko. I komo mai no oia no ka hooponopono hou ana i kekahi o kona mau poino.
Ua laweia aku ma ke kuna Luka, he 30,000 kp. papa no Honohina, Hilo, Hawaii; a he 5,000 kp. papa no Kohala. He papa keia i manaoia e hana hou i na wahi a pau o na alahaka i ho opoinoia e kela ino i pahola iho nei.
Mamuli o ko makou manoa o haule hope loa makou me ka Haawina Kula Sabati o Sepatemaba 6, 1885, noilaila. Ke hoopuka akau nei makou ma ka aoao eha i na Haawina a elua o Aug., me Sept. 6.
Ma ke kakahiaka Poaha nei, ua hookolokoloia kekahi haole imua a ka aha hoomalu no ka hewa aihue: o no mea ana i lawe ai, 2 paa kakini, 1 palule huluhulu, i hainaka silika. O ka loio o ka mea i hoopiiia, o W. A. Kini.
Ke kahea ia aku nei na lala a pau o ka Ahahui Opiopio Imi Pono Kristiano o Kaumakapili ma ke ahiahi Poaha la 20 0 A@gate, hora 7:00. E halawai ana ia ahahui no ke koho ana i na Luana Nui elike @oe ke kumukanawai.
Ma ke kauoha.
O ka hookuku kinipopo mawaena o na limahana o ka halepai Advertiser me Saturday Press ma ka Poaono i hala, ua kaa ka hanohano o ke kahua i ka hui kinipopo nona ka inoa hope, ma o ka loaa ana ia lakou he 22 puni, a haule iho la kekahi i ka 19.
Ua ulu ae he haunaele ma ka hale inu rama o Hapakela, ma ka po o ka Poaha nei, mawaena o kekahi mau haole o ka hale lio o Jas. Dodd. O ka hopena o ia haunaele, pa loaa he mau palapu mainoino i kekahi o laua mamuli o ka no hoalii ana o ka on a maluna o laua.
Ke hoikeia aku nei ka lohe i na kula Sabati mai Hawaii a Kauai. Mamuli o ka halwai ana o ke komite hooko o ka ahahui kula Sabati o ka Paeaina. Ua hooholo lakou, o ke Sabati hope o Novemaba he Sabati haipule ia no na kula Sabati a puni ka Paeaina i ke Akua. Noilaila, e malama na kula Sabati i keia leo paipai.
A. P. Kalaukoa.
Kakauolelo
MAU KEIKI MAHUKA.
Ma ke awakea Poaha nei, oiai ka moku kalepa Iurisa e hoopuka ana, a mawaho o Kalihi, ua hoea ae la elua keiki kanaka Hawaii mai lalo ae o ka moku, i ka ike ana o ke kapena he mau keiki mahuka ia, ua poholua koke ka moku, a kau ia ae la ka hae pailaka. I ka ike ana o ke pailaka, ua kau koke oia maluna o ka mokuahi Eleu, a helo aku la no waho. I ka hiki ana aku o ke pailaka, hai mai la ke kapena, he mau keiki mahuka o Smith ka inoa o kekahi, aole i maopopo ka inoa o ke kahi. I hui no ke kolohe.
HE NANE.
He lei daimana ko'u he 21 pua e lawa ai, a penei kona hooheno ana:
Ko'u 1, 2, 3, he mea i manao nuiia e ka poe waiwai a me ka poe ilihune, a he mea lealea loa ia hoi.
Ko'u 4, 5, he mea e pono ai ka pa ko li.
Ko'u 6, 7, 8, 9, aia i ka moana kai lipolipo a me kai papau, he mea maka'u ia e kanaka, a he mea ai hoi.
Ko'u 10, 11, 12, 13, 14, aia i ka uka iuiu i ka naele o Alakai, i na pali hauliuli o Koolau.
Ko'u 15, 16, aia iluna o na moku a i hope hoi o na manu.
Ko'u 17, 18, he mea e poho ai ka lehulehu, a he mea e olu ai ka puu.
Ko'u 19, 20, 21, aia i ka moana, aia i na pali, o kahi e oli ia ai ka inoa oia mau pua, aia i Molokai.
Owai ka inoa o kuu lei daimana, hai ia mai a pololei, koho mai a loaa, papahi no i ka hanohano o ka nanea pahaohao. Me kuu manao e lei e ia mai ana e Liokakele, ke lei ia hoi, in a pela, ohuohu Halemano i ka lau lehua, kanu no i na pua i Kukaniloko.
S. E. K. PAPAAI
Waikane, Koolau-poko, Aug. 7, 1885.
KE KUHINA HENRY A. PIERCE.
Maluna mai o ka Mariposa i loheia mai ka make ana o ke kuhina Amerika mua ma Honolulu nei o Mr. Henry A. Pierce. He kamaaina oia no ke kulanakauhale o Bosetona, a malaila kona wahi i hauauia ai i ka makahiki 1808. Ua uoho oia ma Kapalakiko i ka 1825 oiai oia e opio ana, a lilo oia i agena no ahahui kalepa o Hudson Bay Company ma Honolulu nei. Ua noho lo ihi oia maanei no na makahiki he iwakalua paha a oi, a e lawlawe ana uo hoi i na hana e pomakikai ai ka noho ana Hiki hou oia ma Amerika mahope mai o ia wa a lilo i lala no ka hui kapili moku o Pierce, Hunniwell me Brewer: a i ke au e noho Peresidena ana o Kenela Kalani no Amerika. Huipuia ua kohoia oia i kuhina Amerika e noho ana ma ke alo alii o Hawaii nei. No kekahi manawa mahope mai, ua hookohuia oia i kuhina no ko na aina e, aka, aole i liuliu loa ke ku ana o kona aha kuhina a pau koke no. Ua haalele oia ia Honolulu nei he mau makahiki loihi i hala ae nei a noho ma Kapalakiko a ma ka la 29 aku nei o Iulai kona make ana. Ma kona au e noho ana maanei, ua nui na kauaka Hawaii i kamaaina pu me ia, a ua nui kona aloha ia. He hoaloa oiaio oia no kekahi mau makamaka Hawaii maanei. Ua ukali aku ma kona huakai hoolewa, kona ohana a me kona mau hoa'loha haole i kamaaina maanei.
KA PUALI MO@WAHINE PONOI.
Ua lohe mai makou ua hoonohonohoia iho nei na Alii o ka Pualikoa Pualu nona kainoa maluna ae, a pela auanei e ku mau loa aku ai ia Puali. A malalo iho nei e ike ia ai ko lakou mau inoa a me ko lakou mau kulana like ole, aka , he mea i mahalo nui ia e ka lehulehu.
Mekia Wm. F. O'Connor,
Akukana}
Kapena} L. J. Nahora Hipa
Puuku Nui}
Kapena J. K. Mauloa,
Lukanela Jno M. Bright
" Jno M. Kaneakua,
" A. S. Mahaulu,
" Jas. N. K. Keola.
Kakiana Kauoha J. Kakalia,
" Puuku, P. K. Hipa,
" Paa Hae, Kalua
" " " Punohu
" Sol. Kaanaana,
" T. B Ah Leong,
" Moses Kipi,
" E. B. Mikalemi,
" L. M. Kailiuli,
" Joel Kiakahi
Kopala Lawe lako hana, J. I. Lilikoi,
" " " " J. Mose.
" G. Keamo,
" M. K. Nakuina,
" J. N. Ainiu,
" Sam K. Po,
" J. M. Kamakaiho.
" Chas. Kamealoha,
" Henry Williams,
" J. K. Kailiuli.
Mekia Alakai, W. H. Kealakai,
Hookani Pahu, J. Kaona,
" " Chas Aina,
" " Jas. Henry,
" " J. Koa
Puhi O-le Wm. Kailiuli,
" " Waiwaiole,
" " Beritania Hao,
" " A. P. Hueu.
Elele. David Mahu.
Ewalu koa e lawe ana i na lako hana o ka Pualikoa holookoa, a he hookahi heneri me ka iwakalua koa e hali ana i na lako kaua.
A o keia Pualikoa i hoikeia ae nei, ua maheleia i elua puali, oia hoi he Puali A. e he Puali B.
Ma ko makou ike ana i na hoa a pau o keia Puali. he like loa ko lakou mau kulana oiwi kino, a he opiopio n hoi ko lakou mau nanaina. He mau helehelena hoihoi mau ko lakou i na wa a pau, a ma ko makou makaikai ana aku ia lakou i ko lakou manawa hana, ua lilo ka pu i mea old; na kahea ana hoi a na alii, ua hoolohe loa lakou. He oi aku keia a ka Puali holomua ma ke ao ana i keia ike nui he Ike Kaua. I akaka ai no ka Hawaii imi loa. He mahalo ko makou i ka hoala ana o na opio Hawaii i keia hana maikai.
KA MOOLELO O KA MOKU POINO
POHOIKI.
Ua ku aku ka moku kuna Pohoiki ma ka la 18 o Lulai ma Pohoiki Puna Hawaii. Ua hoolei oia i kana ukana a pau, a hooli wahie oia he 9 paila aka, ua pa mai la ka makani mai ka akau mai. Ma ke kahkahiaka Poalima la 24 o Iulai, aole nae hooikaika loa, a ua ooomau nn ke ku ana o ka moku a hiki i ka Poaono la 25. Ma ia la a po, ma ia po a ao ae la Sabati, oia ka la 26 a ma ka hora 10 o ia la, ua ikaika loa mai la ka makani a me ke kawahawaha pu hoi o ka ale, a ua oi aku ia aimua o ke kupono ke hoomau ka moku i ke ku ana i ke awa.
A ma ka hora 10 oia la, ua haalele ka moku Poheiki i kona awa, a wa holo no Keauhou me ka manao e loaa iki ana he wahi e hoolulu ai no ke ku ana o hiki i ka wa e malie ai ka makani, aka, ua like no ka mo o ia awa me ke awa mua.
Ua hoomau ka hooiho ana o ka mo ku a ahiahi hora 7, kaalo ae la ka moku makai o ka lae o Kalae; aia ia wahi ma Kau, a e kokoke ana e huli maanei o Kapalilua. A ma keia hooiho ana o ka moku no pu-a ia ka kpea hope a me ka pea ihu mawaho loa, koe ka pea waena a me ka pea ihu waena, oia wale no na pea i koe; a ma ka hora 10 o ia po, kauoha aku la o kapena Paahao i na sele e pu-i i na pea i koe. I ka manawa i paa ai n pea i ka pu-a ia elike me ke kauoha, ua ku olohelohe iho la ka moku me ka pea ole.
I keia wa, pane aku a ka malama moku e pilikia ana kaua, no ka mea ua pau loa na pea i ka pu-a ia o ka pea
no ka mea e lana ai o ka moko. Pane mai o kapena Paahao, aole e pilikia i ka wa no i pau ka Paahao olelo ua pii mai la ka ale elike me ka nalu a papai mai la ma ka aoao o ka moku, a o ka hoomaka aku la no ia o ka moku e huli kapakakahi; a pii hou mai la ka lua o ka aie a papai hou no , ia wa huli loa aku la ka moku a pa na kia i ke kai, a aohe mea pane leo iloko o kela wa i huli ai ka moku.
Iloko o keia wa m@iki, holo koke aku nei elua sela a okioki koke i ke kaula i hoopaaia ai ka waapa, a hemo ae la ke kaula, lana ae la ka waapa. Oaiai ka moku e ihe ana i ka hohonu o ka moaoa, ua kau ae la lakou a pau ehiku iluna o ka waapa me ka poino ole o kekahi ola kino.
I ke kaawale ana aku o ka waapa mai ka moku aku no ekolu anaua, ua huli iho la ka waapa i poi ia e ka ale, a lumilumi ia iho la lakou e ka ale, a i ka hoea ana ae mai loko o ia lumilumi ia ana e ka ale, he elima wale no i koe, o Kapena Paaha Kalili, Hoa, Kekai, a me Keoki a make aku la ka wahine a ke kapena a me kekahi sela o Kaulu kona inoa.
Iloko o keia manawa ua kaawale ae la ka waapa mai ia lakou aku, a o na hoe ekolu ka i loaa aku ia manawa, a o lakou a elima maluna o keia mau hoe kahi i hoolana ai; oiai lakou e moku ana maluna o na hoe, aole o lakou ike aku ka waapa, oaiai ka pouliuli aaki ke halii ana maluna o ka ilikai o ka moana. A liuliu iki ko laou lana ana pela, ike aku la lakou i ka waapa ma kahi e aku kahi i paialewaia ai, a ia wa no i au aku ai kekahi sela o lakou i ka waapa e lana ana, a koe iho la he eha me na hoe. I keia kanaka e au nei, loaa aku la ke kaula o ka waapa a au hou mai la loaa kela poe kanaka e lana la houlana hou iho la.
Ia lakou e paa ana i na hoe a e paialewa mau ia ana hoi e na ale ahiu o ka moana, o keia no ka manawa i nahu ae ai ka mano ia Hoa, aole nae i maopopo iaia ua moku, aka, he maneo wale no kana i ike e like me ke ano paimalau, a me ko ianei hai ole aku i kona mau hoa ua moku ia i ka mano. A hala paha he mau minute akahi no a maopopo iaia ua moku i ka mano.
Ia manawa koke no kahea mai la o Pa ahao, Auwe! moku au i ka mano e ma kuu uha aka. Aole no i liuliu iho, kahea hou no Paahao e like me kinohi, a moku aku la ma kona iwi aoao akau. Oiaia ka leo o Paahao i kuu hope iho a@ mai kona kahea hope ana kona pau hou i ka mano, loheia akau la ka leo o ka malamamoku Kalili e kahea ana: Pau kuu lima akau i ka mano. Iloko o kela manawa ua kau ka weia ia lakou pakahi a pau no ka mano, a awiwi aku la e kau maluna o ka waapa e lana ana a e paa ana no ke kaula i na hoe a lakou e hoolana ana.
I ko lakou hiki ana aku ma kahi o ka waapa, ua kau ae la lakou a elima iluna o ka waapa, aka ua piha ia i ke kai a e poho iho ana, a noho nui iho la no pela; ke pii nei na ale me ka ikaika, ke lumilumi mau ia la, a o ka puliki i na noho'na o ka waapa ka hana, i ole ai e hemo mai ka waapa aku. Pela iho la lakou i hoomanawanui ai a hiki i ke ao ana o ia po, o ka Poakahi ia ka la 27, a ua kupono lakou mawaho ae o Hoopuloa, Kona hema, a ua mau no ka pa ana o ka makani ia lakou me ke pale pu ana a ke au i Kona akau.
A po ia la a ma ka hapalua paha oia po, make iho la o Paahao. A hala paha he 20 minnte mahope iho o ka make ana o Paahao, ua kuka like ae la lakou eha i koe iho no ka hoolei ana 'ku i ke kino o Paahao, a ua hooholo like lakou e hoolei, a mamua o ka hoolei ia ana, ua haawi ae o Hoa he mau huaolelo pule i ke Akua, a pau ia hooleia ia aku la ke kino make a hala aku la oia no ka hohonu o ka moana.
Ua hoomau ia no ko lakou ala ana a ao ia po, o ka Poalua ia. Hooikaika lakou e ka i liu o ka waapa a pau, a lana hou ae la iluna. I keia wa aia la kou iwaho ae o Kiholo ma Kekaha nei a ua ike pno aku la iakou i kaubale a me ka luakini e ku mai ana, a ua ano kualiilii mai ka makani ia manawa a o na ale hoi ua akakuu mai. Oiai lakou ma keia wahi, ua alako hou ke au pale ia lakou i Kona hema a po ia la, a ma ka hora 12 o ia po hiki lakou mawaho o Kaawaloa; malaila pale hou ke au ia lakou e hoe, oiai ua kokoke i ka aina a ma ka hora 3 o ka Poakolu pae aku lakou ma Keaniani kokoke i Kalukalu kokoke i haawaloa.
I ko iakou pae ana iuka ua ano nawaliwali loa kekahi o lakou oia no ka malamamoku Kalihi, a o kahi a lakou i pae aku ai he wahi inoino, ua hooikaika lakou e hapai iaia a waiho i@la. a o ka waapa lana no i kai a ua hoopaaia ke kaula iuka. Ma kahi o Kalihi i waiho ai, ua hoonohoia kekahi sela e ma lama iaia, a o Hoa me kekahi sela iho ua hele laua e huli i kauhale. I ko l@ua hele ana, loaa aku la kekahi hale, a ku ana ma ka puka, kahea aku la laua me ka leo mauliawa o ka poino, Auhea kanaka o keia hale e: Ekolu paha manawa o ke kahea ana pela, aole he leo i pane ia mai.
Hoomaha iki laua a pane hou aku la. He poe pio makou no ke kuna Pohoiki, ua huluhia i ka moana, ua make aku he ekolu a koe makou he eha. Ia manawa i lohe aku ai laua i ka wili ia mai o ka puka, a hemo ae la, he mau wahine wale no ko ka hale. Ike aku la o Hoa i kekahi o keia mau wahine o ka makuahine o ka Hon. E Lilikalani. Nonoi aku laua i wai a haawiia mai la ka wai: i ka inu ana o laua, ua pau he eiwa kiaha wai i ka inu ia no ka maloo o ka puu. Haawiia mai la ka ai a ai iho la, hoike pu aku ia laua i ka moolelo piha mai ka mua a ka hope, a ua kii ia no hoi kela mau kanaka i kahakai a hoi mai la kauhale. Mahope o na kukai kamailio ana, ua hooluolu nui aku la ma ka hora 4 o ia wanaao.
Ma kekahi la ae ua pahola ae la kalono no keia poe olulo: nui na kokua a keia mau wahine ia lakou, ka H.I.P.K. o Kona waena, ko lakou Peresidena J. Parisa, a me ke kahu ekalesia S. L. Kiwini, a me ka Hon. D. H. Nahinu.
O keia ka moolelo i hoikeia mai ia makou mai ia Hoa mai kekahi o na kanaka olulo o ka moku poino Pohoiki.
Nahu pu i ka io kanaka.
Ma kekahi po o ka pule i hala aku nei ua komo aku la kekahi paele ma ko o kekahi o na keena hoolimalima ma na hale o Fowler e pili koke la me ka halekuai palaoa o Hone, a hoao e lawe aku ma ke ano aihue i kekhai mau mea liilii o loko. Ua hoolimalimaia keia keena e kehahi haole, a aia oia ke moe la maloko o ua keena la ka wa a keia piko pau i ka iole i komo aku ai. Ua komo aku keia paele i na hora aumoe o ua po la, a iaia e kolo ana maloko o ka lumi me ka haha ana o na lima ma o a maanei, ua hoolana iki ae la ka haole e moe ana ma o kona lohe ana i kekhai nehe wawae. Hoolohe pono ae la loia a maopopo iho la eia he kupuino maloko o ka lumi. Me ka malie oia i ala ae ai a ike aku la i ua paele la e hapapa ana na lima ma kahi e kau ana o na lole. Lele aku la keia e hopu, a no ka pouli, nolaila aole i loaa pono aku i na lima: ia manawa i hoomaka ai e kupapa malaila, a hiki i ka wa i nahu ai ka paele i ka lima o ka haole, aiai ua ike iho la ua kolohe la e paa ana oia. I ka hemo ana ae, ua hoao ae la ua paele nei e pahu ae i kana pahi ma ke kino o ka haole, a no ke ala ana mai o ka hapa nui o na haole, ua hoomaka aku la ua paele la e holo mahuka. Aole nae oia i mamao aku, ua loaa aku la oia i na lima wikani o na kiai o ke aupuni, a kaiehuia ae la no ka Halewai. He pahi loihi ka i loaa aku ma kona kino.
Nu Hou o ko na Aina E.
SULIVANA.
E malamaia ana he hakaka lima mawaena o ka moho kaulana Sulivana me kekahi mau moho okoa iho ma ke kulanakauhale o Ki@ikininati, Ohio.
HEPERA.
Ke laha nui la ka mai kamola-poki mawaena o na pualikoa Farani ma Montenegro. Aneane he hookahi hapaha o na makaainana o Soria, na make i keia mai hepera.
MEKIKO.
Aole he kulana o ka maluhia i hoomaopopoia no keia kaua.
KUIKAHI.
Ua loaa aku ia Peresidena Grev o Farani mai ka elele aku o Kina he mau kukahi olelo ana penei: Ua paa ka manao o ka Emeperess o Kina o loaa he nono'na kuikahi pu me na Farani. Me he la e hookoia ana no keia.
POHAKUHAUOLI.
Ua loaa i ke Kuhina Pohakuhauoli he wahi eha ma ka puu i ano like paha me ko Kalani i make mai la. Aoele he puka pono o na huaolelo ke kamailio mai, a aia ke ala la na manao hopohopo o loaa iaia he kulana popilikia. Aia pu no hoi ke kauka ke lawelawe la.
MOSEKAO.
Ua hoopuka ae ke aupuni o Rusia he hoolaha e papa loa ana i ke kuai ia o na mea kaua o kela a me keia in a ke kulanakauhale o Mosekao, Rusia, koe ka poe i loaa ko lakou apono no ke kuai ana ia mau mea. He hoopai koikoi no hoi ko ka mea e hoao ana e uhuki i keia papa.
MAUD S.
Mahope iho o ka hookuu ia ana-@ kela ho heihei kiau holo Maud S. no kekahi manwa loihi , ua hoao hou ia mai nei kona holo, a ua ikeia he 2.08 1/4 minute wale no kona manawa i ka mile hookahi. Ua haule kona manawa holo mua he 2.091/4, a o keia ka lio holo hookahi i nai ia kela manawa p kole loa.
SEPANIA
Ua ala ae he kaua kipikipi ma Sepania mawaena o kekahi lahui ma o kekahi kanawai i hanaua no ka hoomalu ana ia lakou. Ikaika loa ko lakou kue ana i keia kanawai, nolaila ua hoala koke lakou i ke kaua a puhi aku la i na hale me ka nui o ka poe i hoomainoino ia.
HAUNAELE.
Mahope koke iho o ka pau ana o na hana a@re o ke keiki alii Henry o Batenabugo me ke kaikamahine alii Beatric na komo aku la he hana ma o na kanaka a hoao ae la o hao hina nui i na mea hoohiluhilu o loko o ka luakini a ua ala ae ka haunaele. Aole he wa o na makai e hoomalu ai.
HE KOKUA.
Ua hoounaia aku kekahi palpala i ke aupuni o Rusia na kekahi poe malama holoholona o Texas, Amerika, e hoike aku ana ua makaukau loa lakou e hui pu aku me Rusia a kaua aku ia Enelpani. He poe keia i kapaia he (Cowboys), a he haneri ko lakou nui i manoaoia.
HOOHUILA.
Ua mare nei ke kaikamahine muli loa a ka Moiwahine Victoria me ke keiki alii Henry o Batenaburga, ma ka nora i o ka la 23 o Iulai; iwaena o ka lehulehu i akoakoa ae maloko o ka luakini o Mildred. Ua hoohanohano aku ke keiki alii o Wale a me kona ohana i keia mare alii, a ua hanohano na hana i lawelaeia.
EL MAHDI.
He lono mai Asoma e hoike ana, ua make ka o El Mahdi i ka mai puupuu samolapoki ma ka la 23 o Iune i hala. He elua wale no la o kona kaa mai ana, a aole he kanaka ma ia wahi a hiki i kona make ana. Mamua o kona make loa ana, ua kauohe oia i kona mau ukali e hoomau aku i ke kaua me na Karistiano.
TONAKUINA.
Aia no ke hoomauia la na hana kaua kipikipi mawaena o na koa pake me na Farani. Aia no hoi he heluna nui o na koa have eleele i makaukau no ke kaua aku. Ua manaoia e hoolele koke ana na puupuu iloko iho o keia mau la, oiai aia na Faiana ke noho makawelawela la no lakou. Ma na lono hope mai paha e loheia mai ai ua kaua lakou.
AFEGANITANA
Ke hoomau la no na hana hooponopono kaua mawaena o Rusa me Enelani, a aia no hoi ke ana pono la na Komisina palena aina no ka hoomaopopo lea ana i keia hihia. Ua hoalaia ae he mau manao e hoike ana, ua ake loa ia e kue koke aku o Enelani ia Rusia me na mea kaua me ka hikiwaiwe i loaa ia Enelani. Ma kekahi mau okana aina no hoi e pili pu la me Afeganitana, ua kue loa lakou ia ka Enelani mau ha na hoohoihoi makuahunowai. Ke oka lakala la ke Shah o Peresia i keia wa.
KA AMIA.
Ua hoike ae ka Amia Abaduramama o Afeganitana i kona manao aloh e pili ana mawaena ona a me Enelani. A wahi ana, aole he mau manao e eko Enelani no na Afegana. Ua hoolaha aku no hoi ua Amia la i kona lahui he mea pono e komo ia ka Enelani mau hooponopono maikai ana a ulu iwaena o na puuwa o kona lahui. E loaa auanei he mau haawina kaumaha ia lakou ke haawi wale aku malalo o ka Rusia mau lawe'na hoapnopono ana.
HANA INO LOA IA.
Ua hanau mai la he kaikamahine opio nona na makahiki he 15 i ke keiki. Ma ka imi pono ia ana o ke kumu o keia hanau, ua loaa iho la na kona makuakane ponoi i hana keia hewa ino loa, nolaila, ua hooholo ae he huina nui o na wahine e hookau aku i ka hoopai malua on a. Hopu aku la lakou iaia, a noke iho la i ka hahau a nui ka ehaeha o keia kanaka. No ka pau ole o ko lakou maina, a no ka maloeloe no hoi o na lima, nolaila, nakii iho la lakou, iaia mahope o kekahi kaa a kauo hele aku la ma ke alunui. Mahope iho ua haawi ia oia ma ka lima o na makai. He poe wahine wale no ka poe nana i hookau mua ka hoopai maluna o keia kanaka.
Ka Fryer's Keaka Lio Kaulana loa.
Ma alanui Papu mauka iho ka Hale Lio o Jas. Dodd.
E hamama no ka puka i ka hora 7 P. M. o kela a me keia ahiahi. a e hoomaka ana ma ka hora 8 ponoi.
He keaka nui ko keia la, Aug. 15.
E hamama na puka i ka hora 1.15 o keia auina la, a e hoomaka na hana i ka hora 2 ponoi. Uku komo no na keiki malalo o 10 makahiki he hapalua. Ne na noho hoomalu he hapaha uku kaulele. E loaa no na palapala komo ma ke keena oihaua o J. E. Wiseman, ma alanui Kalepa.
J T. Waterhouse
(Walakahawai)
HALEKUAI KUKAA NUI ME LIIL.
Ua piha poao me na waiwai makama@
hewa ai na maka i ka nai o ka lehua.
Heaha no la hoi la
MALAILA
Na Apa Kihika o na ano a pau,
Pahoehoe o na ano a pau,
Alapia o na ano a pau,
Hulahipa o na ano a pau,
Na Huluhulu holoka,
Na Keokeo Paina,
Lilina lau puu.
Wetoria.
Leponalo,
Lainakini,
Ahina pelekane,
Na Kihei o na ano a pau,
Na Koloka o na wahine,
Na Kihei Huluhulu,
Na Kalakoa o na ano a pau,
Na Kihei uhi moe,
Na Koloka o na wahine,
Na uhi Kilika,
Na uhi Alapia,
Na Hainaka nunui a liilii
Ela hou.
HE HELUNA NUI ONA PAA LOLE
O NA KANE A ME NA KAMALII.
Na Apa paina maikai loa,
Polu manoanoa a lahilahi.
Huluhulu manoanoa a lahilahi,
Na Apa huluhulu a pahee,
Na paa lole huluhulu, kane, me kamalii,
Na pililakeke loloa a pokopoko,
Na Palule kaula na ano a pau,
Na Palule keokeo,
Na Palule kalakoa,
Na Paleili.
Na Papale wahine i kinohinoluia me na paa
me na hulu nani, a he heluna nui o na
kane a me na kamalii o na a@@ a pau
HE HELUNA NUI O KA KAMAA.
Na Kamaa buti,
Na Kamaa pihi,
Na Kamaa huka,
Na Kamaa lahoho,
Na Kamaa welaweka.
HE HELUNA NUI O NA NOHO LIO MAIKA.
Na Noho Italkia,
Noho pulu mamua
a mahope o kela a
me keia ano.
NA AILA O KELA A ME KEIA ANO.
Na Aila honua helu i he aiai me he wai.
Aila pena, aila hoomalo, aila Oliva,
Aila inu, Aila lauoho,
Waiala maikai.
NA PENA WAIHOOLUU LIKE OLE.
Keokeo,
Eleele,
Polu
Melemele,
&c., &C., &C., &C.
__________
Ina iho Ina iho.
Na ipuhao, na ipu ti,
Na koi nui a liilii,
Na pahi nui a liilii,
Na pahi olo, pakani
Na pahi olo palua
Na tabu ni a liilii.
Na lako kainana,
Na lako amala
Na kamaa lio,
Na moe hao,
Na pela uwea
NA LAKO HAO, MA KA AINA A ME KA WAI
Na lako pa,
Pa nui a iilii,
Na bola,
Na kiaha ani@ni,
Na aniani kilohi.
N ipukukui o na ano a pa@a.
HE HELUNA NA MEA AI.
Palena poepoe,
Palena poepoe palu
Palena huinaha,
Palaoa o na ano a pau
Na kamano maikai loa @a ka paha,
Na kamano tini.
Paakai o Livapulu,
Paakai inu,
Paakai hu,
Mauu Kaleponi,
Palani ai a ka lio.
______
@elunanui o keiamauwaiwai aiwaiwa ko'u mau halekuai aole i pau i ka huiia akuna oukou no e hele mai a kilohi no aukou.Ua waeia keia mau waiwai me ka maiau, ma Pelekane, Farani, a me Amerika, no ka pono a me ka pomaikai o na kanaka Hawaii me na kauohi mai na mokupuni hookoia me ka eleu loa.
J. T. WATERHOUSE