Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXV, Number 48, 27 November 1886 — Kela me Keia. [ARTICLE]

Kela me Keia.

, !/; \. Kona me ( i' -j » » n i m )ku «lina hii ka i'oakulu iv.m ka y - <; '>\,Ū'l. k'.ia k,»k.»hiaka e holo 3ku / rvj k« na mau awa mau. : , ;:• -i m> k<>n.T ku ana ?na». ..i, ( mai nei kekahi* n;au I k Uunkaului'e nei me na ( ■,• ;:);,»ka a fae lfaj>enuin, <»!«• a; ka elima lima, ke t i '!k- k.i ek'ahi lima; a i oie, ■ :n;i, t!ima tlimi, a me ka 5 ( ku mai ai ka mokuahi ■ iiiji Kapaiakiko no kona ala I , Ku.hk'. M.ilaila mai na nu- | • : .. t ;r,a e. ka hoomalamalama ia o [ ,n 1 n;i kukui uwila, Ua hoe--1 .1 .11 ki nwea uwila a loko o L • llaw.iii. iuaii nuhou ano nui i loaa 1 k 1 Miilulani o ka Poaha nei. l i ,ti henua o Hawaii, he oia . >huia o Mr. S. L. Kawelo 1 Im.iwi {lalapala rnare- a me na t M ike mawaena o na kauwa a , !i ;k 1 ii ) Hilo, Hawaii. i«iM•> e h »ikc una 1 ka pahola I k.i wi ma kekahi inau okana 1 Kin i. a m nui ka make ona ) 1.1 a poino pu na kamaaf n-jr iho o ka pa ana iho > !. u !ohe ika 10 puaa a rne ka ka ahaaina o ka I'oalua nti, ua 1 n nui aku la no na mokupuni 1 i'i lni o na makamaka. . k.i .lusi'hirti/iti oka la Sabati i 1 iku ai ka Hon. S. H. l>ole no Kr.,i.i'l ..iki'; e hui pu ana oia me kana n.ihiiii' uia!ai!a, a iloko paha o kekahi j).in 'a l'»ihi oia e noho ai a hoi hou !l ni.i ila kaw.ikawau keia o ke ku- , !\ik iaha!e nei a tne na apana kua aku k, .. H i iolulu ne«. Aole no paha e i' ke k.iwakawau o kahi wahi e aku lw i..c ko Honolulu ano ke kawewe \u ..1 111 pakaua. n k 1 a'iahui o ka poe kilokilo, huj, > i, a pela wa!e aku. ke kaj>a 1 • ,a!ii poe i ko lakou inoa, lea ;i • ka popo kuaina. A i kapaia e 1 ;i) ka popo aho olona iloko o • 0 ka poe « ao atu i ke , 1 11 i 1 o!o iho na lunakanawai oka II hala a ua haawi aku i ka ; >ka heihei papa ekahi ona 1 . ik ihi h l'okii; 0 ka lua ia 1 Oka papa elua ona heihe\ : I,m i ii'u.i ia K.ilaiokona ka ma1, i av* i !;.> kako'.i mau nuhou o '' , au kahiko oka Poaono i ; ik.i aku nei. a mai poina i ka i 'i nanea. Aohe makou i ma- ;«• "n an.i oukou ia, no ka mea, ;<*•».» u»au pulakaum»ka ii. Ko- ■ ka uhu maah> i ka maka. 1 lu liia iho nei na kapena mo--1 ka hui o Waila ma i keia mau ' ii m o kapena Kini; o Kihau he 1 1 1 'hana no ua hui la mauka nei; 7 k.iiK'na nu kona wahi, o ko ' • i•! f!ia ko /.ikiiki' kapena wahi, 1 I t'!arke ko/.«•'/.v«r kapcnaj 1 1 'lapu ae kf ahi i kauwahi hale ■»■ »'i ii Nuuinu inauka iho o ka A •>;»» o lVleJa. Ua ikeia keahi aua ' ' w k 'keia e m kinai ahi eleu i hoea * <mi, a mamua o kona hoopoino " ar.a aku ika hale, ua pio e iho la. ko kukui ke ahi. '■'h' ka po l'oalua nei, ua komo ko- ' - 11 ka lule noho o Mr. Hendry, 1 > v.i 1,. aku nei o Kulaokahua paha, 1 1 aku he huina dala nui o 1 1 » eliuu hanert paha, a uie keka- * J«uu waiwai eae he nui. Maloko 1 ; i ahi paha ou kahi i makaikai * l ' iu lealea ma ua po la, a eia ka 1 i-< a paa iole ko ka hale. I » l' n.\ aku maloko 0 kekahi o na| l 'o ka Halemai Moiwahine he >-»ke oa* kaawe a make, maluna o ka " Hc pake keia i loaa i ka ' lv -»> a maka loaa ana aku o kona kinuke, ua noho koke iho la he aha 'ulone'o a huoholo» ua make oia me ( wa lima ponoi maiouli ona kumu i iuopopoia us aluhua oia ika ehetha a ka mai fiva.

He nui ka ua o na Koolau aku nei 0 0 kakou, pela ma na lono. Ke hoo malie ae nei hoi keiaona i keia mau la. He mekini humuhumu wili hma ka 1 aihue ia mai loko aku o ka halekula hana; kaikamahine Knelani ma ka Ema Kuea ae nei. Inimiki lua hoi ke anu o nei mau kakah;aka, kohu pua uiauu ka hoomaneoneo i ka puka ihu, o ke kihe ia e kihe nei. Na hiialo paha a Hone Gale. Mai poina i ka haikeike taba!o o keia ahiahi maloko o ka Haie Mele hou. He uku paha ko ke komo ana aole pah&. E makaala loa o ike o!e i na kepolo. Ekolu jx> anu o ke Kapmla nei oia ka po Poalua, me ka huianu; ka po Poakolu, he hu'i malaanu; ka po Poa--1 ha, he anu me ke kewai o ke kakahiaka; he anuanu io no. He mau hookupu d3la ka na ekalesia haole mahope iho o na hana haipule o ka Poaha nei t no ka poe pilikia 0 ke kulanakauhale o Kalekona, Karolina Hema, i hoot)oino nui ia e ke olai lokoino loa. Mai poina i ka hookahakaha paikau a na pualikoa Hawaii ma keia la. Aole 1 maopopo kahi o ka hookahakaha, aka e makaala i ko lakou wahi e maki ai, a e heie ka poe makemake makaikai i ka waianuenue maki, iluna pu. O ka hoi koke ana mai nei no o George Makapolena i kela pule aku nei a holo hou aku la no ma* Ka Po alua nei no Kapalakiko. Ua loheia niai e hala loa aku ana keia huakai ana no Ladana, no na hoolala paha e pili ana i ka aie elua iniliona 1 Ua malama ae na haumana o ke ku- ; la nui o Lihainaiuna he mau lealea | kukini, hukihuki, kinipopo a nui wale aku no ka ihiihi o ka la hanau luhiie o ka Moi. Ma ka po ana iho, ua hoo malamalama ia ka puu o Paupau me ke ahi o kekahi puu wahie nui 1 hoomikaukau ia. Ma ka mokuahi Ztalandia o ka la 22 nei i holo aku ai o Hon. J. Cummins no Kipalakiko no ke kii ana aku paha i kona mokuahi hou e hanaia la. O ka la 25 o keia mahina ae ka manawa i manaoia ai e ku mai an» i Honolulu nei. He haneri tona kona kaumaha. E akahele hoi na makamika heluhelu o keia pepa 1 ke kii ana mai 1 ka lakou pepa ma ke keena nei. Mai komo iloko a lawe i ka pepa i ka wa ao- ] he kanaka ma'oko. I kekahi wa ua ] komo kekahi poe a lawe wale i ka pepa oiai ka mea malama keena e ai ana i kona aina awakea ma ka hale aina. Nolaila e akahele loa hoi. Ke imi ia nei kekahi kanaka Hawaii mioli i nalowale pu aku me kekahi wahine pukiki a me ke keiki ma kekahi mau po aku nei i hala, aohe nae he loaa. Na ka pake keia wahme, a ma ke ano pohihihi i nalo aku ai ua wahine la. IMa na lono i hoikeia ma ko makou keena hana. Ua hala aku nei ke kauoha a ka ekalesia o Kaumakapili i ogana no ka luakini hou ke makaukau pono na hemahema, i ka hui hana ogana 0 Bevington ma Ladana, a no kekahi manawa loihi paha e kali ia aku ai a hoea mai. Ua loheia mai no hoi he ogana nui ana keia nona na ki pauma he lehulehu. Hoolaha ae ka nupepa lUtlcttna 1 ka Poakolu nei, ua ikeia kekahi mau kanaka e kauo ana i kekahi kaa kauo lima me ka pahu kupapau iluna. A ku mawaho o kekahi o na hale inu rama o ke kulanakauhale nei, ua komo aku laua iloko e pa wahi kiaha ai paha, a ku ke kaa me ka pahu kupapau mawah). Ma ka Poalua nei, ua ike ia na kamalii me kekahi poe ma ia ahiahi mai ka ahaaina nnloko o ka pa Ali», e hoi ana no kauhale me na laulau puolo puaa, a maßu}j)aha; ua hele a aluhee, a he helelei wale iho no koe i ke alanui; ua pono paha na ka makua, o ke okiloa no o keiki, e paa ho€>lewalewa ana i ka puolo, e hele paani ana no ma ke ahloa. Paumaele i ka hinuhinu o ka laulau ? Pehea keia ano hana ? Kuhi makou i ke kahea o Kuapakaa (Kanepuu) i na makani i ka Poaono i hala, e pa ana la hoi ua mau makani la a malie ka ua, eia ka he kahea no i ka ina Aohe wahi pa makani iki i ka ua o ka auina la Sabati nei a me ka Poakahi mai, a na a ua no i molowa, malie ai i ka Poalua nei a po wale. Ae, i kahea no oe i na makani i ino ka mo*na, a i hoi no o Pakaa i uka me kana wahi upena hoohei hinalea. Ma ka po o ka la 16, ua ikeia kekahi wahine ona rama e kai ia ana no kona home e kekahi lima kokua, pela ka h©ikeia mai. Ua ikeia ua wahine ona la ma ke kihi o alanui Hote!e me Nuuauu, a t kona hoihoi ia ana a hiki ma alanui Beritania me Papu, ua ike ia aku la oia e hoolilo ana i ke kelekele o ke alanui r bela moe, a i wahi e hoopau ai i kona mau makemake a pau. A mamuli o ka hoomanawanui o ka lima kokua, ua auamoia oia ma ke kua a hoihoi ia aku no kona home.

Ua hoopaa ae ka hui oJ. SprecsJ els & Bro. o Kapalakiko 1 kekahi moraki nui o na daia he 47.377.77 me na ukupanee i hui ia. no Keoki Makapolena keia merakL Hele aku la kekahi ohana kanaka i ke ki manu ma ke kuahiwi 2 pakahi like na manu i make ia takou. oiai ko lakou nui he elua kupunakane. he eko lu makuakane, ekolu keikū elua moo puna, hookahi kuakahL Ehia ko !a- -| kou heluna, ehia hoi na manu, a pehea ka hoonohonoho pono ana ? Nunui ke aka o na manu pulelehua o kela kukui uwib e kau la ma ka aoao makai oka pa 'lii ma alanui Moi, i na po i a iho nei. Oka oi loa nae hoi o ke nui, ma kela po hulahula haole iho nel Walea kahi poe ika nana i ua auna manu pulelehua la; a o kahi poe hoi, iluna oka pa o ka hale aupuni kahi i ku ai e nana i na hoohehelo ana o ia. po lea 0 Hala lii. O ka hunahuna a ka Pa<aina Puka La i hoopu-a ae ai e kuailo aku, no na ninau, " aia ihea ke akua ? " Eia ke kuailo ia 'ku nei, " aia i ka honua. O ka pololei ia, alaila, ua kupono oe e lilo i hoa, a i lala hoi no ka " Hui Popo Kuaina. " Ina oe i olelo mai nei, aia 1 «luna; a aia i mea, aohe oe e lilo i hoa 1 ka-hoahoa no ka ' halenaua, ' (mamua 1 ae nae hoi o ia ae !a maluna ea, he luu ( mua ike kai.) Ua pololei ae nei paha keia maluna; aole paha 7 o ka Kuloloia ' kuailo nae hoi keia ' He elua mau hoahanau i hele ika | hahai bukalo ma ke kuahiwi; e hali ana laua elua pu me hookahi poka. A ha- } la na malama eono, hoi laua ika hale me ka luuluu i na huk'alo i make, a hoike aku la laua i na hoa'loha i ka 01 o 1 ieo laua akamai ma ke kipu ana ina bukalo ma ka averiga o 100 iloko o eo- ' no hora me hookahi poka wale no. 1 Aka, pahaohao na hoa'loha a ninau, pe- ' hea la keia ? Oiai laua i pane aku ai ( me ke ano hoomakeaka a kuhihewa la- 1 kou he moeuhane. Heaha ? 1 Aole i holo aku ke Kinau ma ka j Poakahi nei ma kana huakai kaapun ia Hawaii, ua loheia mai no ka nui ka oka ua. Ma ke alo iho okomakou keena hana kekahi mau kanaka kahi 1 kamailio ae ai i kekahi mau olelo e ( pili ana no ka holo ole ana o Kinau, a ma ko makou hoomaopopo aku i he kaona o ia mau olelo, me he mea li i holo ole ka moku no ke kali ia lakou la ma ae a pau ka paina ana i , ka ahaaina o ka Poalua nei, oiai o la- , kou kekahi inau ohua no Hilo. Ma ( ka Poalua nei kona niau ana aku. j Aole no paha e poma ana ko Honolulu nei poe ia Keoni Hapa, kela hapa ! nika i kamaaina mau maanei, a ua ke- 1 pa oia maluna oka moku Ohio. ' Aia lakou ma Kapalakiko i keia wa, a ; mamuli o ke kauoha a Keoni Hapa ua : hopuia kekahi o kona hoa sela moku ' he haole no ka aihue ana ka 1 ka puolo ' lole o Keoni Hapa. Ika wa i hopuia ai ua haole nei, ua hoike oia penei: Oiai au e moe ana, ua lawe aihue aku o Keoni Hapa ia 45 dala mai ko'u pakeke. I kuu wa i kena ai iaia e hoihoi mai, he 15 dala wale no i loaa mai ia'»', a o ke koena ua pau iaia i ka uhauha ia. No'aila hopu au i kona p>uolo lole a hiki i kona hoihoi ana mai i ke koena 0 kuu dala; oia hoi he $30. Aka, paakiki loa o Keoni Ha|>a, ua aihue ia kona lole. Ke ole nae makou e kuhihewa o Keoni Hapa nika no keia.