Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXVI, Number 46, 12 November 1887 — LAUDILA. KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA. Ka Olali o ke Kahua Kaua. [ARTICLE]

LAUDILA.

KA NAITA HOOPAHAOHAO O NA KAKAI MAUNA A ME NA KAEI PALI O ITALIA.

Ka Olali o ke Kahua Kaua.

K* Lv.n i O.i h; o ka J-*. V4 l ; nr:mr'.A i rru!Air»iu oa* kuih;». r;;e ,n ,; iea nar,i ;u.'u i h\*3ma;uie V& p'-ii * ji q a ra\i o Kurop* * • a*a "e?»a «.ina 1 '>:*».■ .a, ' L Kaluni Puiiiolii3_Wiiiai 3 h Hikiu. A o k* Knoa*a Iwikani o 1m MftkAkllfl IA manawa no h'ji i iohe ia aku ai kekahi leo i ke kahea »na mai : Ua oki, ua oki e Siparareta, mai hookau 1 kau koi maluna o ke kani-a i o ke keiki aiii; a e iike no hoi me ka pua pana ka palamimo roai ke kakaka mai a ka mea pana pua, pe'a no kekahi mea i lele mai ai • ku ana imua o ka paepae oki poo, a me ka eleu nui no hoi oiu i kana pahikaua a hoomaka aku )a e kau pale i ke koi e iho mai ana e hookaawale i ke poo mai ke kino mai. Ika 7/a i ioaa pono aku ai ua koi nei i ka paie akamai a ua kanaka nei a haki pu ae la ina waenakonu o ua koi nei a lele ana i'kahi e, a pakeie iho ia ke uia o ke keiki alii Sekotia.

Pane aku U ka mea nana i hoopakele i ua keiki aliī nei : E kuu hoa'loha Siparartta, e hoihoi i kau koi, a mai lawe hou mai i mea e lilo ai ke ola o kou haku, aka, e hoi oe me ka manao iniikai. K kt» kanaka puuwai hopo ole, mai ko'u la i hoonoho ia ai ma keia hana a hiki i keia la, akahi no mea nana i hoopahua i ka maka o ka'u koi mai ko'u lima aku, walii a Siparareta me ka baa!ulu o kona kino holookoa. A, e o'u mau hoa kaunu o keia nanea, 0 keia mea nana i hoopakele iho la ke ola o ke keiki a'ii Sekotto, aole ia he meu ukoa, aka, o ke keiki Laudila no keia. Aole i komo iloko o kona puuwai ka manao inaina no na hana ino a ua keiki nei, aka, ua pale loa aku oia ia mau noonoo ino, a o ke aloha. oia kana i makia iloko o kona puuwai. I ka ike ana o ka moi a me ky poe makaikai, ua piha loa lakou i ka hauoli no keia mau hana lokomaikai a ke keiki alii Laudila, a haawi mai la lakou 1 na leo hulo me ka panai pu ana mai mo na huaolelo hoohiluhilu : E ola mati ke keiki alii Laudila i ke Akua, a e mau hoi ka pa-e ana o kou inoa a kau i ke ahe pua aneane, no ka mea, o oe ka mea i kapaia ka hoola o ke ao nei. A i ke kuu ana iho o keia mau leo iloko o ke aheahe malie, 111 hookuu ia ae la ke pip mti kona paa pio ana. A oiai ua pio nei e k'j ana imua o ke alii opio me ka haalulu nui, ua poha aku la kona leo me ka ha'uhau ana e uwe : E ola mau loa ke alii kiekie o Italia, a t nuu ke kaulana o kou inoa i na keneturia o na keneturia, amene. I ka hooki ana iho o la mau mapuna olelo, oia no ka wa a ke alii opio i kauoha aku ai e heokuu laelae ia ke keiki a'ii Sekntia, aole hoi e kau hou ka make maluna ona mai na lima o kanak*, aka, na ka mana kahi kolu e iawe i ke ola o na mea a pau, oiai nana no i hana, a nana no e lawe aku. Nolaila, e ka moi a me k i ohana alii, na kuhina a me ka poe a pau « nana a e hoolohe mai nei i keia, ma ka manao unaikai o ka houilina alii o luli.i a me na aupuni hui o Mauna Aniani, ke haekuu aku nei au i ke keiki &lii o Sekotia he keiki hewa ole eia. a e hoi oia a kona ano mau, a e ike oukou iaia nu ke ano he keiki alii oia a hooilina hoi no ke k»launu o Sekctia nei; a o ke aloha no ko oukou a pau, me ka malu o ke akua mana loa maluna o kakou a pau. I ka hookuu ana iho o na olelo a ke aiii opio, ua kui ae la ka lewa i na leo hulo o ka hauoli. A i ka pau ana o keia mau hauwalaau ana, ua ku mai la ka Ilamuku nui o ka la, a wehe mii U i kekahi haiolelo e pili ana no na hana wiwo ole a ke keiki alii o Italia, a oia kana i pane niai ai : E na alii a me na kaukau alii na kuhina o ka moi. a me ka pte maka hanahano, a me na makaainana o ka tnoi, ua nui ko'u hauoli no keia mau hana kamahao a k« alii opio i kona enemi; a ina paha o ke alii opio o lulia kai pio iaia nei, manao au, aole loa oia e haawi hou i na kokua ana no keia opio, no ka mea, he mea mau ia ia kako-i i ko kakou inau enemi a pau e like me keia, aole !oa lakou e ola ana mai loko ae o ko kakou iiwina; aka, o ko kakou hoa'ioha a makamaka hoi, ua wehe hamama oia i

|kona puuwni mi ka oiuo'u a kii aku !a |i koni enemi a wehe ae ia inai loko ae o ka lua ahi inanaonao o ka make mau ioa, oia hoi ka paepae oki poo; nolaiia, o keia mau hana aloha a ke opio o Italia, e !i!o ana oia i mea hoomanao mau ia iloko o ko kakou mau mooleio. N'oiaila, e haawi ana au i kekahi ahaaina lealea i ka hora 7 o keia ahiahi, a 0 na mea a pau ma ko'u'aoao ia, a e hele mai na mea a pau ma ia ahaaina. I ka pau ana.o keia mau huaolelo a ka liamuku, ua ia aku ia ke anaina e hoi. A oiai lakou e hoi ana ma ke aia no ko lakou mau home. e hoopuka mau ana lakeu i na huaolelo hoowahawaha no ko lakou hooilma alii no kona hana ana i ka mea pono ole maiuna o ke keiki alii o Itaiia, ka mea 1 kauiana a puni ke ao, ke kai'ae'a o ke kahua kaua.

j Pane ae la hoi kekahi poe, no ka hookaha n® hoi paha i ka nani 0 ka lah mau wahine, nolaila manao ino a I kii e powa me ka hilahila oiē, me ka Imanao, ina e pio iaia, alaila hooko ia ia kona makemake, me ka manao he hekahoka keia. Ina nae e moku mai nei kona poo, ina la ua maikai loa, a oia no !a ka uku o kana mau hana ino. I ka hiki ana ae i ka hora ehiku o ua ahiahi nei, ua kauluwela o loko o ka pa alii i na kukui a me na l&malama ahi e aa ana, a ke ike ia aku la na kaoo huakai o na kar.aka e koino aku ana iioko o ka pa alii, a he ku no i ka nani. Oiai na mea a pau e hoolai ana ma ka rumi hookipa, ua -kani mai la ka bele aina, a ku ae la na mea a pau a komo aku la no ka rumi ahaaina, a kali iho la lakou 0 ka hoea mai o na alii opio; a oiai no lakou e kaii nei me ka pihoihoi nui no ka mea nona ka ahaaina i hoomakaukau ia, lohe ia aku la ka leo anoano o na mea kani i hui pu ia hoi me na kileo kani o na kaikamahine alii a me na leele maka palupalu, a ia \va i komo mai ai na aiii opio me ka hiehie nu?. I ka noho ana iho o na aiii opio, ua ku mai la ka liamuku i ke anaina haipule, me na kalokalo ana i ka mea maua loa e hooloihi ia ka ola ona alii opio. Ai ka amama ana, ua hoonuu aku la kela a me keia i nā mea a pau i hoomakaukau ia, ae hooma-u ana hoi i ko iakou mau puu me na oolopu j waina no ke oia o ke koa opio ame 1

kana mau wahine. I ka piha ana o ka lua o ka inaina, ua huli aku la ke anaina no ka rumi hulahula. Ike anaina e nanea ana, kani mai ia ni mea kani, a oia no ka manawa i hoomaka ai na lealea hulahuia, ke hele la a a haa ka ua i ka nahele. Ke nana aku, ua hoolei pau keia ame keia o lakou i na ai hoopau a wahie, ma na kiina wawae a me na onina 0 ko lakou mau kino, ha nani no ke nana aku, aka, ua hooheka ia mai ia nae ko lakou ike e ka eueu o Italia a me ka Ui kaulana o Mauna Aniani, a peia no hoi ka Ui Luisa me kekahi ukaii o ke alii opio; ke nana aku ia lakou a pau eha, me he mea la, e haa mai ana na pua i kula, i ka lohia eka papa o Maukeie. I na alii e hookelakela nei, e manao ana kekahi eOl mamua o kekahi, oia n« ka wa a ke anaina i hooho mai ai : Na na Ui o halia e ahai ka lanakila o ke kahua lealea. Hulo huio ae Ia ke anaina me ka haueli nui, a pela iho la i lilo ai iw lanakiia ma ka aoao ona Ui o Ilalia. I ka hoomaha ana ae o ka hula ana, ua hele mai la ka Ilamuku a hoomaikai mai la imua o na alii opio, a p&ne mai la : E like no me ka ui i loea ia oukou, |>ela no ke akamai o ka oukou hula ana, a me Ka maikai maoli no.

Ia wa i kani hou mai ai ka ieo o na mea kani a hoomaka hou ka hu!a ana. 1 1 keia wa e h«omaka nei ka hula ana, |ua hele mai la kekahi keiki alii a noi jmai la i ka oluolu o ka Ui Pomeiia e |hu!a pu laua, aka, pane aku la ka Ui | Pomelia me ka oluolu : Mamua o ko'u haalele ana aku i ko'u aina hanau, ua hoohiki mua au i ke akua o ko*u mau kupuna, ao)e e lilo ko'u lima i ka mea okoa e huh pu ai, ina e noi ia mai ana, aka, me ka'u kane aloha wale no au e huia ai t aole. hoi me ka mea e; nolaila, o kau noi e ke aliikane, aole paha ia e ko ana; aole keia he kue ana i ka nila o ka hula ana, aka, o keia mau olelo hoohiki i puka te mai kuu waha ae ka mea i k?p«i ai, nolaila, e hoi oe me ka nele, aole «o he mea hookahi o ke ola ana o keia honua e hiki ai ke apo mai i ko'u lima no ka j

!hulafu;ia ana ao!c i r.iol. aoie | i na zhi, a ao'e no ; r.a rr.ea a , r >au, ak.». ji ka waie r.o a'u i r.2oha ai, a o;.-. hookahi wale iho r.o. i ka iohe ana o se keiki aiii o Stkotia i kii mai a; e t ,<i i ka Ui Pomelia e hula pu me ia, ua huii hoi aku ia oia me ka ne'e me r i huao'elo nia kona i waha e i ana : K»i no he a'iiwahine keia 1 malama i ruia o ka huia ana 0 ke naauao. I ka hiki ana ak: ona nia kona wahi 1 he'e mai ai me na manao hilahiia, ua aka hoohenehene ia mai la oia eka lehuiehu. A oiai no ke anaina e noke nei i ka hula, uwauwa mai h na kanaka ma kekahi aoao o ka rumi hui3, eia |ka he kanaka powa i iako mo na inea kaua.

Oiai ke anaina e nana ana ma kahi o ka leo e uwauwa ana, ku ana imua o ka moi kekahi kanaka i lako me na mea kaua, a me 15 ona mau ukaii, a ua hwa like hoi iakou a pau me na mea kaua. Poha aku ia ka ieo oko lakou alakai i ka 1 aku imua oka moi : Eka moi, e ola mau ioa ee. 0 ka'u huakai i kou alo aiii nei i hiki mai ia īmua ou i keu po, oia keia; 1 kauoha mai nei ka Naiti Poheman?, ina eia ! iloko nei 0 kou hale aiii kahi i neho ai o kana kaikamahine a me kana aikane, ame ka laua kane pu hoi kekahi, e ihookuu mai oe ia lakou a me k« lakou mau ukaii a me ka poe i hahai mai ia lakou. I ka lolie ana 0 ki 11101, ua ninau aku la oia : Owai ka inoa o ka laua kane ? Pane mai la ka mea i kahiko īa me na mea kaua : Oka īnoa oka laua kane, oke keiki aiii Laudila o Itaiij. I ka lohe ana o ka moi i keia, a no ka poioiei o na vei e e!ie a me na heikeike a u*. uJ ie mai ta oia me ke kuhikuhi pu ana aku o kona iima i kahi e noho mai ana o na alii opio : Eka naita, aia no lakou ke noho mai la; a uwo ae ia ka moi me ka hoopuka ana ae i keia mau huaolele : E Eohemia, na kuu haku, ua hanau no ka hoi kau keiki; ina au e lohe mua. ina ua kii aku no wau i wahine na kona kaikunane, aka, aole e hilei ia'u ke hana aku i ktia nianawa, no ka mea, ua lilo mua i ke aiii opio o Itaiia, a nele hoi ke aiii hanau oka aina, nolaiia, aoie a'u mea i ko<-.

I ka hiki ana aku o ua naita nei o ke kuahiwi iinua 0 ka Ui Luisa, ua kukuli iho Ia oia me ka Dane ana aku : E kuu haku alil ka Ui ona hiiana o Sekotia nei, ka mea a kou makua a me kou mau makaainana i kapa aku ai, ka ioea o na mea kaua, ua kauoha mai nei kou makuakane a me kou makuahine, a me kou iahuikanaka hoi, e pii aku oe a me kau aikane a me ka olua aloha no kou home kuahiwi, e hanu hou oe i ka | olu o kou kakela alii. i haawi mai ai keu lahuikanaka hoomaikai pilena ole maluna o kau aikane, a me ka oiua kane, nolaila, mamua o ke kani ana o ka hora ewalu oke kakahiaka, e haalele iho ai oe i ka haie alii mi, a h«i aku ee no kou home kuahiwi. Ika lohe ana oka Ui Luisa i na oleio a kekahi ona naita o kona raakuakane, ua pane mai Ia oia : O ko'u manao no ia, e pii aku ana no ma%a i ke kuahiwi, ke uiuolu la nap e ka maua aliikane. Nolaila, e kuu puuku aloha, eia kou wa e ike ae ai oe i ka'u aikane nei, a ia wa i kukuli hou iho ai ka puuku a lal m aku la i «a lima o ka Ui Pomeiia a honi iho la, a pane aku la : E ka ui o na ui a meka nani o na nani, ua makepouo no kou kaulana ana, aole io no ma na aupuni o ka honua, a aole no hoi paha ma na aupuni pahaohao o ka lewa, aole he mea hookahi nana e hoopio i kou nani.

E kuu puuKi', e ike aku oe ika maua kane» ko maua haku aiii hei e ooho neL Xa wa 1 huii ae ai ua puuku nei a lalau aku H i ka lin a o ke ahi opio a honi iho U, ae ia a pane aku ia : Ooe ka ia « ke keiki *!ii Laudi'a, ka raea i kaulana a puni ke ao no ke koa a me ka wiwo o!e, ka mea nana i hoolilo i ka roana oke akua Poowalu i mea ole T a akahi a hui kino kaua, a akahi no hol a ike i kou | mau helehelena, noUih e kuu hike, e ! kala mai ia'u no pupuahulu oke | kamailio ana. mai bke alii opio : Aote ot i hewa ma ka oleio ana, e hiki ai ia'u ke kala akn ia oe; a o ka'u noi wale no ia Sk e ka puuku maikai o ke aiiiwahine, e noho kakou iioko oka rJu blu a me ke akaha*, a e li!o kakou i mau ohana hookahi, a pela auanei ka maiuhia e paa i*i maiuna o kakou. {*4&k i )